زنده ماندن در شرایط سخت قسمت پانزدهم - زنده ماندن در هوای سرد
زنده ماندن در هواي سرد
يكي از سخت ترين شرايط براي زنده ماندن ، زنده ماندن در هواي سرد است . اين را به خاطــر داشته باشيد كه هواي سرد خود دشمني است كه به خطرناكي يك سرباز دشمن مي باشد . هر زمان كه شما در هواي سرد قرار بگيريد خود را در مقابــل موضوعات مختلفي مي بينيد . با مقدار كمـي دانش نسبت به سرمـا ، داشتن نقشه هاي دقيق و تجهيزات مناسب شما مي توانيد بر اين موضوعات غلبه كنيد . در ضمن اينكه شما يك يا چند عدد از اين فاكتورهــا را از دست مي دهيد زنده ماندن در اين شرايط براي شما به طور فزاينده اي سخت مي شود . به خاطر داشته باشيد كه آب و هوا در زمستان بسيار متغير مي باشد . خودتان را براي سازگاري با شرايط سوز و برف حتي در هنگامي كه هوا آفتابي و صاف است آماده نگاه داريد .
سرما از آنچه كه در ظاهر به نظر مي رسد بسيار تهديد آميزتر مي باشد . سرما باعث كاهش توانايي شما جهت تفكر و تضعيف شدن تمايلات شما جهت انجام هر كاري غير از گرم شدن مي شود . سرما دشمني غافلگيركننده مي باشد ، به صورتي كه بدن و ذهن را بي حس و كرخت ميكند و تمايل جهت تلاش براي زنده ماندن را كم مي نمايد .
سرمـا فراموش كردن هدف نهايي يعني تلاش براي زنده ماندن را براي شما آسان مي سازد .
مناطق سرد و نواحي آن
نواحي سرد شامل نواحي قطب شمال و مناطق تابع آن و مناطقي كه مستقيماً به آن متصل هستند ، مي باشد . شما مي توانيد در حدود 48 % از كل زمين هاي نيمكرة شمالي را به دليل تأثير و اندازة درجه سانتيگراد حرارت هوا به عنوان سرزمينهاي سرد طبقه بندي نماييد . جريان هاي اقيانوسي بر روي هواي سرد تأثير گذاشته و باعث مي شوند مناطق گسترده اي كه معمولاً جزو مناطق معتدل مي باشند در طي فصل زمستان جزو مناطق سرد به حساب بيايند . ارتفاع نيز تأثير بارزي بر تعريفي كه از مناطق سرد داريم مي گذارد . در داخل نواحي سرد شما ممكن است با دو نوع هواي سرد مواجه شويد : مرطوب يا خشك . دانستن اين كه در چه شرايط آب و هوايي منطقه عمليات شما قرار گرفته است تأثير بسزايي بر طراحي و اجراي عمليات در هواي سرد دارد .
مناطق آب و هوايي سرد و مرطوب
وقتي هوا به صورت سرد و مرطوب مي باشد كه متوسط دماي هوا در 24 ساعت 10 درجه سانتيگراد يا بالاتر باشد . از خصوصيات اين شرايط يخ زدن آب در شبهاي سردتر و آب شدن يخ در طي روز است . هر چند دما در اين شرايط گرم تر است اما زمين منطقه به دليل وجود برفاب و گِل و لاي بسيار لغزنده مي باشد . شما بايد كاملاً بر اين موضوع فكر خود را متمركز كنيد كه خودتان را در مقابل زمين مرطوب و باران و برف يخ زده حفظ نمائيد .
مناطق آب و هوايي سرد و خشك
شرايط آب و هوايي خشك و سرد در زماني كه ميانگين درجه سانتيگراد حرارت هوا در مدت زمان 24 ساعت زير 10 درجه سانتيگراد باقي بماند ايجاد مي شود . هر چند دماي هوا در اين شرايط بسيار پايين تر از حد نرمال مي باشد . شما نيازي به اين نداريد كه خود را با موضوع يخ زدن آب و آب شدن يخ درگير سازيد . در اين شرايط شما بيشتر به لباسهايي احتياج داريد كه شما را تا درجه سانتيگراد حرارتي تا حد منفي 60 درجه سانتيگراد سانتيگراد گرم نگاه دارد . وقتي كه باد همراه با دماي پايين هوا ايجاد مي شود ، شرايطي بسيار خطرناك ايجاد مي شود .
يخ زدگي بر اثر وزش باد
در نواحي سردسيري احتمال يخ زدگي بر اثر وزش باد افزايش مي يابد . اين حالت نتيجه برخورد هوا به بخش هاي برهنه بدن مي باشد . براي مثال ، در ضمن وزش باد با سرعت Kph 8/27 و دماي 10 درجه سانتيگراد سانتيگراد ، دمايي كه در آن احتمال يخ زدگي بر اثر وزش باد وجود دارد 23- درجه است . در تصوير 1-15 فاكتورهاي يخ زدگي بر اثر وزش باد در ارتباط با دماها و سرعت هاي مختلف باد به نمايش گذاشته شده اند .
به خاطر داشته باشيد حتي وقتي كه هيچ بادي نمي وزد ، در ضمن اسكي كردن همان اندازه باد كه مي تواند سبب يخ زدگي شود ايجاد مي شود . اين حالت ضمن دويدن ، سوار شدن بر پشت ماشين و كار كردن در اطراف هواپيما يا هلي كوپتري كه توليد باد مي كند نيز ايجاد مي شود .
اصول پايه اي جهت زنده ماندن در هواي سرد
در هواي سرد فراهم كردن آب ، غذا و سرپناه بسيار سخت تر از هواي گرم است . حتي اگر شما نيازمندي هاي پايه اي خود را همراه داشته باشيد . شما بايد همچنن لباس هاي حفاظت كننده اضافي و ميل به زنده ماندن در خود داشته باشيد . ميل به زنده ماندن به همان اندازه مهم است كه ساير نيازهاي پايه اي مهم مي باشند . حوادثي رخ داده است كه در طي آن افرادي كه هم خوب آموزش ديده اند و خود تجهيز شده اند به دليل از دست دادن ميل خود به زنده ماندن نتوانسته اند در هواي سرد زنده بمانند . عكس اين حالت در زماني رخ داده است كه افرادي كه تجهيزات و امكانات كمتري داشته اند در سرما زنده مانده اند . مواد و تجهيزات مختلفي وجود دارند كه در هواي سرد بايد مورد استفاده واقع شوند كه توسط ارتش ايالات متحده بيان شده اند . واحدهاي ويژه به وسايل لازم جديدتر و كم وزن مثل زيرپوش هاي پلي پروبيلن ، روپوش ها و پوتين هاي Gore – Tex وساير تجهيزات ويژه دسترسي دارند . البته اين موضوع را به خاطر داشته باشيد كه وسايل و لوازم قديمي نيز تا زماني كه شما از اصول مربوط به هواي سرد استفاده مي كنيد ، شما را گرم نگه مي دارد . اگر انواع جديدتر لباس ها در دسترس باشند ، از آنها استفاده كنيد . اگر اينطور نبود پس بايد لباس شما كاملاً پشمي باشد به جز بخش هاي بادشكن آن .
شما نه تنها بايد لباس كافي براي حفاظت خود در مقابل سرما داشته باشيد ، شما بايد همچنين بدانيد كه چگونه عمل كنيد كه حداكثر گرما را از لباس بگيريد . مثلاً همواره سر خود را بپوشانيد . شما معمولاً 40-45 درجه از گرماي بدن خود را از سر نپوشيده از دست مي دهيد و حتي ممكن است مقدار بيشتري گرما را از طريق گردن ، مچ و زانوهاي بدون حفاظ از دست بدهيد . اين بخش هاي بدن رادياتور گرمايي خوبي براي بدن هستند و چربي كمي دارند . مغز بسيار آسيب پذيرتر به سرما است و مقدار كمتري سرما را مي تواند تحمل كند . به دليل اين كه گردش خون زيادي در سر جريان دارد و بيشتر آن بر روي سطح سر است . اگر شما سر خود را نپوشانيد مقدار زيادي گرما را سريعاً از دست مي دهيد .
چهار اصول كلي وجود دارند كه براي گرم نگه داشتن بايد از آنها پيروي كرد . يك راه ساده براي به خاطر آوردن اين اصول استفاده كردن از واژه COLD است .
C ـ لباسهاي خود را تميز نگه داريد .
O ـ از خيلي گرم شدن اجتناب كنيد .
L ـ لباس هاي راحت و چند لايه بپوشيد .
D ـ لباس ها را خشك نگه داريد .
C ـ لباسها را تميز نگه داريد . اين اصل براي بهداشت و راحتي همواره مهم است . در زمستان ، اين همچنين از ديدگاه گرمايي و حرارتي مهم است . لباس هايي كه با روغن و مواد آلوده كثيــف مي شوند ، مقــدار زيادي از ارزش عايق بودن خود را از دست مي دهند . گرما مي تواند به راحتي از طريق شكافهاي لباس يا جيب هاي پُر شده از هوا خارج شود .
O ـ از خيلــي گرم شدن اجتناب كنيد . وقتي كه شما خيلي داغ مي شويد ، عرق مي كنيد و لباس شما رطوبت حاصل از تعريق را جذب مي كند . اين به دو روش بر روي گرم شدن تأثير مي گذارد : رطوبت ، حالت عايق بودن لباس را كاهش مي دهد و همين طور كه عرق بخار مي شود ، بدن شما سرد مي شود . لباس خود را درست كنيد تا عرق نكنيد و اين كار را با باز كردن مختصر ژاكت خود ، برداشتن لايه هاي داخلي لباس ، درآوردن دستكش هاي دو انگشتي ضخيم يا با عوض كردن كلاه خود با يك كلاه سبك تر انجام دهيد . سر و دستان وقتي كه خيلي گرم مي شوند بعنوان تفكيك كننده خوب گرمايي عمل مي كنند .
L ـ لباس هاي راحت و چند لايه بپوشيد . پوشيدن لباس و كفش تنگ جريان خون را محدود مي كند و به ايجاد سرمازدگي كمك مي كند . اين همچنين حجم هوايي كه بين لايه هاي لباس به دام مي افتد را كاهش مي دهد و ارزش عايق كننده لباس را كاهش مي دهد . چند لايه لباس سبك بهتر از يك لباس ضخيم با همان ضخامت مي باشد ، زيرا اين لباس هاي سبك داراي فضاي هواي مُرده مابين خود دارند . فضاي هواي مُرده ايجاد عايق بودن بيشتري براي لباس مي كند . همچنين لباس چند لايه به شما اجازه مي دهد تا لباس هاي چند لايه را درآوريد يا به آنها اضافه كنيد تا از عرق كردن و از دست دادن گرما جلوگيري كنيد .
D ـ لباس ها را خشــك نگه داريد . در هواي سرد ، لايـه هاي داخلي لباس شما مي توانند به دليل عرق كردن مرطوب شونــد و بخــش خارجي لبــاس اگر ضد آب نباشد ، مي تواند توسط برف و يخ هايي كه توسط گرماي بدن ذوب مي شونــد مرطـوب گردد . اگــر مي توانيد از لباس هاي ضد آب استفاده كنيد . اين لباس مي تواند شما را از آبي كه از ذوب شدن برف و يخ بر روي لباس قرار مي گيرد حفظ كند . قبل از ورود به سرپناه خود ، برف و يخ موجود بر لباس خود را بتكانيد . علي رغم تمهيداتـي كه شما انجام مي دهيد ، زمان هايي وجود دارد كه شما نمي توانيد مانع از خيس شدن خود بشويد . در چنين زمان هايي خشك كردن لباس شما ممكن است مشكل بزرگي باشد . در هنگام پياده روي ، دستكش ها و جورابهاي مرطوب خود را از كوله پشتي آويزان كنيد .
گاهي اوقات در دماي يخبندان ، باد و خورشيد اين لباس ها را خشك مي كند . شما همچنين مي توانيد جورابها يا دستكش هاي مرطوب را به صورت باز شده نزديك بدن خود بگيريد تا حرارت بدن شما بتواند آنها را خشك كند . در يك محل كمپ ، لباس هاي مرطوب را در قسمت داخل و نزديك سقف آويزان كنيد و از بند رخت آويز يا قفسه هايي كه خودتان درست كرده ايد آويزان كنيد . شما همچنين مي توانيد هر چيزي را با گرفتن مقابل شعله مستقيم خشك كنيد . وسايل چرمي آرام آرام خشك مي شوند . اگر وسيله ديگري براي خشك كردن پوتين هاي شما وجود نداشت ، آنها را مابين آستر و بدنه كيسه خواب قرار دهيد .گرماي بدن شما به خشك شدن چرم كمك مي كند .
يك كيسه خواب آستردار خوب ، وسيله اي با ارزش براي زنده ماندن در هواي سرد است . مطمئن شويد كه آن خشك باشد . اگر خيس شود مقدار زيادي از ارزش عايق بودن خود را از دست مي دهد . اگر شما كيسه خواب نداريد ، شما مي توانيد پارچه چتر يا چيزي مشابه آن و مواد طبيعي مانند برگ درختان سوزني يا پوست گوزن براي گرم نگه داشتن خود بهره ببريد . مواد خشك را مابين دو لايه مواد قرار دهيد .
وسايل با ارزش ديگر براي زنده ماندن يك چاقو ، كبريت ضد آب داخل ظرف ضد آب ، ترجيحاً آنهايي كه سنگ فندك دارند ، يك قطب نماي با دوام ، نقشه ، ساعت ، لباس و پوشش ضد آب ، چراغ قوه ، دوربين دوچشمي ، عينك ضد آفتاب ، غذاهاي چرب ، وسايل جمع آوري غذا و وسايل علامتگذاري مي باشند .
به خاطر داشته باشيد محيطي كه هواي آن سرد است مي تواند بسيار تند و شديد باشد . بنابراين در انتخاب صحيح تجهيزات براي زنده ماندن در هواي سرد بسيار دقت كنيد . اگردر مورد يك وسيله كه شما قبلاً هرگز از آنها استفاده نكرده ايد مطمئن نيستيد آن را قبل از شروع عمليات در منطقه تست كنيد . وقتي كه شما وسايلي را انتخاب مي كنيد كه براي زنده ماندن شما ضروري هستند ، بعد از ورود به محيط هواي سرد آنها را گم نكنيد .
بهداشـت
هر چند شستن و استحمام در هواي سرد بسيار غير عملي و سخت است ، شما بايد اين كار را انجام دهيد . شستشو سبب مي شود كه جوشهاي پوستي كه مي توانند گسترش پيدا كنند و ايجاد مشكل نمايند از بين بروند . در برخي شرايط شما ممكن است بتوانيد حمام برف بگيريد . يك دست پر برف برداريد و به بدن خود در جاهايي كه عرق كرده و مرطوب شده است مثل زير بغل ها و بين پاها بماليد و سپس خود را خشك كنيد . در صورت امكان پاهاي خود را روزانه بشوييد و تميز نگهداريد و جوراب هاي خود را خشك كنيد . لباس هاي زير خود را حداقل دو بار در هفته عوض كنيد . اگر شما نمي توانيد لباس هاي خود را بشوييد ، آنها را در آوريد ، بتكانيد واجازه دهيد تا براي يكي دو ساعت درمعرض هوا قرار گيرند .
اگر از سرپناهي استفاده مي كنيد كه قبلاً استفاده شده است ، بدن و لباس خود را بازرسي كنيد تا شپش نداشته باشيد . اين كار را هر شب انجام دهيد . اگر لباس شما آلوده شده باشد از پودرهاي حشره كش در صورت دسترسي استفاده كنيد . در غير اين صورت لباس هاي خود را در هواي سرد آويزان كنيد ، سپس آنها را بتكانيــد و برس بكشيـد . اين به شما كمك مي كنــد تا شپـش ها را از لباس خود جدا كنيـد ، اما تخم آنها هنوز به لبـاس مي ماند . اگـر مي خواهيد صورت خود را بتراشيد سعي كنيد كه اين كار را قبل از رفتن به رختخواب انجام دهيد . اين به شما كمك مي كند تا قبل از آن كه در معرض عناصر قرار گيرد بازسازي شود .
ابعاد پزشكي و درماني
وقتي كه شما سالم هستيد ، دماي داخلي بدن شما در 37 درجه سانتيگراد ثابت مي ماند . به دليل اين كه دست و پاها و سر نسبت به تنه داراي بافتهاي حفاظتي كمتري هستند ، دماي آنها متفاوت مي باشد و ممكن است به دماي 37 درجه سانتيگراد نرسند .
بدن شما يك سيستم كنترل دارد كه اجازه مي دهد تا به افزايش دماي بدن واكنش نشان دهد و دماي بدن به طور متعــادل ثابت باقي بماند . سه فاكتــور اصلي وجود دارند كه بر اين اعتــدال دما اثـر مي گذارند . توليد گرما ، از دست دادن گرما و تبخير ، تفاوت بين دماي بخش مركزي بدن و دماي محيطي سرعت توليد گرما را تعيين مي كند . بدن شما مي تواند گرما را راحت تر از دست بدهد تا توليد كند . عرق كردن به كنترل دماي بدن كمك مي كند . عرق كردن زياد به همان سرعتي كه فعاليت زياد توليد گرما مي كند ، گرماي توليدي را دفع مي كند . لرزيدن نيز سبب مي شود تا بدن گرم شود . اين همچنين ايجاد كوفتگي مي كند كه سبب اُفت دماي بدن مي گردد . حركت هوا در اطراف بدن نيز به از دست دادن گرما اثر مي كند . اين موضوع حساب شده است كه يك فرد لخت كه در معرض هواي ساكن قرار دارد در دماي صفر درجه مي تواند گرمـــاي بدن خود را حفظ كند ، به شرطي كه تا آنجا كه مي تواند بلرزد . البته او نمي تواند براي مدت زيادي بلرزد .
اين موضوع حساب شده است كه يك فرد در حال استراحت در حالي كه حداكثر لباس را پوشيده باشد مي تواند دماي داخلي خود را در دماي زير صفر حفظ كند . براي تاب آوردن در محيط واقعاً سرد براي مدت زمان طولاني آن فرد بايد فعاليت كند يا بلرزد.
آسيب هاي سرمايي
بهترين راه براي مقابله با آسيب ها و بيماري هاي ناشي از سرما اتخاذ تدابيري جهت ممانعت از وقــوع آنها در اوليـن قدم است . هر چه سريع تر هر آسيب يا بيماري كه به وقوع مي پيوندد را تا جايي كه مي توانيد درمان كنيد تا از وخيم تر شدن آن جلوگيري كنيد .
اطلاع داشتن نسبت به علائم و عوارض و استفاده از سيستم هاي بدن در حفظ سلامتي بدن ضروري است . در زير آسيب هاي سرمايي كه ممكن است به وقوع بپيوندد آمده است .
يخ زدگي
يخ زدگي كاهــش دماي بدن با سرعتي سريع تر از ميزانــي كه بدن بتواند ايجــاد گرما كند مي باشد . عوامل يخ دگي ممكن است در معرض هوا قرار گرفتن كل بدن يا خيس شدن به علت سقوط در يك آبگير يا پاشيده شدن مايعي به بدن باشد .
علامت اول اين حالت لرزيدن است . اين لرزش ممكن است تا حدي برسد كه غير قابل كنترل گردد و بر روي توانايي فرد جهت مراقبت از خودش اثر بگذارد . اين زماني انجام مي شود كه دماي داخل بدن تا حدود 5/35 درجه سانتيگراد اُفت كند . وقتي كه دماي داخلي بدن 32-35 درجه ( 95-90 درجه فارانهايت ) باشد ، كُند شدن توان فكر ، افكار بيهوده و احساس گرماي كاذب ممكن است ايجاد شود . دماي 32-30 درجه سانتيگراد 90-86 درجه فارنهايت ) و كمتر سفت شدن ماهيچه ها ، بيهوشي و غير قابل تشخيص شدن علائم حياتي را به دنبال دارد. اگر دماي بدن مصدوم كمتر از 25 درجه ( 77 درجه فارنهايت ) برسد مرگ فرد حتمي است . جهت درمان تمامي بدن را بايد گرم كرد . اگر ابزارهاي لازم وجود دارند ، فرد را ابتدا از قسمت تنه در آب 7/37-3/43 درجه ( 100-110 درجه فارنهايت ) شناور كنيد.
هشـــــــدار
انجام گرم كردن مجدد بدن در حمام آب گرم بايد فقط در داخل بيمارستان انجام شود زيرا احتمال حمله قلبي و شوك ناشي از گرم شدن مجدد فرد وجود دارد .
يك راه سـريع براي رساندن گرما به بخش هاي داخلي بدن تنقيه كردن آب گرم است . البته در شرايط سخت انجام چنين كاري ممكن است عملي نباشد . راه ديگرپيچيدن مصدوم در يك كيسه خواب همراه با فرد ديگري كه گرم است تاگرماي بدن خود را به او انتقال دهد ، در اين حالت هر دو نفر بايد لخت باشند .
هشـــــدار
فردي كه همراه مصدوم داخل كيسه خواب مي رود نيز اگر براي مدت زيادي بماند ممكن است دچار يخ زدگي گردد .
اگر فرد هوشيار است به او مايعات گرم و شيرين بدهيد . يك منبع كالري مناسب در اين حالت عسل يا قند است . اگر در دسترس نبودند ، از شكر ،كوكا يا ساير مايعات شيرين استفاده كنيد.
هشــــــدار
فرد بيهوش را مجبور نكنيد تا چيزي بنوشد .
در درمان يخ زدگي دو خطر وجود دارد : « گرم شدن سريع « و « اُفت بعدي » . اين حالت مي تواند سبب شود كه مصدوم در سيستم جريان خون خود دچار مشكل شود و به ضايعات قلبي دچار شود . اُفت بعدي دما به معناي سقوط سريع دماي بدن است كه هنگام خارج كردن مصدوم از داخل آب گرم ممكن است ايجاد شود . در حالت عمقي تر اين خون راكد مانده در بدن دوباره به بخش داخلي بدن در ضمن شروع مجدد كار جريان خون باز مي گردد . توجه كردن به گرم نمودن بخش مركزي بدن و بطور همزمان بخش جانبي آن اثرات اُفت بعدي دماي بدن را كاهش مي دهد . شناورسازي بدن فرد در داخل حمام آب گرم بهترين راه درمان است .
سرمازدگي
اين آسيب نتيجه يخ بستن بافت ها است . در سرمازدگي هاي جزيي فقط شامل قسمتي از پوست مي شود كه دچار رنگ پريدگي شده باشد . سرمازدگي شديد به عمق زيرين پوست نفوذ مي كند . بافت ها سخت و غبر قابل حركت مي شوند . پاها ، دستان و بخش هاي باز صورت بطور ويژه نسبت به سرمازدگي آسيب پذير هستند .
بهترين راه براي جلوگيري از سرمازدگي ، وقتي كه با ديگران هستيد ، استفاده از سيستم مشاركتي است . صورت فرد همراه خود را چك كنيد و مطمئن شويد كه او نيز صورت شما را چك مي كند . اگر تنها هستيد ، بطور منظم بيني و بخش پاييني صورت خود را با دست دستكش دارتان بپوشانيد .
نقاط زير به شما در گرم نگه داشتن و ممانعت از وقوع سرمازدگي در هنگامي كه هوا بسيار سرد است يا زماني كه لباس كافي نداريد كمك مي كند :
● صورت . جريان خون را بر پوست صورت با تكان دادن و چين و چروك دادن به پوست صورت حفظ كنيد . صورت را با دستانتان گرم نگاهداريد .
● گوشها . گوشهاي خود را حركت داده و با دست بماليد . دستها به گرم شدن گوشها كمك مي كنند .
● دستان . دستان خود را داخل دستكش ها حركت دهيد .
● پاها . پاها و شستهاي پاهاي خود را در داخل پوتين حركت داده و بماليد .
كرخت شدن دستها و پاها يكي از نشانه هاي سرمازدگي است . اگر اين حالت كرختي فقط براي زمان كوتاهي باشد ، سرمازدگي خفيف به حساب مي آيد و در غير اين صورت بايد آن را شديد به حساب آوريم . در سرمازدگي هاي خفيف از دستها يا دستكش هاي خود براي گرم كردن مجدد صورت و گوشها استفاده كنيد . دستهاي خود را زير بغل بگذاريد . پاهاي خود را نزديك شكم فرد همراهتان قرار دهيد .
1ـ سرمازدگي شديد ، اگر ذوب شود دوباره يخ بزند ، آسيب بيشتري در مقايسه با نوعي از سرمازدگي كه اصلاً درمان نشود ايجاد مي كند . در تصوير 2-15 بعضي از اقدامات كه بايد در هنگام سرمازدگي انجام داد يا اين كه از انجام دادن آنها خودداري كرد ، آمده است .
|
اجتناب كنيد |
انجام دهيد |
|
● روي جراحات را با برف ماليدن ● نوشيدن نوشيدني هاي الكلي ● سيگار كشيدن ● سعي در آب كردن جراحات ناشي از سرمازدگي ●در موقعيتي كه ازپشتيباني هاي درماني مناسب دور هستيد .
|
● متناوباً كنترل كنيد دچار سرمازدگي نشويد . ● سرمازدگي هاي جزيي را دوباره گرم كنيد ● از دوباره يخ زدن بخش هاي آسيب ديده جلوگيري كنيد . |
تصوير 2-15 . بايدها ونبايدها در سرمازدگي
شكافتن و زير آب رفتن پاها
اين حالات نتيجه در معرض رطوبت يا خيس شدن پاها براي مدت چند روز يا چند ساعت در دمايي كه نزديك دماي صفر است مي باشد . علامتهاي آن احساس درد و سوزن سوزن شدن ، خارش و كرختي است . ابتدا پوست ممكن است مرطوب ، خيس سفيد و چروك خورده به نظر آيد . با پيشرفت آن و عمقي تر شدن آن آسيب ، رنگ پوست قرمز و سپس كبود يا سياه مي شود . پاها سرد ، ملتهب و حالتي چرب به خود مي گيرد . راه رفتن سخت مي شود و در پاهــا احساس سنگينــي و بي حسي مي شود . اعصـاب و ماهيچه ها بيشترين آسيب را مي بينند اما احتمال وجود قانقاريا وجود دارد . در حالات خيلي وخيم گوشت پا مي ميرد و اين ممكن است لازم باشد تا پا را قطع نمود . بهترين پيشگيري اين است كه پاها را خشك نگه داشــت . چند جـوراب اضافـي با خـود داخـل يك ظرف ضد آب همراه داشته باشيد . شما مي توانيد جورابهاي خيس را با گرفتن مقابل بدنتان خشك كنيد . هر روز پاها را بشوييد و جوراب خشك بپوشيد .
خشك شدن
وقتي كه در لباسهاي چند لايه در فصل زمستان خود را مي پيچيد ، شما ممكن است نسبت به از دست دادن رطوبت بدن آگاه نشويد . لباسهاي زياد شما رطوبت بدن را كه به صورت بخار در هوا در مي آيد را جذب مي كند . براي جبران اين رطوبت از دست رفته شما بايد آب بنوشيد . نياز شما در محيط سرد به آب ، به همان اندازه اي است كه در محيط گرم به آب نياز داريد . يك روش براي فهميدن اين كه آيا آب بدن شما به اندازة كافي مي باشد يا خير ، اين است كه رنگ ادرار خود را روي برف كنترل كنيد . اگر ادرار شما برف را به رنگ زرد تيره در آورد آب بدن خود را از دست داده ايد و نياز به جبران آب بدن داريد . اگر رنگ برف به صورت زرد روشن در آمد ، مايعات بدن شما در حد مناسب مي باشد .
تكرار ادرار بر اثر سرما
در معرض سرما قرار گرفتن سبب افزايش برونده ادرار مي شود . اين حالت كم شدن آب بدن را به دنبال دارد كه بايد آن آب جايگزين شود .
آفتاب سوختگي
پوست بدون حفاظ حتي زماني كه زير صفر درجه باشد نيز دچار آفتاب سوختگي مي شود . اشعه هايي از خورشيد كه از تمامي زواياي برف ، يخ و آب انعكاس پيدا مي كنند به بخش هاي حساس پوست مانند لبها ، سوراخ هاي بيني و پلك ها آسيب وارد مي كنند . ايجاد آفتاب سوختگي در ارتفاعات بلند نسبت به ارتفاعات كوتاه شايع تر است . از كِرِمهاي ضدآفتاب و محافظت كنندة لبها بر روي صورت خود در زماني كه آفتاب شديدتر است استفاده كنيم .
كوري بر اثر برف
انعكاس اشعه مادون قرمز نور خورشيد از برفهايي كه منطقه را پوشانده اند سبب ايجاد چنين حالتي مي گردند . از علائم كور شدن بر اثر برف حساس شدن چشم ها ، احساس درد در قسمت بالا و روي چشمها كه با شديد شدن حركات مردمك چشم همراه است ، سرخ شدن و گشاد شدن چشم ها و يك احساس سردرد كه با گذشت زمان و ادامه يافتن در معرض نور خورشيد قرار گرفتن تشديد مي شود . اگر مدت زيادي خود را در معرض چنين اشعه هايي قرار دهيم ، احتمال آسيب ديدن دائمي چشم ها وجود دارد . براي درمان اين وضعيت چشمان خود را تا زماني كه عوارض و علائم بيان شده از بين بروند بانداژ كنيد .
شما مي توانيد با استفاده از عينك آفتابي جلوي كوري خود بر اثر برف را بگيريد . اگر عينك آفتابي همراه نداريد ، مي توانيد دست به ابتكار بزنيد . ورقه هايي از يك تكه مقوا ، چوب ضخيم ، پوست درخت يا هر چيز در دسترس ديگر ببريد . ( تصوير 3-15 ) يا مقداري دوده زير چشمان خود قرار دهيد . اين جلوي شدت تابش نور خورشيد را مي گيرد و نور را تعديل مي كند .
|
عينك درست شده از پوست درخت |
|
عينك توري شكل |
|
تصوير 3-15 . عينك هاي آفتابي ابتكاري |
يبوست
اين خيلي مهم است كه شما بتوانيد وقتي نيازمند هستيد به راحتي قضاي حاجت كنيد . به دليل هواي سرد اين كار را به تعويق نيندازيد . به تعويق انداختن مدفوع كردن به دليل ســردي هوا ، خــوردن غذاهـاي خشك شده ، خوردن مقدار كمي آب و خوردن نامنظم غذا مي تواند سبب ايجاد يبوست گردد . هر چند اين وضعيت نمي تواند شما را از كار بيندازد ولي مي تواند براي شما تا حدودي ايجاد ناراحتي كند . خوردن مايعات به ميزان حداقل 2 ليتر بيشتر از مصرف 2-3 ليتري آب بطور روزانه ودر صورت امكان ، خوردن ميوه و ساير غذاهاي مشابه كه مي توانند مدفوع را شُل كنند مي تواند به درمان يبوست كمك كند .
گزش حشرات
محل گزش حشرات به دليل خاراندن مستمر مي تواند عفوني گردد . كك ها ميكروب هاي بيماري زاي مختلفي با خود حمل مي كنند . براي جلوگيري از گزش حشرات از مواد دفع كنندة حشرات ، توري و لباس هاي مناسب استفاده كنيم . براي اطلاعات بيشتر دربارة گزش حشرات به فصل 11 مراجعه كنيد و براي درمان به فصل 4 مراجعه كنيد .
سرپناه ها
محيطي كه در آن قرار داريد و تجهيزاتي كه با خود حمل مي كنيد نوع سرپناهي كه شما مي توانيد بسازيد را تعيين مي كند . شما مي توانيد درمناطق درختي ، مناطق باز و مناطق خشك و لم يزرع به ساختن سرپناه اقدام كنيد .
مناطق درختي معمولاً بهترين مناطق هستند ، در حالي كه مناطق خشك و لم يزرع فقــط از برف مي توان به عنــوان مادة ساختن سرپناه استفاده كرد . در مناطق درختي از الوار مي توان براي ساختن سرپناه ، از چوب براي تهيه آتش ، از محيط براي اختفاء و پنهان شدن و محافظت از خود در مقابل وزش بادها استفاده كنيد .
نكته : در شرايط بسيار سرد از مواد فلزي مانند بدنه هواپيما براي تهيه سرپناه استفاده نكنيم .
فلز همان مقدار گرمايي كه شما در سرپناه خود توليدمي كنيد را نيز به بيرون هدايت مي كند.
براي تهيه سرپناه هايي از يخ يا برف شما معمولاً به ابزارهايي مانند تبر يا اره هاي مخصوص كار با برف و يخ نيازمنديد . براي تهيه چنين سرپناه هايي شما همچنين نيازمند تلف كردن وقت و انرژي زيادي هستيد . همواره ورودي سرپناه را ببنديد تا حرارت داخل خارج نرود و باد از خارج داخل آن نرود . براي انجام اين كار از كوله پشتي استفاده كنيد . سرپناهي كه تهيه مي كنيــد نبايـد بزرگ تر از مقدار نياز شما باشــد . اين كار باعث مي شود مقدار فضايي كه مي بايست گرم شود كاهش يابد . يك اشتباه جبران ناپذير در مناطق سردسير ساختن سرپناهي است كه بزرگتر از مقدار مورد نياز باشد زيرا چنين سرپناهي به جاي اين كه سبب شود گرما باقي بماند ، همان مقدار گرمايي را كه بدن توليد مي كند نيز هدر مي رود . فضاي سرپناه را همواره كوچك نگهداريد .
انواع مختلفي از سرپناه وجود دارند كه شما مي توانيد سريعاً آنها را ساخته و مورد استفاده قرار دهيد . بسياري از انواع آنها برف را به عنوان مادة اوليه تهيه سرپناه استفاده مي كنند .
غــار برفي
غار برفي ( تصوير 4-15 ) مؤثرترين نوع پناهگاه به دليل خاصيت عايق بودن برف به حساب مي آيند . اين موضوع را به خاطر داشته باشيد كه تهيه اين نوع پناهگاه نيازمند زمان و انرژي بوده و در حين كار شما خيس مي شويد . ابتدائاً براي تهيه پناهگاه سعي كنيد تا سقف آن گنبدي شكل باشد تا هم قوي تر بوده و هم طوري باشد كه برف هاي آب شده به سمت اطراف پناهگاه بچكنـد . محل خواب داخل پناهگاه را در جايي بالاتر نسبت به ورودي سرپناه تهيه كنيد . محل خواب را از ديوارهاي غار جدا كنيد . يا اين كه خندقي كوچك بين محل خواب و ديوارة پناهگاه درست كنيد . اين كار سبب مي شود كه برفهاي آب شده نتوانند شما و تجهيزاتتان را خيــس كنند . اگر منبــع توليد گرماي خوبي در داخل غار داريد انجام اين كار ضروري تر مي باشد . مطمئن شويد كه سقف پناهگاه به اندازة كافي بالا باشد تا شما بتوانيد در تختخواب موجود در پناهگاه بنشينيد . ورودي پناهگاه را با بلوك هاي برفي يا موادي مشابه مسدود كنيد و منطقه پست تر موجود در نزديك درب پناهگاه را براي پخت و پز مورد استفاده قرار دهيد . ديوارها و سقف بايد حداقل 30 سانتي متر قطر داشته باشد . يك هواكش نيز براي تهويه هوا نصب نمائيد . اگر تودة بـرف به اندازة كافي براي ساختن پناهگاه برفي لازم است پيدا نكرديد مي توانيد مقدار مناسب برف را روي هم جمع كنيد تا به تودة لازم براي ساختن پناهگاه دست پيدا كنيد .
سرپناه تهيه شده از گودال اقيانوسي
مطرح كردن ساخت اين نوع پناهگاه ( تصوير 4-15 ) به دليل آن است كه توجه شما رابه مقطع زيرين برف و باد و كيفيت هاي عايق برفي جلب نمايد . اگر شما در منطقه اي هستيد كه در آن تجمع زياد برف مي باشد ، قطعات برف را ببُريد و از آنها به عنوان پوشش بالايي استفاده كنيد . در غير اين صورت شما مي توانيد از پانچو ( فرقه مكزيكي ) و يا ديگر مواد استفاده نمائيد . تنها يك ورودي بسازيد و از قطعات يخ يا كوله پشتي به عنوان درب استفاده كنيد .
سرپناه تهيه شده از بلوك هاي برفي و چتر
از بلوكهاي برفي براي تهيه ديوارها و از چتر براي درست كردن هواكش سرپناه استفاده كنيد . تصوير( 4-15 ) اگر برف سنگين باشد شما بايد برف ها را از سقف پناهگاه به طور منظم بروبيد تا از خراب شدن سقف جلوگيري كنيد .
خانه برفي يا ايلگو
در مناطــق خاصي افراد بومي معمولاً از اين نوع خانه استفاده مي كنند ( تصوير 4-15 ) . آنها پناهگاههاي مناسبي هستند ، اما ساختن آنها نيازمند تمرين است . همچنين شما بايد در محلي باشيد كه اولاً برف به صورتي باشد كه بتوانيد از آن بلوك هايي تهيه كنيد و ثانياً بايد تجهيزات لازم جهت برش دادن بلوكها را داشته باشيد ( اره يا چاقو ) .
پناهگاه تكيه داده شده به جايي
تهيه اين نوع پناهگاه به همان ترتيبي است كه ساير پناهگاهها را مي سازيم . براي عايق كاري اطراف آن مقدار قابل ملاحظه اي برف قرار دهيد ( تصوير 5-15 ) .
|
تصوير 5-15 . پناهگاه تكيه داده شده به جايي توسط مواد طبيعي موجود ساخته شده است
|
پناهگاه ساخته شده با درخت افتاده
براي تهيه اين نوع پناهگــاه ، يك درخت افتاده پيدا كنيد و برف زير آن را بروبيــد ( تصوير 6-15 ) . برف زير درخت زياد عمق ندارد . اگر شما بايد شاخه ها را از داخل برداريد از انها براي عايق كردن كف پناهگاه استفاده كنيد .
|
تصوير 6-15 . استفاده از درخت افتاده به عنوان پناهگاه
|
پناهگاه گودالي پاي درخت
در زير يك درخت بزرگ يك گودال داخل برف حفر كنيد . اين نبايد تا بُن درخت برسد و از شاخه هاي بريده شده براي عايق كاري گودال استفاده كنيد . از يك پوشش بر روي سطح زمين استفاده كنيد تا از ريختن برف از روي درخت به داخل حفره جلوگيري كنيد . اگر اين نوع پناهگــاه را درست تهيه كنيد شما يك ديد 360 درجه در داخل پناهگاه خواهيدداشت .
( تصوير 12-5 فصل 5 ) .
كلك 20 نفره
اين كلك يك كلك استانــدارد است كه در نيـروي هوايي استفاده مي شود . شما مي توانيد به عنوان سرپناه استفاده كنيد . اجازه ندهيد كه مقدار زيادي برف بر روي سقف پناهگاه تهيه شده از كلك جمع شود . اگر شما در مناطق باز هستيد ، اين به عنوان علامت خوبي براي هواپيماهايي است كه از بالاي سر شما عبور مي كنند .
آتــــش
آتش اهميت ويژه اي در هواي سرد دارد .نه تنها آتش وسيله اي جهت تهيه غذا است بلكه به گرم شدن شما كمك مي كند و به آب شدن برف ها و يخ ها وتهيه آب نيز كمك مي كند . اين همچنين از لحاظ رواني نيز براي شما بسيار مفيد است و براي شما احساس امنيت بيشتري ايجاد مي كند . از تكنيك هاي شرح داده شده در فصل 7 براي درست كردن آتش استفاده كنيد .
اگر شما در منطقه دشمن هستيد به خاطر داشته باشيد كه دود ، بو و نور حاصل از آتش موضع شما را براي شما آشكار مي كند . انعكاس نور از روي درختان يا سنگهاي اطراف نيز توليد نور غير مستقيمي مي نمايد كه براي شما خطرناك است . خاصيت دود براي بالا رفتن در هواي سرد و آرام در طي روز آن را به صورت چراغ راهنما در مي آورد . اما در شب دود مخفــي مي شود . در آب و هواي گرمتر خصوصاً در مناطق درختي دود به سمت زمين مايل مي شود و اين سبــب مي شود كه در روز كمتــر ديده بشـود . اما بوي دود به سرعت پخش مي گردد .
اگر شما در منطقه دشمن هستيد ، جهت تهيه هيزم شاخ و برگ درختان را بهتر است ببُريــد تا اين كه كــل درخــت را قطع كنيد . درختان قطع شده به راحتي از هوا قابل رؤيت مي باشند . تمامي چوب خواهد سوخت ، اما بعضي از گونه هاي چوب نسبت به بقيه دود بيشتري توليد مي كنند به عنوان نمونه درختان مخروط دار كه حاوي رزين و شيره مي باشند توليد دود بيشتر و سياه تري نسبت به درختان برگ ريز مي نمايند .
چند ماده وجود دارند كه نمي توانند به عنوان سوخت در مناطق كوهستاني مرتفع در قطب از آن استفاده كرد . ممكن است شما مقداري روغن در چنين مناطقي به دست آوريد اما ميزان آن بسيار كم است . هر چقدر ارتفاع محل كمتر باشد سوخت بيشتري در دسترس خواهد بود . شما ممكن است مقدار اندك از بيدهاي خاردار يا درختان كاج را در سطح بالاتر از خط رشد درختان پيدا كنيد . بر روي يخ هاي دريايي ظاهراً هيچگونه سوختي وجود ندارد ، چوبهاي بر روي هم انباشته شده يا چربي حيوانات ممكن است تنها سوخت موجود در مناطق خشك و لم يزرع در قطب باشد .
سوختهاي متداول در خط رشد درختان عبارتند از :
● درختان صنوبر در مناطق زير خط سرد درختان متداول هستند . به عنوان يك درخت مخروط دار وقتي كه صنوبر در فصل بهار و تابستان سوزانده مي شود دود زيادي توليد مي كند ولي در پاييز و زمستان در ضمن سوختن دود توليد نمي كند .
● گياه درخت تاماراك نيز جزء مخروط داران است . آن تنها درختي از اين خانواده است كه در فصل پاييز برگهاي سوزني خود رااز دست مي دهد . بدون اين برگهاي سوزني شبيه يك صنوبر مرده مي باشد . اما آن داراي جوانه هاي برآمده اي بر روي شاخه هاي عريان خود است . در ضمن سوختن چوب تاماراك دود زيادي توليد مي كند و وسيله بسيار خوبي براي علامت دادن است .
● درخت غان . درختي برگ ريز است كه چوب آن به خوبي و سريع مي سوزد . زيرا نفت يا بنزين ريخته شده بر روي خود را كاملاً جذب مي كند ، بيشتر درختان غان نزديك نهرها و بركه ها مي رويند ، اما استثنائاً ممكن است تعداد اندكي از آنها بر روي زمين هاي مرتفع و دور از آب ديده شود .
● درختان بيد در مناطق قطبي مي رويند و معمولاً در بخش هاي باتلاقي يا نزديك نهرها و بركه ها ديده مي شوند . چوب اين درختان سريع و با شدت مي سوزد و دود زيادي نيز توليد نمي كند .
● خزه ها ، علف ها و پوست درخت بيد كه خشك شده باشد مواد ديگري هستند كه براي سوخت مناسب مي باشد .آنها معمولاً در نزديكي نهرها در منطقه توندرا ( منطقه اي باز و بدون درخت ) ديده مي شوند . با توده كردن و تابيدن علف ها با ساير گياهان خاردار براي شكل دادن يك تودة بزرگ از آنها شما مادة سوختي مناسبي براي خود فراهم خواهيد كرد .
اگر از خودروي ساقط شده يا هواپيماي سقوط كرده سوختي باقي مانده است ، از آن براي سوزاندن استفاده كنيد . سوخت را در داخل تانكر نگهداري كنيد و فقط در زماني كه واقعاً به آن احتياج داريد از آن استفاده كنيد . بنزين در هواي بسيار سرد منجمد مي شود . بنابراين تا زماني كه هنوز گرم است اگر خطر انفجار يا آتش سوزي وجود ندارد آن را از داخل خودرو يا هواپيما تخليه كنيد . اگر شما ظرفي جهت نگهداري بنزين نداريد اجازه دهيد كه بنزين بر روي برف و يخ بريزد . هر زماني كه به اين سوخت نياز داشتيد مقداري از آن را از روي برف و يخ برداريد .
هشـــــــدار
هيچگاه بدن خود را در معرض نفت خام ، بنزين و روغن ها در درجه حرارت هاي بسيار سرد قرار ندهيد . سطح مايع اين محصولات در مواردي كه مي تواند سرمازدگي ايجاد كند غلـط انداز مي باشند . بعضي مواد پلاستيكي ، مانند قاشق هاي MRE ، نقاب كلاه ايمني ، اسفنج هاي كمكي توسط يك كبريت روشن سريعاً شعله ور مي شوند . آنها همچنين به اندازه كافي مي سوزند تا به شروع شدن آتش سوزي كمك كند . مثلاً يك قاشق پلاستيكي حدوداً 10 دقيقه مي سوزد .
در مناطق سردسيري ، خطرات در استفاده از آتش وجود دارند كه در هنگام استفاده از آتش براي گرم شدن يا پخت و پز به آنها توجه كرد . براي مثال :
● آتشي كه زير زمين مخفي مي شود دوباره به سطح مي آيد . بنابراين ، يك آتش را زياد نزديك پناهگاه خود درست نكنيد .
● در پناهگاههاي برفي ، حرارت شديد سبب آب شدن لايه هاي عايق كننده برف مي شود كه ممكن است استتار شما را از بين ببرد .
● آتش موجود در پناهگاههايي كه سيستم تهويه هواي مناسبي ندارد سبب مسموميت توسط گاز مونوكسيد كربن گردد .
● فردي كه سعي مي كند تا خودش را گرم كند يا لباسهاي خود را خشك كند ممكن است متوجه نباشد و لباس ها و تجهيزات خود را بسوزاند .
● آب شدن برف بالاي سر شما ممكن است سبب خيس شدن شما و تجهيزات شما زير برف دفن شود وآتش تهيه شده توسط شما خاموش شود .
عموماً يك آتش كوچك و بعضي انواع اجاق بهترين وسيله براي طبخ غذا مي باشد . يك اجاق هوبو ( تصوير 7 –15 ) براي استفاده از قطب مناسب است . اين را مي توان به سادگي با استفاده از يك قوطي حلبي و سوخت ذخيره شده در آن تهيه كرد . يك بستري از زغال داغ بهترين وسيله براي طبخ غذا را فراهم مي آورد . زغال هاي حاصل از آتش ضربدري شكل بصورت متحدالكشل درمي آيند . اين نوع زغال را با ضربدري قرار دادن چوبهاي تهيه شده براي آتش تهيه كنيد . يك چوب ساده كه به يك چوب دوشاخه اي شكل تكيه داده شده است وسيله خوبي براي نگه داشتن ظرف بر روي آتش است .
|
تصوير 7-15 . اجاق هاي پخت و پز
|
به منظور گرم كردن ، يك شمع ساده نيز حرارت لازم جهت گرم كردن را در داخل پناهگاه فراهم مي كند . يك آتش كوچك دراندازه دست يك فرد براي استفاده در منطقه دشمن كافي است . اين نيازمند سوخت خيلي كمي است در حالي كه گرما و حرارت كافي براي گرم كردن مايعات را دارا مي باشد .
آب
منابع آبي زيادي در منطقه قطب و زير قطب وجود دارند . محل شما و فصل سال تعيين مي كند كه كجا و چگونه آب را به دست آوريد .
منابع آبي در قطب و زير قطب نسبت به ساير مناطق به دليل شرايط محيطي حاكم بر منطقه بهداشتي تر است . با اين حال ، همواره قبل از خوردن آب آن را ضدعفوني كنيد . در طي ماههاي تابستان ، بهترين منابع طبيعي آب بركه هاي آب شيرين ، نهرها ، حوضچه ها ، رودها و چشمه ها هستند . آب بركه ها و يا حوضچه ها ممكن است مقدار كمي راكد باشد اما هنوز قابل مصـرف هستند . آب جاري درنهرها ، رودها و چشمه ها معمولاً شيرين و مناسب آشاميدن هستند .
آب قهوه اي رنگ كه در توندرا در تابستان ديده مي شود منبع آبي خوبي به حساب مي آيند . با اين حال شما ممكن است لازم باشد قبل از آشاميدن آن را تصفيه كنيد .
شما مي توانيد با آب كردن برف و يخ نيز آب براي خود تهيه كنيد . هر دو آنها را قبل از قرار دادن در دهان كاملاً آب كنيد . سعي كردن به اين كه برف و يخ را در دهانتان آب كنيد ، سبب از دست رفتن گرماي بدن و آسيب هاي داخلي بر اثر گرما مي شود . اگر روي يا نزديك توده يخ در دريا هستيد ، مي توانيد از يخ هاي دريايي قديمي براي آب كردن جهت تهيه آب استفاده كنيد . در اين زمان يخ درياي آب شوري خود را از دست مي دهد . شما مي توانيد از طريق گوشه هاي گرد و رنگ آبي يخ آن را شناسايي كن
مطالب مشابه :
كلاه ملواني
آموزش بافتنی - كلاه ملواني هست كه با اولين سايز طرز بافت شرح داده ميشه وبراي بقيه سايزها
ژاکت دخترانه کلاه دار
آموزش بافتنی ژاکت دخترانه کلاه دار. مدل بافت :
صد سال تاریخ لباس بانوان
نگاهی به تاریخچه بافت پارچه در ایران . کار در تعالیم آموزش خياطي. گروه
زنده ماندن در شرایط سخت قسمت پانزدهم - زنده ماندن در هوای سرد
آموزش نظامی درختان مخروط دار كه حاوي رزين و شيره هاي mre ، نقاب كلاه ايمني ، اسفنج هاي
وسايل انفرادي مورد نياز براي کوهنوردی :
4-لباس زیر با بافت آموزش عمومی و همگانی شرپا -مهدي بهمن دار
اقوام كرد و ويژگيهاي فرهنگي 2
آموزش علوم بافت شهر سقز در كرفتو وجود دارد اگر چه غاري است سنگي اما داراي چندين اطاق
لب تاب دسته دوم اپل ؛ سونی در حد صفر
» بر عهده اوراماناتى‌ها و مردم و آبادى‌هاى هجیع، نودشه، بوده و بافت دار زنگنه ی نقاب
برچسب :
اموزش بافت كلاه نقاب دار