لیکن پلان

لیکن پلان یک بثور پوستی مزمن که مسری یا سرطانی نیست . این عارضه ممکن است پوست پاها، تنه ، بازو، مچ دست ، سر یا آلت تناسلی مرد؛ پوشش داخلی دهان یا مهبل ؛ ناخن های پا و دست (اطراف یا تقریباً زیر بستر ناخن ) را درگیر سازد. این بیماری در همه سنین دیده می شود ولی در بزرگسالان بالای ۴۰ سال شایع تر است . در لیکن پلان، ضایعات کوچک، درخشنده و خارش دار به صورت توده های متراکم، ظاهر میشوند.

اغلب، هیچ علت مشخصی وجود ندارد، اما گاهی این راش ممکن است در اثر واکنش به یک داروی خاص مثل آنتی بیوتیکهای سولفونامیدی Sulphonamid یا داروهای ضد روماتیسمی دارای طلا، به وجود آید. لیکن پلان ممکن است درارتباط با استرس باشد. این بیماری در افراد مسنتر از ۳۰ سال شایعتر است.

یک راش خارش دار متشکل از ضایعات کوچک و برآمده با قله مسطح که درخشنده بوده، دارای رنگ صورتی یا بنفش می باشد.

بیماری لیکن پلان یکی از بیماریهای شایع پوست است که در آن ضایعات التهابی ، خارش دار در پوست رخ داده و می تواند مخاط و فولیکول مو و ناخن را نیز گاهی درگیر سازد . علت این بیماری به درستی شناخته نشده است. اما احتمال آن وجود دارد که این بیماری نیز یک بیماری با واسطه فعالیت سیستم ایمنی باشد .

این بیماری درتمام جهان ودرهمه نژادها رخ می دهد . در حدود ۱ تا ۲% مواقع این بیماری می تواند به شکل فامیلی نیز بروز کند . بیماری لیکن پلان درسنین میانسالی شایعتر بوده اما حتی کودکان را نیز می تواند درگیرسازد(۴% موارد) . ضایعات اولیه بیماری به شکل برجستگیهای پوستی به رنگ بنفش با سطح صاف می باشد که معمولاً اندازه آنها نیزکوچک است .

رنگ ضایعات ابتدا قرمز بوده اما ضایعات پیشرفته تربنفش هستند. ضایعات طول کشیده تروضایعات درحال بهبودی اغلب قهوه ای پررنگ نیزمی توانند باشند . سطح ضایعات براق ، خشک همراه پوسته های چسبیده به ضایعه است .

همنیطور ممکن است درسطح ضایعات خطوطی سفید یا خاکستری دیده شود که این خطوط را ویکهام استریا می نامند .

اندازه ضایعات لیکن پلان معمولاً حدود نیم تا یک سانتیمتر است . محل این ضایعات بیشتر در ساعد ، ساق پا ، پشت دستها وناحیه تناسلی آقایان می تواند باشد . خارش دربیماری لیکن پلان معمولاً شدید است و بیشتر بیماران جهت خاراندن ضایعات این بیماری آنها را می مالند وکمترممکن است که ضایعات را زخمی کنند وبنابراین ضایعات لیکن پلان معمولاً سالم می مانند واین ازلحاظ تشخیصی می تواند به پزشک کمک نماید که بهترآنها را تشخیص دهد .

سیراین بیماری خیلی می تواند متفاوت باشد . واین تفاوت بیشتربه محل درگیری بیماری وهمینطورنوع کلینیکی آن بستگی دارد . دو سوم بیماران دچار ضایعات پوستی کمتر از یکسال دچار بیماری هستند و اکثر بیماران در سال دوم ابتلا به بیماری خودبخود بهبود می یابند .

ضایعات مخاطی بیماری مزمن تر بوده و در بیماران بهبود یافته نیز احتمال عود بیماری وجود دارد . ضایعات مخاطی بیماری به اشکال مختلف می تواند بروز کند ولی اشکال شایع آن بصورت خطوط سفید شبکه ای درمخاط طرفی دهان وهمینطورزخمهای دهانی می باشد .

ضایعات شبکه ای هیچگونه ناراحتی برای بیمار ایجاد نمی کند اما کشف آنها درمعاینه می تواند به تشخیص بیماری کمک کند . ضایعات دهانی زخمی شونده می تواند بسیار طول کشنده ومزمن بوده وبا ناراحتی بسیاری برای بیمار همراه باشد .

گاهی ضایعات دهانی بدون ضایعات پوستی نیز رخ می دهد . ۷۵% بیماران دچارلیکن پلان دهانی زن هستند . تغییرات ناخنی درحدود ۱۰% موارد لیکن پلان رخ می دهد واین تغییرات در کودکان شایعتراست . شایعترین تغییرات ناخنی بیماری افزایش خطوط ناخنی و شکاف برداشتن صفحه ناخنی می باشد .

گرفتاری موها دربیماری لیکن پلان بیشتر بصورت ریزش موی همراه با ایجاد پوست نازک شده می باشد که به این نوع ریزش مو، بدون درنظرگرفتن علت آن ، ریزش موی سیکاتریسیل می گویند . این نوع ریزش مو معمولاً برگشت پذیرنیست وباید درصورت وجود ضایعات پوستی همراه با ریزش مو درسراقدام به درمان های قویتری نمود تا ازصدمه به موها جلوگیری شود . لیکن پلانوپیلاریس نامی است که به بیماری لیکن پلانی داده شده که باعث گرفتاری موها می شود . این حالت بیشتردرخانمها دیده شده که حدود ۲۰% آنها دارای ضایعات شبکه ای دردهان بوده وحدود ۳۰% آنها دارای ضایعات پوستی لیکن پلان هستند.
سن: شایعتر از همه در افراد بالای ۳۰ سال است.
نحوه زندگی: استرس ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهد.
جنس و ژنتیک: عوامل خطر مهمی محسوب نمی شوند.

● علایم شایع
برآمدگی های کوچک مختصراً برجسته که خارش دار است . این ضایعات ارغوانی رنگ و دارای یک سطح سفید هستند.
یک خط سفید نامنظم در داخل دهان یا مهبل
ریزش موی ناگهانی به صورت لکه هایی بر روی سر

راش ممکن است به صورت پچهایی بر روی قسمت تحتانی کمر، سطوح داخلی مچ دست، ساعدها و مچ پا ایجاد شوند. لیکن پلان اغلب به طور ناگهانی ظاهر میشود و ممکن است بیش از یک ناحیه را مبتلا سازد، اما بعضی اوقات، راش تدریجاٌ در یک دوره زمانی چند ماهه انتشار می یابد.

● علایم لیکن پلان عبارتند از:
گروهی از ضایعات کوچک، درخشنده،
صورتی یا بنفش با قله مسطح بر روی پوست. سطح بعضی از ضایعات ممکن است توسط
شبکه ای از خطوط ظریف سفید رنگ پوشیده شده باشد.
خارش شید به ویژه در شب.
این بیماری همچنین می تواند ناخنها و سر را مبتلا کند. اگر لیکن پلان، ناخنها را درگیر نماید، در امتداد طولشان برآمده شده و در بعضی موارد می افتند. در صورت ابتلاء سر، ریزش تکه ای موها همراه با اسکاری شدن سر ممکن است رخ دهد. همچنین ضایعات ممکن است بر روی نواحی آسیب دیده پوست مثلاً در اثر خراش، ظاهر شود. شکل دیگری از لیکن پلان، دهان را درگیر می کند.
● علل
علت دقیق آن نامشخص است ولی ممکن است ناشی از یک ویروس یا در برخی موارد عارضه جانبی بعضی داروها باشد.

● عوامل افزایش دهنده خطر
استرس و نگرانی
خستگی یا کار زیاد
مواجهه با داروها یا مواد شیمیایی

● پیشگیری
در حال حاضر قابل پیشگیری نیست .
عواقب موردانتظار
علایم با درمان قابل کنترل است ، ولی این اختلال ماه ها تا سال ها طول می کشد. نسبت به ادامه درمان پایبند باشید حتی اگر نتایج آن ناامیدکننده بوده یا پاسخ درمانی آهسته باشد.
عوارض احتمالی
ریزش مو
تخریب ناخن ها
بیماری مزمن به صورت پیدا شدن ضایعات جدید همراه با برطرف شدن ضایعات قدیمی
درمان

ا● صول کلی

نمونه برداری (برداشت مقدار کوچکی از بافت جهت بررسی آزمایشگاهی برای کمک به تشخیص ) پاپول های مشکوک (برآمدگی های پوستی )
هدف از درمان تسکین علایم و به ویژه خارش است .
از شستشو با آب سرد برای تخفیف خارش استفاده کنید. کاهش استرس زندگی ممکن است به پیشگیری از عود ضایعات کمک نماید. روش های آسوده سازی را فرا گرفته یا در صورت لزوم برای کاهش استرس خود با متخصص مشاوره کنید.
اگر لیکن پلان با مصرف دارویی مرتبط باشد، با پزشک خود درباره تغییر مقدار مصرفی یا تعویض داروی مزبور مشورت کنید
● داروها

ضایعات محدود و با تعداد کم را می توان با استروییدهای موضعی و تزریقی داخل ضایعه درمان نمود . دربیمارانی که ضایعات گسترده تر دارند می توان از استرویید های خوراکی نیز استفاده کرد. و بهتر است این دارو با دوز کاهش یابنده تجویز شود تا باعث عوارضی نگردد .

می توان هفته اول ۶۰ میلیگرم درروز، هفته دوم ۴۰ میلیگرم در روز و هفته سوم نیز۲۰ میلیگرم در روز از این دارو استفاده نمود و از این زمان هر هفته ۵/۲ میلیگرم از دارو کم نمود تا بیماری دچار عود نشده و عوارض دارویی باعث ناراحتی بیمارنگردد . فتوتراپی نیز در بیماری لیکن پلان می تواند مفید باشد .

از داروهای دیگری که در درمان بیماری لیکن پلان می توان بکاربرد می توان به تاکرولیموس موضعی، رتینوییدهای خوراکی ، سیکلوسپورین ، هیدروکسی کلروکین و تالیدوماید اشاره نمود که باید مطمئناً تحت نظر متخصص پوست مصرف شوند .
آنتی هیستامین ها به دلیل اثر تسکین بخشی جهت کنترل خارش تجویز می شوند.
کرم ها یا پمادهای کورتونی برای کاهش التهاب و خارش تجویز می گردند. از این داروها بیش از یک یا دو بار در روز استفاده نکنید مگر با دستور پزشک . برای بهبود پخش شدن و نفوذ این داروها، آن ها را بلافاصله پس از حمام کردن استفاده کنید. برای نواحی صورت و کشاله ران از فرآورده های کورتونی ضعیف بدون فلورین استفاده کنید.
قرص های کورتونی در موارد شدید بیماری تجویز می شود.
● فعالیت
محدودیتی وجود ندارد
● رژیم غذایی
رژیم خاصی لازم نیست
● در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان دارای علایم لیکن پلان باشید.
اگر دچار علایم جدید و غیرقابل توجیه شده اید . داروهای تجویزی ممکن است با عوارض جانبی همراه باشند.

● کارهایی که باید انجام شوند:
اگر تشخیص بیماری، با توجه به ظاهر ضایعات مشخص نباشد، پزشک شما ممکن است ترتیب یک بیوپسی پوست را بدهد که در آن نمونه ای از پوست برداشته شده و در زیر میکروسکوپ بررسی میشود.

جهت تسکین خارش، پزشک ممکن است یک کورتیکواستروئید موضعی قوی تجویز کند. به علاوه، شما می توانید یک آنتی هیستامین خوراکی بدون نسخه (داروهای ضد خارش) برای تسکین خارش در هنگام شب، تهیه نمایید.

اگر ضایعه گسترده بوده و ناخنها و سرتان را مبتلا کرده، ممکن است نیاز به داروهای کورتیکواستروئیدی خوراکی داشته باشید.
اگر یک واکنش دارویی مورد شک باشد، پزشک ممکن است تصمیم به قطع دارو گرفته و یک داروی دیگر تجویز کند.

لیکن پلان معمولاً برای ۱۲ ۱۸ ماه پایدار باقی مانده و ممکن است پس از بهبودی، پچهای تیره ای بر روی پوست برجای گذارد.

● پاسخ به پرسش های اساسی در رابطه با بیماری لیکن پلان ( Lichen planus ) :

● لیکن پلان چیست؟

لیکن پلان یک بیماری التهابی نسبتا شایع پوست و مخاط است. اگرچه این بیماری غالبا در افراد میانسال رخ می دهد ، اما احتمال ابتلا در هر سنی وجود دارد.
● لیکن پلان چگونه ایجاد می‌شود؟

لیکن پلان مسری نیست. سرطان هم نیست.امروزه مشخص شده است که این بیماری مرتبط با سیستم ایمنی بدن است. این بدان معنی است که گلبول های سفید خون که معمولا در برابر عوامل بیگانه وارد عمل میشوند، در طی این بیماری بر علیه بخش های طبیعی پوست، مخاط، مو و یا ناخن خود فرد فعال میشوند.
البته گاهی اوقات این روند بر اثر ورود یک عامل خارجی مثل دارو یا یک عامل میکربی آغاز می شود.
علائم بیماری چیست؟

لیکن پلان معمولا با ضایعات برجسته بنفش رنگی که اغلب بسیار خارش دار هم هستند بروز میکند.
لیکن پلان در اشکال گوناگون دیده می‌شود ودر افراد مختلف ممکن است به صور گوناگون تظاهر پیدا کند.
این بیماری هر نقطه ای از بدن را ممکن است درگیر کند اما معمولا بطور کلاسیک مچ دست و پا را درگیر میکند.

گاه در محل خراش پوست ضایعات لیکن پلان ایجاد میشود که به این پدیده فنومن کوبنر میگویند.
علاوه بر اشکال گوناگون لیکن پلان، شدت آن نیز در افراد مختلف متفاوت است. ممکن است تنها ناحیه‌ای از مچ دست و پا درگیر باشد و یا اینکه برعکس تقریباً تمام سطح پوست مبتلا باشد.

● علاوه بر پوست چه مناطق دیگری ممکن است در این بیماری درگیر شود؟

این بیماری ممکن است مو، ناخن و بخصوص مخاط دهان و ناحیه تناسلی را هم درگیر کند.
● راه تشخیص بیماری چیست؟

لیکن پلان اغلب با معاینه بالینی تشخیص داده می‌شود . در موارد مشکوک، می‌توان از بیوپسی پوست برای تایید تشخیص استفاده کرد. در این روش پزشک با بریدن تکة کوچکی از پوست یا مخاط و بررسی آن زیر میکروسکوپ، بیماری را تشخیص می‌دهد.
● آیا لیکن پلان درمان دارد ؟

لیکن پلان یک بیماری مزمن است اما در بسیاری از موارد طی دو سال کاملا از بین میرود.
در درمان این بیماری معمولا از کورتون موضعی و گاهی از استیرویید خوراکی استفاده می شود، هرچند درمان های دیگری نیز برای این بیماری وجود دارد که با نظر پزشک متخصص پوست قابل استفاده خواهد بود.
درمان لیکن پلان مخاط معمولا سخت تر و طولانی تر است.
نکته مهم آن است که لک ناشی از بیماری ممکن است تا مدتها باقی بماند و در حدود یک پنجم بیماران ، بیماری عود می کند.
● چه نوع رژیم غذایی برای بیمار لازمست؟

رژیم غذایی خاصی برای فرد مبتلا به لیکن پلان لازم نیست، با این حال چنانجه مخاط دهان گرفتار باشد بهتر است از مصرف غذاهای تند، آب مرکبات و نوشابه های کافئین دار مثل کولا و قهوه پرهیز کنید.

مصرف غذاهای تند، آب مرکبات و نوشابه های کافئین دار مثل کولا و قهوه پرهیز کنید.

منبع

لیکن پلان

مطالب مشابه :

لیکن پلان

لیکن پلان

تشخيص و درمان ليکن‌پلان

لیکن پلان:

بیماری لیکن پلان چیست؟

لیکن‌پلان، عوارض پوستی دارد

آشنایی با بیماری لیکن پلان Lichen planus

بیماری های پوستی لیکن پلان، سالک و خارش پوستی

لیکن پلان را چقدر می شناسید؟

درباره ی بیماری های پوستی "لیکن پلان"، "سالک" و "خارش پوستی" بیشتر بدانید.