آذربايجان پيشرو عرصه فرهنگ ايران
آذربايجان پيشرو عرصة فرهنگ ايران
امیر چهره گشا
با فرا رسيدن سال نو و آغاز تعطيلات نوروزي ، دست اندر كاران فرهنگ و هنر كشور ، همه ساله برنامه هاي متنوعي را جهت سرگرم كردن مردم در اين ايام تدارك مي بينند
. آماده كردم اماكن تاريخي ، فرهنگي و مذهبي جهت بازديد مسافران نوروزي ، تدارك محيط هاي امن و مناسب براي اسكان گردشگران و ... از جمله ي اين برنامه ها مي باشد. در كنار اين گونه اقدامات قابل ستايش مسئولان ، متأسفانه بعضي سرگرمي ها و برنامه ها از جمله پخش سريال هاي طنز و اغلب فاقد ارزش هاي هنري به جاي اينكه لحظات شادي را در اولين روزهاي سال نو براي مردم به ارمغان بياورند سبب رنجش و تحقيرشان مي شود . نمونه ي عيني اين برنامه ها مي توان از پخش فيلم هايي هم چون هتل پياده رو ، رخساره و ... اين اواخر نيز « زن بابا » و « چارديواري » نام برد . به نظر مي رسد تنها بهانه براي نشاندن تبسم بر روي لبان بينندگان اين برنامه هاي به اصطلاح طنز ، استفاده از ترك زبانان مي باشد كه اغلب به عنوان رفتگر ، آبدارچي ، راننده تاكسي ، مستأجر و ... به ايفاي نقش مي پردازند . ساده لوحي ، دلقك بازي ، تكلم به زبان فارسي با يك لهجه ي تمسخر آميز و استفاده از جملات نامفهوم تركي ( كه اغلب براي ترك زبانان نيز غير قابل فهم مي باشد ) گوشه هايي از خصوصيات نقش هاي اين بازيگران است. اين در حالي است كه با نيم نگاهي به تاريخچه ي هنر هفتم در ايران ، به نقش بارز آذربايجاني ها در اين عرصه از هنر پي خواهيم برد . گذشته ي منطقه ي آذربايجان ، نشانگر وجود استعداد هاي لازم در زمينه هاي مختلف است . اين ناحيه از كشور پهناور اسلاميمان ، در طول تاريخ همواره نشان داده است كه در مسايل مختلف پيشرو بوده است . تأسيس اولين چاپخانه ، كتابخانه ، بلديه و نظميه ي كشور در تبريز ، ترجمه ي اولين كتب خارجي ، چاپ نخستين رمان ، گاهواره ادبيات كودكان ، تأليف نخستين دايره المعارف ، تأسيس اولين سينما در كشور در شهر تبريز و شكل گيري نخستين نمايشنامه و تئاتر در اين شهر ، تأسيس اولين دانشكده ي پرستاري و مامايي ، پزشكي ، مدرسه ي كر و لال ها و نابينايان و ... حاكي از پيشرو بودن آذربايجان در عرصه هاي مختلف سياسي ، اجتماعي ، اقتصادي ايران دارد.(1) سرزمين آذربايجان هم چنين دانشمنداني چون پروفسور لطفي زاده واضع تئوري فازي ، پروفسور حسين جوان از مخترعين ليزر و پروفسور جواد هيئت و پروفسور يحيي عدل به عنوان پيشگامان جراحي مدرن در ايران ، ميرزا حسن تبريزي و جبار باغچه بان به عنوان بانيان اولين مدارس به سبك نوين و تأسيس مدارس براي كر و لال ها ، نيز از مورخين و ادبيات شناسان شخصيت هايي همچون پروفسور صديق ، دكتر رئيس نيا ، استاد ناهيد آذر ، زنده ياد صمد سرداري نيا ، يحيي شيدا و ... را به جامعه ي علم و دانش ايران معرفي كرده است .آذربايجان مهد انقلاب مشروطه و پيشگام جامعه ي مدني بوده و هست . توسط فرزندان برومند اين سرزمين در طول يك قرن اخير حركتهاي آزاديخواهانه ي زيادي چون قيام شيخ محمد خياباني ، قيام افسران خراسان به رهبري كلنل پسيان ، قيام مردم بر عليه حكومت جور و فساد پهلوي بين سالهاي 25- 1324 ، قيام 29 بهمن 56 تبريز و ... به وقوع پيوسته است. آذربايجاني ها در حفظ و نگهباني از تماميت ارضي ايران اسلامي در اكثر جنگ ها از جمله جنگ ايران و روسيه ، چالدران ، ايران و عراق ( 8 سال دفاع مقدس ) پرچمدار جبهه هاي نبرد بودند.(2) جدا از جانفشاني هاي جوانان با غيرت اين ديار در صحنه هاي نبرد حق عليه باطل ، نقش آذربايجاني ها در اعتلاي فرهنگ اسلامي در ايران نقش بي بديلي است كه تنها ذكر نام عالماني چون علامه اميني ، علامه جعفري ، شهيد آيت الله قاضي طباطبايي ، شهيد آيت الله اسدا... مدني و ... مؤيد اين ادعا است.اما اگر بخواهيم سير تطور هنر ، مخصوصاً هنر نمايش در اين خطه را بررسي كنيم باز بايد به پيشگامي آذربايجاني ها در اين عرصه اشاره كنيم.به نظر مي رسد دليل اين ادعا نيز
« استعداد ذاتي ، وضعيت جغرافيايي ، سياسي و اجتماعي در اين امر مؤثر [ باشد ] . هم چنين تاثير حضور وسيع تحصيل كرده هاي آشنا به هنر هاي نمايشي در مقطع فارسي در تبريز بسيار حايز اهميت است ... وجود استعداد ذاتي در جوانان تبريز و آذربايجان ، نزديكي به اروپا از طريق قفقاز و عثماني و وضعيت تاريخي مساعد و حضور اساتيد و هنرمندان آشنا و تحصيل كرده از دلايل عمده شكوفايي تئاتر [ و هنر سينما ] در تاريخ تبريز [ و آذربايجان ] است .» (3) درباره تاريخچة تأسيس سينما براي اولين بار در ايران ، خليل محمد زاده مي نويسد : « بر اساس شنيده ها ، قول و خاطره ها ، سينما سولي اولين سينما در ايران ، در زمستان 1279 ش در تبريز توسط كاتوليك ها تأسيس شد .اين حداقل چهار سال پيش از اقدام
« ميرزا ابراهيم خان صحافباشي » در راه تأسيس نخستين سالن عمومي در ماه رمضان 1322 ق در خيابان چراغ گاز ( برق ) است . سينما سولي در پاساژ تبريز با گنجايش صد نفر ، هر روز يك نوبت فيلم نمايش مي داده است و اين رويه تا 1295 كه به لحاظ دستيابي به فيلم هاي جديد تعطيل شد ادامه داشت . » (4 )گفتني است اين گام نخستين فقط پنج سال پس از آن كه برادران اومير ، اختراع شگفت انگيز خود
( سينما ) را به دنيا عرضه كردند در تبريز برداشته شد . اين شهر با بيش از يك قرن پيشينه در هنر نمايش جديد ، مهد تئاتر يا خاستگاه هنر نمايش نوين در ايران است . هنري كه نشانگر پيشرفت تمدن و فرهنگ يك ملت و يكي از رساترين ابزار فرهنگي آن قوم مي باشد . اين هنر در دوراني در تبريز هنر پرور شكل گرفت كه ناصر الدين شاه قاجار با بدترين شيوه خود كامگي و واپس گرايي سلطنت مي كرد و راه هر گونه پيشرفت را مي بست .در اين شرايط سنت بود كه « ميرزا آقا تبريزي » با الهام گرفتن از « ميرزا فتحعلي آخوند زاده » دست به قلم برد و نمايشنامه هاي خود را كه صحنه هاي تاريك و جانداري از واقعيت هاي تلخ آن روزگار ، در آن ها ترسيم شده بود به جامعه آن روزي ميهنش تقديم كرد و ديگر فرزندان هنرمند ديار آذربايجان به روي صحنه بردن نمايشنامه هاي مختلف به اين واقعيت عينيت بخشيدند كه هنر نمايش در هر سرزميني نماد عيني تحولات ، اعتراضات ، تمدن و راه ساز ترقي ها و زمينه ساز زمينه هاي مناسب حيات بشري براي مردمان آن سرزمين بوده است . ( 5 )آغاز هنر تئاتر در تبريز كه تحت تاثير هنر و هنرمندان آن سوي ارس بود ، گام مهمي در روند تحولات فرهنگي اين مرز و بوم به شمار مي رود و تأثير اين هنر ارجدار ، نه تنها در داخل ايران بلكه در ديگر نقاط نيز كاملاً محسوس بود و به قول حسن تراب اوف ، كارگردان و بازيگر مشهور سينما و تئاتر جمهوري آذربايجان ، برتولت برشت از تئاتر شرق الهام گرفته است
. اين شرق كدام است ؟ مهم ترين خاستگاه تئاتر در شرق ، آذربايجان و چين و ژاپن هستند . لذا در نوشته ها و كارهاي برشت ، شما سبك و سياق تئاتر آذربايجان را مي بينيد . ( 6 ) اگر بخواهيم از پيشگامان اين هنر در آذربايجان نام ببريم بايد از اسامي بزرگ مرداني چون ميرزا فتحعلي آخوند زاده ( نويسنده نخستين رمان ايراني ) ميرزا آقا تبريزي ( بنيانگذار و خالق هنر نمايشنامه نويسي در ايران ) حاج محمد طاهر ميرزا ( نمايشنامه نويس كلاسيك آذربايجان ) و ميرزا باقر حاجي زاده ( هنرمند طنز پرداز و مردمي آذربايجان ) يادي كنيم. به هر حال با چنين سابقه ي درخشان آذربايجان در عرصه هاي مختلف تاريخ فرهنگ و تمدن ايران زمين ، آذربايجاني شايسته ي اين همه توهين و تحقير در توليدات تلويزيوني و سينمايي نيست. مسئولان و دست اندركاران عرصه ي فرهنگ كشور بايد دست واپسگرايان به جا مانده از دوران شونيسم نژاد پرست پهلوي را از اين عرصه كوتاه كنند و با احترام به همه اقوام ساكن در ايران در سال نامي به سال « تلاش و همت مضاعف » زمينه ساز وحدت هر چه بيشتر بين اقوام باشند.منابع و پي نوشت ها
:۱. ر
.ك : تبريز شهر اولين ها ، صمد سرداري نيا ، نشر اختر ، تبريز 1386.۲. ر
.ك : ترك ها و ايران ، ياشار تبريزلي ، ( ويژه نامه ي نشريه دانشجويي ايشيق دانشگاه علم و صنعت تهران)۳. سير تطور هنر در آذربايجان ، روح ا
... عباس خاني ، انتشارات سروش ، تهران 1382 ، ص 220۴. اولين ها در ايران ، خليل محمد زاده ، ص
54 و نيز ر.ك : تاريخ فرهنگ آذربايجان ، حسين اميد ، ص 136.۵. ر
.ك: تئاتر و فرهنگ ملت ها ، روزنامه احرار مورخه ي 3/11/1373.۶. ر
.ك : تبريز شهر اولين ها ، ص 284.مطالب مشابه :
آشنايي با سازمان آيسسكو
ترتيبي اتخاذ گردد تا پژوهشگران و انديشمندان ايراني تشويق مخترعين و كه اسامي
ترك ها و ايران
ايراني ها و بخصوص هموطنان حسين جوان از مخترعين ليزر، پروفسور جواد اسامي شهرهاي
همه چیز در مورد خوشنویسی
نگاشت- فضل‌بن سهل مروي ايراني وزير 37- قرمه كه اين اختلاف اسامي منسوب به مخترعين هر
آذربايجان پيشرو عرصه فرهنگ ايران
مخترعين ليزر و اسامي بزرگ مرداني چون ميرزا فتحعلي آخوند زاده ( نويسنده نخستين رمان
بررسي حقوقي مالكيت فكري در ايران
1-1- سوابق توجه قانونگذار ايراني و تجارتي و اسامي تجادي و مخترعين
شگفتى‌ها و عجايب در آفرينش حيوانات 1:
حال اين انتساب اختراع به مخترعين ، يك انتساب مجازى است . فرهنگ نام‌‌ها و اسامي ايراني.
160 توصيه براى موفق بودن
حال مى خواهيم درباره يك فرد موفق ايرانى ان از مخترعين اين و اسامى كتابهايى
فرد موفق
حال مي خواهيم درباره يك فرد موفق ايراني ان از مخترعين اين كنيد و اسامي
قانون مالياتهاي مستقيم (3)
امور و دعاوی داوری قضاوتی - قانون مالياتهاي مستقيم (3) - لطفاً جهت هماهنگی و تعیین وقت ملاقات
برچسب :
اسامي مخترعين ايراني