درس تاریخ تحلیلی صدر اسلام

جلسه اول

تاریخ چیست؟ تاریخ چگونه تعریف می شود؟

ریشه تاریخ چیست؟ و معنای آن چه می باشد؟

مبحث مقدماتی تاریخوجه تعمیمه تاریخ-چرا هر تعریفی از تاریخ می کنیم غالبا با ایراد یا انتقاد همراه است؟-تعریف تاریخ از دیدگاه چند مورخ مشهور:هردوت یونانی و ابن خلدون.

چرا استاد مطهری تاریخ را بزرگترین منبع شناخت جامعه معرفی می کند؟

تاریخ از کلمه تاریک می آید.

تاریخ چیست؟ گاهی اوقات عینی است گاهی اوقات بصورت مبهم است و گاهی بصورت ساختمان است (مثل نمای ساختمان در شمال و جنوب کشور).

تعریف کلی از تاریخ: تاریخ آیینه ای است تمام نما که جلوه های زندگی انسان های گذشته و حتی حال در آن منعکس است، مانند نوع خانه ها، نوع لباس ها و نوع جشن ها.

6/12/91

مباحث مقدماتی تاریخ

علمیت و اعتبار تاریخ: چرا تاریخ فایده و اعتبار دارد؟

یادآوری مطالب گذشته:

1- تاریخ پل ارتباطی نسل های متوالی بشر است

2- تاریخ به مشابه پلی است برای دستیابی به تجربه های پیشینیان

3- به علاوه تاریخ پاسخی است مثبت برای ترقی و تعالی و تحقق آرزوهای جاودانه بشر، جهت رسیدن به نیک بخشی.

مخالفان و متکبرین علمیت تاریخ چه می گویند و پاسخ محققان واقع بین به آنان چیست؟

1- برخی از وقایع اصلا در آن دروغ و تحریف راه ندارد.

2- نمی توان همه مورخان را به دروغ پردازی و سودجویی متهم کرد.

3- به علاوه محققان می توانند با شاخص های روشنی که در اختیار دارند، درستی یا نادرستی وقایع را دریابد و اعلام کند.

نتیجه:

بنابراین تا علمیت و اعتبار دارد و فایده مند است.

نمونه: توجه کنید این فراز از نهج البلاغه ((از گردش روزگار عبرت بگیرید و از بیم دهندگان پیامبران برای سعادت راه جوئید)).

{ریشه تاریخ: ارخ- یارخ- تاریخا }

تاریخ علمی، تحلیلی، فهمی، تاریخ درست، بدون تحریف و دروغ را گویند.

تاریخ علم می باشد، فایده دارد، تاریخ دروغ ندارد بلکه برخی به دروغ می نویسند.

مانند اینکه حضرت عیسی، مرده را زنده می کرد، حضرت محمد (ص) بیسواد بود.

13/12/92

مباحث مقدماتی تاریخ

1- فلسفه ی تاریخ چیست؟ و عهده دار بررسی چه مسائلی است؟

2- فایده فلسفه ی تاریخ چیست؟

3- چه مسائلی در قرآن قانونمند بودن تاریخ را مطرح می کند؟

مرگ و زندگی جوامع گذشته.

فراگیر بودن کیفر این جهان.

نابودی جوامع و امت ها به خاطر پیامبران.

نتیجه:

فلسفه تاریخ می گوید: عامل حرکت یعنی ترقی و تعالی یا تنزل و نابودی یک جامعه معلوم یک یا چند علت نیست بلکه به علت های فراوان وابسته است.

اهمیت و ارزش تاریخ اسلام:

1- شناسنامه هر ملتی را باید در میراثهای فرهنگی آن ملت جستجو کرد. چرا؟

2- بعلت تلاش دولت های استکباری جهان برای تخریب یا تغییر حافظه تاریخی مسلمانان.

3- اثبات وحی و رمزو راز توفیق پیامبر(ص) و شناخت ائمه (ع) و احکام اسلام بزرگترین منبع اهمیت تاریخ است.

تاریخ نگاری در اسلام و اهتمام مسلمانان به آن:

1- بوجود آمدن علم رجال.

2- تاریخ نویسی در اسلام از کی آغاز شد؟

3- مولف کشف الظنون حاجی خلیفه درباره اهمیت تاریخ اسلام چه می گوید؟

علم و انگیزه های توجه مسلمانان به تاریخ و تاریخ نگاری:

1- قداست دانش در اسلام و تاکید به علم آموزی.

2- موضع تصدیقی قرآن در برابر انبیای سلف.

3- ترغیب قرآن برای عبرت گیری از تاریخ.

4- لزوم بهره گیری از سیره ی درست پیامبر اسلام.

5- اثرات ورود ملت های گوناگون به جهان اسلام.

** آسیب شناسی تاریخ اسلام**

1- فاصله زمانی میان مورخ و پدیده های تاریخی.

2- اختلاف امت ها و پیدایش فرقه ها.

3- (نمونه: اعتراف تلخ مضرف بن غیره -مشاور معاویه).

4- فشار فرمانروایان (نمونه: قتل ابن سکیت معلم فرزندان متوکل عباسی بدست ابن خلیفه).

5- سوء استفاده برخی از دانشمندان اهل کتاب (یهودی و مسیحی) از کم اطلاعی خلفا و اطرافیان

6- منبع تدوین حدیث از سوی خلفای اولیه مانند ابوبکر به ویژه عمر خلیفه دوم.

** معنای پیشینه ی شرق شناسی و خاستگاه آن **

1- شرق شناسی چیست؟ و آیا غربی ها از پیشکسوتان و پیشگامان شرق شناسی اند؟ خیر. چرا؟

2- تولد شرق شناسی در اروپا از سوی دو تن بنام های ریمون لول و پطروس آلفونس فراهم آمد. چگونه؟

3- چرا بسیاری از صاحبان نظر شرق شناسی را شگرد سپاسی اروپائیان می دانند؟

4- ادوار- سعید و خانم عاری شمیل چه کسانی هستند و درباره شرق شناسی چه می گویند؟

8/1/92

جهان در آستانه بعثت

موقعیت جغرافیایی عربستان و تقسیم آن به 3 منطقه:

حجاز:مکه – مدینه – طائف – بندر جده، بندی ینبوع

صحرای عرب:نجد- بیابان نفوذ- بیابان ربع الخا

یمن:دولت معین- دولت قتبان- دولت حضرت موت- دولت سبا- دولت خمیر

وضعیت سیاسی اجتماعی جزیره العرب (عربستان)

1- اساس اجتماعی عرب جاهلی را قبیله تشکیل می داد.

2- شعر عالی ترین مظهر فرهنگ جاهلی بود.

3- زن و نظام خانواده

اصولا عرب جاهلی از زن تصوری شی ء انگارانه داشت

نمونه های ازدواج های قانونی جاهلی { نکاح الرهط – مرکوب مرکوب }

وضعیت اقتصادی

{بازارهای موسمی (عکافا – صنعا – عدن – دومه الجندا)}

جریان این بازارها

وضعیت دینی { دین رایج عرب جاهلی، بت پرستی بود }، { بت های مشهور: منات، عزی، هبل، ود، سواع، یغوث، یعود، نسر }

مسیحیت ، یهودیت ، مایویت ، زرتشتی گری ، ستاره پرستی

از دیدگاه قرآن، هر متکبر خودخواهی جاهل است

** تاریخ جاهلیت و مفهوم آن**

1- ریشه ی لغت جاهلیت چیست؟ و از نظر قرآن جاهل کیست؟

2- روزگار جاهلیت از نظر قرآن 150 تا 200 سال قبل از اسلام بوده و محدوده مکانی آن عربستان یاد شده است.

3- چهار مصداق روشن جاهلی که در قرآن آمده؟

پیروی از حکم و حکومت ناحق.

بی توجهی به وعده وعیدهای الهی.

بی پروایی زنان در جامعه.

تاثیر بر تعصبات و اندیشه های باطل.

4- نموه هایی از اعمال عبادی جاهلی و رسومات آنها

سوت زدن و دست افشانی در اطراف خانه ی کعبه.

ازدواج با همسران پدر، پس از مرگ با پسران.

محرومیت زنان از ارث.

هشدار امام علی (ع) به مردم روزگار:

مبادا که شما را اوضاعی بفریبد که مغرور آن تاریخ را فریفت.

درس تاریخ تحلیلی صدر اسلام

مطالب مشابه :

درس تاریخ تحلیلی صدر اسلام

تاریخ تحلیلی صدراسلام مشرکان وپیامبر

تاریخ تحلیلی صدر اسلام

نمونه سوالات تاريخ تحليلي صدر اسلام

خلاصه فصل دوم کتاب تاریخ تحلیلی صدر اسلام

درس تاریخ تحلیلی صدر اسلام

تاریخ تحلیلی صدر اسلام

استاد پناهیان/صوت و متن سلسله جلسات تاریخ تحلیلی اسلام (پیشنهاد ویژه نویسنده)

تاریخ تحلیلی صدر اسلام