اختلالات یادگیری وراهکارهای عملی درمان

شناخت اختلالات يادگيري : (LD)

شمار دانش آموزاني كه دچار اختلالات يادگيري هستند بين 4 تا 12 درصد گزارش شده است اين اصطلاح ابتدا از واژه ي Disabilities of learning به معناي ناتواني يادگيري گرفته شد اما از آنجائيكه ناتواني يادگيري به تمامي جهات از جمله ناتوانيهاي جسمي نيز اطلاق مي شد واژه ي اختلالات يادگيري برگزيده شد . اين قبيل دانش آموزان ، دانش آموزي هستند كه داراي بهره هوشي عادي هستند اجسام يادگيري سالم دارند . در مهارتهاي كلامي و نوشتن خوبند ولي در مهارتهاي رياضي ضعيف هستند و يا بالعكس .

سالانه در كشور 85 ميليارد تومان بابت خسارت مردودي دانش آموزان بابت اين امر مي گردد كه البته خسارات رواني اين امر به مراتب بيشتر از اين است . خساراتي از قبيل عزت نفس پائين و خجالت و شرمندگي و مردودي و … در صورتيكه با ساده ترين راه ها ( بازيها ) ميتوان به حل مشكلات نائل آمد . زمان اختلالات يادگيري از تولد تا كلاس اول است گستره تجارب كودكان كافي نيست ابتدا بايد علت يابي كرد سپس درمان نمود .

علل پيدايش اختلالات يادگيري

عللي را كه براي شكست اين قبيل كودكان در امر يادگيري مي توان ذكر كرد بطور خلاصه عبارتند از :

1)فقدان انگيزش كافي 3)دقت بيش از اندازه به جزيي از كل

2)فقدان توجه و دقت لازم 4)فقدان هماهنگي لازم در حركات

البته دو دليل عمده نيز وجود دارد كه عبارتند از :

الف ) غلبه طرفي : نيمكره مغز انسان به دو قسمت چپ و راست تقسيم مي شود هر نيمكره كه بر ديگري غلبه كند بدن به همان سمت كشيده مي شود چنين است كه انسان راست بدن يا چپ بدن مي شود كه هيچكدام از آنها مشكلي ندارند . زماني كه غلبه مخلوط گردد يعني بعضي اندامها راست و بعضي چپ گردند دچار اختلال مي گردد . با آزمايشهاي ساده ميتوان غلبه طرفي دانش آموز را مشخص نمود و اگر دچار اشكال مي باشد برطرف كرد .

ب ) هماهنگي عضلات : اعضاي بدن بايد هماهنگ با هم كار كنند كه گاهي ممكن است در اين امر مشكل ايجاد گردد مثلا در رانندگي دست و پا و چشم بايد هماهنگ كار كنند تا بتواند رانندگي كرد . راندمان مغز با هماهنگي اعضا بالاتر مي رود با بازيهاي مختلف مانند يك قل دو قل ، بسكتبال ، گردو بازي و … مي توان به اين هماهنگيها رسيد .

اختلالات يادگيري در خواندن :

بنا به نظر كالوگروكالسون ( 1978 ) 85 تا 90 درصد اختلالات يادگيري به اختلالات خواندن مربوط است .

ويژگيهاي كودكان داراي اختلال خواندن

- بيشتر اين كودكان پسر هستند . بر اساس برخي تحقيقات اختلالات پسران 4 برابر دختران است .

- در كلاسهاي درس غالبا مشكلات رفتاري دارند .

- تمايل به خواندن ندارند.

– قادر نيستند يك دايره لغات بينايي ايجاد كنند .

- دامنه توجهشان كوتاه است

– در تمركز مشكل دارند .

- معمولا در مدرسه افت تحصيلي دارند .

– معمولا داراي مشكلات جسمي مانند ضعف بينايي يا شنوايي هستند .

- اغلبشان مسائل هيجاني دارند .

– احساس نااميدي ، بي لياقتي و كم جراتي مي كنند .

- در خواندن شفاهي و كلامي ترديد مي كنند و گاهي دچار لكنت مي شوند .

- به جاي اينكه چشمهايشان را هنگام خواندن حركت دهند ، سرشان را تكان مي دهند .

- كلمه به كلمه مي خوانند .

- به زحمت و با صداي كشيده و لحن يكنواخت مي خوانند .

- به نقطه گذاري توجه ندارند واز توجه به معني لغت غافلند .

- وقتي مطلبي را آهسته مي خوانند ، لبهايشان را تكان مي دهند يا در ذهنشان لغات را مي خوانند .

- واژه ها را غير مرتبط با محتوي و غير مرتبط با عناصر آوايي حدس مي زنند .

- كلماتي را كه تازه خواندند جابجا يا تكرار مي كنند .

- حافظه ديداري و شنيداريشان ضعيف است .

- فاقد تميز و تشخيص كافي شنيداري هستند .

- محيط خانوادگيشان براي موفقيت در مدرسه به آنان فشار مي آورد و يا اينكه نگرش منفي افراطي به عملكرد مدرسه دارند .

- در مدرسه سازگاري شخصي مناسبي ندارند .

- رشد اجتماعي كافي ندارند .

مقدمات درمان و باز پروري ( 12 گام براي مقدمات درمان )

گام اول : انگيزه درمانگر : ( عشق و علاقه و حس انساندوستي درمانگر ) .

گام دوم : ارتباط خوب خوب خوب : ( ايجاد رابطه خوب و صميمي با كودك و والدين )

گام سوم : گوش كردن فعال : ( به سخنان كودك با تمام وجود گوش دهد ) .

گام چهارم : پرسشنامه والدين و مدرسه : ( تهيه پرسشهاي متعدد كه به علت مشكل و عوامل آن مربوط مي شود )

گام پنجم : هوشبهر : ( آزمونهاي استاندارد وكسلر جهت عقب ماندگي ذهني ) البته اين گام را ميتوان از حركات و حالات طبيعي بودن مراحل رشد و موفقيت در درسها نيز پيگير شد .

گام ششم : كارگروهي مشترك و ارجاع آن : ( در مراكز راهنمايي و مشاوره با يك تيم تخصصي صورت گيرد )

گام هفتم : مصاحبه با درمانجو : ( پس از تكميل پرسشنامه والدين در يك رابطه ي حسنه )

گام هشتم : تعيين متن براي آزمون و سنجش خواندن : ( دو متن كتاب فارسي يكبار با صداي بلند و يكبار بدون صدا بخواند و به پرسشها پاسخ دهد )

گام نهم : سنجش و تشخيص : ( تشخيص علل اختلال بر اساس جدول سمن )

گام دهم : طراحي برنامه درمان : ( پس از تشخيص فراواني مشكل طبق راههاي درمان عمل نمايد )

گام يازدهم : تهيه امكانات براي درمان : ( ابزار و شرايط لازم فراهم شود )

گام دوازدهم : ارائه اطلاعات به والدين و كتاب درماني : ( تهيه توصيه هايي براي اوليا ، آموزش خانواده )

توصيه هاي لازم براي اولياء

1- بوسيله متخصص از سلامتي چشم و گوش كودك مطمئن شويد .

2- فضاي آرام و بدون تشنج را در خانه فراهم كنيد .

3- اوقاتي را به باز كردن با كودك و شوخي كردن با او اختصاص دهيد .

4- كودك را به پارك ، سينما ، باغ وحش و ساير جاهاي ديدني ببريد .

5- سعي كنيد اوقاتي را كودك به بازي بپردازد .

6- كودك را تشويق كنيد درباره خودش ، خاطرات مدرسه و چيزهاي مورد علاقه اش صحبت كند .

7- از سرزنش كردن و ايراد گرفتن و نصيحت بپرهيزيد و به جاي آن هر وقت كار مثبتي انجام مي دهد تشويقش كنيد .

8- به سوالات كودك ساده و روشن و كوتاه جواب دهيد .

9- نقاط قوت كودك را در درسها ، بازيها و ساير كارها به رخش بكشيد و تمجيد كنيد .

10- با دادن برخي مسوليتها به كودك حس استقلال و اعتماد به نفس او را تشويق كنيد .

11- سعي كنيد كودك با كودكان هم سن خويش و هم با كودكان يكي دو سال كوچكتر و بزرگتر از خودش اوقاتي را بازي كند .

12- در منزل كتاب يا روزنامه بخوانيد و سعي كنيد فرزندتان خواندن علاقمندانه و مشتاقانه شما را ببيند .

13- به اندازه كافي اسباب بازيهاي ساده و خوب براي كودك تهيه كنيد .

14- به كودك ياد بدهيد كه كتاب تنها وسيله خواندن نيست بلكه ميتوان ازروزنامه ، تابلوهاي راهنمايي ، تابلوهاي مغازه نيز براي خواندن استفاده كرد .

15- با مدير و معلم كودك ارتباط مهرآميزي برقرار كنيد و وضع كودكتان را در مدرسه جويا شويد .

16- پيشرفت كودك را بدون اينكه مكررا از او سوال كنيد پي گيري نمائيد .

17- براي محل مطالعه كودك اطاق ، نور ، صندلي ، ميز و ساير لوازم را تهيه كنيد .

18- سعي كنيد محل مطالعه كودك ساكت و آرام باشد .

19- براي اطمينان از سلامتي كودك هميشه او را تحت كنترل پزشك داشته باشيد .

20- كوچكترين پيشرفت كودك را ببينيد و به او اظهار كنيد و اعتماد به نفس را تقويت كنيد .

برخي از ابزارهاي لازم

نخ ، مداد ، شمع ، قرقره ، ليوان ، خط كش ، خميربازي ، ضبط صوت ، توپ پينگ پنگ ، شلنگ نازك كولر ، كارت حروف الفبا ، نوار كاست صداها ، ني نوشابه ، سازهاي دهني ، برگه ي جملات ناتمام ، برگه ي جملات ناقص ،كارت ، تصاوير داستاني ، عكس و تصويرهاي مختلف ، كارتهاي حروف و كلمات ، كتابهاي داستان .

جدول سمن براي تشخيص اختلالات خواندن ( سنجش نوع مشكل )

مشكلات اختصاصي خواندن

فراواني

1- اشكال در تلفظ حروف

2- حذف برخي از صداها از كلمه مثل به جاي كردند ( كردن ) مي گويد .

3- جايگزيني يك صدا به جاي صداي ديگر مثل خواندن ششته به جاي شسته .

4- اشكال در تشخيص تلفظ نسبتا نزديك

برخي حروف مثل اشتباه تلفظ (م) با (ن)

5- اشكال در تشخيص صداهاي حروف .

6- جابه جايي برخي از صداها با يكديگر مثل گفتن عسك به جاي عكس .

7- عدم توقف در مكث در پايان جمله .

8- اشكال در بخش كردن كلمه ها

9- اشكال در صداكشي كلمه هاي يك بخشي

10- اشكال در صداكشي كلمه هاي چند بخشي

11- اشكال در صداكشي كلماتي كه او دارند مثل جو ، رو ، مو ، قو

12- اشكال در صداكشي كلماتي كه اي دارند مثل سي ، پي ،

13- اشكال در صداكشي مصوتها مثل مداد

14- اشكال در صداكشي كلماتي كه مد دارند.

15- زيرلبي و بسيار آهسته خواندن .

16- اشكال در تركيب صداها و ساختن كلمه مثل تركيب ش – ا – د ساختن شاد .

17- تكرار يك بخش در كلمه مثل مهر ، مهربان

18 – تكرار يك بخش در برخي از كلمه هاي يك جمله مثل خواندن علي به مد مدرسه رفت .

19- تكرار يك حرف دركلمه مثل خواندن مدددرسه

20- فراموش كردن صداي ابتداي بخش پس از صداكشي بقيه بخش

21- فراموش كردن صداي حروف

22- فراموش كردن صداي بخش اول پس از پايان كامل
بخش كردن كلمه چند بخشي

23- فراموش كردن كلمه هاي ابتدايي جمله اي كه مي خواند . مثلا وقتي خواند علي به مدرسه رفت نمي تواند بگويد چه كسي به مدرسه رفت .

24- فراموش كردن مفاهيمي كه خوانده است .

25- اشكال در تشخيص ديداري كلماتي كه ظاهر مشابه دارند مثل داد – راد – دار .

26- اشكال در تشخيص ديداري حروفي كه ظاهر مشابه دارند مثل ب و ف يا ك و گ .

27- افزودن برخي از صداها به كلمه مثلا كردند را بگويدمي كردند يا كرده اند .

28- حدف يا تحريف بخشي از كلمه مثلا مي يد به جاي مي گويد .

29- درست نديدن كلمه مثل رود را دور مي بيند .

30- حذف برخي از كلمات مثل نخواندن كلمه مدرسه در جمله : علي به مدرسه رفت .

مشكلات غير اختصاصي خواندن

1- وجود افسردگي در كودك 2- وجود اضطراب در كودك

3- بيش فعالي

4- فقدان توجه كافي 5- فقدان تمركز كافي 6- بي قراري

7- بي انگيزگي 8- وابستگي به والدين 9- اختلالات گويايي

10- نقص در هماهنگي عمومي بدن 11- پرخاشگري 12- ترس

13- فقدان اعتماد به نفس 14- اضطراب جدايي 15- ديد منفي به معلم مدرسه

برخي از همكاري هاي درماني

براي مشكلات زبان و تكلم بايد تمرينهايي درباره شنيدن و تلفظ كردن در نظر گرفت:

1- تعدادي تصاوير نشان مي دهيم كه با صداي بلند تلفظ كند.تصاويري كه داراي صداو حروف مورد نظر باشند.

2- كودكي كه مشكل تنفسي يا تنفس ناموزون دارد و قادر به تلفظ صحيح و كامل نباشد تمرينهاي زير را مي دهيم:

تنفس كردن به پشت خوابيده ، حالت نشسته ، نفس آرام و عميق، دم و بازدم، فوت كردن،باد كردن،ساز دهني، سوت زدن، صداي كشيده را ممتد ادا كند، با شلنگ آب بكشد،بيرون آوردن زبان وداخل بردن ، باز و بسته كردن دهان، حركت جهات مختلف فك پايين، جويدن با صدا و بي صدا،حركت زبان داخل دهان ، ماليدن نوك زبان به سقف دهان ، علامت (+) و (×) با زبان در دهان، آهنگ با صداي بازدم.

3-تكرار كلماتي كه ما تلفظ مي كنيم.

4-تصاويري را نشان مي دهيم تا واژه ها را تلفظ كند.

5-براي حساسيت شنيداري از تمرينهاي ديكته نويسي استفاده مي كنيم.

6-چند صدا را تلفظ مي كنيم تا با تركيب آنها يك كلمه بسازد.

7-تقليد صداهاي حيوانات مختلف.

8-استفاده از كارتهاي حروف و كلمات.

9-استفاده از نوارهاي كاست براي صداهاي حروف و واژه هاي مختلف.

10- توقف روي يك كلمه بطوريكه كلمات اطراف آنرا را نيز بخواند.

توصيه هايي در مورد زير نويسي هاي معلم در ديكته ها

زير نويس نامناسب ( نااميد كننده )

زيرنويس مناسب ( اميداوار كننده )

- باز هم 4 غلط نوشتي

- بيشتر دقت كن

- خيلي بد خط است . خط بهتر بنويس

- بيشتر سعي كن

- از هر غلط 5 بار بنويس

- آفرين ، 36 كلمه درست نوشتي

- بيا با بازی هايي دقتمان را زيادتر كنيم

- باز هم مي تواني با خط بهتر بنويسي

- به خاطر پيشرفتهايت اين گل را از من

بپذير

- با نگاه كردن داخل كارت بنويس و

با يكبار نگاه كردن يكبار ديگر بنويس حتما موفق مي شوي .

راهنماي تكميل فرم ليست اختلالات ديكته نويسي

اين فرم براي هر دانش آموزي كه دچار اختلال در ديكته نويسي مي باشد تكميل مي گردد . براي تكميل و استفاده از اين فرم بايد ده ديكته دانش آموزان را بررسي كنيم و غلط هايي كه داشته را داخل فرم در ستون مربوط به آن بنويسيم . البته منظور خود كلمه اي كه غلط نوشته شده را مي نويسيم نه شكل صحيح آن را .پس از تكميل فرم هر ستون را جداگانه در پائين ورقه جمع زده و تعداد آن را مي نويسيم .

هر كجا كه بيشترين فراواني ( غلط ) را داشته است درمان را از آن جا مطابق راهكارهاي پيشنهادي شروع مي كنيم . البته در نظر داشته باشيد كه راهكارهاي پيشنهادي از طريق اجراي بازيها و مسابقاتي است كه براي بچه ها جذاب و دلنشين مي باشد كه در زمان ( زنگ ) آموزش املا ميتوان از آن بهره گرفت .

منابع:

1- درمان اختلالات ديكته نويسي - دكتر مصطفي تبريزي

2- درمان اختلالات خواندن - دكتر مصطفي تبريزي

3- درمان اختلالات رياضي - دكتر مصطفي تبريزي

4- اختلالات يادگيري - دكتر عزت الله نادري ، دكتر مريم سيف نراقي

اختلالات یادگیری وراهکارهای عملی درمان

مطالب مشابه :

دانلود 810حدیث

ثبت نام انجمن ها

عددآووگادرو را چگونه حساب کردند

استراتژي تبديل دانش فردي به دانش سازماني

فرمول محاسبه مساحت ومحیط اشکال هندسی

بودجه بندي كتب درسي پايه پنجم

خداوندا

اختلالات یادگیری وراهکارهای عملی درمان

برنامه امتحانات نهایی خرداد 92