آشنایی با آسانسور

آسانسور - بالابر :
دستگاهی است دائمی که برای جا به جایی اشخاص یا کالا ،بین طبقات ساختمان بوده و در طبقات مشخصی عمل می نماید . دارای کابینی است که ساختار ، ابعاد و تجهیزات آن به اشخاص به سهولت اجازه استفاده می دهد و میان ریلهای منصوبه عمودی با حداکثر انحراف 15 درجه حرکت می کند.
آسانسور وسیله نقلیه عمومی دائمی است که بین ترازهای از قبل تعریف شده حرکتمی کند آسانسور تنها وسیله رفت و آمد ترافیکی است که مورد استفاده تمامی گروه سنی قرار می گیرد و عمومی ترین وسیله جابجایی عمودی در جهان است.
آسانسور وسیله نقلیه ای است که کنترل آن به یک سیستم سپرده شده فرمان دادن به آن به اختیار مسافر است ، اما ایستادن آن در محل مقرر به توسط سیستم است.
آسانسور در داخل محیطی نصب می شود که از سه قسمت زیر تشکیل شده است :
1) موتورخانه : برای برقراری موتور و گیربکس و تابلو کنترل آسانسور و تابلو برق : موتور گیربکس بعنوان قلب آسانسور و تابلو کنترل بعنوان مغز آسانسور عمل می نماید.
2) چاه آسانسور : برای نصب درها ، ریلها و همچنین محلی برای حرکت کابین و وزنه.
3) چاهک : در پایین ترین قسمت چاه آسانسور ،برای ضربه گیرها و بافرها.
مدار فرمان آسانسور از سه قسمت تشکیل شده :
1) مدار قدرت (380ولت) : مدار 380 ولت ما وظیفه به حرکت در آوردن موتور آسانسور را به عهده دارد.این مدار بسته به نوع آسانسور (قدیمی 1 سرعته ، دو عدد کنتاکتور و جدید 2 سرعته ، چهار کنتاکتور ویا نوع جدید آن که دارای کنترل دور موتور میباشد از دو یا سه کنتاکتور استفاده میکند.در برخی از آسانسورهای قدیمی با درب اتوماتیک موتور درب نیز که به موتور سر درب معروف شده از ولتاژ 380 استفاده میکند.
2) مدارفرمان 90 تا 220 ولت : مدار 90 تا 220 ولت که وظیفه فعال کردن کنتاکتورها ، چراغ های داخل کابین ، فن داخل کابین ، سیستم درب بازکن اتوماتیک (کمان درب بازکن) ، ترمز آسانسور و... را به عهده دارد.
3) مدار فرمان لو ولتاژ(بین 5 ولت تا 30 ولت) : مدار 5 تا 30 ولت که مدار اصلی را تشکیل میدهد.این مدار شامل مدارهای شناسایی ،شستی های داخل کابین و شستی های طبقات ، مدارات اعلان طبقات ( صوتی و یا تصویری)و سیستم های ایمنی و... میباشد.
موتور آسانسور :
موتور الکتریکی 3 فاز یک یا دو سرعته.قدرت از 3.5 کیلو وات به بالا و یا موتور های dc که درحال حاضر زیاد کار آیی ندارند.معروف ترین موتورهای آسانسور مربوط به شرکت های ایتالیایی میباشد. لازم به ذکر موتور آسانسور فقط وزن نفرات را حمل میکند.به این شکل که یک سیم بکسل را از یک طرف به تعدادی وزنه چدنی و از طرف دیگر به کابین میبندند.وزن کابین را با وزنه های چدنی برابر میگیرند و در طبقات میانی لول میکنند.
ترمز آسانسور :
سیستم ترمز که از یک سیم پیچ،هسته فلزی متحرک ، بازو و لنت ترمز (مخصوص ماشینهای سنگین) تشکیل شده است روی موتور نصب شده است . در آسانسور ترمز همیشه در گیر میباشد یعنی زمانی ترمز آزاد است که آسانسور در حال حرکت است.ولتاژ کار ترمز و نوع ولتاژ بسیار متغیر است و روی پلاک ترمز نوشته شده است.ولتاژ ac یا dc از 60 ولت تا 380 ولت که نوع 180 dc آن بسیار متداول میباشد.
سیستم درب بازکن اتوماتیک :
این سیستم به دو شکل در آسانسور ها وجود دارد :
1) درب های معمولی (لولایی) : در نوع اول یک دستگاه کوچک فلزی با سیم پیچ و هسته متحرک که روی کابین نصب میشود وظیفه باز کردن درب را بر عهده دارد.به این شکل که در حال حرکت ولتاژی به سیم پیچ آن اعمال میشود که بازوی متحرک کمان درب را جمع نگاه میدارد و مانع از برخورد آن با بازوهای قفل درب میشود.پس از رسیدن آسانسور به طبقه مورد نظر ولتاژ اعمال شده برداشته میشود که باعث خوردن بازو به دستگیره قفل درب شده درب باز می گردد.ولتاژ کار کمان معمولا 220 ولت ac میباشدکه با یک مدار ساده دیودی پس از تحریک ، نیم سیکل میشود تا از سوختن سیم پیچ در دراز مدت جلوگیری کند.
2) درب های اتوماتیک(کشویی،تلسکوپی .....) : در آسانسور های با درب اتوماتیک وظیفه باز و بستن درب به عهده یک موتور الکتریکی میباشد.این موتور در سیستم های جدید 24 ولت dc میباشدولی در سیستم های قدیمی از موتورهای سه فاز 110 یا 380 استفاده میشود.
سیستم روزیون :
این سیستم که مربوط به تعمیر کار یا سرویس کار میباشد کمک میکند که حین تعمیرات، شستی های داخل و بیرون از کار افتاده و فقط از روی کابین قابل کنترل باشد.در سیستم روزیون 2 شستی،وظیفه حرکت را بر عهده دارند یکی جهت بالا و دیگری پایین.در این سیستم آسانسور با سرعت کم حرکت میکند تا تعمیر کار امنیت بیشتری داشته باشد.در روی نمایشگر (r) یا (out of service) دیده میشود.
جهت تعمیرات داخل چاهک ، سنسورها ، تعویض سیم کشی ، آچار کشی ریل وزنه.ریل کابین و... کاربرد دارد.
نکته:در این سیستم کلیه ایمنی ها کار میکند.
سیم بکسل :
تعداد سیم بکسل ها بسته به نوع ، قطر ،وزن کابین از 2 یا 3 یا 4 یا 5 و یا بالاتر استفاده میشود.استفاده از تعداد بیشتر به علت ایجاد اصتکاک بیشتر بین سیم بکسل و فلکه موتور می باشد تا باعث سر خوردگی سیمها و در نتیجه خوردگی فلکه نشود.ضریب ایمنی به کار رفته در آسانسور 25 برابر بیشتر از نیاز آسانسور میباشد.جنس سیمها فولادی بامغزی کنفی میباشد.قطر آن معمولا 9،11 و13 میلیمتر میباشد.
تراول کابل :
کابلی که از یک سو به تابلو فرمان و از طرف دیگر به زیر کابین متصل است و دایم با آسانسور به بالا و پایین رفته و وظیفه ارتباط بین کابین و مدار کنترل را دارد.کمتر شدن این کابل در طراحی باعث صرفه جویی در هزینه نصب میشود ولی به این نکته باید توجه کرد که کمتر شدن از 12 رشته باعث سبکی کابل و در نتیجه گره خوردن آن میشود.این کابل به تعداد 4 - 8 - 12 - 16 - 20 و 24 رشته در بازار موجود است .درون آن رشته ای از نخ نایلونی بسیار محکم وجود دارد که باعث استقامت کابل و طول عمر آن میشود.معروف ترین مارک (دت وایلر ) سوییس میباشد.نوع چینی آن بسیار نامرغوب و عمری معادل 3 تا5 سال دارد که حدود یک پنجم عمر سوییسی آن می باشد.
سنسورها :
در سیستم های شناسایی قدیمی در هر طبقه یک سوییچ جهت شناسایی وجود داشت ولی به علت مشکلاتی از قبیل صدا دادن سنسورها،سیم کشی زیاد سیستم هنگام نصب.خرابی غیر متمرکز و سختی دسترسی از رده خارج و جای خود را به 2 عدد سنسور از نوع ریدرله که با آهنربا کار میکند داده است.
در سیستم جدید دو سنسور (دور انداز) و (استوپ طبقه) جایگزین سنسورهای ثابت شده اند.این سنسورها به وسیله تراول کابل به مدار فرمان متصل شدهاند وکار شناسایی را انجام میدهند.در هر طبقه به جای یک سنسور از یک عدد آهنربا استفاده شده که به محض قرار گرفتن سنسور روی کابین مقابل آهنربا ،سنسور عمل کرده پالسی به مدار فرمان میفرستد. به این طریق به راحتی مدار کنترل شده و آسانسور در جای لازم می ایستد. البته برای استوپ طبقه در هر طبقه یک آهنربا کافی است. ولی برای دور اندازی در هر طبقه 2 آهنربا نیاز می باشد. یکی برای جهت بالا و دیگری جهت پایین.که این عمل با یکی در میان شمردن آهنرباهای دور انداز توسط مدار فرمان اصلاح شده در حقیقت یکی از آهنرباها را می شمرد و دیگری را در نظر نمیگیرد.
نکته : این قاعده برای بالاترین و پایین ترین طبقه فرق میکند. چون در طبقه بالا و پایین یک جهت حرکت تعریف شده است پس یک آهنربای دور انداز کافی میباشد.
تذکر : مبحث سنسورها و شناسایی از پیچیده ترین نکات آسانسور میباشد لذا دقت بیشتری را در طراحی میطلبد.
چاه آسانسور :
این فضا قسمتی یا تماما پوشیده است و از کف چاله تا سقف ( کف موتورخانه ) ادامه دارد در این فضا کابین و وزنه تعادل حرکت می کنند و شامل ریلهای راهنما برای کابین و وزنه تعادل و درهای طبقات و ضربه گیر در کف چاه می باشد.
چاهک :
فاصله بین کف پایین ترین توقف تا کف چاهک میگویند. ارتفاع چاهک طبق نقشه ها وجداول باید طراحی و اجرا شود . هنگام طراحی ستونها و فونداسیون اطراف چاهک دقت شود که ابعاد چاهک باید دقیقا هم اندازه چاه باشد و فونداسیون پایه ستونهای اطراف چاه آسانسور پایین تر از عمق مورد نیاز چاهک طراحی واجرا شوند. درصورتیکه امکان هر گونه دسترسی به زیر چاه آسانسور وجود داشته باشد . یعنی زیر چاهک آسانسور خالی باشد باید علاوه بر تقویت سازه کف چاهک ، وزنه تعادل مجهز به سیستم ترمز ایمنی مستقل شود یا ستون محکمی در امتداد مرکز وزنه تعادل از کف چاهک تا زمین امتداد یابد. چاهک باید از نظر نفوذ رطوبت به داخل دارای عایق بندی مناسب بوده ، کف آن سیمانکاری یا با موزائیک غیر لغزنده پوشیده شود و نردبان مناسبی با فاصله کم از دیواره چاه بنحوی که با قطعات متحرک فاصله مناسبی داشته باشد ، در آن کار گذاشته شود.
در صورتیکه چاه آسانسور مشترک باشد باید چاهک ها به نحو مقتضی از کف چاهک تا ارتفاع 5/2 متر جداسازی شوند وبتوان بصورت ایمن از طریق هر ورودی به چاهک مربوطه رفت و آمد نمود. ضربه گیرها یا ستونهای نشیمنگاه ضربه گیر کابین و وزنه تعادل در فضای داخلی چاهک قرار می گیرند ، این ضربه گیرها یا ستونها باید به نحوی در کف چاهک نصب یا اجرا شوند که پس از برخورد کابین با وزنه تعادل به آنها و فشرده شدن کامل فضای خالی بعنوان جان پناه به ارتفاع حداقل 500میلی متر به ابعاد 500×600×1000 میلی متر در انتهای چاهک باقی بماند.
ضربه گیرها :
کابین یا وزنه از حدود تعیین شده در چاهک گذشته و امکان برخورد با کف چاهک پیش آید این وسیله از برخورد خشن جلوگیری می نماید . ضربه گیر ممکن است از جنس پلی اورتان ، فنر یا نوع روغنی انتخاب شود که بستگی به سرعت اسمی داشته و طوری طراحی می شود تا انرزی جنبشی کابین یا وزنه تعادل را جذب کرده ( نوع فنری ) و یا مستهلک نماید.
آسانسور ها باید با ضربه گیر ها که در کف چاهک و در مکان انتهایی حرکت کابین و وزنه تعادل قرار می گیرند ، تا وسیله اضظرارینهایی را تشکیل دهند . اگر ضربه گیرها به کابین یا وزنه تعادل وصل شوند باید یک پایه یا فونداسیونی به ارتفاع نیم متر در چاهک قرار بگیرد تا این ضربه گیر ها روی آن بنشینند.
دو نوع کلی از ضربه گیرها وجود دارد :
1) جمع کننده انرژی ( Accumulation type ) : ضربه گیر نوع جمع کننده انرژی با یا بدون حرکت برگشتی می تواند برای سرعت های تا 1 و یا 1.6 متر بر ثانیه به ترتیب بکار گرفته شود.
ضربه گیر پلی اورتان : ضربه گیرهای پلی اورتان در برخی کشورها برای سرعت اسمی پائین بسیار معروفیت یافته است.
2) مستهلک کننده انرژی (Dissipation type ) : ضربه گیر نوع مستهلک کننده انرژی مستقل از سرعت اسمی آسانسور بکارگرفته می شود . یک دور انداز ، موتور را کنترل نموده و در رسیدن به طبقه توقف ، در صورتیکه ضروری باشد ،سرعت کابین را به حدی کم کند تا سرعتی که کابین در موقع نشستن به روی ضربه گیردارد از سرعتی که ضربه گیر برای آن طراحی شده زیادتر نباشد.
ضربه گیر فنی : قطعه اصلی این نوع ضربه گیر ها معمولا یک فنر مارپیچ ساخته شده از مقطع گرد یا مربع است.
ضربه گیر روغنی (هیدرولیک ) : در مقایسه با نیروی باز دارندگی فزاینده ضربه گیرهای فنری ،ضربه گیرهای روغنی می توانند طوری طراحی شوند که در حین عمل توقف نیروی ثابتی را اعمال نمایند که نتیجتا باز دارندگی ثابت خواهد بود .ضربه گیر باید توانایی تبدیل انرژی جنبشی کابین ( یا وزنه تعادل ) در لحظه اصابت به حرارت ، و همینطور انرژی پتانسیل ناشی از کاهش سطح ، که مساوی با جابجایی ضربه گیر است را داشته باشد.
تجهیزات الکتریکی :
شامل امکانات ایمنی و روشنایی نیز می گردد.
قطعات اصلی آسانسورهای الکتریکی عبارتند از :
1) وسایل تعلیق کابین و وزنه تعادل که می تواند سیم بکسل فولادی و یا زنجیر باشد.
2) وسیله رانش که محرک آسانسور است و شامل :
الف) موتور الکتریکی.
ب) گیربکس.
ج) ترمز.
د) فلکه کششی و یا دنده زنجیر.
ه) شاسی ماشین – کوپلینگها ، محورها ، یاتاقانها.
3) وزنه تعادل که برای جبران وزن کابین و قسمتی از ظرفیت بکار می رود.
سیستم کنترلی : (موتور و گیربکس بالابر )
موتور و کاهنده های بدون چرخ دنده معمولا برای سرعت های بیشتر از 5/2 متر بر ثانیه استفاده میشود در حالیکه برای سرعت های کمتر ، از گیربکس های دارای چرخ دنده استفاده می شود قبلا از گیربکس با چرخ دنده های ساده استفاده می شد ولی با پیشرفت روش های طراحی و تولید ، چرخ دنده های حلزونی یک استاندارد قابل قبول مورد استفاده در گیربکس آسانسورها شد.
موتور گیربکس شامل موتور سه فاز ACبوده و تغییر سرعت از طریق تغییر فرکانس صورت می گیرد. ترمزهادر صورت قطع برق یا قطع برق سیستم کنترل ، سیستم ترمزآسانسور باید به طور اتوماتیک عمل کند ، لذا ، از ترمز های اصطکاکی الکترو مغناطیسی استفاده می شود .اگر کابین با 125% بار نامی خود در سرعت معمول خود حرکت کند ، ترمز ها باید قادر به توقف کامل سیستم باشند و بلافاصله سیستم را در حالت ساکن نگهدارند .ترمز باید توسط فنرهای فشاری و یا نیروی وزن عمل کند . ترمز توسط الکترومغناطیس و یا الکتروهیدرولیک باید باز شود . اگر جریان برق قطع شود باید حداقل دو وسیله مستقل الکتریکی کنترل کننده داشته باشد . در صورت قطع جریان برق ، ترمز باید بلافاصله عمل نماید . هنگامیکه موتور گیربکس با یک وسیله دستی اضطراری مجهز باشد ترمز باید طوری طراحی شده باشد که توسط دست بتوان آن را باز کرد و با فشار دائمی توسط نفر این ترمز باز بماند.
سیستم تعلیق کابین و مکانیزم تعادل :
کابین و وزنه های تعادل توسط سیم بگسل های فولادی معلق نگاه داشته می شوند . سیم بگسل های آسانسور به بالای یوک کابین متصل می شوند .یک وسیله اتوماتیک برای تنظیم کشش سیم بگسل تعلیق باید حداقل در یکی از دو انتها وجود داشته باشد. این وسیله با مکانیزم متعادل ساز فشردگی بطور جداگانه معرفی می شود، چنین وسیله ای شامل یک سوکت گوه ای است که همراه یک فنر مارپیچ فولادی ، ضربه گیر لاستیکی و کابل شو است.
کابین که مسافرین و یا بار را حمل می کند ، شامل یوک، که چهارچوبی فلزی است و کابین ازطریق آن به سیستم تعلیق متصل می شود ، کف کابین که بار را نگهداری می کند و بدنه کابین به کف متصل است. قطعات دیگر عبارتند از :
1) سیم تعلیق.
2) راهنماها که باعث هدایت کابین در مسیر حرکت خود می شود.
3) درب کابین و محرک درب.
وزنه تعادل :
وزنه تعادل در آسانسورهای کششی و زنجیری برای تعادل جرم کابین و درصدی از وزن بار یا مسافر بکار می رود. این درصد 45 تا 50 می باشد. وزنه های تعادل داخل قاب مربوطه بایستی به طریقی مهار شده باشند که در اثر ضربات احتمالی شکسته نشده و از قاب خارج نشوند.
به قاب وزنه باید حفاظ یا حفاظ هایی فلزی نصب شوند تا در صورت شکستن کفشک های وزنه ، قاب از ریل وزنه خارج نشوند.
ریل راهنما :
اجزایی هستند که برای هدایت کابین و یا وزنه تعادل تعبیه می شود.
استفاده از ریل راهنما :
1) برای هدایت کابین و وزنه تعادل در حرکت عمودی و حداقل کردن حرکات افقی.
2) جلوگیری از نوسانات کابین بعلت نیروهای خارج از مرکز.
3) توقف و نگهداشتن کابین در هنگام عملکرد مکانیزم ایمنی.
کابین و وزنه تعادل در حرکت خود باید توسط حداقل دو ریل راهنما فولادی صلب هدایت شوند.
این دو از فولاد ساختمانی دارای تنش کششی بیشتر از 370 نیوتن بر میلی متر مربع و کمتر از 520 نیوتن بر میلی متر مربع ساخته شده اند.
مقررات ایمنی ریل های راهنما :
1) کابین و وزنه تعادل بایستی هر کدام به وسیله حداقل دو ریل راهنمای سخت ، هدایت شوند.
2) توان و استحکام ریل ها ، متعلقات و اتصالات آن ها باید جهت تحمل نیرو های ناشی از عملکرد ترمز ایمنی ( پاراشوت ) وهمچنین انحناء و پیچش های ناشی از بار نا متعادل داخل کابین ، کافی باشد.
3) ریل های راهنما باید به گونه ای به براکت ها و سازه ساختمان ها محکم شوند که اثرات نا مطلوب ناشی از نشست ساختمان یا انقباض بتن ، به صورت خود کار یا با تنظیم ساده ای قابل جبران باشد.
4) جوشکاری ریل ها به همدیگر یا به براکت ها و ساختمان ممنوع می باشد.
انواع کفشک راهنما :
کابین و وزنه تعادل می باید بر روی پل راهنما توسط کفشک های بالایی و پائینی که به شاسی متصل هستند هدایت شوند.
دو نوع اصلی کفشک راهنما وجود دارد که عبارتند از :
1) کفشک های لغزشی : کفشک های لغزشی که اخیرا استفاده میشود برای سرعت های کم ومتوسط تا حدود 2 متر بر ثانیه می باشد. اصطکاک لغزشی می تواند مقاومت قابل توجهی در حرکت کابین اعمال نماید . با بکار بردن کفشک های لغزشی ریلهای راهنما باید روغنکاری شوند تا مقاومت در مقابل اصطکاک و سایش کم شود و شرایط لغزش بهتر گردد . امروزه استفاده از روغنکاری کننده های خودکار با روغن سنگین یا گریس معمول است.
2) کفشک های غلطکی : وجود کفشک های راهنمای غلطکی در آسانسور های سرعت زیاد ضروری هستند ، هر چند نرمی حرکت کابین و صرفه جویی در انرژی به علت کاهش در اصطکاک وجود این کفشک های غلطکی را در آسانسور های با سرعت متوسط را نیز اقتصادی می کند.
گاورنر سرعت غیر مجاز :
گاور نر در موتورخانه قرار دارد و شامل سیم بگسل گاورنر که از فلکه گاورنر گذشته و به فلکه کششی در ته چاهک امتداد یافته و مجددا به فلکه گاورنر برگشته و حلقه ای تشکیل می دهد . سیستم به وسیله کابین که در نقطه به سیم بگسل گاورنر وصل شده به حرکت در می آید . وقتی که سرعت به حد فعال شدن گاورنر برسد ، گاورنر سیم بگسل را نگه می دارد و از آنجائیکه کاین هنوز حرکت خود را در جهت پائین ادامه می دهد لذا سیم گاورنر کشیده شده و در نهایت سیستم ایمنی عمل می نماید.
سرعت فعال شدن گاورنر باید حداقل 115 درصد سرعت اسمی باشد .مطابق EN81 سیستم ایمنی ( پاراشوت ) کابین هر آسانسور که بوسیله سیم بگسل ها یا زنجیر ، معلق و ممکن است به وسیله اشخاص به منظور تردد و جابجایی بار یا کالا مورد استفاده واقع شود ، باید مجهز به سیستم ایمنی یا آنچه در ایران به اسم پاراشوت معروف شده است گردد . وزنه تعادل زمانی باید یا سیستم ایمنی ( پاراشوت ) مجهز شود که طبقه زیرین آن مسکونی باشد.
سیستم ایمنی یک وسیله مکانیکی برای متوقف کردن کابین ( یا وزنه تعادل ) به طریق در گیر شدن با ریل های راهنما است و در مواقعی که کابین از سرعت تعیین شده قبلی در جهت حرکت به سمت پائین تجاوز کند بدون توجه به دلیل افزایش سرعت ، عمل می کند.
سیستم ایمنی ترجیحا در زیر و در پائین ترین قطعه یوک کابین نصب می شود و بر روی جفت ریل های راهنما عمل می کند . درگیری با ریلهای راهنما باید همزمان باشد ، و کف کابین با بار توزیع شده بطور یکنواخت ، نباید انحراف بیش از 5 درصد از موقعیت خودش داشته باشد.
سرعت مشخص که کابین یا وزنه تعادل باید در آن متوقف ( پاراشوت ) شود برابر با سرعتی است که گاورنر برای آن تنظیم شده تا عکس العمل نشان دهد سیستم ایمنی وزنه تعادل ممکن است یا با خرابی سیستم تعلیق و یا بوسیله یک سیم بگسل ایمنی ، اگر سرعت اسمی از یک متر بر ثانیه متجاوز نباشد عمل نماید . یک سوئیچ سرعت بیش از حد مجاز باید روی دستگاه گاورنر نصب شود تا قبل از فعال شدن سیستم ایمنی مدارات کنترل را قطع نماید.
سیستم ایمنی کابین بر اساس مشخصه های عملکرد طبقه بندی می شوند که به شرح زیر می باشند :
1) نوع آنی یا لحظه ای : که فشار به سرعت فزاینده ای را بر روی ریل های راهنما در مدت زمان توقف اعمال می نماید . زمان توقف و مسافت توقف بسیار کوتاه است و وسیله ای انعطاف پذیر برای محدود کردن نیرو میکند.
2) شوندگی و مسافت توقف معرفی نشده است . این نوع سیستم ایمنی در اروپا می تواند برای سرعت های تا بکار گرفته شود.
3) نوع پیشرونده : حین توقف فشار محدودی را روی ریل های راهنما اعمال می کند و بعد از فعال شدن کابل سیستم ایمنی ، نیروی کند شوندگی به طور قابل ملاحظه ای یکنواخت می ماند . زمان و مسافت توقف بستگی به جرم در حال حرکتی که باید متوقف شود و سرعتی که سیستم ایمنی در آن فعال می شود دارد.
مشخصات انواع دربها :
بسته به هر حالت خاصی ، باید مناسبترین نوع درکابین ودر راهرو استفاده شود . انتخاب بستگی به نوع آسانسور و بار اسمی آن دارد. کارآمد ترین در نوعی است که دارای زمان باز شدن کمتری باشد و عرضیکه انتقال همزمان مسافرین را اجازه بدهد.
1) درهای لولایی : درب تکه لته اغلب به عنوان درب طبقه در آسانسورهای کوچک مسافربر در منازل جائیکه ترافیک خیلی کم است کاربرد دارد این نوع فضای اضافی را برای بازشدن لته نیاز دارد و بطور دستی عمل می شود و هر دو زمان بازشدن و بسته شدن نسبتا طولانی است . ترتیب معمول به این صورت است که درب به طور دستی باز می شود و بسته شدن آن به وسیله یک وسیله مخصوص بستن درب صورت می گیرد تا از ماندن و کوبیده شدن جلوگیری شود.
2) درهای کشویی افقی : امروزه این نوع درب ها بیشتر استفاده میشوند و مزایایی ازقبیل بازشدن سریع و بی صدا بودن در مقایسه با انواع دیگر و راحتی عمل را دارند.
طبقه بندی آنها به قرار زیر است :
الف) درب تکه لته ، چپ بازشو یا راست شو.
ب) درب کنار باز شو ، دو یا سه سرعت چند لته.
ج) درب وسط بازشو تک سرعته.
د) در با لته های متعدد.
درهای طبقات باید پس از نصب ریلهای راهنما طبق نقشه های مورد نظر بصورت کاملا شاقول نصب شوند و هیچ گونه شکاف یا جای باز غیر معمول نداشته باشند.
نصب هرگونه دراضافه بجز درهای مخصوص طبقات در ناحیه ورودی به کابین ممنوع میباشد. در آسانسورهایی که فاصله بین دو طبقه متوالی آن بیش از 11 متر باشد یک درب اضطراری باید در محل مناسب در نظر گرفته شود بطوریکه فاصله آنها حداکثر 11 متر باشد. درها و دریچه های اضطراری در دیواره های چاه آسانسور باید حداقل 35/0 متر عرض و 20/1 متر ارتفاع داشته باشند و باز شوی آنها به سمت چاه آسانسور نباشد ، وبه قفل ایمنی طبق مقررات بند ( 15-2-3-7- 6) مجهز باشند.
نحوه باز و بسته شدن درها و دریچه های اضطراری چاه آسانسور باید به گونه ای باشد که از سمت بیرون بدون کلید باز نشوند ولی از داخل براحتی و بدون نیاز به کلید باز و بسته شوند. همچنین در محل قفل ، مدار الکتریکی توسط شرکت های سازنده آسانسور طراحی و نصب گردد که هنگام باز شدن آنها کارکرد عادی آسانسور متوقف شود.
بر آمدگی یا فرو رفتگی های پشت درهای طبقات (درنوع بدون در کابین ، سمت چاه آسانسور) نباید به نحوی باشد که سبب گیر کردن ناخواسته دست یا لباس یا هر گونه شی ء خارجی گردد. حداکثر ناصافی مجاز 5 میلی متر میباشد.
هیچگونه در ، دریچه اضطراری و تخلیه هوا در سمتی که وزنه تعادل قرار می گیرد تعبیه نگردد.دریچه اضطراری برای ورود به بالای کابین در زیر سطح سقف چاه یا یکی از دیواره های چاه از فضای موتور خانه به ابعاد 0/6 * 0/6 متر باید تعبیه شود که باز شوی آن به بیرون چاه بوده و دارای قفل ایمنی باشد.حداقل ارتفاع کف به کف دو طبقه متوالی در هر سمت چاه آسانسور ( آسانسورهای با در روبرو شامل این مورد نمیگردد و بصورت مجزا در نظر گرفته می شود) برای تعبیه در طبقه آسانسور طبق جدول می باشد. وطبقاتی که ارتفاع آنها کمتر از ابعاد این جدول می باشد به عنوان طبقه توقف محسوب نشده و آسانسور نباید در آن طبقه توقف نماید.
در آسانسورهای گروهی (بیشتر از 2 آسانسور کنار هم) در کف موتورخانه و در امتداد پاگرد جلوی در طبقه آخر دریچه ای برای حمل متعلقات داخل موتورخانه مانند موتور گیر بکس و تابلوی کنترل به توقف آخر تعبیه شود که باز شوی آن به سمت موتورخانه باشد ابعاد این دریچه متناسب با موتورو گیر بکس یا وسایل سنگین داخل موتورخانه تعبیه گردد که روی این دریچه نیز کاربرد داشته باشد.
طراحی و نصب درها یا دریچه ها و یا قطعات آنها باید به گونه ای باشد که در اثر حوادث عادی مانند ضربه ، حریق ، ترکیدگی لوله های آب و غیره به داخل چاه آسانسور سقوط ننمایند.
طراحی و آماده سازی محل آسانسور :
جانمایی آسانسور : طراح باید محل صحیح قرارگیری آسانسور در یک ساختمان ، سهولت دسترسی و رفت و آمد مسافرین و هدایت آنها به سمت آسانسور را تعیین کند.پس از مشخص شدن تعداد و ظرفیت آسانسورها طراح باید با توجه به موارد زیر مکان صحیح قرارگیری آسانسور را تعیین نماید :
1) آسانسور باید درمرکز یا مراکز حرکتی و ترافیکی ساختمان قرارگیرد ، بطوریکه با کمترین حرکت و جابه جایی مسافر یا بار ، بتوان از نقاط مختلف ساختمان به آنها دسترسی پیدا نمود. حداکثر فاصله پیاده روی از در ورودی ساختمان یا درآپارتمانها برای سوار شدن به آسانسور درهر طبقه 45 متر می باشد.
توصیه1) : در صورتیکه تعداد آسانسورها بیش از یک دستگاه باشد می توان آنها را کنار یا روبروی هم جای داد. آسانسورها باید به نحوی جایگذینی شوند که فاصله مسافران برای سوار شدن به هر کابین حداقل ممکن باشد.
توصیه2) : درصورتیکه تعداد آسانسورها سه دستگاه یا کمتر باشد می توان آنها را مجاور هم درنظر گرفت و درصورتیکه بیش از سه دستگاه باشند بهتر است طوری تقسیم شوند که حداقل دردو منطقه متفاوت یا در دوگروه روبروی هم قرار گیرند.
توصیه3) : محدودیتی درتعداد آسانسورها متمرکز دریک منطقه وجود ندارد ولی پیشنهاد می شود تعداد آسانسورهای کنار هم در ساختمانی مسکونی بیش از چهار دستگاه دریک ردیف نباشند.
ورود و خروج افراد از آسانسور(ها) به طبقات و بالعکس باید براحتی و بدرون تداخل حرکتی صورت گیرد و فضای کافی جهت انتظار در ورودی و خروجی ها در نظر گرفته شود راهروهای مقابل آسانسورها باید طبق ابعاد مندرج درجدول طراحی شود.
آسانسور عمق راهرو مقابل ورودیهای کابین مسکونی تکی برابر یا بزرگتر از عمق کابین گروهی در کنار هم برابر یا بزرگتر از5/1 متر یا بزرگترین عمق کابین درگروه ( هر کدام که بزرگتر باشند )
گروهی روبروی هم برابریا بزرگتراز 1/2 متر یا مجموع بزرگترین عمق آسانسورها روبروی هم(هرکدام که بزرگتر باشند. غیر مسکونی باستثنای آسانسور تخت بر تکی برابر یا بزرگتر از 1/5 برابر عمق کابین گروهی در کنار هم برابر یابزرگتر از 4/2 متر یا5/1 برابر بزرگترین عمق کابین در گروه ( هرکدام که بزرگتر باشند )
گروهی روبروی هم برابر یا یزرگتر از مجموع بزرگترین عمق کابین های روبروی هم ، حداکثر 5/4 برابر.
سازه دیواره ها و سقف چاه آسانسورها :
دیواره ها و تیغه های پوشاننده چاه آسانسورها باید از مصالح مقاوم در برابر آتش (تحمل حداقل یک ساعت) ساخته شوندودراثر حرارت ،گاز ودودخطرناک ازآنها متصاعد نشود. کل بارهای استاتیک و دینامیک قطعات ثابت و تجهیزات معلق آسانسور ها بعلاوه ظرفیت آن بر سقف چاه آسانسور وارد می شود ، لذا نیروهای وارده به این سقف باید محاسبه شده ودر طراحی سازه و سقف چاه ملحوظ گردد.
هنگام عملکرد اضطراری ترمز ایمنی ، مجموع وزن کابین خالی بعلاوه 25/1 برابر ظرفیت با سرعتی جداقل 15/1 برابر سرعت نامی و شتاب منفی متناسب با نوع ترمز ایمنی برروی ریل های راهنما متوقف می گردد، هر چند که عمده نیرو به ریلهای راهنما وارد می شود ولی به دلیل اتصال آنها به سازه و وجود نیروهای جانبی ، سازه آسانسور نیز باید قدرت تحمل این نیروها را داشته باشد ، کذا تاثیر این نیروها باید در محاسبات سازه منظور گردد.
در کابین ها دارای در ، سطح داخلی دیوارهای چاه آسانسور در سمت ورودی های کابین باید صاف وبدون برجستگی و یا فرورفتگی باشد . و در صورت وجود این برجستگی باید با زاویه 60درجه نسبت به سطح افق پوشانده شود.
سطح داخلی دیواره چاه آسانسور در سمت ورودی طبقات کابین های بدون درب باید کاملا صاف و بدون برجستگی یا فرورفتگی باشد.
سطح داخلی دیواره های چاه آسانسور باید با مصالح مناسب به گونه ای پوشانده شوند که کمترین خلل و فرج رادارا باشد ( سیمانکاری صاف یا سفید کاری )
چاه باید منحصرا برای آسانسور باشد ، نصب و عبور هر گونه لوله ، کابل ، سیم و تجهیزات دیگر در چاه آسانسور ، بجز سیم کشی و لوله های برق مربوط به سیستم روشنایی چاه و کابل های برق مخصوص آسانسور داخل چاه آسانسور ، ممنوع است.
روشنایی چاه : روشنایی چاه آسانسور باید به نحو مطلوب تامین گردد . دو عد چراغ در فاصله 5/0 متر بالاترین و پایین ترین نقطه چاه ومابقی چراغ ها به فواصل حداکثر 7 متر با حفاظ و قابلیت روشن و خاموش شدن از موتور خانه و چاهک باید نصب شود.
مدار تغذیه سیستم روشنایی موتورخانه ، روشنایی چاه و پریزهای برق باید طوری در نظر گرفته شود که در صورت قطع برق مدار تغذیه آسانسور به منظور تعمیرات احتمالی وموارد دیگر ، مدار تغذیه آنها برقرار بماند. وزنه تعادل وکابین باید در یک چاه باشند.
تخلیه هوای چاه و موتورخانه هوای چاهی که آسانسورها را در خود جای داده و بیش از دو طبقه امتداد داشته باشد بایدمستقیما یا از طریق موتورخانه به فضای آزاد تخلیه شود . مساحت دریچه تخلیه هوا نباید کمتر از 1 درصد مساحت مقطع چاه آسانسور باشد. در صورتیکه سرعت آسانسور بیش از 5/2 متر بر ثانیه باشد سطح تخلیه هوا باید حداقل 3/0 متر مربع باشد.
اگر تعداد دو یا سه آسانسور در یک چاه مشترک قرار گیرند سطح دریچه تخلیه هوا تهویه 3/0 متر مربع کافی می باشد . ولی برای چهار آسانسور می بایستی به 4/0متر مربع افزایش یابد و به نحوی محافظت شود که از نفوذ باران ، برف ، پرندگان و حیوانات دیگر به چاه جلوگیری شود. دریچه تخلیه هوا باید به صورت دستی عمل نماید.
چاه آسانسور نباید وسیله تخلیه هوای ساختمان باشد. تحلیه هوای چاه هر گروه آسانسور مستقل از چاه های گروه های دیگر خواهد بود بنابراین نباید بین آنها ارتباط تخلیه هوا وجود داشته باشد. در اجرای سازه چاه آسانسور با توجه به نوع سازه و پوشش دیواره ها روداری های ذکر شده در سایر مباحث مقررات ملی ساختمان لازم الاجرا می باشد.
روداری شاقول بودن دیواره های داخل چاه آسانسور مطابق جدول میباشد ، در صورت عدم رعایت این اندازه ها ابعاد مفید چاه پس از کسر ناشاقولی ها ملاک عمل می باشد :
1) حداکثر ناشاقولی ابعاد چاه آسانسور
2) ارتفاع چاه آسانسور حداکثر نا شاقولی (30 متر 25 میلی متر - 60-30 متر 25 میلی متر - بزرگتر از 60 متر 50 میلی متر )
در صورتیکه چاه دارای چند آسانسور باشد خطوط شاقولی در سمت مجاور آسانسورها باید حداقل 200 میلیمتر فاصله داشته باشند. روداری ناشاقولی در محل های قید شده با حرف lحداکثر 25 میلیمتر است . نظر به اینکه در سازه های مرتفع (برجها) تغییر مکان جانبی مجاز تحت تاثیر نیروهای باد در نظر گرفته می شود ، لذا باید تمهیدات خاص برای این منظور در طراحی آسانسور مد نظر قرار گیرد.
تاثیرات آسانسور بر سازه ساختمان :
نیروهای استاتیکی و دینامیکی ناشی از وزن و حرکت آسانسور باد در محاسبه و طراحی سازه ساختمان مد نظر قرار گیرند. تاثیرات دینامیکی ناشی از ارتعاش موتور آسانسور باید در محاسبه و طراحی سازه ساختمان وسازه نگهدارنده آسانسور در نظر گرفته شود. تاثیرات ناشی از ضربات وارد از حرکت و ترمز آسانسور و نیز برخوردن آن با کف چاهک باید در محاسبه و طراحی سازه ساختمان و سازه نگهدانده آسانسور درنظر گرفته شود. سازه نگهدارنده آسانسور باید برای مقاومت در برابر زلزله های با ریسک بالاتر و یا حداقل معادل درجه خطر زلزله ساختمان اصلی محاسبه و طراحی شود. رعایت ضوابط و مقررات مبحث ششم (بارهای وارده بر ساختمان) وسایر مباحث مقررات ملی ساختمان درارتباط بامحاسبه ، طراحی و اجرای آساسنسورها الزامی است.
موتورخانه بهترین محل جانمایی موتورخانه در بالای چاه آسانسور است هرچند که ممکن است بدلیل پاره ای مجدودیت ها ، موتورخانه درپایین یا کناره چاه آسانسور باشد، فضای موتورخانه باید به اندازه ای باشد که امکان جای دادن تجهیزات ، فضای مناسب جهت تردید ایمن افراد مجاز و تعمیرات احتمالی را دارا باشد. ابعاد موتورخانه باید طبق نقشه ها و جداول طراحی و اجراگردد. در صورت عدم امکان لحاظ هر یک از این ابعاد درطراحی موتورخانه ، موارد زیر باید رعایت شود :
الف) حداقل فضای باز درجلوی تابلوهای کنترل آسانسور 700 میلی متر باشد.
ب) حداقل فضای باز دراطراف تجهیزات ثابت 500 میلی متر باشد.
ج) حداقل فضای باز دراطراف تجهیزات در حال چرخش 600 میلی متر باشد.
د) حداقل ارتفاع موتورخانه از محل استقرار ماشین آلات 1800 میلی متر باشد.
ه) حداقل ارتفاع از روی قطعات درحال چرخش تا زیر سقف موتورخانه 300 میلیمتر باشد.
و) در صورتیکه اختلاف ارتفاع بین سطوح داخل موتور خانه بیش از 500 میلی متر باشد سطح بالاتر اید با نرده محصور شود و برای دسترسی به آن نردبانی تعبیه شود.
درصورتیکه موتورخانه برای بیش از یک آسانسور استفاده شود حداقل ابعاد موتورخانه مشترک از جدول محاسبه گردد.
حداقل ابعاد موتورخانه مشترک- آسانسورهای کششی ، به استثناء آسانسورهای مسکونی کم تردد :
مساحت کف Ra + 0.9 Ra (n-1) Ra+ 0.9 Ra (n-1)
Ra : مساحت موتورخانه - N : تعداد آسانسورها ( درصورت فرد بود به عدد زوج بعدی گرد شود )
عرض B4+ (n-1) (b3 + 200)
B4 : عرض موتورخانه - B3 : عرض چاه
عمق D2 فاصله بین دو چاه روبرو
D4 : عمق موتورخانه - D2 : عمق چاه
بازشوی در موتورخانه باید دارای حداقل 900 میلی متر عرض و 1900 میلی متر ارتفاع باشد، باز شوی درب معمولا به سمت بیرون ودارای قفل وکلید مطمئن دراختیار افراد صاحب صلاحیت باشد. برای جلوگیری از سقوط اجسام خارجی به داخل چاه مانعی به ارتفاع 50 میلی متر دراطراف مجاری باز کف موتورخانه ایجاد شود.
درصورتیکه نتوان از پله های معمول برای دسترسی به موتورخانه استفاده نمود ، باید نردبان اختصاصی ایمن و غیر لغزنده دائمی برای دسترسی به موتورخانه درنظر گرفت.
به منظور جابه جایی تجهیزات باید مونوریلی دائمی درسقف موتورخانه پیش بینی شود درغیراین صورت باید قلابی در مرکز چاه آسانسور در زیر سقف موتورخانه نصب گردد به طوری که بارهای وارده مطابق جدول را تحمل نماید.
بار وارده به قلاب سقف موتورخانه ظرفیت آسانسور تا حداکثر بار استاتیکی وارده به قلاب 1000 کیلوگرم 1500 کیلوگرم 2500 کیلوگرم 2000 کیلوگرم.
روشنایی داخل موتورخانه باید بمیزان حداقل 200 لوکس در کف تامین گردد. همچنین حداقل یک پریز در موتورخانه باید نصب گردد.
دمای فضای داخل موتورخانه حتی در زمان کارکرد آسانسور باید بین 5+ تا 40+ درجه سانتی گراد باشد.
مهندسین طراح باید نقشه جانمایی و مجموع نیروهای وارده به کف موتورخانه و تجهیزات نصب شده را محاسبه یا از شرکت های معتبر آسانسور اخذ نمایند و با در نظر گرفتن ضرایب ایمنی لازم محاسبات را کنترل نموده ضمن بررسی هرگونه ضعف دراثر سوراخها و شکاف ها از استحکام سازه اطمینان یابند. در صورتیکه سرعت آسانسور بیش از 5/2 متر بر ثانیه باشد موتورخانه باید در بالای چاه آسانسور باشد. باید از موتورخانه فقط برای استقرار تجهیزات آسانسور استفاده شود و اگر ابعاد آنها مطابق مقررات این مبحث باشد جزء بنای مفید ساختمان محسوب نمیشود.
ملاحظات سازه ای در آسانسورها :
مقررات این بخش برای طراحی سازه ای قطعات مرتبط با آسانسور در سلختمان ها که شامل قطعات و اتصالات واقع در چاه ، چاهک و اتاقک موتورخانه می باشند بکار برده می شود . ضوابط طراحی سازه ای اسکلت کابین آسانسور ووزنه تعادل که بر اساس استانداردهای مربوطه توسط سازنده آسانسور لازم الاجرا است شامل این مقررات نمی باشد.
نیروهای طراحی : کلیه قطعات و اتصالات سازه ای مرتبط با آسانسور باید برای مجموع وزن ماشین آلات و قسمت های متحرک آسانسور ، اثرات ضربه ای بارها و اثرات زلزله محاسبه شوند تکیه گاه ها و اتصالات قطعات آسانسور به ساختمان باید برای نیروهای فوق محاسبه شده و تغییر شکل آنها از حدود معینی که توسط آئین نامه های معتبر برای آسانسورهای مختلف تعیین شده است تجاوز ننماید.
اثرات ضربه ای بارها : برای منظور نمودن اثرات ضربه ای بارها در آسانسورها ، کلیه نیروهای ایجاد شده در اثر حرکت آسانسورها در همه جهات باید به مقدار صد درصد افزایش داده شوند. نیروهای استاتیکی معادل زلزله بر هر قطعه باید با توجه به عوامل مؤثر بر رفتار سازه و قطعه در برابر زلزله با توجه به ضوابط مبحث ششم (بارهای وارد بر ساختمان) و سایر منابع معتبر محاسبه شود و در تمام جهات افقی وقائم با سایر نیروهای وارد بر قطعه و سازه ترکیب گردد.
انواع آسانسور :
آسانسور حمل بار و مسافر : آسانسوری است که برای حمل ونقل کالا طراحی شده است و معمولا عمل حمل ونقل بهمراه افراد صورت می گیرد.
آسانسور خدماتی : آسانسوری است دائمی که برای جابجایی کالا بین طبقات ساختمان می باشد و در طبقات مشخصی عمل می کند ، دارای کابینی است که ابعاد آن به اشخاص اجازه استفاده را نمی دهد و در میان ریلهای منصوبه عمودی و با حداکثر 15 درجه انحراف ، حرکت می کند . ابعادی که کابین را برای افراد غیر قابل استفاده می کند ، نباید از مقادیر زیر بیشتر شود :
الف) مساحت کف کابین 00/1 متر مربع.
ب) عمق 00/1 متر.
ج) ارتفاع.
آسانسور خودرو بر ساختمان های خصوصی : آسانسوری که اتاقک آن ابعاد مناسبی برای جابجایی خودروهای سواری داشته و طراحی آن امکان این جابجایی را می دهد.
توضیحات کلی یک آسانسور :
پس از روشن کردن آسانسور در نوع قدیمی (حدود 50 درصد آسانسور های موجود) آسانسور طبقه مورد نظر را از روی سنسورهایی که در چاهک و سر هر طبقه نصب شده است تشخیص داده و نمراتور(سگمنت) و یا چراغ روی پنل نمایشگر طبقات را فعال میکند.این سنسورها الکترو مکانیکی بوده و با کمانی فلزی که روی کابین نصب شده و با کابین حرکت میکند برخورد کرده و طبقات را شناسایی میکند.درون این سنسور 2یا3ویا 4 پلاتین به صورت باز،بسته ویا هر دو وجود دارد.به محض خوردن کمان به سنسور پلاتین بسته، باز میشود و مانع از شستی گرفتن طبقه ای میشود که آسانسور در آن است. پلاتین های دیگر به شکل ترکیبی (بسته به مدار فرمان) جهت حرکت آسانسور را تعین میکنند.البته قسمتی از تعین جهت روی مدار فرمان تعبیه شده است.
پس از خوردن یک شستی در داخل کابین و یا بیرون ،کمان ،درب را قفل میکند و پس از برقراری ارتباط الکتریکی با تابلو فرمان ترمز باز شده ، کنتاکتور دور زیاد و جهت چسبیده آسانسور حرکت میکند.پس از رسیدن به طبقه مورد نظر کنتاکتور دور زیاد رها شده کنتاکتور دور کم میچسبد.(با ستاره و مثلث کردن سربندی داخل موتور) و آسانسور چند سانتی متر (حدود 30 الی 50 سانت ) از طول مسیر را با سرعت کم ادامه میدهد. این حرکت موجب نرم تر ایستادن آسانسور شده و در سر طبقه هم راحت تر هم سطح میشود.سپس با چسبیدن ترمز آسانسور می ایستد و کمان اجازه باز شدن درب را میدهد. اگر چند طبقه همزمان شستی خورده باشد تایمی حدود 3 ثانیه تعریف شده که آسانسور مکث کوتاهی میکند.این مکث این زمان را به شخص میدهد که قبل از حرکت مجدد درب را باز کند و سوار و یا پیاده شود.(نکته مهم در طراحی)
پس از ایستادن آسانسور چراغ ها پس از 10 یا 20 ثانیه به طور اتوماتیک خاموش میشوند.
در سیستم جدید سنسور مکانیکی سر طبقات در چاهک وجود ندارد .پس از روشن شدن آسانسور و پس از اولین بار شاستی خوردن ،آسانسور جهت شناسایی بسته به نوع طراحی به بالا و یا پایین رفته و با برخورد با سنسوری الکترو مکانیکی بالا ترین و یا پایین ترین طبقه را تشخیص و به حافظه می سپارد . از آن پس طبقات را بر اساس شناسایی اولیه می شناسد و عملکردی صحیح پیدا میکند. در یکی دو سال اخیر با گذاشتن باتری بک آپ از شناسایی بیمورد هنگام برق رفتگی جلوگیری میکنند.
نکته:آسانسور در زمان شناسایی تمام ایمنی ها را رعایت میکند ولی به شستی خوردن درست عکس العمل نشان نمیدهد.یعنی ابتدا باخوردن شستی به شناسایی رفته و پس از آن به طبقه شستی خورده باز می گردد.
ایمنی ها :
ایمنی در آسانسور شامل حد بالا و پایین (الکترومکانیکی) که وظیفه دارد از خوردن کابین به کف یا سقف جلوگیری کند.
دو عدد میکرو سوییچ از نوع الکترو مکانیکی وظیفه شناسایی اولیه هنگام روشن شدن را بر عهده دارند.(یکی بالاترین طبقه و دیگری پایین ترین طبقه) به این شکل که اگر سنسور دور انداز روی کابین به هر دلیلی عمل نکرد این میکروسوییچ این وظیفه را به عهده بگیرد.
دو عدد میکرو سوییچ هم وظیفه استوپ طبقه را در بالاترین و پایین ترین طبقه بر عهده میگیرند.به همان شکل بالا اگر سنسور استوپ طبقه به هر دلیلی عمل نکرد آنها این کار را بکنند.
در سیستم تابلو فرمان استفاده از 2 و یا 4 مینی کنتاکتور جهت برق دوشاخه و قفل اجباری است.(اداره استاندارد)به این شکل که استفاده از رله به جهت اینکه ممکن است خال بزند و چسبیده بماند ممنوع است.
سیستم ایمنی : یک وسیله مکانیکی است که در صورت بروز هر گونه خرابی ، یا شل شدن سیم بکسل(زنجیر تعلیق) وسیله توقف و نگاه داشتن کابین و یا وزنه تعادل در روی ریل راهنما می باشد و اگر سرعت کابین در جهت پائین رفتن از مقدار مشخص شده ای تجاوز کند این مکانیزم عمل می نماید ، عملکرد این مکانیزم توسط گاورنر که معمولا در موتور خانه است شروع می شود.
مقررات ایمنی سیستم محرکه آسانسور :
1) هر آسانسور باید حداقل یک سیستم محرک مخصوص به خود داشته باشد.
2) حرکت دادن آسانسور به دو روش مجاز است.
با استفاده از سیم بکسل و فلکه و وزنه تعادل ، سیستم اصطکاکیاین سیستم و سیستم مستقیم فقط برای سرعتهای کمتر از 0.63 متر بر ثانیه مجاز است.
3) آسانسور باید مجهز به سیستم ترمزی باشد که در مواقع قطع منبع تغذیه موتور اصلی و یا مدارهای فرمان به صورت خود کار سیستم متحرکه را متوقف نماید.
4) سیستم ترمز باید یک ترمز الکترومکانیکی ( اصطکاکی ) داشته باشد.
5) سیستم ترمز باید بدون هیچگونه تاخیری پس از قطع مدار باز کننده ترمز، عمل نماید ( دیود با خازنی که به طور مستقیم به ترمینال سیم پیچی ترمز متصل است بعنوان یک وسیله تاخیر دهنده محسوب نمی شود. )
6) فشار کفشک های ترمز باید توسط نیروی فنر تامین شود.
ترمز باید دارای حداقل دو کفشک با لنتهای نسوز باشد که روی دیسک یا استوانه عمل می کنند.
7) وجود چرخ طیار یا وسیله دیگری برای رساندن کابین در حالت اضطراری تا سر طبقه ضروریست.
8) برای قسمتهای گردنده در دسترس با سطح ناصاف نظیر زنجیرها ، چرخ زنجیرها و چرخ دنده ها بایستی حفاظت موثری پیش بینی شود.
9) کلیه اجزاء گردنده با سطح صاف بایستی به رنگ زرد باشد.
10) استفاده از ترمز نواری ممنوع است.
مقررات ایمنی سیم بکسل ها و ایمنی های مکانیکی ( ترمز ایمنی – گاورنر – ضربه گیر ) :
1) سیم بکسلهای متصل به کابین و وزنه تعادل می بایستی حتما از جنس فولاد ، حداقل 2 رشته با حداقل قطر 8 میلی متر باشند و مخصوص آسانسور ساخته شده باشند.
2) ضریب ایمنی سیم بکسلها در صورتی که تعداد سیم بکسلها 3 رشته یا بیشتر باشند حداقل 13 ودر صورتیکه 2 رشته باشد حداقل 16 می باشد.
3) حداقل نسبت بین قطر فلکه ها به قطر سیم بکسل 40 میباشد.
4) بارهای وارده بایستی بصورتی یکسان روی کلیه رشته های سیم بکسل توزیع گردد.
5) کلیه فلکه های گیربکس و هرزگرد بایستی دارای مانع خروج سیم بکسل از شیار باشند.
6) ترمز ایمنی ( پاراشوت ) صرفا هنگام پایین آمدن کابین فعال بوده و بوسیله فکها یا قرقره های درگیر با ریلها که در اثر افزایش سرعت کابین از گاورنر فرمان می گیرد ، عمل می کند.
7)( Progressive ) ترمز ایمنی ( پاراشوت ) برای آسانسور های با سرعت حداکثر یک متر بر ثانیه از انواع لحظه ای یا نوع تدریجی برای سرعت های بیشتر از یک متر بر ثانیه حتما از نوع تدریجی باشد.
8) ترمز ایمنی ( پاراشوت ) می بایستی ترجیحا در پایین ترین قسمت کابین مستقر شده و پس از عمل کردن فقط با بالا آوردن کابین آزاد گردد.
9) وسیله الکتریکی باید قبل از عملکرد کامل ترمز ایمنی یا درست هنگام ایستادن کابین موتور را از کار بیاندازد.
10) کنترل کننده های مکانیکی سرعت ( گاورنر ) می بایستی متناسب با سرعت نامی آسانسور و رعایت مقررات تنظیم و ثابت شده است ( مربوطه EN81-9.9)
11) سیم بکسل گاورنر می بایستی با قطر حداقل 6 میلی متر ، دارای حداقل ضریب اطمینان 8 و بسیار انعطاف پذیر باشد.

آشنایی با آسانسور

مطالب مشابه :

فرم کارآموزی

آشنایی با آسانسور

انواع رله

سیستم برق اضطراری بدون وقفه

اخبار شرکت سایلکس

انتقال و توزيع

4- طراحی مدار فرمان (سایر مدارهای پایه)