صومعه سرا در يك نگاه

شهرستان صومعه سرا از شهرستان هايي است كه در غرب گيلان واقع شده واز شمال به انزلي ، از جنوب به فومن ، از شرق به شهرستانهاي رشت و شفت و از غرب به شهرستانهاي ماسال و رضوانشهر محدود است .شهرستان صومعه سرا با وسعتي حدود 642 كيلومتر مربع و بر اساس آخرين تقسيمات كشوري داراي سه بخش مركزي ، تولمات ، ميرزاكوچك جنگلي و هفت دهستان كسما ، طاهر گوراب ، ضيابر ، هندخاله ، ليفشاگرد ، گوراب زرميخ ، مركيه و سه شهر صومعه سرا ، مرجقل ، گوراب زرميخ و يكصد و پنجاه و چهار روستا مي باشد . عرض جغرافيايي شهرستان سي و هفت درجه و هجده دقيقه و طول جغرافيايي آن چهل و نه در جه و هجده دقيقه است . مركز شهرستان يعني صومعه سرا در فاصله ي تقريبي بيست و سه كيلومتري مركز استان قرار دارد . اين شهرستان حدود 145000 نفرجمعيت داردكه حدود نیمی از آنها را جمعيت شهري و بقيه را ساكنان روستا تشكيل مي دهند. ناهمواري ها ،جلگه و دشت صومعه سرا از شمال به تالاب انزلي و جنگل هاي مناطق تالابي و از جنوب به دشت حاصلخيز و مزارع برنج فومن و در قسمت غرب به مناطق كوهپايه اي و جنگلي ماسال محدود است . قسمت بيشتر شهرستان در ناحيه جلگه اي قرار داشته و در بخش ميرزاكوچك جنگلي ارتفاعاتي باحداكثر هزار و دويست متر ارتفاع كه پوشيده از جنگل است ديده مي شود كه دو منطقه ييلاقي شهرستان به اسامي گندرجي و خونپارجي در همين ارتفاعات وجود دارد . شهرستان صومعه سرا به سه سيستم آبياري متكي است رودخانه، سدها و كانال هاي خطوط شبكه آبرساني و آب بندان ها. از چهل رودخانه جاري در گيلان بيش از ده رودخانه كوچك و بزرگ در شهرستان صومعه سرا جريان دارد كه جملگي از ارتفاعات شهرستان هاي ماسال و فومن سر چشمه گرفته و پس از طي مسافتي و عبور از روستاهاي متعدد به تالاب منتهي مي شوند ميزان آبدهي اين رودخانه ها در تمام طول سال يكسان نيست و معمولا از اواخر فروردين تا پايان مرداد آب رودخانه ها كاهش مي يابد و همين رودخانه ها علاوه بر نعمتي كه به مردم ارزانــــــــي مي دارند در مقاطعي از سال با طغيان خود موجب ضرر و زيان خصوصا به بخش كشاورزي مي شوند و به طور معمول هر ساله شــــاهد آسيب هـــــاي ناشي از آن هستيم . شهرستان صومعه سرا با آب و هواي ويژه خود در اقليم مرطوب و معتدل قرار داشته و داراي باران فراوان با بيش از هزار ميلي متر در سال مي باشد . اين شهرستان همانند ساير شهرستان هاي گيلان در مقابل رطوبت زياد از گرماي متوسط و جريان هواي مطبوع برخوردار بوده كه بادهاي مختلف در آن جريان دارند كه شديدترين آن بادگرم زمستاني است كه از غرب وزيده و در كوتاه مدت رطوبت منطقه را خشك و موجبات خسارت و بعضا آتش سوزي مي شود . خاك و زمين در شهرستان صومعه سرا به سه گروه تقسيم مي شود . خاك تالابي كه اين خاك در شمال شهرستان و در حاشيه تالاب تشكيل يافته، آب زير زميني در اين نوع خاك ها بسيار نزديك به سطح زمين و غالبا غرقاب است، تا حدودي براي چراي احشام مورد استفاده قرار مي گيرد و غالبا مراتع را تشكيل مي دهند . خاك جلگه اي كه معمولا از رسوبات رودخانه ها به وجود آمده و داراي پستي و بلندي اندكي هستند و بهترين خاك براي كشت انواع گياهان متداول در منطقه خصوصا برنج است . خاك كوهپايه اي كه اين نوع خاك در دامنه ي كوههاي البرز قرار داشته ،عمق خاك نسبتا خوب بوده و معمولا داراي شيب جنگلي مي باشند و براي كشت گياهان مناسب هستند . مقدار هجده هزارهكتار از اراضي شهرستان را جنگل تشكيل مي دهد كه عموما درارتفاعات و به طور پراكنده در نواحي جلگه اي قرار دارندوگونه هــــــاي جنگلي ، افرا ، بلوط و توسكا در آن ديده مي شود ، كاشت صنوبر در سالهاي اخير رايج و شهرستان به عنوان بيشترين توليد كننده اين نوع چوب در ايران محسوب مي شود . از ويژگي هاي منحصر به فرد شهرستان وجود تالاب در شمال آن است كه از نظر زيست محيطي ، سياحتي و اقتصادي داراي اهميت ويژه و زيستگاه گونه هاي مختلف پرندگان بومي و مهاجر و انواع آبزيـان مي باشد و به عنوان بزرگترين تالاب دنيا محسوب و داراي توان هاي بالقوه متعـــدد مي باشدكه يكي از آنها ارزش چراگاهي حاشيه تالاب است و در حاشيه تالاب ساكنين زيادي زندگي مي كنند كه اساس معيشت آنان كشاورزي مبتني بر برنج ، صيفي جات ، توتون و نيز فعاليتهاي جنبي صيد، شكار و دامــداري مبتني بر پرورش گاو و گاوميش مي باشد . از مهمترين رودخانه هايی كه به اين تالاب وارد مي شوند مي توان ماسوله رودخان ، قلعه رودخان ، پسيخان و . . .را نام برد . همچنين مناطق حفاظت شده سلكه و سياه كشيم با اعتبار بين المللي به عنوان محل امني جهت زيستگاه پرندگان مهاجر در شهرستان صومعه سرا واقع است . معماري سنتي روستايي در صومعه سرا به تجربه گرانبهاي گذشتگان تكيه داشته و هماهنگ با عوامل محيطي پديد آمده است كه در چگونگي معماري عوامل آب و هوايي همچون باران مداوم ، وزش بادها ، طبيعت و مواد موجود در دسترس نقشي اساسي دارد و در بعضي مناطق نوع خانه ها مانند تلمبار ، كندوج و . . . در ارتباط مستقيم با كار كشاورزي است. به علت يكسان بودن گونه خاك و اقليم زبان قسمت اعظم شهرستان در منطقه جلگه اي گيلكي است اما اهالی نواحي كوهپايه اي و ارتفاعات تنيان در بخش ميرزاكوچك جنگلي و همچنين روستاهاي طالش محله ، چكوور و لارسر در بخش مركزي با گويش طالشي و در روستاي گازگيشه به علت تعدد كرد مهاجر ( از گذشته هاي دور) با گویش كردي تكلم مي كنند. همچنين گروهي آذري زبان به عنوان مهاجر از استان هاي اردبيل و زنجان به طور پراكنده و خصوصا در محله اي موسوم به زيده سرا در شهر صومعه سرا سكونت دارند .آداب و رسوم رايج در شهرستان صومعه سرا كه برخي به فراموشي سپرده شده را مي توان به شرح زير برشمرد: لافند بازي كه بيشتر در جشن هاي عروسي ، عيد نوروز و يا در بازارهاي هفتگي اجرا مي شد،كشتي گيله مردي كه امروزه همچنان پا برجاست و يادگار قدرت و دلاوري مردم اين خطه است و ريشه در تاريخ دارد ، نوروز خواني كه از رسوم آخر هر سال است و هم اكنون كم و بيش رواج دارد و نماد ورود بهار مي باشد، عروس گوله از ديگر مراسم قبل از حلول سال نو به شمار مي رفت اين نمايش همراه با آواز داراي مفاهيم اخلاقي و تزئيني خاصي بود . گل گل چهارشنبه از مراسم كهن ايرانيان كه در گيـــلان و در صومعه سرا با عنوان چهارشنبه سوري رايج است كه در غروب سه شنبه آخر سال و در شب چهارشنبه انجام مي شود. سيزده سال به عنوان آخرين مراسم نوروز كه مردم بيشتر به كنار رودخانه ها و در دل جنگل ها مي روند و به صورت گروهي آخرين روز نوروز را گرامي مي دارند . شب چله كه از مراسم باستاني ايراني است كه معمولا چنين شبي اهل خانواده و خويشان گردهم مي آيند و معمولا از تنقلات و آجيل استفاده مي نمايند . گيشه بوري كه يكي از مراسم مربوط ازدواج بوده كه با صداي ساز و نقاره و ترانه خواني و شادماني عروس و داماد و ديگر مهمانان همراه است . همچنين زيارت عتبات عاليات خصوصا زيارت مشهد مقدس و اخيرا سوريه و كربلا پس از برداشت محصول برنج ، عزاداري ماه محرم كه همچون ساير مناطق ايران مردم شهرستان آداب و رسوم ويژه براي سوگواري حسين بن علي (ع) دارند . معمولا مردم در روزهاي نهم و دهم محرم به زادگاه خود مي آيند و در جمع بستگان و آشنايان در مراسم عزاداري شركت مي كنند و مراسم سوم سيدالشهداء هر سال در طاهر گوراب با شكوه خاصي برگزار مي شود و مردم از روستاهاي دور و نزديك جهت شركت در اين مراسم به ســـوي طاهر گوراب روانه مي شوند . بازارهاي محلي و هفتگي در شهرستان از رونق فراوان برخوردار است كه يكي از مراكز مراوده هاي اجتماعي ، فرهنگي و اقتصادي مردم به شمار مي رود از بازارهاي عمده مي توان مرجقل، ضيابر ، گوراب زرميخ و صومعه سرا را نام برد . وجود بيش از 180 مــسجد و بقاع متبركه در اقصي نقاط شهرستان معرف مذهبــي بودن اين ديــار و علاقه آنان به ائـمه اطهار است . مهمترین محصولات کشاورزی صومعه سرا عبارتند از برنج، توتون، ابریشم، نیشکر، چای، صنوبر و .. همچنین صنایع دستی این شهرستان نیز شامل سبدبافی، حصیربافی و فرش بافی و ... می باشد. قدیمی ترین مکتوبی که اسم صومعه سرا در آن آمده مجموعه رباعیات سید شرفشاه عارف نامدار قرن هفتم هجری می باشد. در باب وجه تسمیه این شهرستان روایات مختلفی نقل گردیده که معتبرترین آن ترکیب دو کلمه «سوما» که در گیلکی معنای زاهد و بی ریا می دهد و «سرا» می باشد. شهرستان صومعه سرا همیشه در تحولات سیاسی و جغرافیایی منطقه نقش به سزایی داشته است. همچنین این شهرستان به دلیل موقعیت استراتژیکی که در گیلان داشته به عنوان پایگاه حماسه بزرگ نهضت جنگل توسط روحانی مبارز گیلان میرزاکوچک جنگلی قلمداد گردیده که مقر این نهضت مناطق گوراب زرمیخ و کسما می باشد و یکی از قدیمی ترین نشریات ایران یعنی روزنامه جنگل که منعکس کننده آرا و عقاید مبارزان جنگل بود حدود صد سال پیش در منطقه کسما منتشر می گردید. صومعه سرا دارای سه شهرک صنعتی، کارگاهی و گلخانه ای می باشد.

صومعه سرا در يك نگاه

مطالب مشابه :

صومعه‌سرا

یک ایرانی در استرالیا متهم به قاچاق انسان شد

صومعه سرا (1)

صومعه سرا در يك نگاه

مصاحبه با خانواده شهید هوشمند

مهاجرت

شهرستان صومعه‌سرا

دانلود اهنگ پرستوی مهاجر محمد امیدوار تهرانی

صومعه سرا