زندگی نامه ی سعدی و آثار وی از شاداب لطف الهی

به نام خدا <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

<?xml:namespace prefix = v ns = "urn:schemas-microsoft-com:vml" /><?xml:namespace prefix = w ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:word" />

موضوع تحقیق :

زندگی نامه ی سعدی و آثار وی

کلاس :

پنجم نرگس (2) خانم خوشنما بهرامی

دبستان :

دخترانه شاهد

سعدی شیرازی

تصویری خیالی از شیخ مصلح الدین سعدی

ابو محمد مصلح بن عبدالله مشهور به سعدی شیرازی ( حدود 585 با حدود 606-671 یا 691 هجری قمری) شاعر و حکایت نویس فارسی زبان شیرازی بود از وی شعر هایی به زبان عربی نیز در دست است.

فهرست مندرجات

1- زندگینامه

2- نمونه اشعار

3- گلستان سعدی

4- نظرات درباره تاریخ تولد و وفات

5- سعدی و زبان فارسی

6- منابع

7- پیوند به بیرون

زندگینامه

سعدی در شیراز متولد شد. پدرش در دستگاه دیوانی اتابک سعدبن زنگی، فرمانروای فارس شاغل بود.

پس از درگذشت پدر، سعدی در حدود 620 یا 623 قمری از شیراز برای تحصیل به مدرسه نظامیۀ بغداد رفت و در آنجا از آموزه های امام محمد غزالی بیشترین تأثیر را پذیرفت (سعدی در گلستان غزالی را «امام مرشد» می نامد) غیر از نظامیه ، سعدی در مجلس درس استادان دیگری از قبیل شهاب الدین سهروردی نیز حضور یافت و در عرفان از او تأثیر گرفت معلم احتمالی دیگر وی در بغداد ابوالفرج بن جوزی بوده است که در هویت اصلی وی پژوهندگان ( از جمله بین محمد قزوینی و محیط طباطبایی) اختلاف وجود دارد.

آرامگاه سعدی در شیراز

پس از پایان تحصیل در بغداد، سعدی به سفرهای متنوعی پرداخت که به بسیاری از این سفرها در آثار خود اشاره کرده است. در این که سعدی هم نمی توان چندان اعتماد کرد و به نظر می رسد که بعضی از این سفرها داستان پردازی باشد زیرا بسیاری از آنها پایه نمادین و اخلاقی دارند نه واقعی مسلم است که شاعر به عراق ،شام ،حجاز سفر کرده است. و شاید از هندوستان ، ترکستان ، آسیای صغیری ، غزنه ، آذربایجان ، فلسطین ، یمن و آفریقای شمالی هم دیدار کرده باشد. سعدی در حدود 655 قمری به شیراز بازگشت و در خانقاه ابو عبدالله بن خفیف مجاور شد. حاکم فارس به آنان خراج می داد و یک سال بعد از فتح بغداد به دست مغولان ( در 4 صفر 656) به آنان کمک کرد.

مشهورترین آثار سعدی عبارتند از بوستان ( پایان در 655 قمری) و گلستان ( در اوایل 656 قمری در سه ماه) از وی آثار دیگری به شکل غزل، قصیده ، و غیره نیز در دست است. مهم ترین چاپ های انتقادی از آثار سعدی کار محمد علی فروغی و غلامحسین یوسفی است.

نمونه اشعار

نه طریق دوستانست و نه شرط مهربانی

که به دوستان یکدل ،سر دست برفشانی

نفسی بیا و بنشین، سخنی بگو و بشنو

که به تشنگی بمردم، بر آب زندگانی

دل عارفان ببردند و قرار پارسیان

همه شاهدان به صورت، تو به صورت و معانی

نه خلاف عهد کردم، که حدیث جز تو گفتم

همه بر سر زبانند و تو در میان جانی

مده ای رفیق پندم ، که نظر بر او فکندم

تو میان ما ندانی، که چه می رود نهانی

دل درمند سعدی، ز محبت تو خون شد

نه به وصل می رساند، نه به قتل می رهانی

گلستان سعدی

گلستان سعدی کتابی است که سعدی یک سال پس از اتمام بوستان، کتاب نخستین ، آن را به نثر روان فارسی نوشت. رفتار شاهان، منش درویشان، مزایای سکوت، جوانی و پیری از جمله موضوعاتی است که سعدی در هشت باب گلستان از آنها سخن می راند. پایان یافتن گلستان به دست سعدی در بهار سالی اتفاق افتاده است که در زمستان همان سال مغولان بغداد را فتح کردند.

نظرات درباره تاریخ تولد و وفات

بر اساس تفسیرها و حدس هایی که از نوشته ها و سروده های خود سعدی در گلستان و بوستان می زنند، و با توجه به این که سعدی تاریخ پایان نوشته شدن این دو اثر را در خود آنها مشخص کرده است، دو حدس اصلی در تاریخ تولد سعدی زده شده است. نظر اکثریت مبتنی بر بخشی از دیباچۀ گلستان است ( با شروع « یک شب تأمل ایام گذشته می کردم» که بر اساس بیت « ای که پنجاه رفت و در خوابی» و سایر شواهد این حکایت ، سعدی را در 656 قمری حدوداً پنجاه ساله می دانند و در نتیجه تولد وی را در حدود 606 قمری می گیرند. از طرف دیگر، عده ای ، از جمله محیط طباطبایی در مقاله « نکاتی در سرگذشت سعدی» بر اساس حکایت مسجد جامع کاشغر از باب پنجم گلستان ( با شروع « سالی محمد خوارزمشاه ، رحمت الله علیه، با ختا برای مصلحتی صلح اختیار کرد» که به صلح محمد خوارزمشاه که در حدود سال 610 بوده است اشاره می کند و سعدی را در آن تاریخ مشهور می نامد، و بیت « بیا ای که عمرت به هفتاد رفت» از اوایل باب نهم بوستان، نتیجه می گیرد که سعدی حدود سال 585 قمری، یعنی هفتاد سال پیش از نوشتن بوستان در 655 قمری، متولد شده است. اکثریت محققین ( از جمله بدیع انزمان فروزانفر در مقاله « سعدی و سهروردی») این فرض را که خطاب سعدی در آن بیت بوستان خودش بوده است، نپذیرفته اند. حکایت جامع کاشغر نیز توسط فروزانفر و مجتبی مینوی داستان پردازی دانسته شده است، امام محمد قزوینی نظر مشخصی در این باره صادر نمی کند و می نویسد « حکایت جامع کاشغر فی الواقع لاینحل است».

محققین جدیدتر ، از جمله ضیاء موحد (موحد 1374، صص 36 تا 42) ، کلاً این گونه استدلال در مورد تاریخ تولد سعدی را رد می کنند و اعتقاد دارند که شاعران کلاسیک ایران اهل « حدیث نفس» نبوده اند بنابراین نمی توان درستی هیچ یک از این دو تاریخ را تایید کرد.

وفات سعدی را اکثراً در 691 قمری می دانند. ولی عده ای از جمله سید حسن تقی زاده احتمال داده اند که سعدی در حدود 671 قمری فوت کرده است. محمد قزوینی در نامه ای به تقی زاده می نویسد که احتمال 671 بسیار قوی است ولی آن را « جزو اجماع مورخین» و « باعث طعن» می دادند.

سعدی و زبان فارسی

محمدی علی فروغی درباره سعدی می نویسد « اهل ذوق اعجاب می کنند که سعدی هفتصد سال پیش به زبان امروزی ما سخن گفته است ولی حق این است که ما پس از هفتصد سال به زبانی که از سعدی آموخته ایم سخن می گوییم». ضیاء موحد درباره وی می نویسد « زبان فارسی پس از فردوسی به هیچ شاعری به اندازه سعدی مدیون نیست» . زبان سعدی به « سهل ممتنع» معروف شده است، از آنجا که به نظر می رسد نوشته هایش از طرفی بسیار آسان اند و از طرف دیگر گفتن یا ساختن شعرهای مشابه آنها ناممکن. از شاعران بعد از سعدی شعرهای ایرج میرزا را نیز سهل ممتنع گفته اند.

شاداب لطف الهی

***

آبان 86

زندگی نامه ی سعدی و آثار وی از شاداب لطف الهی

مطالب مشابه :

زندگی نامه بزرگان

زندگي نامه مختصر مشاهير ايران زمين

زندگی نامه ی سعدی و آثار وی از شاداب لطف الهی

آرش

زندگی نامه دکتر مصدق

زندگی نامه آدولف هیتلر

چهارمین شماره فصلنامه سیاست نامه منتشر شد