رباعیات حکیم عمر خیام

بنگر ز جهان چه طرف بر بستم ؟ هیچ

وز حاصل عمر چیست در دستم ؟ هیچ

شـمع طـربم ولی چـو بنـشستم هیچ

من جام جمم ولی چو بشکستم هیچ

چون عمر بسر رسد چه بغداد و چه بلخ

پیمانه چو پر شود چه شيرين و چه تلخ

خوش باش که بعد از من و تو ماه بسی

از سـلخ بـغره آیــد از غـره بـسلخ

هـر گـه کـه بـنـفشه جامه در رنگ زند

در دامـن گـل بـاد صبا چـنگ زند

هُشیار کـسی بــود کــه بــا سیمبری

می نوشد و جــام باده بـر سنگ زند

زان پیش که نام تو ز عالم برود

می خور که چو می بدل رسد غم برود

بگشای سر زلف بتی بند به بند

زان پیش که بند بندت از هم برود

اکنون که ز خوشدلی بجز نام نماند

يک همدم پخته جز می خام نماند

دست طرب از ساغر می باز مگیر

امروز که در دست بجز جام نماند

افسوس که نامه جوانی طی شد

وان تازه بهار زندگانی طی شد

حالی که ورا نام جوانی گفتند

معلوم نشد که او کی آمد کی شد

افسوس که سرمايه ز کف بیرون شد

در پای اجل بسی جگر ها خون شد

کس نامد از آن جهان که پرسم از وی

کاحوال مسافران دنیا چون شد

چون روزی و عمر بيش و کم نتوان کرد

خود را به کم و بيش دژم نتوان کرد

کار من و تو چنان که رای من و توست

از موم بدست خويش هم نتوان کرد

فردا علم نفاق طی خواهم کرد

با موی سپید قصد می خواهم کرد

پيمانه عمر من به هفتاد رسید

اين دم نکنم نشاط کی خواهم کرد

عمرت تــا کـی بـه خودپرستی گــذرد

یا در پـی نـیستی و هستی گــذرد

می خور که چنین عمر که غم در پی اوست

آن بـه کـه بخواب یا به مستی گذرد

ای بس که نباشیم و جهان خواهد بود

نی نام ز ما و نه نشان خواهد بود

زين پيش نبوديم و نبد هیچ خلل

زين پس چو نباشيم همان خواهد بود

تا زهره و مه در آسمان گـشت پدید

بـهتر ز می ناب کـسی هـیچ ندید

من در عجبم ز می فروشان کایشان

زين به که فروشند چه خواهند خرید

آن کس که زمين و چرخ افلاک نهاد

بس داغ که او بر دل غمناک نهاد

بسيار لب چو لعل و زلفين چو مشک

در طبل زمين و حقه خاک نهاد

تا خاک مرا به قالب آمیخته اند

بس فتنه که از خاک بر انگيخته اند

من بهتر از اين نمی توانم بودن

کز بوته مرا چنين برون ريخته اند

امشب می جام یـک منی خواهم کرد

خود را به دو جام می غنی خواهم کرد

اول سه طلاق عقل و دین خواهم کرد

پس دختر رز را به زنـی خواهم کرد

چون مرده شوم خاک مرا گم سازيد

احوال مــرا عبرت مــردم سازيد

خاک تن من به باده آغشته کنيد

وز کـالبدم خشت سر خم سازيد

آورد به اضطرارم اول به وجود

جز حیرتم از حیات چیزی نفزود

رفتیم به اکراه و ندانیم چه بود

زين آمدن و بودن و رفتن مقصود

ديدم بــســر عــمارتی مـــردی فـــرد

کو گِل بلگد می زد و خوارش می کرد

وان گِل بــه زبان حال با او می گفت

ساکن، که چو من بسی لگد خواهی خورد

این قـافـله عـمر عجب می گذرد

دریاب دمی که با طرب می گذرد

ساقی غم فردای حریفان چه خوری

پیش آر پیاله را کـه شب می گذرد

روزیست خوش و هوا نه گرم است و نه سرد

ابــر از رخ گـلـزار هـمـی شـوید گـرد

بـلـبـل بــه زبـان پـهلوی بـا گـل زرد

فــریـاد هـمی زنـد کــه مـی بـایـد خـورد

گویند بهشت و و حور عین خواهد بود

وآنجا می ناب و انگبین خواهد بود

گر ما می و معشوقه گزیدیم چه باک

آخر نه به عاقبت همین خواهد بود

گویند بهشت و حور و کوثر باشد

جوی می و شير و شهد و شکر باشد

پر کــن قـدح بـاده و بـر دستم نِه

نـقدی ز هزار نـسیه بـهتـر باشد

يـاران بموافقت چو دیــدار کـنید

بـاید کــه ز دوست یـاد بسیار کنید

چون باده خوشگوار نوشید به هم

نوبت چو به ما رسد نگون سار کنید

روزی که نهال عمر من کنده شود

و اجــزام یـکـدگر پــراکنده شـود

گر زانکه صراحئی کنند از گل من

حالی که ز بــاده پراکنی زنده شود

آنان که اسیر عقل و تمییز شدند

در حسرت هست و نیست ناچیز شدند

رو باخبرا تو آب انــگور گـُـزین

کان بـی خـبران بغوره میویز شدند

عالم اگر از بهر تو می آرایند

مگر ای بدان که عاقلان نگرايند

بسیار چو تو روند و بسیار آیند

بربای نصيب خويش کت بربايند

ياران موافق همه از دست شدند

در پای اجل يکان یکان پست شدند

بودیم به یک شراب در مجلس عمر

یک دور ز ما پیشترَک مست شدند

یک قطره آب بود و با دريا شد

یک ذره خاک و با زمین یکتا شد

آمد شدن تو اندرين عالم چيست؟

آمد مگسی پدید و ناپیدا شد

آن بی خبران که در معنی سفتند

در چرخ به انواع سخن ها گفتند

آگه چو نگشتند بر اسرار جهان

اول ز نخی زدند و آخر خفتند

اجرام که ساکنان اين ایوانند

اسباب تردد خردمندانند

هان تا سررشته خرد گم نکنی

کانان که مدبرند سرگردانند

آنان که محيط فضل و آداب شدند

در جمع کمال شمع اصحاب شدند

ره زين شب تاريک نبردند به روز

گفتند فسانه ای و در خواب شدند

از آمدنم نبود گردون را سود

وز رفتن من جاه و جلالش نفزود

وز هیچکسی نيز دو گوشم نشنود

کاین آمدن و رفتنم از بهر چه بود

افلاک که جز غم نفزايند دگر

ننهند به جا تا نربايند دگر

ناآمدگان اگر بدانند که ما

از دهر چه می کشيم نايند دگر

چون حاصل آدمی در اين جای دو در

جز درد دل و دادن جان نيست دگر

خرم دل آن که يک نفس زنده نبود

و آسوده کسی که خود نزاد از مادر

با يار چو آرمیده باشی همه عمر

لذات جهان چشيده باشی همه عمر

هم آخر کار رحلتت خواهد بود

خوابی باشد که ديده باشی همه عمر

در دایـره ســپـهر نــاپیدا غــور

می نوش به خوشدلی که دوراست بجور

نوبت چـــو بدور تو رسد آه مکن

جامی است که جمله را چشانند به دور

وقـت سحر است خیز ای مایـه ناز

نرمک نرمک باده خور و چنگ نواز

کانها کـه بجـایند نــپایند کسی

و آن ها که شدند کس نمیآيد باز

ای دل چو حقيقت جهان هست مجاز

چندین چه بری خواری ازين رنج دراز

تن را به قضا سپار و با درد بساز

کاين رفته قلم ز بهر تو ناید باز

ما لعبتگانيم و فلک لعبت باز

از روی حقیقتی نه از روی مجاز

یک چند درین بساط بازی کردیم

رفتیم به صندوق عدم یک یک باز

از جمله رفتگان اين راه دراز

باز آمده ای کو که به ما گويد باز

هان بر سر این دو راهه از سوی نیاز

چیزی نگذاری که نمی آیی باز

می پرسیدی که چیست این نقش مجاز

گر بر گویم حقيقتش هست دراز

نقشی است پديد آمده از دريايی

و آنگاه شده به قعر آن دریا باز

ای پير خـردمند پگه تر بـر خیز

وان کودک خـاک بیز را بـنـگر تیز

پندش ده و گو کخ نرم نرمک می بیز

مـغـز ســر کــیقباد و چـشم پــرویز

لب بر لب کوزه بردم از غایت آز

تا زو طلبم واسطه عمر دراز

لب بر لب من نهاد و می گفت به راز

می خور که بدین جهان نمی آیی باز

مرغی دیدم نشسته بر باره توس

در چنگ گرفته کله کیکاوس

با کله همی گفت که افسوس افسوس

کو بانگ جرس ها و کجا نال ه کوس

جامی است که عقل آفرین می زندش

صد بوسه ز مهر بر جبين می زندش

اين کوزه گر دهر چنین جام لطيف

می سازد و باز بر زمین می زندش

در کـارگـه کـوزه گـری بــودم دوش

دیـدم دو هزار کـوزه گـويا و خـموش

هــر يک به زبان حــال با مـن گفتند

کو کوزه گر و کوزه خر و کوزه فروش

خیام اگر ز باده مستی خوش باش

با لاله رخی اگر نشستی خوش باش

چون عاقبت کار جهان نیستی است

انگار که نیستی چو هستی خوش باش

مطالب مشابه :

رباعیات حکیم عمر خیام

شعر - رباعیات حکیم عمر خیام - بنگر ز جهان چه طرف بر بستم ؟ هیچ. وز حاصل عمر چیست در دستم ؟

حكيم عمر خيام نيشابوري

برچسب‌ها: ادبیات و شعر, شعر ناب, اشعار زیبا, شعر نو, خیام.: Weblog Themes By Pichak :. آخرین

دکتر بیژن باران : خیام اندیشمند

شعر و نقد - دکتر بیژن باران : خیام اندیشمند - شعر ونقد برای نشر اشعار بيژن باران و نقد شعر برای

خیام

اندکی شعر براي با هم بودن - خیام - امشب به قصه دل من گوش می کنی فردا مرا چو قصه فراموش می

خیام

شعر فراق - خیام - به گمانم:تا تو مراد من دهی/کشته مرا فراق تو . - شعر فراق

گلچینی از دوبیتی های خیام

شعر - گلچینی از دوبیتی های خیام - کس مشکل اسرار اجل را نگشاد کس یک قدم از

شراب ناب خیام

قلمــرو شـعر - شراب ناب خیام - بشنو از نی چون حکایت می کند از جدایی ها شکایت می کند

خیام

شعر کوتاه - خیام - رباعی، دوبیتی، قطعه، غزل، هایکو، طرح

برچسب :
شعر خیام