بیماری تب شیر یافلجی زایمان

تب شیر

به این بیماری تخته بند و یا فلجی پس از زایمان نیز (Post Parturition Paresis) می گویند. بروز این بیماری در گاوهای شیری از یکماه مانده Danger به زایمان تا چند هفته پس از آن میباشد. ولیDangerPeriod برای گاوهای شیری از زایمان تا 10 روز بعد از آن [عمدتاً 48 ساعت اول پس از زایمان] میباشد. گاوهایی که شیر بیشتری تولید می کنند، برای بروز این بیماری استعداد بیشتری دارند.

تب شیر در گاو بصورت انفرادی است ولی در گوسفند میتواند اپیدمی هم باشد. نژاد هلشاین بیشترین حساسیت را دارد. با افزایش سن ، احتمال وقوع تب شیر افزایش می یابد علت این امر:

(A با افزایش سن، حیوان از ذخایر کلسیم بدن خودش استفاده کرده و این ذخایر که باید در مواقع بحرانی مورد استفاده قرار گیرند، کاهش پیدا میکند

(B. با افزایش سن، قدرت جذب کلسیم بدن هم کاهش پیدا میکند

. (C با افزا یش سن، قدرت جذب کلسیم از روده ها کاهش پیدا میکند. حساسترین زمان جهت وقوع بیماری برای گاوها، زایش سوم تا هفتم است. بعبارتی گاوهای 5 تا 10 ساله.%در گاوهای شیری، بروز این بیماری تا 10 قابل قبول است و بیش از آن نشان دهنده مشکلات مدیریتی و تغذیهی در گله است.

علت اصلی این بیماری کمبود کلسیم است. سه عامل باعث ثبات کلسیم خون می شود که اگر یکی یا بیشتر از این عوامل دچار تغییر شوند، ممکن است منجر به بروز این بیماری شود. این عوامل عبارتند از:

(I اندازهای زیاد باشد که جذب کلسیم از رودهها و یا جبران کلسیم از دست رفته از طریق استفاده از ذخایر بیشتر از استخوان مسیر نباشد. در واقعی Out put از Input باشد

. (II در زمان زایمان یا بعد از آن، اختلالی درجذب کلسیم در رودهها اتفاق بیفتد

(III در مواقع بحرانی که کمبود کلسیم اتفاق میافتند)، بحدی سریع نباشد که بتواند میزان کلسیم سرم را سریعاً جبران کند این عامل سوم، مهمتر از سایر عوامل است. در نشخوارا کنندگان، پاراتیروئید و تیروئید در تنظیم عیار کلسیم سرم دخالت دارند. در زمان کاهش کلسیم سرم، پاراتیروئید فعال شده و پاراتورمون ترشح میکند. پاراتورمون با تاثیر بر استخواﻧﻬای بدن باعث آزاد شدن کلسیم از ذخایر استخوانی و افزایش عیار کلسیم سرم میشود و با افزایش عیار کلسیم، خود بخود ترشح پاراتورمون هم قطع میشود. نقش پاراتیروئید در تنظیم عیار کلسیم از تیروئید بیشتر است ثابت شده که اگر در دوران خشکی دام، میزان زیادی کلسیم در جیره وجود داشته باشد، احتمال بروز بیماری هم افزایش پیدا میکند. چرا که افزایش کلسیم جیره مانع از فعالیت پاراتیروئید در زمان خشکی می- شود.. در نتیجه پس از زایمان که حیوان با بحران کمبود کلسیم مواجه میشود، میزان جذب کلسیم از رودهها به اندازهای نیست که کاهش کلسیم سرم را جبران کند و در این زمان باید پاراتیروئید وارد عمل شود. ولی چون در زمان خشکی پاراتیروئید غیر فعال بوده، نمیتواند سریعاً وارد عمل شده و به کمبود کلسیم پاسخ بدهد و دام دچار بیماری تب شیر میشود. ثابت شده جیرههای غذایی اسیدی، اگر در زمان خشکی به دام داده شود، از بروز این بیماری پیشگیری میکند. این جیرههای اسیدی به دو صورت عمل میکنند:

1) جیره های اسیدی یک اسیدوز خفیف را در دام ایجاد میکنند که در مقابل این اسیدوز خفیف، استخواﻧﻬا بعنوان یک سیستم با فری عملی میکنند که منجر به آزاد شدن کلسسیم از استخواﻧﻬا میشود. این عمل بوسیله فعالیت پاراتیروئید صورت میگیرد

2) . این جیرههای اسیدی، میزان رادر بدن Vit D افزایش میدهند که این ویتامین باعث جذب بیشتر کلسیم از رودهها میشوند. * استفاده از جیرههای غذایی که حاوی یونجه زیاد هستند، در زمان خشکی ، حیوان را مستعد به بروز تب شیر میکند. در واقع تغذیه با خانواده لگومینه در دوران خشکی دام را مستعد و تغذیه با خانواده گرامینه از استعداد دام به بروز تب شیر میکاهد. باید توجه داشت نسبت آلسیم به فسفر در یونجه 5 به1 است و در مواد دانهای این نسبت 2 به 1 میباشد. * تجویز داروهای آمینو گلیکوزید مثل جنتامایسین، باعثکاهش عیار (I.V استرپتومایسین، نئومایسین (بصورت کلسیم یونیزه سرم میشود و حالتی شبیه به تب شیر در دام ایجاد میکند. بنابراین اگر دامی دچار تب شیر همراه با عفونت شده باشد، برای درمان عفونت نباید ازاین داروها استفاده کرد زیرا کاهش کلسیم سرم را تشدید میکند.

پاتوژنر بیماری:

در موقع بروز بیماری، دام دچار هیپوکلسمی است. معمولاً میزان فسفر خون هم کاهش پیدا می آند. ولی میزان منیزیم متغیر است (یا طبیعی است یا کمتر و یا بیشتر از حد طبیعی) کاهش پیدا کرده باشد←علارغم mg اگر میزان درمان با کلسیم، علائم بیماری بادوام است و دام دچار تشنج میشود. افزایش پیدا کرده باشد ←آثار ضعف mg اگر میران عضلانی و افسردگی و اغماء به حیوان دست میدهد. در این حالت میزان کلسیم به منیریم در سرم2, 1 است .در صورتی که در حالت عادی این نسبت 1به 6 mg می ca باشد. کاهش منیزم سرم باعث تشدید علائم بیماری میشود. آدنلیل سیکلاز )→ CAMD→ATP( استخوانها →پاراتورمون→ پاراتیروئید → ca↑

آنزیم آدنیلیل سیکلاز زمانی میتواند تاثیر بگذارد وجود داشته باشد لذا اگر منیزیم وجود mg که یون نداشته باشد، این واکنش انجام نمیشود. کلسیم یکسری اعمال فیزیولوژیک را در بدن انجام میدهد.

1 - کلسیم عنصر لازم برای تحریک پذیری اعصاب و عضلات است. (انقباض عضلات)

2 - در زمانی که کلسیم باعث پایداری غشاء و سلولهای عصبی(خصوصاً اعصاب محیطی میشود کمبود کلسیم اتفاق میافتد، این و پایداری غشاء بهم میخورند که دام حالت Hyper Sthesiaو (peripheral (اسپاسم خفیف)را از خود نشان میدهد

.3 - ) هنگام کمبود کلسیم Mild tetany Poor Peripheral Perfusion به اتفاق افتاده و خونرسانی به عروق محیطی و نواحی انتهایی بدن کم میشود و در نتیجه حیوان دچار(Hypo thermia) کاهش - دما شده و دام هشیاری خود را از دست می دهد

4 - موقعی که کمبود کلسیم اتفاق میافتد، ترشح ستیل کولین دچار اختلال شده و در نتیجه انقباضات

(Paresis) عضلانی متوقف میشود که باعث بروز فلجی موقت در دام میشود. در زمان وقوع بیماری، هورمون پاراتورمون و هر دو در سرم در حد بالایی هستند. ،D همچنین ویتامین ولی باید 24 ساعت در سرم میزان این ترکیب بالا باشد تا بتواند اثر خودش را از طریق (جذب کلسیم از روده- ها)بگذارد. همچنین پاراتورمون باید 48 ساعت در سرم خون بالا باشد، تا بتواند اثر خودش را از طریق (جذب کلسیم از استخواﻧﻬا) بگذارد.

علائم بیماری:

در سه مرحله خود را نشان میدهد. در مرحله اول(که گذرا است) معمولاً دامدار متوجه بروز این مرحله نمیشود. در این مرحله دام دچار ست. (Hyperesthesia ) افزایش تحریک پذیری ماهیچه های فک دچار انقباض و انبساط دائمی است. دام بیحرکت در یک جا باقی میماند و تمایلی به حرکت ندارد. تعداد ضربان قلب هم افزایش پیدا میکند. در مرحله دوم نواحی انتهای بدن سرد است و کلاً. ( 38 36 oc) درجه حرارت کاهش پیدا میکند افزایش مییابد ولی قدرت انقباض (Rate) ضربان قلب آن پایین است. دام قادر به دفع مدفوع نیست و دچار یبوست است. در این مرحله دام روی زمین مینشیند که است. (Sterna Recumbency) اصطاحاً دچار به علت اینکه دام قدرت بالا نگاه داشتن سر را ندارد، سرش را روی گردن قرار میدهد که اصطلاحاً به آن میگویند. S Shape رفلکس بینائی نیز (رفلکس تهدید برای چک کردن بینائی) وجود ندارد. هم وجود ندارد و مردمک چشم Papillary Reflex در ضمن دچار اتساع است و با تاباندن نور به چشم، مردمک عکس العمل را نشان نمیدهد. همچنین پوزه حیوان نیز خشک است. در Lateral Recumbence در مرحله سوم حیوان به حالت میآید و به یکطرف بدن دراز میکشد و دچار کما یا اغماء میشود. معمولاً در این مرحله دام به درمان جواب نمیدهد و ضربان قلب هم افزایش پیدا میکند. در ﻧﻬایت دام به علت. Respiratory Failureتلفمیشود

تشخیص تفریقی:

بیماری را با توجه به سن دام (بین آسبستنیهای 3 و 6)، تاریخچه حاکی از وقوع قبلی بیماری،علائم درمانگاهی و همچنین نتیجه حاصل از درمان بیماری می- توانیم تشخیص دهیم. بیماری را باید از بیماریهای دیگر که باعث زمینگیر شدن دام میشود تفریق دهیم: سه بیماری وجود دارد که پس از زایمان گاو شوند که میتواند باعث ایجاد سندرم Downer Cow شناخته میشوند و عبارتند از:بنام M3 شناخته میشوند و عبارتند از:

Milk Fever(1

) ) Mastitis(2 حاکی از کلی فرمها

Maturities(3 ( از نوع(Septic

در تب شیر، درجه حرارت کاهش یافته و دام دچار یبوست است ولی شیر حالت عادی دارد. در عفونت پستان، به علت شوک درجه حرارت کاهش پیدا میکند ولی معمولاً دام دچار اسهال می باشد و شیر در کارتیه مبتلا، ترشحات زرد رنگ (مثل روغن زیتون) میباشد. در متریت، اسهال معمولاً وجوددارد و به علت شوک، درجه حرارت کاهش مییابد. در موقع بررسی رکتال، ترشحات رحمی را به بیرون هدایت میکنیم که ترشحات متعفن است. در متریت و عفونت ناشی از کلی فرم پستان، به علت توکسمی که بوجود میآید، جذب کلسیم متوقف میشود و دام به همین علت زمینگیر میشود. علاوه بر سه مورد فوق، شکستگیهای استخواﻧﻬای دست و پا، ضایعات عضلانی و ضایعات عصبی بخصوص آسیب به عصب است که باعث فلجی حیوان میشود. Obturator بعضی مواقع بزرگ بودن جنین در موقع عبور از کانال زایمان باعث فشار به اعصاب و عضلات ناحیه و ایجاد تورم میکند و این تورم باعث زمینگیر شدن حیوان میشود.هم از عوامل زمین گیر شدن حیوان میتواند TRP * باشد. چونکه عمدتاً پس از زایمان اتفاق میافتد.

درمان:

بیمار را باید سریعاً تحت درمان قرار داد. برای درمان از محلول بروگلوکونات کلسیم با غلظت%25

استفاده میشود. 800 1000 از این cc ( 600 650 )kg برای گاوی با وزن 350g محلول را استفاده میکنند.و برای گاوی با وزن 500 از این محلول کافی است. cc، (600 اگر محلول 40 % موجود باشد، دوز مصرفی را نصف باید محاسبه نمود. نیمی از این محلول را بصورت زیر پوستی و مابقی آن تزریق میشود.

تزریق میکنیم. I.V هشدار: کلسیم را آهسته بصورت زیرا اگر سریعاً بداخل رگ تزریق شود، ممکن است باعث کریتمی وایست قلبی شود. پس باید محلول کلسیم را همراه با سرم قندی یا سرم به حیوان تزریق کنیم. I.Vفیزیولوژیک بصورت هرگاه کرتیمی قلبی مشاهده شد، تزریق را می بایست متوقف نمود و مابقی کلسیم را بصورت زیر جلدی تزریق کرد. در درمان تب شیر میتوانیم 20 30 سی سی فسر نیز در سرم تجویز کنیم.

* اگر حیوان به درمان جواب ندهد ، در این حالت باید بفاصله 12 ساعت، درمان را حداکثر دو نوبت دیگر

تکرار کنیم. و بهتر است در درماﻧﻬای دوم و سوم از استفاده شود C.M.P. محلولهای دامی که علاوه بر هیپوکلسمی، دچار هیپوفسفاتمی هم باشد، علیرغم درمان با کلسیم، قادر به بلند شدن نیست و حتماً باید فسفر تزریق شود.معمولاً % 85 75 گاوهای مبتلا به درمان در تزریق اول جواب میدهند. 25% 15 بقیه، یا آﻧﻬایی هستند که نیاز به کلیسم بیشتری دارند و یا از گاوهایی هستند که بیماری آﻧﻬا است. (Complicated) همراه با بیماریهای دیگر اگر درجه حرارت حیوان به علت در آفتاب ما ندن یا39 )،

باید حیوان را به o ) وجود هوای گرم بالا باشد سایه منتقل کنیم و بعد با آهستگی کلسیم را به حیوان

تجویز کنیم زیرا تجویز کلسیم باعث افزایش دمای بدن می- شود.

معمولاً موقع درمان با کلسیم، حیوان شروع به لرزش میکند که طبیعی است. گاهاً با تجویز کلسیم به دام مبتلا به تب شیر، مرگ ناگهانی اتفاق می افتد. علت این واقعه اضطراب، ترس و تشویشی است که گاو دارد و نسبت به آدرنالین یا اپی نفرین ترشح شده در بدن، حساسیت زیادی دارند که با تزریق کلسیم این امر تشدید و باعث مرگ ناگهانی دام میشود. در این گاوان تا بهبودی کامل، از دوشیدن گاو باید جلوگیری شود.

پیشگیری:

الف ) به هر طریق که ممکن است از بی اشتهایی دام در اواخر دوران حاملگی و پس از زایمان باید جلوگیری شود. برای این کار می توان از هورموﻧﻬای آنابولیزان (مانند تستسترون) استفاده کرد. برای

افزایش اشتها در گاو نر از پروژسترون و در دام ماده از تستسترون استفاده می کنیم. البته اگر فقط یک یا دو دوز مصرف کنیم میتوان برعکس استفاده کرد.p ب)نسبت ca در ماه آخر آبستنی را به نفع فسفر تغییر دهیم . بهترین حال1/33 است . برای اینکار می توانیم 5%از کنستانتره را به منوفسفات سدیم اختصاص دهیم تا ترکیب فوق بالانس شود. بصورت خوراکی (یا تزریق D ج) استفاده از ویتامین بمدت 5 روز قبل از زایمان ) D 20 میلیون واحد ویتامین 2 به حیوان می دهیم آه یک روز پس از زایمان هم تکرار هشت روز ،D میشود. یا اینکه 10 میلیون واحد ویتامین 3 مانده به زایمان تزریق می کنیم ولی مشکل است ، چون زمان دقیق زایمان مشخص نیست و تقریبی است. د ) موثرترین عملی ترین راه،اسیدی کردن جیره دام در دوران خشکی است. در جیره غذایی، کاتیوﻧﻬا (یوﻧﻬای مثبت ) مهم، سدیم و پتاسیم ها هستند. است. S و - 2 Cl− همچنین آنیوﻧﻬای (یوﻧﻬای منفی) مهم افزایش کاتیوﻧﻬا باعث قلیائی شدن جیره می شود و د نتیجه باعث مستعد شدن حیوان به بروز تب شیر می - گردند. بنابراین باید مجموع کاتیوﻧﻬا منهای مجموع آنی وﻧﻬا عددی منفی باشد تا از بروز تب شیر جلوگیری شود.

(Na++K+) - (Cl + S عدد منفی = (- 2 برای آمنیوتیک کردن جیره گاوهای پا به ماه می - توان از کلرید منیزیم، سولفات منیزیم و سولفات100 – 50gr آمونیم استفاده نمود . به ازاء هر راس گاو از این ترکیبات کافی میباشد. بصورت انفرادی به Mgso البته می توان از 4 110در روز استفاده کرد . ایین ترکیبات را بهتر gr میزان است سه هفته مانده به زایمان در جیره گاوهای خشک اضافه گردد. این ترکیبات مزه خوبی ندارند و خوب با جیره باید مورد استفاده T.M.R مخلوط شوند و بهتر است در سیستم قرار گیرند. استفاده می شود، طعم بهتری Mgso البته اگر فقط از 4 نسبت به بقیه پیدا می آند. اگر میزان کلسیم جیره خیلی پائین باشد، در ماه آخر آبستنی به علت احتمال بروز استئومالاسی ، نمیتوان از این ترکیبات استفاده نمود. ثابت شده استفاده از نمکهای آنیون ، نسبت به روش p برقراری دارد ca به نفع فسفر، تاثیر بیشتری .

مکانیسم اثر این نمکها:

تجویز این نمکها منجر به حالت (اسیدوز خفیف ) در حیوان می شود که در پاسخ به این اسیدوز، کلسیم از استخواﻧﻬا آزاد می شود(چون کلسیم در برابر این اسیدوز خفیف، نقش بافری دارد ) که همین امر باعث فعال شدن پاراتیروئید می شود. در نتیجه پاراتیروئید در دوران خشکی حیوان بصورت فعال باقی میماند.

عملکرد دیگر این نمکها این است که ساخته شدن را افزایش می دهند که باعث جذب کلسیم از D ویتامین رودهها میشود. تجویز بیش از حد این نمکها هم خطرناک اس ت زیرا موجب اسیدوز شدید در حیوان میشوند.

(8 -10gr ) اگر در جیره گاوهای خشک، از سیلوی ذرت استفاده شود باعث اسیدی شدن جیره می گردد و خیلی ارزانتر هم میباشد. این بیماری در گاوهای مسنتر بیشتر دیده میشود. البته در گاوهای شکم دوم با تولید بالا غیر متداول نیست. در بیش از 70 % موارد، حیوانات مبتلا شده در زایماﻧﻬای بعدی نیز مبتلا میشوند. تب شیر همیشه بوسیله هیپوکلسمی مشخص میشود و در آن غلظت کلسیم به کمتر ازkg100 6 می-100ml). رسد

10mg (Normal= نیاز به کلسیم قبل از همه در خلال رشد گوساله در شکم گاو افزایش مییابد و مقدار زیادی کلسیم جهت ساخته شدن استخواﻧﻬا و دنداﻧﻬای گوساله بویژه در اواخر آبستنی مورد نیاز است. بلافاصله پس از گوسالهزایی، هنگامی که پستان پر از شیر و آغوز میشود، مجداً نیاز به کلسیم افزایش می- یابد زیرا کلسیم از طریق شیر و آغوز دفع میشود. برای پیشگیری میتوان از ترزیق عضلانی ( 10 میلی- 2تا 8 روز قبل ، D لیتر = 10 میلیون واحد) وینامین 3 از زایمان بهره جست. به دلیل عدم اطمینان از تاریخ زایمان، تزریق دیگری بفاصله 72 ساعت پس از تزریق اول تکرار میشود. البته ابید توجه داشت آه نباید هیچگاه بیش از دو تزریق انجام داد، زیرا خطر کلسیفیکیشین نسوج نرم، آئورت و...وجود دارد.به هر دامی که به تب شیر مشکوک است، از زایمان سوم به بعد به محض زایمان،می بایست کلسیم به شکل زیر پوستی ترزیق شود. (تجویز قبل از زایش فاقد ارزش است) اگر گاوی را به هنگام صبح به حالت بی حرکت و نفخ کرده روی زمین ملاحظه شود، در این حالت بهترین کار چرخاندن دام به پشت و سپس به طرف دیگر روی جناغ می- باشد.اگر این کار بسرعت انجام نگیرد، در بسیاری از موارد گاو ممکن است در اثر نفخ ناشی از فلج عضلات شکمبه تلف شود. در حقیقت عملاً کلیه مرگهای ناشی از تب شیر به علت خفگی حاصل از نفخ و اتساع شکمبه و فشار آن روی دیافراگم است.

تزریق وریدی بوروگلوکونات کلسیم، کلسیم خون را بسرعت بالا میبرد. تزریق باید به آهستگی صورت پذیرد. در صورت بروز آریتمی و اختلال در عمل قلب باید تزریق را فوراً قطع نمود و آنتاگونیست کلسیم (سولفات از محلول 10 % آن ml منیزیم) را به میزان 100 400 ترزی

بیماری تب شیر یافلجی زایمان

مطالب مشابه :

بیماری تب شیر یافلجی زایمان

سرماخوردگی

ماهنشان

بیماری شاربن یا سیاه زخم

اهليت در اشخاص

ویتامین ها ونقش انها در جیره غذایی ابزیان وعلائم ناشی از کمبود انها

استخر پرورش ماهی حسن ملکی

شیستوزوما

فهرست روستاهای شهرستان ماه نشان