فصل 3 پایان نامه تحلیل گفتمان انتقادی پوشش خبری قتل های زنجیره ای در روزنامه های سلام، ایران، همشهری

فرکلاف سه نوع ارزش تجربی، رابطه ای و بیانی را برای ویژگی های صوری متن که در مرحله اول یعنی توصیف مورد بررسی قرار می گیرند قائل می شود.

الف) ارزش تجربی (مضامین یا محتواها)

این ارزش با محتوا، دانش و اعتقادات سر و کار دارد که از طریق عناصر و ساخت زبانی بازنمایی می شوند. در ارزش تجربی، تجربه تولید کننده متن از جهان طبیعی و یا اجتماعی بازنمایی می شود.

ب) ارزش رابطه ای (روابط)

بررسی روابط اجتماعی و رابطه هایی که در متن بازتاب دارند.

ج) ارزش بیانی (فاعلان)

با فاعل ها و هویت های اجتماعی سر و کار دارد.

مرحله توصیف:

متن جدای از سایر متن ها و زمینه و شرایط اجتماعی بررسی می شود. در این پژوهش بررسی متون در بخش توصیف در سه مرحله انجام می شود:

مرحله اول: توصیف متن گزارش خبری وقوع رویداد در روزنامه های اصلاح طلب و محافظه کار.

مرحله دوم: توصیف کلی سیاست خبری روزنامه های مذکور در جریان قتل های زنجیره ای.

مرحله سوم: توصیف مواضع مقام رهبری و ریاست جمهوری و بازنمایی روزنامه های مذکور از آن مواضع.

به منظور توصیف متون مذکور و دستیابی به نظم گفتمانی حاکم بر روزنامه های محافظه کار و اصلاح طلب به روش زیر عمل می شود:

1-انتخاب متن با حداکثر اطلاعات در زمینه موضوع مورد مطالعه مثلا در انتخاب گزارش خبری رویداد قتل فروهر از بین روزنامه های اصلاح طلب روزنامه ایران از زوایای مختلفی به قتل فروهر و همسرش پرداخته است. از این رو متن روزنامه ایران توصیف شده و متون روزنامه های اصلاح طلب دیگر با آن مقایسه شده است.

2-پس از انتخاب متن، متن به واحدهای معنایی متعدد تقسیم می شود تا بر اساس قطعه های معنایی مفهوم کانونی متن و توصیف واژگان، نحو و ساختار متون انجام شود.

در توصیف متن موارد زیر در نظر گرفته شده است:

-اقلام واژگانی خاص/ همنشینی/ واژگان استعاری/ طرح های طبقه بندی/ عبارت بندی افراطی/ واژگان هم معنایی، شمول معنایی، تضاد معنایی/ ارزش های رابطه ای چون روابط آمرانه، رسمی و حسنه/ ارزشیابی متن از فاعلان/ مجهول سازی/ اسم سازی/ جملات مثبت و منفی/ ضمایر ما و شما/ وجوه دستوری (خبری، پرسشی دستوری، امری)/ اقتدار گوینده و نویسنده (رابطه ای، بیانی).

شیوه استفاده محقق از موارد فوق به شرح زیر است:

محقق بر اساس دانش زمینه ای خود تعدادی از واژگان خاص را متعلق به گفتمان های دوگانه در فرهنگ سیاسی ایران می داند. به طور مثال در گفتمان اصلاح طلبانه واژگان حق شهروندی، قانون مداری، امنیت جامعه، احترام به مخالف، آزادی و در گفتمان محافظه کاران واژگان دشمن، تهاجم فرهنگی، توطئه، قلم بدستان به عنوان اقلام واژگانی خاص هر کدام شناخته می شوند. پس در هر متنی که واژگان مذکور استفاده شده اند نشان دهنده موضع ایدئولوژیک آن گفتمان است.

در متون مورد بررسی از تکنیک همنشینی کلمات استفاده شده مثلا به طبقه بندی دشمن داخلی خارجی، و نجیب و نا نجیب اقدام می کند.

همچنین از انتقال استعاری و واژگان استعاری به کرا ت استفاده شده است مثلا واژه «غده سرطانی» که در مورد نیروهای اطلاعاتی درگیر در انجام قتل ها به کار برده شده است، این واژه مرتبط به قلمرو کاربردی پزشکی است که در قلمرو سیاسی به صورت استعاره به کار رفته است.

در توصیف متن شاهد عبارت بندی افراطی هستیم. یعنی کاربرد نامعمول شمار زیادی از کلمات هم معنی در عبارت بندی. مثلا در معرفی مقتولین از واژگان آزادیخواه، ملی گرا، فرهنگی، مبارز، نویسنده به دنبال یکدیگر به صورت افراطی استفاده می کند که نشانگر توجه کانونی و همسویی ایدئولوژیک گفتمان رسانه ای با گفتمان مقتولین است.

همچنین شاهد رابطه آمرانه بین مشارکین مانند «من به شما می گویم»، «من از شما می خواهم» هستیم یا شاهد رابطه تحقیرآمیز مانند بچه های نادان در خطاب به مطبوعات خودی می باشیم.

غالبا ارزش های بیانی کلمات در گفتمان های متفاوت، ارزشیابی های متضادی از یک واقعیت ارائه می کنند مثلا در ارزشیابی روزنامه های محافظه کار از مقتولین با ارزش های بیانی دشمن، مرتد، ضد انقلاب و... و روزنامه های اصلاح طلب با ارزش های بیانی نویسنده، آزادیخواه، شهروند ایرانی، روشنفکرو... استفاده شده است.

در بازنمایی متون مورد بررسی از فرایندهای جمله سازی مختلف استفاده شده است. در بازنمایی قتل ها به صورت یک رخداد یا حادثه به صورت یک کنش عمدی و با برنامه از سوی کنشگران مسئول در گفتمان های محافظه کاران و اصلاح طلبان مشاهده می شود. در گفتمان محافظه کاران از فرایند رخداد از واژه «کشته شدند» استفاده شده است و از کنشگر خبری نیست.

اسم سازی، فرایند تبدیل جمله به اسم است. در گفتمان اصلاح طلبان از صورت اسمی «قتل های روشنفکران، قتل های زنجیره ای و...» و در گفتمان محافظه کاران از صورت اسمی «قتل های مشکوک، قتل های محفلی و...» استفاده شده است.

در ادمه توصیف متن به وجوه دستوری بکار رفته در ساخت متن پرداخته ایم. وجوه دستوری سه گانه خبری، پرسشی دستور ی و امری بسته به جایگاه قدرت فاعلان مورد استفاده قرار رفته است. مثلا مقام رهبری در موقعیت بالای اجتماعی در گفتمان خویش از ساخت امری و پرسشی دستوری استفاده می کند و می گوید «من از رئیس جمهور خواسته ام، من به وزیر اطلاعات گفته ام و...» این چنین گفتمانی نشانه موضع مسلط گوینده و موضع تحت سلطه مخاطب می باشد.

توجه به ضمائر «ما» و «شما» ضروری است. هدف استفاده از ما، القای همانندی جهت گیری های نویسنده با کخاطبان است اما زمانی که از شما استفاده می شود هدف رسانه جذب مخاطبان بالفعل و بالقوه است.

توجه به شگردهای دستوری ارجاع مانند ضمائر (او، آن، این و..) و عبارات اشاری (اینجا، آنجا، امروز، دیروز و...) ضروری است. مثلا در جمله «آقای فروهر دیروز دوست ما بود و امروز دشمن ما» به لحاظ ایدئولوژیک دیروز و امروز قابل تحلیل اند به جهت بروز اختلافات ایدئولوژیکی در گذشته ای نامعین دوستی یک نفر به دشمنی با ما تبدیل شده است.

در این تحقیق شاهد صورتبندی خاصی در زمینه قتل هستیم. مثلا در گزارش قتل فروهر و همسرش آمده: «افرادی صحنه پس از قتل را به صورت اتفاقی می بینند، به پلیس خبر می دهند و..» در واقع روایت و فرایندی که در بعضی روزنامه ها دنبال شد مربوط به صورتبندی قتل عادی، روزمره و غیرسیاسی می باشد.

مرحله تفسیر

تفسیرها ترکیبی از محتویات متن و ذهنیت مفسر است که مفسر در تفسیر متن به کار می بندد.

در مرحله تفسیر محقق به دنبال یافتن معانی تلویحی کلام از کل گزاره های متون است. به خصوص کنش گفتمان هایی که در قالب گفته، قول، تهدید، هشدارر و سؤال هستند و در ارتباط مفسر با بافت متنی، بافت بینا متنی، بافت موقعیتی و عناصر دانش زمینه ای تفسیر می شوند. به طور مثال وقتی در مجموعه گفتمان محافظه کاران حتی پس از دستگیری عوامل قتل بر تهدید دشمن ملت وهشدار نسبت به نفوذها تأکید می گردد به صورت تلویحی بیانگر ناتمام ماندن توطئه و ادامه برخوردها و خشونت ها می باشد که مفسر با توجهه به این موارد به تفسیر کلامی قتل های زنجیره ای پرداخته است.

در مرحله بعد مفسر با دانش زمینه ای خود و بافت موقعیتی و بینامتنی مثلا در این تحقیق متوجه حمایت روزنامه هایی که در بازنمایی قتل ها از سناریوی قتل های عادی استفاده می کنند از قاتلین می شود.

محقق برای تکمیل تفسیر گفتمان های دوگانه به ارتباط تاریخی آنها با گفتمان های زمینه ای می پردازد. در این بخش از تفسیر، بافت بینامتنی و پیش فرض ها و تجربه های مشترک مشارکین مورد توجه قرار می گیرند. در این بخش تفاوت ها و شباهت های تفسیر مشارکین گفتمان از بافت موقعیتی و بینامتنی قتل ها تفسیر می گردد.

در صورتیکه بخشی از مشارکین قتل ها را ناشی از برداشت فاشیستی از دین می دانند برخی دیگر به ترویج خشونت از سوی مطبوعات معتقدند، خود بیانگر ارتباطات ایدئولوژیک مشارکین گفتمان با گفتمان های زمینه ای خاص خود می باشد.

مرحله تبیین:

در این مرحله محقق به تحلیل متن و گفتمان به عنوان جزئی از روند مبارزه اجتماعی در ظرف مناسبات قدرت می پردازد. در مرحله تبیین به شالوده اجتماعی و تغییرات دانش زمینه ای و بازتولید آن در جریان کنش گفتمانی پرداخته می شود. در گفتمان مربوط به قتل های زنجیره ای به عنوان بخشی از یک فرایند اجتماعی نگریسته می شود و رابطه متقابل ساختارهای اجتماعی و گفتمان های مربوط به قتل ها مورد تحلیل قرار می گیرد. در این سطح از این تحلیل رابطه گفتمان های جاری با گفتمان های رسمی مورد سنجش قرار می گیرد. به این معنا که کدام یک از گفتمان های اصلاح طلبان یا محافظه کاران در یک رابطه هنجاری با گفتمان رسمی و کدام یک دارای رایطه ای خلاف با آن است.

فصل 3 پایان نامه تحلیل گفتمان انتقادی پوشش خبری قتل های زنجیره ای در روزنامه های سلام، ایران، همشهری

مطالب مشابه :

فصل اول پایان نامه

متن تقدیم پایان نامه

راهنمای نگارش پایان نامه های کارشناسی ارشد

معرفی فصل های پایان نامه_ دستورالعمل‌ نگارش‌ و تدوین‌ پایان‌نامه‌

فهرست مطالب ورزشی در وبلاگ تحقیق مقاله پایان نامه

مطالبی که برای پایان نامه

راهنمای نگارش پایان نامه

فصل 3 پایان نامه تحلیل گفتمان انتقادی پوشش خبری قتل های زنجیره ای در روزنامه های سلام، ایران، همشهری

آموزش نگارش پایان نامه - قسمت اول