روش های تدریس فارسی ششم ابتدایی

1- کارآیی تیم: برای متن های کوتاه بیشتر کاربرد دارد.

روش اجراء الگوی تدریس کارایی تیم

دراین الگو به جای اینکه در ابتدا معلم تدریس کند فراگیران نقش معلم را ایفاد می کنند و تدریس توسط «اعضای تیم فراگیران» انجام می شود و پس از آن معلم توضیحات ضروری و تکمیلی را برای آنان ارائه می دهد، به همین جهت این الگو را «تدریس اعضای تیم یا کارایی تیم » نام نهاده اند.

نقش معلم قبل از اجرای الگو:معلم قبل از حضور واجرای این الگو در کلاس، دو نقش اساسی دارد:

۱- متن درس را حتی المقدور به چند قسمت مساوی و از نظر کیفیت مطالب به چند قسمت متعادل تقسیم بندی کرده باشند.

۲-سئوالات آزمون را آماده و حتی المقدور تکثیر کرده باشد. در صورتی که شرایط برای تکثیر سئوالات مهیا نیست معلم می تواند سئوالات را برای فراگیران بخواند تا آنان سؤالات را بنویسید.

ویژگی های متن درس:

۱-محتوای متن درس برای فراگیران قابل فهم و درک باشد. متن های درسی که دارای لغات و اصطلاحات پیچیده و مشکل است با این الگو کارآیی چندانی ندارد.

۲- متن درس بلند باشد، در صورتی که متن درس کوتاه باشد تقسیم بندی آن به چند قسمت امکان پذیر نیست یا مشکل خواهد بود.

۳- حتی المقدور متن درس قابل تقسیم به چند قسمت مساوی باشد

۴- تقسیم بندی متن درس از حیث محتوی و درجۀ دشواری مطالب نیز متعادل باشد

۵- مطالب هر قسمت مستقل از یکدیگر باشد، متن های درسی که همۀ قسمت های آن کاملاً با یکدیگر مربوط و پیوسته است، با این الگو کارآیی چندای ندارد

ارزشیابی در این الگو:

اولاً سؤالات آزمون در این الگو، در مورد همۀ قسمت های درس است نه فقط یک قسمت خاص

ثانیاً در این الگو، غالباً از آزمون های «صحیح –غلط» و چند گزینه ای استفاده می شود. زیرا این نوع آزمون ها راحت تر ازسایر آزمون ها تصحیح می شود و بازخورد یادگیری فراگیران نیز سریع تر و دقیق تر است پساز ارائه کلید یا پاسخ نامۀ پرسش ها، فراگیران بصورت فردی به خودشان نمره می دهند اما در صورتی که شرایط اقتضا کند، معلم می تواند برگه های آزمون را جمع آوری کند و تصحیح برگه ها را خودش در کلاس انجام دهد.

مراحل اجرای الگو:

1- تشکیل گروه ها: (بهترین شکل تشکیل گروه ها این است که بطور تصادفی باشد.)

2- تعیین شماره برای هر یک از اعضاء گروه ها(هر گروه رابه شماره ای ۱-۲-۳-۴-۵-…تقسیم می کنیم .یعنی هر فردی درگروه یک شماره دارد.)

۳- مشخص کردن هر یک از قسمت های متن درس (قسمت های درس رادر حد ۵ خط ،یک پاراگراف یا یک صفحه کوتاه،به نحوی که یک مطلب رادرخود داشته باشد .بااین وصف این مطلب ،با مطالب گروه های دیگری ارتباط زنجیره ای رادارد.)

۴- مطالعه فردی(هر قسمت متن رابه شماره های مشترک گروه ها می دهیم .مثلا پاراگراف اول صفحه ۳۲ به شماره های ۱ درهمه ی گروه ها-۶ خط صفحه ۳۳ به شمار های ۲ –صفحه ۳۴ که متن کوتاهی دارد ودوخط آن درصفحه ۳۵ است برای شماره های ۳ همه گروه هاو…افراد به تنهایی متن مشخص شده خود رامطالعه می کنند.به نحوی که مطلب برایشان فهمیده شود ونیازی به حفظ کردن نیست.)

۵- تشکیل گروه هم شماره ایها:(شماره های ۱ دریک گروه-شماره های ۲ دریک گروه و…تا درمورد متن مشترک خود صحبت کنند وموضوع با فهم وبحث بیشتر ،قابل تفهیم برای همه ی هم شماره ایها شود. اعضاء هر گروه جدیدی در مورد قسمت مشترک بحث و تبادل نظر می کنند و هر فردی برای سایر اعضاء بیان می کند از قسمت مطالعه شده چه نکاتی را فهمیده و چه نتیجه ای گرفته است.)

۶- تشکیل گروه قبلی: (هر شماره دوباره به گروه قبلی خود برمی گردد تا به ترتیب هرکسی متن خود رابرای گروه اصلی خود تشریح کند.)

۷- تدریس درکلاس: معلم از شمار های ۱ می خواهد یک نفر بیاید تابرای کلاس یک بار دیگر مطلب رابازگو کند.اگر معلم احساس کرد که مطلب خوب گفته نشده می تواند نفر دیگری از شماره ۱ بخواهد تا او متن خود را بازگو کند.گرچه معلم می تواند از همه ی شماره های ۱ بخواهد که مطلب را بازگو کنند.که کمی زمان گیروخسته کننده برای دانش اموزان می شود. وهمین طور شماره های ۲-۳-۴ و…)

8- نتیجه گیری: معلم توضیحات اضافی و تکمیلی را ارائه ، مطالب مبهم و مشکل درس را تبیین و نکات مهم و اساسی درس را تأکید می کند.

ارزش یابی: معلم می تواند از سر گروه بخواهد که بانظر سنجی از اعضای گروه،مبنی براین که آیا شخص مورد نظر مطلب راخوب گفته است یانه،امتیازی به آن شخص بدهند.(به کمک چک لیستی که معلم به سرگروه می دهد) راه دوم آنست که معلم از شماره هایی که درکلاس توضیح می دهند ،امتیازی رادردفتر نمره وارد نماید.گرچه معلم سعی نماید که بادید مثبت به این موضوع نگاه کند.چراکه هدف ،راه مطالعه وروش آموختن بوده وخود مطالب ارزش کمتری دارند.پس امتیاز رابرای فعال بودن درگروه وعلاقه ای که هرشخص درگروه وکلاس دارد،داده شود)

کاربرد الگو: الگوی تدریس اعضای تیم خصوصاً برای دروس مطالعات اجتماعی ، تاریخ، و ادبیات فارسی ،علوم تجربی ، فیزیک ، شیمی ، حرفه و فن، زبان انگلیسی، زبان عربی و ریاضی البته باید توجه داشت که با وجود اینکه در بعضی از دروس مثل مطالعات اجتماعی و بینش اسلامی، همه دروس آن را می توان با این الگو تدریس کرد اما استفادۀ دائم و متوالی ازاین االگو در کلاس، سبب کاهش آثار و نتایج آموزشی آن خواهد شد.

2- روش روشن سازی طرز تلقی(برخوردها):طرز برخورد افرادعمیقا روی موثر بودن ورضایت شخصی شان اثر دارد.ازاینروطرز برخوردهاجنبه مهمی ازیادگیری احساس اجتماعی هستند.بااین وجودخیلی ازافراد طرز برخوردرابه عنوان یک مساله شخصی تلقی می کنندوولی چنان چه افرادبتوانند آزادانه طرزبرخوردهایشان راموردبررسی قراردهند،بینشی کسب میکنندکه می توانند رفتارخویش راکنترل نمایند ودریابندکه طرز برخوردهایشان تاچه حد ممکن است کیفیت عملشان را محدودسازد.درادامه روش رابااجرای آن می بینیم....

مراحل روش طرز تلقی:

مرحله اول-ارزشیابی ازخود: دراین مرحله فراگیران به تنهایی تلاش می کنند به پرسش های کتبی معلم به طور خلاصه دریک خط پاسخ دهندوخود رادرمواجه وبرخوردباموضوع موردارزیابی قراردهند.(گرچه پیشنهاد من اینست که درصورت کمبود وقت می توانید این مرحله را اجرانکنید.)

مرحله دوم- ارزشیابی خودبراساس رتبه بندی (به صورت فردی):

معلم همان سوالات مرحله اول رابصورت پرسشنامه چند گزینه ای(4-5-6-...گزینه ای)به فراگیران می دهد.هرفراگیر بصورت فردی گزینه ها رابراساس دقیق ترین نقطه نظراتش رتبه بندی می کند.(دقیق ترین نظر ،درپرسشنامه 5گزینه ای رتبه 5وهمینطور رتبه های 1،2،3،4).

مرحله سوم:شرکت درگروه خودویافتن دقیق ترین گزینه بعد از نقد وبررسی:

افراد هرگروه به گروه خود رفته وبانقد وبررسی دقیق ترین گزینه راانتخاب می کنندگرچه ممکن است دربین گروه اختلاف زیادی برای یافتن دقیق ترین پاسخ بوجود بیاید،که هدف اصلی مدرسه همین است که این دعوای علمی بصورت نقد ودموکراسی حل شود.

مرحله چهارم:گزارش دهی روی تخته سیاه یامقوا: معلم درحین اینکه دانش آموزان مرحله سوم رااجرا می نمایند می تواند درمدت کوتاهی جدول گزارش رابکشد

مرحله پنجم:نقد وبررسی کلاس از گزارش های تخته: دراین مرحله معلم باکمک گروه هاپاسخ هرگزینه رابنا براکثریت آراء ودرسترین دلیل ازطرف گروه ها وافرادبه نتیجه می رسانند وحتی

مرحله پنجم: معلم با کمک گروه ها ونیز اکثریت آراء(درصورت منطقی بودن) نتیجه هر سوال رادرقسمت نتیجه یادداشت می کنند وهمین سوالات را دانش آموزان می توانند برای ارزشیابی پایانی کلاس وترم مطالعه نمایند.

مراحل اجرای الگو

1- توجه به مطالب – در این مرحله فراگیر باید افكار خود را روی مطالبی كه باید به خاطر سپارد متمركز سازد و این مطالب را سازمان دهد اگر به چیزی توجه نكنیم آن را یاد نمی گیریم چگونه فراگیر باید مطالب را سازمان دهد؟ یك راه انجام این كار خط كشیدن زیر مطالب مهم است راه دیگر درست كردن مطالب است و بالاخره راه سوم مقایسه بین مطالب و پی بردن به ارتباط بین مطالب است.

2- برقراری ارتباط- در این مرحله فراگیر باید مهارت ها و فنونی را بیاموزد تا به كمك آنها بتواند مطالب جدید را به مطالب مربوط دیگری كه قبلا˝ آموخته و یا به كلمات آشنا، عكس ها و غیره پیوند زند واما این فنون و مهارتها چه هستند؟

یكی از این مهارت ها استفاده از روش اتصال كلمه ای است در این روش باید ابتدا مطلب ناآشنا را به موردی آشنا پیوند دهیم و سپس این پیوند را معنی دار سازیم مثلا˝ هنگام فراگیری زبان های خارجی برای یادگیری لغت «كارتا» كه یك كلمه اسپانیایی به معنی نامه ی پستی است ممكن است آن را به كلمه ی انگلیسی «كارت» اتصال دهیم (شبیه سازیم) و برای معنی دار كردن آن تصویر كارتنی كه درون آن نامه ای است را در نظر بگیریم. ممكن است این مطلب به ذهن شما خطور كند كه چرا باید برای یادگیری یك كلمه این هم مطالب اضافی را به خاطر سپرد؟ جواب این است كه این پیوندهای اضافی محتوای ذهنی را غنی تر می سازد و این جریان اتصال و این پیوندها سبب افزایش فعالیت شناختی می شود.

همچنین می توانید از یك تداعی مسخره و یا مبالغه آمیز استفاده كنید. ساخت یك داستان یا جمله ی كوتاه با مفاهیم مورد نظر- اتصال اول كلمات و ساخت یك كلمه ی رمز- ارتباط دادن مفاهیم به مكان یا زمان خاص- استفاده از تضاد- بزرگ نمایی و كدگذاری از دیگر فنون و راهبردهای روش یادسپاری است.

3- ارتباط با حواس مختلف- ما مطالبی را خیلی خوب به یاد می سپاریم كه آن را نه فقط با یك حس بلكه با حواس مختلف پنجگانه خود به خوبی احساس كرده باشیم بنابراین باید از دانش آموز خواسته شود تا با بیشتر از یك حس خود كار كند و با ایجاد تصاویر حسی مختلف كه ممكن است حالت مبالغه و طنزآمیز نیز داشته باشد به تقویت یادگیری خود بپردازد و این مرحله در واقع بسط تخیلات حسی می باشد.

4- تكرار و یادآوری – و بالاخره در آخرین مرحله فراگیر باید مطالب را تا زمانی كه كاملا˝ آموخته شوند تمرین كند.

از این الگو نیز مانند سایر الگوها می توان برای سنین مختلف استفاده كرد البته برای بچه های كوچك تر باید اتصال ها توسط معلم ارائه شود و معمولا˝ خود آنها قادر به برقراری این پیوندها و اتصال ها نیستند.

عنوان:الگوی قضاوت عملکرد درمطالعه

مقدمه

درنظام آموزشی کنونی ما مدت چند سالی است که موضوع شیوه ها و الگوهای جدید و فعال تدریس به طور جدی مطرح شده است. معلمانی که الگوهای جدید تدریس را در کلاس های خود اجرا می کنند در عمل، بیش از سایر معلمان با سئوالات و اشکالات در این زمینه برخورد کرده اند که در قالب چند نکته ارائه می شود.

- مسلط و با تجربه نبودن معلمان در اولین نوبت از اجرای الگوهای فعال.

- آشنا نبودن دانش آموزان با مراحل اجرا

. - انتخاب نوع الگوی تدریس با موضوع درسی.

- در حذف، ادغام یا اضافه کردن مراحل الگوهای تدریس اعتدال رعایت شود.

- در تمام جلسه های تدریس یک شیوه استفاده نشود.

-استفاده از شیوه ی تلفیقی یا ترکیبی در موقعیت مناسب تدریس.

- با توجه به نوع الگو،نقش معلم قبل از اجرای الگو و حضور در کلاس متفاوت است.

در این نوشته به معرفی یکی از الکوهای فعال تدریس به نام" الگوی قضاوت عملکرد" و تاثیر آن بر مطالعه پرداخته شده است. به این امید که زمینه ای مناسب برای تغییر شیوه های تدریس در مطالعه دانش آموزان باشد.

هنر یاد دادن

درس دادن تنها، یا یاد دادن، تلاش حرفه مندانه ای نیست. یاد دادن حتی نیمی از تلاشهای حرفه مندانه هم نیست. چون معلم عاملی نیست که فقط به بچه ها یاد بدهد، بلکه عاملی است که باید سبب شود بچه ها یاد بگیرند. یاد بگیرند آنچه را که باید یاد بگیرند، تا بهتر، سریعتر و شوق آمیزتر رشد کنند و بزرگ شوند.

یاد دادن برای یاد گرفتن، عمده ترین کار معلم است که از عهده ی معلمان حرفه مند بر می آید. برای معلم حرفه مند، یاد گرفتنهای دانش آموزان، دریچه باز و روشنی است که می تواند از درون آن، توان و مهارت حرفه ای خودش را آشکارا ببیند، بیازماید و ارتقا بخشد.

بهترین یادگرفتنها وقتی اتفاق می افتد که یاد دهنده"معلم" با راهنماییهای کوتاه و مختصر، یادگیرندگان" دانش آموزان" را رها کند تا خودشان یاد بگیرند، بگذارد با توانمندیهایی که دارند، پنجه نرم کنند، به تجربه های فردی یا گروهی بپردازند، خودشان را پیدا کنند و سرانجام به " خودباوری" برسند، نه به " معلم باوری".

بهره گیری از روشهای فعال یاد گیری در خواندن متن فارسی شامل تمامی روشها نمی باشد. اما تحقیقی که در باره ی تاثیر روش قضاوت عملکرد بر خواندن دانش آموزان انجام گرفت نتایج قابل توجه ای بدست داد که نحوه ی انجام آن در ذیل ذکر می گردد.

آشنایی با الگوی قضاوت عملکرد: محورهای اصلی الگو:

1- انجام فعالیت های عملی توسط تک تک فراگیران

2- داوری و قضاوت فراگیران در مورد فعالیت یکدیگر، بر اساس استاندارد های خارجی.

کاربرد الگو: این الگو در دروسی که جنبه ی عملی و حرکتی دارد، کارایی دارد. ماننددروس هنر، تربیت بدنی، حرفه و فن، آزمایشگاه علوم، احکام در دینی، خواندن آیات قرآن، خواندن متن درس در زبان ( فارسی، انگلیسی، عربی) نوشتن( انشاء، مقاله، نامه) در ادبیات فارسی، رسم اشکال هندسی و محاسبات عملی در ریاضیات، ترجمه ی متن زبان ( انگلیسی، عربی).

نقش معلم قبل از اجرای الگو و حضور در کلاس: معلم قبل از حضور و اجرای این الگو در کلاس موظف است موضوع درسی متناسب با الگوی قضاوت عملکرد را انتخاب کند و استانداردهای خارجی آن فعالیت یا مهارت را مشخص، تبین و آماده کند.

مراحل اجرای الگو:

- تشکیل گروه ها به صورت تصادفی.

- تعیین موضوع یا فعالیت عملی توسط معلم.

- فراگیران به صورت فردی، در هر گروهی، آن فعالیت یا عمل را انجام می دهند.[2]

- در هر گروهی، فراگیران به صورت گروهی در مورد معیارهای انجام آن فعالیت یا عمل، بحث و تبادل نظر می کنند.

- هر گروهی، معیارهایش را در کلاس برای سایر گروه ها ارائه می دهد. پس از گروه اولی، گروه های بعدی معیارهای تکراری را نمی خوانند.

- گروه ها، معیارهای یکدیگر را در کلاس قضاوت و ارزشیابی می کنند.

معلم، استاندارد های خارجی را ارائه می دهد.

- هر گروهی، فعالیت های خودش را در اختیار اعضاء گروه دیگر قرار می دهد.

- هر گروهی بر اساس استانداردهای خارجی، فعالیت یکدیگر را قضاوت و ارزشیابی می کند.

- فعالیت ها به فراگیران برگشت داده می شود.

- فراگیران در هر گروهی در مورد ارزشیابی انجام شده پاسخ گو یا مدافع خواهند بود.

نمونه

درس فارسی- بخوانیم

سوم دبستان

درس دهم: اتوبوس ( صفحه 60 ، 61، 62 )

هوا سرد بود و باران، نم نم می بارید.«امیر» جلوی در مدرسه منتظر« علی» برادر بزرگش بود. علی در دبیرستان درس می خواند. او هر روز به دنبال امیر می آمد و با هم به خانه می رفتند. مدتی نگذشت که علی از راه رسید. به طرف خانه به راه افتادند. راه زیادی رفتند تا به خیابان رسیدند، علی گفت: « امیر جان ! بهتر است، امروز با اتوبوس به خانه برگردیم. هوا خیلی سرد است. می ترسم سرما بخوری.»

...

علی با تعجب به امیر نگاه کرد و گفت: « من می خواستم جایم را به او بدهم. حالا تو بیا جای من بنشین.» امیر گفت: « الان می رسیم.» چند دقیقه بعد، اتوبوس ایستاد و علی و امیر پیاده شدند. پیرمرد از پشت پنجره ی اتوبوس برای امیر دست تکان داد. علی که با خودش فکر می کرد، چرا زود تر بلند نشده بود تا پیرمرد بنشیند، به امیر گفت: « آفرین به تو ! که این قدر مهربان هستی.» امیر گفت: « باید به بزرگ تر ها و مخصوصا پیرها احترام بگذاریم.» علی گفت: « تو، هم به پیرمرد احترام گذاشتی و هم برای انجام کار خوب، زود تصمیم گرفتی.» آن شب، وقتی افراد خانواده دور سفره نشستند، علی ماجرای کار خوب امیر را برای پدر و مادرش تعریف کرد. پدر گفت: « درست است ! گاهی کوچک تر ها کارهایی می کنند که ما بزرگ تر ها باید از آن ها درس بگیریم.»

مراحل اجرا:

انتخاب چهار گروه چهار نفره ( دوگروه آزمایشی و دوگروه گواه) که از نظر پیش دانسته ها در یک سطح قرار داشتند. ملاک این انتخاب درک مطلب، درست خواندن و دستور زبان بود.

برای هر یک از گروه ها متن درس دهم ( اتوبوس ) انتخاب گردید.

هر فراگیری در گروه خود درس دهم را بخواند.

فراگیران به صورت فردی در هر گروهی درس دهم را می خوانند.

برای گروه آزمایشی فراگیران به صورت فردی در هر گروهی درس دهم را می خواننددر عین حال گروه دوم خواندن گروه دیگر را مشاهده و اشکالات احتمالی آنان را یاد داشت می کنند.

فراگیران دو گروه آزمایشی در مورد معیار های مربوط به « خواندن فارسی» بحث می کنند.

گروه یک آزمایشی معیارش را در حضور گروه دو آزمایشی ارائه می دهد و گروه دو آزمایشی معیار تکراری را نمی خواند. گروه یک و دو معیار های یکدیگر را نقد و ارزشیابی می کنند.

معلم ضمن خواندن متن درس، معیار های زیر را نیز تبیین می کند.

هر گروه« خواندن فارسی» گروه دیگر را بر اساس استانداردهای خارجی( آنچه معلم ارائه و تبیین کرده است) قضاوت می کند.

فراگیران در هر گروه، در مورد ارزشیابی های انجام شده، پاسخ گو یا مدافع خواهند بود.

محاسن الگو:

- این الگو برای تقویت مهارت ها و فعالیت های عملی فراگیران موثر است.

- به دلیل عملی بودن، دوام و تثبیت آموخته ها بیشتر و عمیق تر خواهد بود.

- فراگیران، معیارهای درست انجام یک مهارت را درک می کنند.

- زمینه ای برای مقایسه، قضاوت و نقد فعالیت های عملی فراگیران توسط یکدیگر فراهم می شود. و بدین ترتیب قوه ی نقادی فراگیران پرورش می یابد. - فراگیران، حرکات و فعالیت های عملی خود را اصلاح می کنند.

- مصداق یابی این الگو توسط معلمان کار چندان ساده ای نیست. با توجه به این که مثال و مصداق مورد نظر باید املا جنبه ی حرکتی و مهارتی داشته باشد.

معرفی الگوی تدریس اعضای تیم

یادگیری از طریق همیاری ازطرف جان دیویی مطرح شد که یکی از بحث های دائمی در اموزش است. پایه واساس یادگیری از طریق همیاری تشکیل تیم های یادگیری است (این روش سبب جلو گیری از گوشه گیری،از خود بیگا نگی،بی هدفی و ناراحتی در فعالیت های جمعی می گرد د وسبب بالا رفتن حس اعتماد به نفس شده و روابط بین فردی دانش آموز را بهبود می بخشد.)

روش های مختلفی برای یادگیری از طریق همیاری وجود دارد که در اینجا به یکی از انها یعنی روش تدریس اعضای تیم که کاربرد بیشتری دارد می پردازیم .

روش تدریس اعضای تیم بردو فرضیه استوار است: اولین فرضیه این است که هر یک از شرکت کنندگان قسمت متفاوتی از موضوع درس را که قرار است همه یاد بگیرند می خواند .دومین فرضیه این است که هر فرا گیر میتواند به اعضای تیم خود درس بدهد بنابر این هر عضو هم به عنوان معلم هم به عنوان شاگرد عمل می کند. در این الگو به جای اینکه ابتدا معلم تدریس کند فراگیران نقش معلم را ایفا میکنند وتدریس توسط (اعضای تیم فرا گیران)انجام می شود وپس از ان معلم توضیحات ضروری و تکمیلی را برای انان ارائه می دهد به همین جهت این الگو را (تدریس اعضای تیم)نام نهاده اند

مراحل اجرای طرح تدریس اعضای تیم

مرحله اول :آمادگی فردی

فعلیت معلم.گروه بندی دانش اموزان در گروههای 5-4 نفری واختصاص شماره های 1،2،3،4. . . به گروه ها تدوین قوانینی که گروه ها ملزم به رعایت آنها هستند .مانند:یاداشت برداری ، بحث وگفتگو به طورآهسته زمان بندی هر مرحله و. . تقسیم متن درس به بخش های مستقل وتقریبامساوی تعیین یک بخش از موضوع جهت مطالعه فردی برای هر فرا گیر فعالیت دانش آموز : مطالعه بخش اختصاص داده شده به هر شماره به صورت فردی یاداشت برداری وخلاصه نویسی متن اختصاصی

مرحله دوم: کار تیمی

فعلیت معلم .هدایت دانش امزان برای حضور در گروه های جدید کنترل کلاس وبرقراری ارامش

نظارت بر اجرای فعالیت های گروه ها فعالیت دانش آموزان.تشکیل گروه های هم شماره

تدریس هر یک از دانش اموزان برای اعضای گروه جدید بحث وتبادل نظر بین اعضای تیم جدید ونتیجه گیری

تشکیل گروه های اولیه(برگشت به گروه اولیه)

تدریس قسمت های مختلف ببرای گروه

مرحله سوم:ازمون

فعالیت معلم.طراحی سوال های ازمون

ارائه ی سوال وبرگزاری ازمون

تعیین زمان مناسب برای پاسخ گویی به سوال ها

ارائه کلید سوال ها

ارزیابی از تدریس در گروه ها

فعالیت دانش اموز.پاسخ گویی به سوال های طراحی شده

تصحیح پاسخ نامه ی خود (خود ارز یابی)

محاسبه ومعدل گیری از نمرات فردی وگروهی

مرحله ی چهارم :نقد وبر رسی

فعالیت معلم .بررسی وضعیت نمرات فردی و گروهی دانش اموزان

کمک به گروه ها برای پیدا کردن مشکلات اعضای گروه ورفع ان ها

فعالیت دانش اموز.بررسی وضعیت نمرات فردی و گروهی خود

بر طرف نمودن مشکلات احتمالی خود ویا اعضای گروه در ارتباط با قسمت های مختلف درس

نقد وبررسی کیفیت اجرای اعضای تیم

مرحله ی پنجم:جمع بندی

فعالیت معلم

انتخاب یک نفر از هر گروه به صورت تصادفی یا انتخابی برای تدریس قسمت های مختلف

هدایت ورهبری بحث گروهی

اختصاص فرصت کافی برای پرسش و پاسخ

ارائه توضیحات تکمیلی

فعالیت دانش اموزان

:تدریس توسط دانش اموزان منتخب یا داوطلب برای کلاس

الگوی تدریس بازی نقش یا ایفای نقش (Role playing)

هدف: هدف از اجرای الگوی تدریس بازی نقش كمك به دانش آموز است تا شخصیتی منحصر به فرد بسازد و این مهم را در قالب آن چه در مواد درسی پیش بینی شده است عملی كند. الگوی تدریس بازی نقش فرصتی را ایجاد می كند كه در آن یادگیرندگان در تحصیل موقعیت ها به صورت همیار و مشترك فعالیت كنند. به ویژه یادگیرندگان شیوه ای آزادمنشانه برای پرداختن به انواعی از واقعیت های اجتماعی را به وجود می آورند.

یاداوری می شود كه جریان بازی نقش نمونه ی زنده ای از رفتار انسان را مهیا می سازد كه به مثابه ابزاری در خدمت دانش آموزان قرار می گیرد تا آنان:

● احساسات خود را بروز دهند.

● از بینش خود در نگرش ها، ارزش ها و برداشت های خود سود جویند.

● نگرش ها و مهارت های حل مسائل را بوجود آورده و گسترش دهند.

● مواد درسی را از طریق گوناگون بررسی كنند.

مراحل اجرای الگو

مرحله ی نخست : آماده كردن گروه.

مرحله ی نخست الگوی تدریس بازی نقش دارای سه قسمت است:

1- آشناسازی دانش آموزان با مساله.

2- آماده كردن گروه با توصیف روشن مسأله با استفاده از مثال ها

3- پرسیدن سؤالاتی برای برانگیختن تفكر دانش آموزان.

مرحله ی دوم: انتخاب شركت كنندگان بازی نقش.

معلم با توجه به آمادگی كه لحاظ ذهنی در دانش آموزان ایجاد شده است- كه همه احساس می كنند مسئله، دشواری مربوط به آنهاست- سعی می كند از افراد داوطلب برای ایفای نقش هایی بهره بگیرد.

مرحله سوم: صحنه آرایی.

معلم در این مرحله تلاش می كند تا نقش هر فرد را به ایفاگری نقش بازگو كند و نحوه ی وارد شدن به كار نمایش را توضیح دهد. معلم، جایی را كه در آن زمین هموار است و امكان نشستن برای دانش آموزان وجود دارد انتخاب می كند. هر مكانی كه صاف تر است و امكان اجرای برنامه تدارك شده موجود است در اختیار بازیگران قرار می گیرد.

مرحله چهارم: آماده كردن تماشاگران.

تماشاگران الگوی تدریس بازی نقش، تماشاگرانی نیستند كه به منظور سرگرم شدن گرد هم آمده باشند، آنان برای درك اهمیت مسأله و بنا به ضرورت به تماشای بازی نقش ها می پردازند. توجیه اهمیت و ضرورت بازی نقش به عهده ی معلم است.

مرحله ی پنجم: اجرای بازی.

دراین مرحله است كه بازیگران به ایفای نقش می پردازند و معلم آنها را هدایت می كند.

مرحله ی ششم: بحث و ارزش یابی

اجرای بازی سؤالاتی را در اذهان به وجود می آورد. معلم، ایفاگران نقش ها و تماشاگران همه سؤالاتی را طرح می كنند. براساس سؤالات طرح شده و با توجه به سؤالاتی كه معلم برای بازیگران مشخص كرده است به بحث سازمان داده می شود.

مرحله ی هفتم: اجرای دوباره ی بازی نقش.

معلم بحث و نظر ارایه شده در مرحله ی هفتم را جمع بندی می كند، بازیگران نقش ها در جریان اصلاحات نقش های ایفا شده قرار می گیرند و بازی نقش مجدد صورت می گیرد.

مرحله ی هشتم: بحث و ارزشیابی

بحث و ارزشیابی این مرحله به طور دقیق همانند بحث و ارزشیابی مرحله ی ششم است.

مرحله ی نهم: تعمیم و ارایه تجارب به موقعیت ها و كسان دیگر.

مرحله ی حاضر اهمیت بسیار زیادی در الگوی تدریس حاضر دارد- اگرچه هر كدام از مراحل حایز اهمیت ویژه اند. در این مرحله، آن چه به صورت بازی نقش و مغروض اجرا شده است، به موقعیت های مسأله دار و مشكل دار واقعی ارتباط داده می شود. هم چنین، اصول اساسی رفتارها معین می گرد

روش تدریس نوآفرینی ( بدیعه پردازی )

بنا به نظر گوردون نوآفرینی با بدیعه پردازی بر چهار ایده استوار است که دیدگاه های سنتی درباره خلاقیت را به رویارویی می طلبد . دیدگاه های پیشین درباره خلاقیت این بود که خلاقیت امری ذاتی است و نمی توان آن را آموزش داد . گوردون دیدگاه های پیشین را رد می کند و اظهار می دارد که خلاقیت را در فعالیت های روزانه می توان دید و می توان فعالیت های روزانه را خلاقانه کرد . اعتقادات جدید درباره خلاقیت و نوآفرینی حائز اهمیت است دیدگاه های حاضر این امیدواری را به وجودآورده اند که می توان خلاقیت را یاد گرفت و یاد داد

روش تدریس نوآفرینی ( بدیعه پردازی )

مفاهیم اساسی روش تدریس نوافرینی ( بدیعه پردازی )

این الگو مفاهیمی ، چون استعاره قیاس مستقیم ، قیاس شخصی و تعارض فشرده از این جمله اند . برای مثال از دانش آموزان خواسته می شود کتاب درسی خود را با یک رودخانه یا یک لنگه کفش کهنه مقایسه کنند .

قیاس مستقیم هم در امر نو آفرینی فکری نقش ارزنده ای دارد . در قیاس مستقیم ، دو موجود یا دو مفهوم مقایسه می شوند . تعارض فشرده مفهومی است که دو صورت یک عمل یا شیئی را توصیف می کند . تعارض فشرده بینشی در فرد ایجاد می کند که ژرفای زیادی دارد . دانش آموزان از طریق تعارض فشرده دو گونه داوری درباره یک فعالیت انجام می دهند . مثلاً ، دانش آموزان درباره درس ریاضی چنین قضاوت می کنند ، آن درس « طاقت فرسا و لذت بخش » است . یا می گویند تکنولوژی محصولی از تفکر عملی انسان است که « سودبخش » و « دردسر آفرین » است .

مراحل اجرای روش تدریس نوآفرینی ( بدیعه پردازی )

* مرحله اول : شرایط موجود

در این مرحله ، معلم از دانش آموز می خواهد که به توصیف و تشریح شرایط حاضر یا موجود بپردازند . در مرحله نخست ، دانش آموزان آنچه از شرایط می فهمند توصیف می کنند .

* مرحله دوم : قیاس مستقیم : در این مرحله معلم از دانش آموزان می خواهد که قیاس های مستقیمی را پیشنهاد کنند . معلم دانش آموزان را وادار می کند تا یکی از قیاس های پیشنهادی را انتخاب کنند .

* مرحله سوم : قیاس شخصی

معلم توضیحاتی درباره نحوه انجام دادن قیاس شخصی توضیحاتی را به دانش آموزان ارائه می دهد و در مرحله سوم دانش آموزان پس از دریافت اطلاعات از معلم ، ترغیب می گردند از قیاس مستقیم مرحله دوم قیاس شخصی بسازد .

* مرحله چهارم : تعارض فشرده

در این مرحله معلم از دانش آموزان می خواهد بر اساس توصیف های استعاری مرحله دوم و سوم چند تعارض فشرده را ارائه کنند. سپس از میان پند تعارض فشرده ای که ارائه شده است ، یکی را انتخاب کنند .

* مرحله پنجم : قیاس مستقیم: معلم از دانش اموزان می خواهد قیاس مستقیم دیگری را بر اساس تعارض های ارائه شده در مرحله چهارم انتخاب کنند .

* مرحله ششم : بررسی دوباره تکلیف نخست معلم دانش آموزان را وادار می کند تا به تکلیف نخست برگردند و آخرین قیاس خود را ارائه دهند

الگوی دریافت مفهوم

معرفی الگوی تدریس دریافت مفهومبه کمک این ا لگو : قدرت خلاقیت -ثبات یادگیری -فرضیه سازی - افزایش تحمل ابهام -درفراگیران تقویت می گردد

الگوی دریافت مفهوم ا زخانواده پردازش اطلاعات است این خانواده برراهای تقویت کشش درونی انسان برای درک جهان از طریق گرد آوری وسازماندهی اطلاعات اولیه کشف مسایل وارائه راه حل های آن ها وایجاد مفاهیم وزبان نقل آنها تاکید دارند بنیان گذرا این الگو جروم برونر است الگو ی دریافت مفهوم جستجو وکشف نمودهایی است که از آن برای تمیز نمونه ها از غیر نمونه های طبقات استفاده می شود به سخن دیگر دراین الگو از فراگیران می خواهم مثال هایی را که شامل آن نمودها نیست مقایسه کنند وبدین وسیله نمودهای مقوله را که درحال حاضر درذهن معلم وجود دارد کشف نمایند

مراحل اجرای الگو

برای اجرای الگوی دریافت مفهوم سه مرحله اساسی به ترتیب زیر در نظر گرفته می شود :

مرحله اول : معلم دراین مرحله فهرستی از مثال ها :

مفهومی درذهن دارم آن را حدس بزنید ( نمونه ها ) دردوستون ارائه می شود اگر کلمه یا جمله یا شکلی درستون آری مطرح شود مثالی از آن مفهومی است که درذهن من است واگر کلمه یا جمله یا شکلی درستون خیراائه گردد مربوط به آن مفهوم نیست

آری خیر

معلم : دراین مرحله معلم یکی یکی مثال ها رادرستون مربوط می نویسد فراگیران دراین مرحله با مشاهده کردن فکر کردن حدس زدن

مرحله دوم : دانش آموزان عزیز خوب مشاهده کنید دقت کنید وآن مفهوم را حدس بزنید اما حدس خود را با د ست گرفتن اعلام کنید وبه زبان نیاورید (فرضیه دادن ) درجریان تدریس فعال می شوند :

معلم :

مرحله سوم : من مثال هایی را مطرح می کنم شما بیان کنید هر کدام از آنان درکدام یک از ستون ها قرارمی گیرند دانش آموزان با دست گرفتن مشخص می کنند که هرکدام از کلمات یا جملات یا شکل ها درکدام ستون قرار می گیرد درادامه ی این مرحله معلم با رهبری ونظارت از فراگیران می خواهد هم مثال بزنند وهم نشانه (آری – خیر ) آن را تعیین کنند:

دراین مرحله معلم خطاب به داش آموزان می گوید حدس ها وفرضیه های خود را شرح وبسط وارائه دهید

درپایان معلم با کمک دانش آموزان به استنتاج وجمع بندی نظر ا ت می پردازد وبه مفهوم اصلی اشاره نموده توضیحات اضافه را بیان می نماید

آثار ونتایج الگو

قدرت تفکر ودرک مفاهیم را در فراگیران تقویت می کند تحمل ابهام را درفراگیران افزایش می دهد استدلال استقرایی را درفراگیران تقویت می کند یاد گیری برای فراگیران حنبه ی معمایی پید ا می کند و لذا انگیزه ی یادگیری درفراگیران افزایش می یابد

الگوی پیش سازمان دهنده

یادگیری معنی دار چیست ؟

معنی دار بودن یا معنی دار نبودن مطالب بیشتر به آمادگی فراگیر و سازمان مطالب ارتباط دارد تا روش عرضه آنها اگر فراگیر با زمینه صحیحی آغاز کند و مطالب سازمان یافته باشد آنگاه یادگیری می تواند معنی دار شود به عبارت دیگر مطالب معنی دار مطالبی هستند که یادگیرنده می تواند بین آنها و آموخته های قبلی خود نوعی ارتباط برقرار کند .

با توجه به این تعریف در می یابیم که مطالب حتماً باید به نحوی منطقی در ذهن طبقه بندی ، مرتب وسازمان داده شود برای این منظور راهبردهای مختلفی وجود دارد که یکی از آنها ارائه «پیش سازمان دهنده » می باشد . پیش سازمان دهنده یک مفهوم کلی است که در مقدمه تدریس به دانش آموزان ارائه می شود و بین مفاهیم قبل و بعد از تدریس ارتباط برقرار می کند . مؤثرترین پیش سازمان دهنده ها آنهایی است که از مفاهیم ، اصطلاحات و فرضیه هایی که در حال حاضر برای فراگیر آشنا می باشند به علاوه قیاسها و شکلهای مناسب استفاده می کنند .

الگوی پیش سازمان دهنده

در این رویکرد از کل به جزءمفاهیم و اصول به صورت مستقیم در اختیار فراگیران قرار می گیرد . پژوهشهای انجام گرفته در رابطه با میزان اثر بخشی این الگو نشان می دهد که اگر معلم درس خود را با یک پیش سازمان دهنده شروع کند یعنی یک خلاصه شفاهی یا کتبی از درس که از لحاظ محتوا نسبت به خود درس در سطح بالاتری از انتزاع و جامعیت است آن درس برای فراگیران معنی دار و آشنا جلوه خواهد کرد و در نتیجه یادگیری و یاد آوری آسانتر خواهد شد .

دیوید آزوبل پایه گذار این الگو که آن را به دو گروه تقسیم می کند :

1- توضیحی ---- این گروه از پیش سازمان دهنده یک داربست ذهنی ایجاد می کنند تا شاگردان اطلاعات جدید را در آن قرار دهند و به این ترتیب برای مطالب نا آشنا به خصوص در حیطه علوم اجتماعی و تجربی بسیار مناسب است .

2- مقایسه ای ---- این گروه از پیش سازمان دهنده با مطالب نسبتاًآشنا به کار می روند و طرحی تدوین یافته اند تا مفاهیم جدید و قدیم ر

روش های تدریس فارسی ششم ابتدایی

مطالب مشابه :

روش تدریس آب

چالش های درس تاریخ

تدريس درس اول (آب)

روش های تدریس فارسی ششم ابتدایی

طرح درس علوم هفتم

سوالات ریاضی ششم (دبستان شهید مفتح اب بر)