اصطلاحات تاتی

تات های خراسان شمالی هنوزدراصطلاحات خودازواژه های دوره اشکانی استفاده می کنندنمونه ای ازواژگان تاتی :

بغل /boghl/ کپک

کرکید /kerkid/ وسیله ای برای بافتن چادر

کله /kelah/ اجاق

دقیقه /daghigha/ عبارتی دشنامی به معنی کور شه چشمت

زیر /zir/ بوته ای خار دار

جرنگ جرنگی/jereng jerengi/ جغجغه

نوابر /nevabar/ وردنه

گل دین /gal dayen/ قل دادن

چاق /chaugh/ سقف، برای انسان به معنی چاق

گل بو /gole bew/ گل محمدی

کوتک/koottak/ ستون

قیتک /fittak/ سوت

اوچک /awchak/ آب چکه

گال /gal/ رتیل

آل /al/ جن

حن /han/ حنایی

پال بزی /pal bazi/ نوعی بازی با سنگ

دیستینه /distinah/ النگو

نویه /nevayah/ نوه

نقونده /neghoondah/ نتیجه (بچه ی نوه)

امبرو /emberew/ گلابی

خال مینک /khal minak/ نگین زینتی بینی

خلی /khali/ دایی

خوریه /khooriyah/ جوانه نورس گیاهان و درختان

قیسو /ghisso/ استفراغ

بره /berah/ دریچه ای که برای بیرون آوردن خاکستر از تنور استفاده می شده

پرچیه /perchiyah/ دلزده

چغک /cheghek/ گنجشک

حکه /hakkah/ سکسکه

سردو /serdaw/ سردابه

تیدونه /tidoonah/ توت

تیر پوشتی /tir pooshti/ کوله پشتی

رسندو /rasndoo/ راه پله

قتق /ghategh/ ماست

تنر /tener/ تنور

نواکنی /nevakeni/ وسیله ای برای کندن نان از تنور

دیکو /dikoo/ مغازه، دکان

کنرو /kenaraw/ لباس شستن

چزمه/choozmah/ نام غذایی که از سرخ کردن خمیر در روغن درست می شود

تیار/tiar/ آماده

غیو/ghiw/ داد زدن

مغز/meghaz/ قورباغه

چمه/choommah/ چاق

قلبر/ghelber/ سرند

قدیفه/ghedifah/ حوله ای نازک که برای خشک کردن بدن استفاده می شود

دیره/dirah/ وسیله ای برای کره گرفتن از ماست

مسکه/meskah/ کره حیوانی

چگلک/cheegalek/ ماست چکیده ای غلیظ

فیته/fitah/ لنگ

حشی/hashi/ بچه شتر

چغل/cheghal/ زبر و زمخت

علک/alk/ کثیف

لیش/lish/ خیس

اله بله/alah balah/ ابلق، سیاه و سفید

گمند/gemend/ گیج

تلر/tallar/ اسراف، ریخت و پاش، هدر رفتن

رونج/reveng/ به محل ایجاد گره خوردگی درخت گفته می شود

بش/bash/ قسمت، تکه، اکثرا هنگام درو و کارهای جمعی که سهم هر کس مشخص می شود به آن بش می گویند

لونده/loondah/ به چیزهای جمع شده گفته می شود

قمچه/ghamchah/ به دسته های گیاهان که هنگام درو جمع می شود گفته می شود.

کیود/kiwed/ کبود، سیاه

وخچرده/vakhcherdah/ از اب گرفته، خشک شده

وچر/vecher/ زل زدن و خیره شدن

بورشیه/ boorshiah/ ساقه گیاه پنبه

خلشه/khelashah/ تکه چوب

اندو/endow/ پوششی از کاه گل که برای پوشاندن پشت بام و جلوگیری از نفوذ باران استفاده می شود

دخمه/dakhmah/ حصاری معمولا چوبی برای حیوانات (گوسفند)

قیرقا/ghayragh/سنگ چاقو تیزکنی

چنگه/chengah/ گیره لباس

میره/mirah/ دکمه

کلیره/kelirah/اغلب بهبودی بعد از زخمو می گن که ترشحات زخم به صورت سفت در میان
اوگردو/awgardoo/ ملاقه بزرگ
سرحت/serhat/ محله
جبه/jobah/ کت
نیمتنه/nimteneh/ کت
هرزگی/herzegi/ شلوغی> بازیگوشی
زرترک/zarterak/ کنایه از ترسیدن
سر دپی کردن/serte pay kerden/کسی را دنبال کردن
شل/shel/ چریش
بولک/bolk/ کلیه
تیشتین/tishtayen/ ترسیدن
لته/latah/کهنه
دوری/doori/ بشقاب
اوخره/awkharah/ لیوان
کندی/koondi/ وسیله که در قدیم برای نگهداری گندم در نقش سیلو استفاده می کردن.
الونه/aloonah/ وسیله شبیه به خرجین جهت حمل ونقل بار که مردم روستا آن را روی الاغ میگذارند
مسکه/meskah/ کره
دق/degh/دوغ
کمرته زلی/kemertah zali/ زردآلوی کوهی
ریتو/ritow/ گری
اوست/avost/ آبستن
تخلی/tokhli/ گوسفند یک ساله آماده جفت گیری
نوره/noorah/ مرغ بومی تخمگذار
کلپسی/kelpasi/ آفتاب پرست
پکر/pakar/ گیج، کسی که متوجه اطراف نیست
نشکی/neshki/ وسیله از میخ یا چوب که جهت سریع رفت احشام از جمله الاغ به کار میرود که آن را در بدن الاغ فرو می کنند.
شرتو/shertow/ آبکی، له

مشی/mashi/ الک

قطی/ghati/ مخلوط

تختی/tekhti/ وسیله ای که در قدیم برای قرار دادن اشیا استفاده می شد.

دنچسته /danchesta/ برای فرو رفتن وسیله ای در چیزی،

بنچسته /benchestah/ نفوذ کردن آب در زمین

دپلیه/dapalayah/ جمع شدن آب در جایی

ول میش /vale mish/ جستجو

دیلو/diloo/ شرایط باد و طوفان

پگه/pegah/ پگاه، صبح زود

تلخو/telkho/ نوعی خوردنی که از مخلوط کردن شیره انگور و آرد گندم برشته شده درست می شود.

زله/zelah/ خسته

دپوریه/dapoorayah/ عصبانی شدن و حالت تهاجمی گرفتن

نیوه/nivah/ گریه

غیژ غیژی/ghizh ghizhi/ سر سره

رجه/rejah/ طنابی که برای پهن کردن رخت استفاده می شود

ترخت/terekht/ به کسی می گویند که ژست گرفته و سینه ستبر کرده و رو به بالا نگاه می کند

رف/raf/ به طاقچه بالای در ساختمانهای قدیمی می گویند که البته الان جای خود را به طبقه بالای کمد دیواری داده

پی کلگی/paykelegi/ پس گردنی

زین چو بازی/zin chew bazi/ یک نوع بازی محلی با استفاده از چوب که یک گروه چوب را پرتاب کرده و گروه بعدی باید فاصله ای که چوب طی کرده را تا محل ابتدای بازی با صدای هییییییی بدود.

رپی/repay/ وایستا

سرته/sereta/ واژگون یا برعکس کردن

خمیشک/khamishak/ به معنای گیج و منگ و کسی که نمیتواند کاری انجام دهد

نوابر/nevabar/ وردنه

مغز/meghaz/ قورباغه

امبرو/embrew/گلابی

کمرته/kemerta/میوه نارس

حمپک/hampak/ نوعی بازی با سنگ

جاج/jaj/نوعی خار که ار آن آتس درست می کنند( مخصوصا شب چله)

بای دین/bay dayen/ باختن، از دست دادن

تل و ول/tal o val/ به زحمت

لشی کردن/lashi kerden/ جمع کردن باقی مانده میوه ها و محصولات، خوشه چینی

درده/dorda/ رسوب ایجاد شده در ته ظرف

به تعب کوفتن/be teab koften/ به سختی افتادن

آقشقه/agheshghah/ پنجره

رسندو/rasendo/ پله

هرده/herdah/ به معنای بزرگی(فیزیکی) برای انسان، به معنی جای بلند مثل کوه

قیم/ghim/ شن

جله/jalah/ سنگریزه

نماشم/nemashem/ نزدیک غروب

ناترنگ/natereng/ نتراشیده و نخراشیده (برای انسان)

برغ/bargh/ مانعی از سنگ، شن و خاک که برای سد کردن جوی آب می سازند.

شنگی/shengi/ نوعی گیاه خوراکی شبیه تره

قولق /ghawlegh/ وسیله ای است ساخته شده از پارچه برای قرار دادن وسایل

ور تنشر خوری /ver tenasher khori/ عبارتی نفرین آمیز که معمولا در هنگام تنبیه بچه ها استفاده می شود

پساد /pesad/ به سنگ های صاف و ورقه ای گفته می شود.

البچگی /alebchegi/ چسبناک شدن دست ها در هنگام خوردن شیره انگور و ...

غونجیل/ghoonjil/ جمع شده، کز کرده، وقتی چیزی مثل پلاستیک میسوزه این اصطلاح بهش گفته میشه و همچنین وقتی هوا سرد شده باشه مثلا میگن غونجیل کرده با یعنی سردش شده بود

کورمیش کردن/koormish kerden/ ساکت یه گوشه نشستن

وجیجیه/vajijayah/ تقریبا به معنی غونجیل ولی بیشتر در هنگام سوختن مو گفته میشه

نوس/navs/ هوس

نوس /noos/ دماغ، بینی

برغنه /berghenah/ لخت و عریان

لیچ/leech/ تقریبا هم معنی برغنه

هیلاو/haylow/ ترانه محلی، یه جورایی فولکلور البته اگه آهنگ داشته باشه

شپتی/shapati/ سیلی

اجی/aji/ رفیق، دوست

بجل/bejel/ تکه استخوان مفصل که با آن بازی می کنند.

بجل بزی/bejel bzai/ بازی با بجل

چور کردن/choor kerden/ قاپیدن بجل ها در هنگام بازی (البته اگه نگن چورت خاک)، بعضی وقتها که الاغ ژست فرار میگره هم میگن چر کرده

ایاس/ ayos / سایه
بتو / Betav / آفتاب
سینه / Sina / سر بالایی
قلب / Ghalb / سراشیبی تند
برچه / Berchah / پنجره

نزم /nezm/ مه

زقوندنا /zeghondena/ استفراغ

دکخیه /dakekhayah/ به نان خوب پخته شده گفته می شود.

تل /tel/ غلیظ، در مورد مایعات استفاده می شود.

کلو /kalew/ گیچ، منگ

فتیلی/fetili/ شلوغی

ایدو/aydow/ دیوانه

مول مول/ mool mool/ کند، آهسته

تلونه /taloonah/ به ظرف آب مرغ گفته می شود.

قمرقو/ghemerghoo/ تحت فشار

ttp://korf90.blogfa.com

تاریخ ثبت دروبلاگ به یک ماه قبل تغییرکرده

اصطلاحات تاتی

مطالب مشابه :

حرف س

تعبیر دیدن 'جماع (نزدیکی) ' در خواب

تعبیرخواب دیدن ماشین در خواب

کلمات و اصطلاحات ترکی و فارسی بجنوردی

ضرب المثل

روایت جدید از سیلی سیدحسن خمینی و انصاری به سردارمصطفی نجار

بجنورد دوست‌داشتنی ما 1

خواب های جالب و روشنگر بعضی از مردم که با بنده مطرح کردن و شنیدم

نامه پسر آيت‌الله حائری به آيت‌الله درباره توجیه حمله به مطهری

اصطلاحات تاتی