محمدكريم خان از حاكمان آتش‌‌بيگ

قبل از هر چيز بايد اذعان نمايم كه متأسفانه در خصوص گذشتگان منابع مكتوب قابل توجهي در دسترس نيست و عمده مطالب متكي به شنيده‌هاست مع‌الوصف تلاشم بر آن است كه مطالب دقيق و حتي‌الامكان مستند باشد. البته اينجانب در جستجوي اسنا د و مدارك باقيمانده از آن دوران به يكي از دوستان ارجمند، جناب آقاي عباسي اصل، كه از كارشناسان محترم فرمانداري هشترود مي‌باشند، مراجعه نمودم. ايشان اعلام نمودند كه تمامي اسناد و مدارك قديمي موجود در اين رابطه به سازمان ملي اسناد ارسال شده است. علي‌ايحال يكي از بزرگان آتش‌بيگ مرحوم محمد كريم خان بوده است كه در اين مقال به احوالات وي مي‌پردازم.

آتش‌بيگ از قديم‌الايام مركز ولايات هشترود و چاراويماق بوده و اشخاصي در آنجا از طرف دولت مركزي به حكومت گماشته شده‌اند از جمله اين اشخاص فتحعلي‌خان سيف‌الممالك، حسنعلی خان معروف به جنرال، محمد كريم خان و آخرين آنها عبدا... خان سالار بوده است. لازم به ذكر است بعضاً ملاحظه مي‌گردد كه به اشتباه از اشخاص ديگري به عنوان حاكم در آتش‌بيگ اسم برده شده است در حاليكه هيچ‌كدام از آنان منصوب حكومت مركزي نبوده‌اند.

محمدكريم خان كه از طايفه فتحعلي‌خانلو بوده، در آتش‌بيگ متولد شده و بيشتر عمر خود را در آنجا اقامت داشته است. او مردي دلير و زيرك بوده و مهارت فراواني در به كارگيري آلات جنگي داشته و در جنبش مشروطيت در صف دولتيان بوده و نقش بسيار مؤثري در بسيج نيرو و امكانات براي قشون صمدخان شجاع‌الدوله مراغه‌اي ايفا كرده است.

در مورد محمدكريم خان نقل است كه در اثر سعايت مخالفان، اين مرد از طرف وليعهد قاجار كه آن هنگام در تبريز مستقر بوده از حكومت معزول و به تبريز احضار و حاكم ديگري به جاي او منصوب مي‌شود. او اجباراً مدتي در تبريز تحت نظر بوده و تكليف داشته هر صبح و شام در مقر حكومت حضور خود را اعلام نمايد تا اينكه اخباري از آتش‌بيگ مبني بر آزار و اذيت خانواده و منسوبانش توسط حاكم جديد مي‌شنود. خان بسيار ناراحت شده و تصميم مي‌‌گيرد حاكم جديد را گوشمالي دهد. لذا پس از سلام و اعلام حضور شامگاهي در دارالحكومه تبريز بر اسب تيزرو و راهوار خود سوار شده و شبانه از كوره راهها خود را به آتش‌بيگ رسانده و با آدمهايش حاكم جديد را مورد ضرب و شتم شديد قرار داده و بلافاصله راهي تبريز شده و قبل از سلام صبحگاه خود را به دارالحكومه مي‌رساند. فرداي آن روز حاكم جديد راهي تبريز مي‌شود و از محمد كريم خان شكايت مي‌‌نمايد. ليكن پاسخ مي‌شنود كه فلان فلان شده محمد كريم خان كه هم شامگاه و هم صبحگاه در دارالحكومه حاضر بوده، چگونه توانسته در چنين فاصله‌ كوتاهي به آتش‌بيگ آمده، تو را ضرب و شتم نموده و به تبريز باز گردد حتماً بدگوييها و سعايت‌هاي پيشين نيز در مورد محمدكريم خان همه دروغ بوده است. اين مسئله خوشبيني حكومت نسبت به محمد كريم خان را فراهم نموده و موجب انتصاب مجدد وي به حكومت آتش‌بيگ مي‌گردد.

در كتاب حيدربابايه سلام مرحوم نصرت‌ا.. فتحي آتشباك و در منظومه تعظيم به شهريار ذكري از محمدكريم خان و همسر وي گوهر خانم به ميان آمده است در آنجا كه مي‌گويد:

گوهر بيبيم اوجاقيني قالاردي توتوب منيم اوز گوزيمي يالاردي

كريم خاني هر وقت يادا سالاردي غصه سيندن سوتي ويريب جالاردي

اوگوندن كي كريم خانين آغزينا گولُه ديدي باجارمادي قوزانا

پايان كار محمد كريم خان نيز در كتاب فوق چنين آمده است « .... ستارخان سردار ملي در اوايل مشروطيت از اين مرد واهمه داشته و چون مشغول تصفيه رجال استبدادي بوده‌اند به خليل خان معروف به ارگ مأموريت مي‌دهند تا به اتفاق چند نفر به هشترود رفته و به زندگاني او خاتمه بدهند روزي كه آن مرد رشيد مستبد كه به عنوان محال گردش در قريه‌اي به نام تلخاب مهمان بوده فدائيان وارد اتاقش مي‌شوند و او را در حالي كه قليان مي‌كشيده با گلوله از دهانش مي‌زنند و بلافاصله سوار اسبانشان شده و فرار مي‌كنند.»

مرحوم محمد كريم خان داراي سه فرزند به نام‌‌هاي جليل و خليل و بيوك آقا بوده است و از ميان آنان جليل خان كه مردي بسيار شوخ طبع بوده در آتش‌بيگ اقامت داشته و در سال 1345 بدرود حيات گفته است. از نوادگان محمدكريم خان اكنون آقاي نورالدين رضايي، از بازنشستگان ارتش جمهوري اسلامي با نود و دو ماه سابقه حضور در جبهه‌هاي جنگ تحميلي، در تهران و آقاي بيت‌ا... رضايي در روستاي آتش‌بيگ سكونت دارند.

عليرضا شجاعي

6/11/92

محمدكريم خان از حاكمان آتش‌‌بيگ

مطالب مشابه :

شهدای ارامنه

پایگاه های شکاری نهاجا به نام اسطوره ها

در اين نمايشگاه سعي شده است از اقلام مختلف استفاده شود

روز شمار هفته اول جنگ تحميلي

نرم افزار چند رسانه اي سردارشهيد «احد مقيمي» منتشر شد

برگزاري سلسله نشست هاي واگوئي بيش از نيم قرن مبارزه حق عليه باطل

مديران موفق سخن مي گويند: آقاي يونس ژائله بنيانگزار شركت شيرين عسل

محمدكريم خان از حاكمان آتش‌‌بيگ

دولت رجائي و جنگ تحميلي