خلاصه کتاب آناتومی انسانی

آناتومی انسانی فصل اول

اصطلاحات معمول در آناتومی

تعرف آناتومی :

آناتومی عبارت است از بررسی ساختمان بدن و مجاورات اجزای تشکیل دهنده آن نسبت به یکدیگر.

وضعیت آناتومیک یا تشریحی چیست ؟

در رشته پزشکی تمام بررسی ها در زمینه آناتومی انسان بر مبنای وضعیت تشریحی انجام می شود وآن وضعیتی است که در آن انسان روی دو پا ایستاده پشت صاف ، سر مستقیم و روبه جلو ، دستها در کنار بدن آویزان و کف دستها به طرف جلو و آویزان باشد.

تقسیمات آناتومی انسانی شامل :

آناتومی درشت (ماکروسکپی ):

که بدون استفاده از میکروسکوپ قابل شناخت و بررسی است .

آناتومی ریز (میکروسکپی ):

که با استفاده از میکروسکوپ قابل شناخت وبررسی است.

آناتومی تکاملی :

که شناخت بدن انسان را از تولد تا سالخوردگی مورد بررسی قرار می دهد.

قدامی anterior

سری cephal

شکمی ventral

فوقانی superior

میانی medial

نزدیک به تنه proximal

سطحی superfisial

بدن انسان دارای 6 ناحیه تشریحی است:

1.ناحیه جمجمه‌ای 2.ناحیه صورتی 3.ناحیه تنه و ستون مهره ای 4.ناحیه کمربند شانه ای ( اندام فوقانی ) 5.ناحیه کمربند لگنی 6.ناحیه پا و اندام تحتانی

سطوح حرکتی بدن انسان :

برای بحث و بررسی ساختار بدن انسان از سه سطح اصلی حرکتی که بر یکدیگر عمودند استفاده می کنند این سطوح عباتند از :

سطح سهمی sagital plan

سطح عرضی frontal plan

سطح افقی horizontal plan

سطح سهمی :

سطحی است که بدن را از طول به دو نیمه مساوی وقرینه راست وچپ تقسیم می کند و دقیقاً از خط میانی بدن عبور می کند.

سطح عرضی :

سطحی است که درازای کامل بدن را به دو نیمه قدامی و خلفی تقسیم می کند.

سطح افقی :

سطحی است که بدن را به دو نیمه فوقانی و تحتانی تقسیم می کند.

فصل دوم

اسکلت بدن انسان

اهداف :

شناسایی عناصر تشکیل دهنده بافت استخوانی

طبقه بندی استخوانها و اصطلاحات مربوط

استخوان بندی محوری و ضمیمه ای

ترکیب اصلی استخوان شامل

نمکهای کلسیم و ماتریکس ساختمانی (ماده بنیادی) است.

مراحل تشکیل بافت استخوانی در جنین :

1.غضروف شفاف هیالن 2.افزایش تعداد زیادی از تارهای کلاژن درون غضروف 3.جایگزین شدن استئوپلاست ها به جای بافت غضروفی 4.رسوب کلسیم و ایجاد بافت استخوانی

دستگاه هاورسی چیست ؟

به مجموعه ای از سلول های استخوانی ، صفحات نازک استخوانی ، حفره های استخوانی و مجاوری مرکزی دستگاه هاورسی می گویند.

در بعضی از استخوانهای دراز یک لوله تو خالی وجود دارد که حفره مغزی نام دارد و مغز استخوان در آن جای دارد دیواره حفره مغزی را آندوست یا آستر استخوان می خوانند .

وظایف مهم استخوان

1.داربست یا چهارچوب نیرو و مقاومت 2.ذخیره سازی مواد معدنی 3.اتصال عضلانی 4.محافظت از اندامهای داخلی 5.ذخیره سازی چربی و تولید سلولهای خونی 6.تصفیه کردن

اسکلت داربست بدن است و تمام قسمتهای بدن روی آن قرار داراند.

برای شناخت اسکلت بدن انسان باید استخوانها را مورد مطالعه قرار داد.

بدن انسان از 206 قطعه استخوان تشکیل شده است .

ساختمان استخوان

هر استخوان در فرد بالغ از دو نوع بافت استخوانی تشكيل شده است .

بافت استخوانی متراکم : در تنه استخوان های دراز و اطراف استخوان اسفنجی قراردارد.

بافت استخوانی اسفنجی : در قسمت میانی استخوانهای پهن و دوسر استخوان های دراز مشاهده می شوند .

پریوست چیست؟

روی تمام استخوان ها را یک پرده نازک ليفي می پوشاند که پریوست نام دارد .

پریوست عروق خونی فراوان دارد و استخوان ها از اینطریق تغذیه می شوند.

انواع استخوان :

استخوانها از نظر شکل ظاهری عبارتند از :

1.استخوان های بلند 2.استخوان های کوتاه 3.استخوان های پهن 4.استخوان های نا منظم 5.استخوان های کنجدی 6.استخوان های درزی

استخوان بندی بدن انسان

استخوان بندی بدن انسان شامل دو قسمت اصلی است :

1.استخوان بندی محوری که شامل استخوانهای سر وصورت ، ستون فقرات وقفسه سینه است. 2.استخوان بندی ضمیمه ای که شامل استخوان بندی اندام های فوقانی و تحتانی است.

استخوان بندی ضمیمه ای :

توسط کمربند شانه ای و کمربند لگنی به استخوان بندی محوری متصل می شوند.

استخوانهای جمجمه :

جمجمه از 8 قطعه استخوان تشکیل شده است .

مفاصل بین استخوانهاي جمجمه ثابت است و درز نامیده می شوند.

استخوان های صورت:

صورت از 14 قطعه استخوانی تشکیل شده است که 6 قطعه از این استخوان ها زوج و2 قطعه فرد می باشند .

یک استخوان متحرک در صورت وجود دارد که استخوان فک تحتانی است .

مشخصات مهره ها

ستون فقرات از مهره ها تشکیل شده اند و هر مهره از سه قسمت تشکیل شده است:

تنه ، سوراخ مهره و قوس خلفی

سوراخ مهره ها روی هم قرار می گیرند و کانال نخاعی را بوجود می آورند .

ستون مهره ها

ستون مهره ها در انسان دارای چند انحنا است که مهمترین آنها انحنای گردنی ، انحنای پشتی ، انحنای کمری و انحنای لگنی است .

قفسه سینه :

قفسه از اتصال دنده ها و جناغ در جلو و دنده ها و ستون مهره ها در پشت تشکیل شده است .

استخوان جناغ سینه

در قسمت قدامی قفسه سینه قراردارد و از سه قسمت تشکیل شده است که شامل دسته جناغ ، تنه جناغ و زایده خنجری است.

کمربند شانه ای شامل چه استخوانهایی است؟

کمربند شانه ای شامل استخوانهای ترقوه در جلو واستخوانهای کتف در پشت می باشد.

استخوان کتف:

استخوان کتف استخوانی پهن سه گوش و نازک است که در قسمت خلفی قفسه سینه قرار گرفته و فضای اولین تا هشتمین دنده را می پوشاند .

استخوان بازو

استخوان بازو از نوع استخوان های بلند است و در قسمت proximal با استخوان کتف و در قسمت دیستال با استخوانهای زند زبرین و زند زیرین مفصل می شود .

استخوان بازو

یک تنه و دو انتها دارد که مشخصات کامل آن را در شکل مشاهده می کنید.

استخوان های ساعد

ساعد دارای دو استخوان زند زبرین و زند زیرین می باشد که در قسمت فوقانی به همراه استخوان بازو مفصل آرنج را می سازند و در قسمت تحتانی با استخوان های مچ مفصل می شوند .

استخوان بندی دست شامل :

استخوان های مچ دست

استخوانهای کف دست

استخوانهای انگشتان می باشد.

تعداد استخوانهای مچ چند عدد است نام ببرید؟

تعداد استخوانهای کف دست چند عدد است؟

تعداد استخوانهای انگشتان هر دست چند عدد است؟

کمربند لگنی

اندام تحتانی توسط کمربند لگنی به استخوان بندی محوری متصل می شوند کمربند لگنی شامل دو استخوان بی نام در جلو و استخوان خاجی در عقب می باشد که مجموعا لگن خاصره را تشکیل می دهند.

ارتفاق عانه را تعریف کنید ؟

به مفصل محل اتصال استخوانهای بی نام در قسمت قدامی میانی لگن ارتقاق عانه گفته می شود .

ساختمان استخوان های بی نام

استخوانهای بی نام از سه قسمت خاصره ای ، نشیمنگاهی و شرمگاهی تشکیل شده‌اند.

لگن :

قسمتی از اسکلت است که شامل استخوانهای بی نام و خاجی می باشد .

استخوان دنبالچه نیز به طور غیر مستقیم در ساختمان لگن شرکت می کند .

تفاوت های لگن در جنس مذکر ومونث

لگن بهترین قسمت برای تمیز دادن اسکلت در دو جنس است و به طور خلاصه :

1.لگن زنان کوتاه تر و پهن تر از مردان است. 2.مدخل لگن در زنان گشاد تر است. 3.سوراخ سدادی در مردان بیضی شکل ودر زنان مثلثی شکل است. 4.استخوان خاجی در زنان پهن تر از مردان است.

استخوان ران

استخوان ران درازترین و قوی ترین استخوان بدن است در انتهای فوقانی دارای یک قسمت محدب و گوی مانند است به نام سر و در زیر سر یک قسمت باریک قراردارد به نام گردن در انتهای تحتانی دو قسمت برجسته و مجزا از یکدیگر وجود دارند به نام لقمه (كندیل).

بزرگترین استخوان کنجدی بدن چه نام دارد ؟

کشکک

استخوان های ساق پا

ساق پا دارای استخوان هایی بنام های نازک نی و درشت نی می باشد.

استخوان درشت نی

بعد از استخوان ران بلندترین استخوان بدن است که در زیر پوست قابل لمس است.

استخوان درشت نی در قسمت فوقانی با انتهای استخوان ران مفصل می شود ودر انتهای تحتانی قوزک داخلی را تشکیل می دهد .

استخوان های مچ پا

مچ پا دارای 7 قطعه استخوان است که در دو ردیف قرار دارند و شامل قاپ و پاشنه و ناوی و تاسی و سه استخوان میخی می باشد .

مفصل

محل ارتباط و اتصال دو یا چند استخوان را مفصل می گویند .

وجود همبستگی و اتصال استخوانهای مختلف بدن انسان یکی از عوامل مهم حرکت آدمی است .

طبقه‌‌بندی مفاصل

مفاصل را با توجه به ساختمان آنها طبقه بندی می کنند :

1.مفاصل لیفی 2.مفاصل غضروفی 3.سینوویال

مفاصل لیفی (فیبروری) شامل 3 دسته مفصل هستند:

الف : مفاصل درزی

ب : مفاصل گومغوزیس

ج : مفاصل با رابط بافت هم بند

مفاصل غضروفی:

در این نوع مفاصل استخوانها بوسیله یک واسطه غضروفی روی هم قرار می گیرند و دو دسته‌اند:

مفاصل سین کندروز ، مانند مفصل بین دیافیرواپی استخوانهای دراز

مفاصل سیمغیز ، مانند مفاصل بین مهره های ستون فقرات

ساختمان مفاصل سینوویال:

قسمتهای مختلف مفاصل سینوویال عبارتند از:

سطوح مفصلی ،غشاء سینوویال ، کپسول مفصلی و رباط‌ها

انواع مفاصل سینوویال:

مفاصل سینوویال را با توجه شکل سطوح استخوان های شرکت کننده در مفصل به 7 نوع تقسیم می شوند .

1.مفاصل مسطح 2.مفاصل لولایی یا قرقره ای 3.مفاصل استوانه ای 4.مفاصل 5.مفاصل زینی 6.مفاصل کندیلی 7.مفاصل کروی یا گوی و حفره

دامنه حرکت یا درجه حرکت یک مفصل

مفصل سینوویال تنها مفصلی است که می تواند در دامنه وسیعی حرکت کند.

این حرکت می تواند در سطوح سهمی ، فوقانی تحتانی و قدامی خلفی باشد .

عناصر تشکیل دهنده مفاصل سینوویال عبارتند از :

1. غضروف مفصلی 2.حفره سینوویال 3.کپسول مفصلی 4.غشا یا پرده سینوویال 5.مایع سینوویال 6.رباط ها

اعمال غشای سینوویال

1.تامین مواد غذایی واکسیژن برای تغذیه مفصل 2.نرم ولغزنده نگهداشتن سطوح مفصلی 3.ترشح مایع سینوویال 4.کمک در بهبود والتیام آسیب های مفصلی از طریق افزایش مواد غذایی واکسیژن در محیط مفصل

مفاصل اصلی کمربند شانه ای شامل :

جناغی چنپری ، اخرومی چنپری ، بازویی دوری و مفصل قفسه صدری کتفی می باشد.

مفاصل اصلی اندام فوقانی شامل :

مفاصل شانه ، آرنج ، و مچ دست است.

رباط های مهم مفصل زانو :

هشت رباط در ناحیه مفصل زانو قراردارد که این مفصل را استوار و پایدار نگه می دارد.

بعضی از این رباط ها مانند : رباط های متقاطع و رباط های عمقی داخلی کپسولی اند و رباط های جانبی ، رباط مورب رکبی ، رباط عرضی زانو در خارج از مفصل زانو قرار دارند.

منیسک های داخلی وخارجی مفصل زانو :

منیسک ها حلقه های هلالی شکل یا نیم دایره ای هستند که بوسیله گود كردن سطوح مفصلي ، نقشی همانند لبه های مفاصل کروی باز می کنند هر دو منیسک مفصل زانو درون کپسولی اند.

فصل چهارم

عضلات بدن انسان

عضلات بدن انسان از عناصر انقباضی تشکیل شده اند که به وسیله پدیده انقباض کلیه حرکات ارادی وغیرارادی را در انسان باعث می شوند .

انواع عضلات بدن انسان

بدن انسان از سه دسته عضله به نامهای عضلات صاف ، عضلات مخطط یا ( اسکلتی) وعضله قلب تشکیل شده است .

مشخصات واحد ساختمانی بافت عضلانی

تار عضلانی واحد ساختمانی عضلات اسکلتی است .

یک عضله از تعدادی دسته تارهای عضلانی بوجود آمده است که توسط اپی میوزیوم پوشیده شده است هر تار عضلانی 10 تا 100 میکرون قطر و گاهی تا چند سانتیمتر طول دارد .

ساختمان تار عضلانی

سیتوپلاسم تار عضلانی را سارکوپلاسم وغشای آنرا سارکولما می گویند ، درون سارکوپلاسم میوفیبریل قراردارند.

ساختار میوفیبریل ها

درون میوفیبریل ها میوفیلامنت ها قراردارند که سارکومرها را می سازند هر سارکومر از دو رشته پروتینی بنام اکتین و میوزین تشکیل شده است که این پروتین ها با روند پیچیده ای موجبات انقباض عضله را فراهم می سازند .

برخی اصطلاحات وعملکردهای بافت عضلانی عبارتند از :

1.تارهای تند انقباض وکند انقباض در تمامی تارهای عضلانی وجود دارند 2.خط کشش عضلانی اسکلتی 3.دستگاه اهرمی عضلانی اسکلتی

اختصاصات تارهای عضلانی کند انقباض

1.برای فعالیتهای هوازی طراحی شده اند. 2.توانایی ذخیره سازی اکسیژن را برای فعالیتهای دراز مدت دارند. 3.این تارها به آهستگی منقبض می شوند و دیر خسته می شوند. 4.این تارها می توانند مدت زیادی در حالت انقباض باقی بمانند.

اختصاصات تارهای عضلانی تند انقباض

1.تارهای تند انقباض ذخیره اکسیژن کمی دارند. 2.این تارها برای انقباض سریع و نیرومند طراحی شده اند. 3.این عضلات دوره استراحت کوتاه و حرکات سریع دارند. 4.زود خسته می شوند و دوره انقباض طولانی ندارند.

فصل پنجم

عضلات ناحیه شانه و اندام فوقانی

عضلات ناحیه شانه واندام فوقانی شامل پنج بخش به شرح زیر می باشد:

1.عضلات پایدار کننده کتف 2.عضلات مفصل شانه 3.عضلات آرنج و ساعد 4.عضلات ساعد وعضلات برون مفصلی 5.عضلات درون مفصلی دست

عضلات مفصل شانه

عضلات مفصل شانه به دو گروه قدامی و خلفی تقسیم می شوند :

عضلات ناحیه قدامی شانه شامل :

عضلات تحت کتفی وغرابی ـ بازویی است.

عضلات ناحیه خلفی شانه شامل :

عضله دلتويید ، عضله تحت خاری وعضله گرد کوچک وگرد بزرگ است.

عضلات اندام فوقانی

شامل عضلات ناحیه بازو ، عضلات ناحیه ساعد وعضلات دست است .

عضلات بازو

عضلات بازو به دو گروه تقسیم می شوند :

گروه اول : شامل عضله دو سر بازویی و بازویی قدامی است و موجب خم شدن ساعد روی بازو می شوند.

گروه دوم : شامل عضله سه سر بازو و عضله سه گوش آرنجی است و باعث باز شدن مفصل آرنج می شوند.

عضلات ساعد :

در ساعد عضلات زیادی وجود دارد این عضلات در دو گروه قدامی و خلفی قراردارند که هرکدام از این گروه ها نیز به دو گروه سطحی وعمقی تقسیم می شوند.

عضلات قدامی ساعد

شامل :

الف: طبقه سطحی که از عضلات زیر تشکیل شده است:

1.درون گرداننده مدور 2.زند اعلایی قدامی 3.کف دستی طویل 4.زنداسفلی قدامی 5.تاکننده سطحی انگشتان

ب: طبقه عمقی که از عضلات زیر تشکیل شده است:

1.درون گرداننده مربع 2.تاکننده دراز شست 3.تا کننده عمقی انگشتان

عضلات بخش خلفی ساعد

به دو گروه زنداعلایی و زنداسفلی تقسیم می شوند:

الف : گروه زند اعلایی : شامل برون گرداننده دراز ، بازکننده مچ دستی طویل ، بازکننده مچ دستی کوتاه.

ب: گروه زنداسفلی شامل : باز کننده انگشتان ،بازکننده انگشت کوچک ،باز کننده مچ دستی برون گرداننده کوتاه است.

عضلات دست

عضلات دست به سه گروه تقسیم می شوند:

1.عضلات تنار : که برجستگی سطح خارجی کف دست را بوجود می آورند. 2.عضلات هیپوتنار : که برجستگی سطح داخلی کف دست را بوجود می آورند. 3.عضلات فرورفتگی کف دست : عضلاتی که در فرورفتگی کف دست قرار دارند.

عضلات برجستگی بزرگ (تنار)

این عضلات چهار عددند و در حرکات شست موثرند وعبارتند از :

1.دور کننده کوتاه شست 2.خم کننده کوتاه شست 3.متقابله شست 4.نزدیک کننده شست

عضلات برجستگی کوچک (هیپوتنار)

تعداد این عضلات نیز چهار عدد است وعبارتند از :

1.کوتاه کف دستی 2.دور کننده انگشت کوچک 3.خم کننده کوتاه انگشت کوچک 4.متقابله انگشت کوچک

عضلات فرورفتگی کف دست

عضلات فرو رفتگی به دو گروه زیر تقسیم می شوند :

الف : گروه عضلات دودی که تعدادشان چهار عدد است.

ب: گروه عضلات بین استخوانی که تعدادشان 8 عدد است وبه دو گروه کف دستی و پشت دستی که هر کدام چهار عددند تقسیم می شوند .

عضلات مفصل آرنج و ساعد

فصل ششم

عضلات مفصل ران واندام تحتانی

عضلات بخش قدامی مفصل ران بنام عضلات خم کننده مفصل ران شناخته شده اند و شامل عضلات سوئز بزرگ ، سوئز کوچک ، و خاصره ای می باشند.

عضلات ران

عضلات ران به سه گروه تقسیم می شوند:

گروه اول : عضلات ناحیه قدامی ران شامل : عضله چهار سر وعضله خیاطه است .

گروه دوم : عضلات ناحیه خلفی ران شامل : عضلات نیم غشایی ، نیم وتری ودوسر رانی است.

گروه سوم : عضلات ناحیه داخلی ران شامل : شامل عضلات شانه یی ، نزدیک کننده طویل ، نزدیک کننده کوتاه وراست داخلی است .

عضله چهار سر رانی

عضله ای است که از چهار عضله مختلف بوجود آمده است این عضلات توسط یک تاندون مشترک به قسمت فوقانی کشکک زانو متصل می شوند این چهار عضله عبارتند از پهن جانبی ، پهن میانی ، پهن داخلی و راست رانی.

عضلات ساق پا

عضلات ساق پا را می توان در سه گروه عضلات قدامی ،عضلات خلفی وعضلات بخش جانبی ساق پا تقسیم کرد.

عضلات قدامی ساق پا : شامل ساقی قدامی ، بازکننده طویل انگشتان پا ، نازک ني یی طرفی و بازکننده طویل پشت پا می باشد .

عضلات خلفی ساق پا شامل : عضلات دوقلو ، نعلی ،کف پایی ، ركبي ، خم کننده طویل انگشتان ، ساقی خلفی و خم کننده طویل شست پا می باشد.

عضلات جانبی ساق پا شامل : دو عضله نازک ني یی طویل و نازک ني یی کوتاه می باشد.

عضلات پا

عضلات پا به دو دسته مختلف تقسیم می شوند:

1.عضلات پشتی پا شامل باز کننده کوتاه انگشتان که بخشی از این عضله به نام عضله بازکننده کوتاه شست موسوم است . 2.عضلات کف پا که به سه گروه داخلی ، جانبی و میانی تقسیم می شوند.

عضلات تنه:

به دو دسته قدامی وخلفی تقسیم می شوند.

عضلات قدامی تنه

به دو دسته تقسیم می شوند:

1.عضلات ناحیه سینه شامل سینه ای بزرگ ، سینه ای کوچک ، تحت ترقوه ای ، دندانه ای بزرگ وعضلات بین دنده ای است. 2.عضلات ناحیه شکم شامل : مورب خارجی ، مورب داخلی ، عرضی شکم ، راست شکم و مربع کمری است.

عضلات خلفی تنه

عضلات خلفی تنه : شامل عضلات ذوزنقه‌اي ، پشتی بزرگ ، گوشه ای ، متوازی الاضلاع ، گوشه ای دندانه ای خلفی فوقانی ، دندانه ای خلفی تحتانی ، پشتی دراز و مربع کمری است .

عضلات اصلی تنفس شامل :

دیافراگم ، عضلات بین دنده ای

عضلات کمکی شامل : عضلات جناغی چنری ، پستانی نردبانی ( قدامی ، میانی ، وخلفی وسینه ای بزرگ وسینه ای کوچک است).

فصل هفتم

دستگاه عصبی

ساختمان سلول

سلول پیچیده ترین وکوچکترین واحد ساختمانی بدن انسان است که قادر است تمامی اعمال حیاتی بدن را انجام دهد .

تمامی سلول های بدن انسان در اندازه میکروسکپی وقطر آنها از 5/7 میکرون تا 300 میکرون تغییر می کند.

قسمتهای اصلی سلول شامل :

1.غشای سلول در بیرون 2.هسته سلول در مرکز 3.سیتوپلاسم سلول بین غشای سلول وهسته سلول 4.اندامکها به تعداد زیاد داخل سیتوپلاسم

غشای سلول

غشای سلول علاوه بر محصور نمودن سلول وظایف مهم و پیچیده ای را انجام می دهد.

که مهمترین آنها انتقال آب ، متابولیت های سلولی و مواد مختلف در دو سوی غشاء است .

هسته سلول

هسته سلول توسط غشای هسته محصور شده است که دارای هزاران منفذ است هر هسته دارای یک یا چند هستک می باشد.

اندامک های سلول شامل :

راتیکولوم اندوپلاسمیک

دستگاه گلژی

لیزوزم ها

میتوکندری ها

تعریف بافت وانواع آن

به کلیه سلول هایی که شکل یکسان دارند ویک وظیفه را انجام می دهند بافت می گویند .

مانند: بافت پوششی ، بافت پیوندی ، بافت عضلانی ، بافت عصبی

پیدایش دستگاه عصبی

از هفته سوم زندگی جنینی صفحه عصبی ایجاد می شود که با رشد صفحه عصبی ابتدا در بخش قدامی لوله عصبی پنج حبابچه بوجود می آید که عبارتند از :

تلانسفالون ، دی انسفالون ، مزانسفالون ، متانسفالون ومیلانسفالون ، هر یک از این حبابچه ها بخشی از دستگاه عصبی را بوجود می آورند .

ساختار بافت عصبی

بافت عصبی از تعداد زیادی سلول تحریک پذیر یا نورون بوجود آمده است

نورون ها وظیفه انتقال امواج عصبی را به عهده دارند .

سلولهای دیگری بنام سلول های نوروگلی وظیفه حفاظت از قسمت های مختلف دستگاه عصبی را عهده دارند.

خواص اصلی سلول های عصبی ( نورون ها )

سلول های عصبی یا نورون ها سه خاصیت مهم دارند :

1. تحریک پذیری 2.هدایت 3.انتقال

چگونگی تشکیل شبکه های عصبی وانواع آن

اعصاب نخاعی در خارج از ستون فقرات چهار شبکه عصبی به نامهای زیر بوجود می آورند:

1.شبکه عصبی گردنی 2.شبکه عصبی بازویی 3.شبکه عصبی کمری 4.شبکه عصبی خاجی

ساقه مغز و قسمتهای مختلف آن

ساقه مغز بخشی از دستگاه عصبی است که از سه بخش مجزا تشکیل شده است.

این بخشها عبارتند از : بصل النخاع ، پل مغزی ، ومغز میانی .

مخچه وپایکهای آن

مخچه در زیر مخ قرار دارد و توسط سه جفت پایک با ساقه مغز مرتبط می شود.

پایک های فوقانی مخچه را به مغز میانی متصل می کند.

پایک های میانی مخچه را به پل مغزی متصل می کند.

پایک های تحتانی مخچه را به بصل النخاع متصل می کند.

ساختمان مخچه

مخچه از دو نیمکره جانبی تشکیل شده است که توسط کرمنیه به هم متصل هستند وهر کدام از نیمکره ها از دو بخش خاکستری و سفید تشکیل شده اند .

پرده مننژ ماده خاکستری مخچه را مي پوشاند و لایه سفید در زیر لایه خاکستری قرار دارد.

مغز قدامی و قسمتهای آن

مغز قدامی فوقانی ترین بخش دستگاه عصبی مرکزی است و شامل نیمکره های مخ و تشکیلات اطراف بطن سوم است.

تشکیلات اطراف بطن سوم

شامل تالاموس ، هیپوتالاموس ، غده اپی فیز و تعدادي هسته دیگر است بسیاری از اعمال احشایی بدن توسط هیپوتالاموس و ارتباطاتی که با غده هیپوفیز برقرار می کند تنظیم و کنترل می شود .

نیکره های مخ

نیمکره های مخ توسط شیارهای عمیقی به چهار قطعه یا لوب تقسیم می شوند لوب های مخ عبارتند از :

1.لوب پیشانی 2.لوب آهیانه ای 3.لوب گیجگاهی 4.لوب پس سری

ساختمان داخلی نیمکره های مخ

نیمکره های مخ از دو بخش خاکستری وسفید تشکیل شده اند بخش خاکستری به صورت یک لایه نازک قسمت قشری دو نیمکره را می پوشاند وماده سفید در داخل ماده خاکستری جای دارد قشر مخ از 6 لایه سلول تشکیل شده است وحدود 3ـ2 میلیمتر ضخامت دارد .

محل اتصال دو نیمکره مخ

دو نیمکره مخ توسط جسم پنبه ای که در زیر شیار طولی مرکزی واقع است به یکدیگر مرتبط می شوند و فعالیتهای دو نیمکره توسط این ارتباط هماهنگ می شود .

خصوصیات اعصاب مغزی

اعصاب مغزی 12 زوج اند که بعضی از آنها حسی بعضی حرکتی و برخی مختلط اند .

اعصاب زوج پنجم ، نهم ، هفتم و دهم اعصاب مختلط هستند ، اعصاب زوج اول ، دوم وهشتم حسی هستند و اعصاب زوج سوم ، چهارم ،ششم ، یازدهم و دوازدهم حرکتی هستند .

دستگاه عصبی خودکار

دستگاه عصبی خودکار بخشی از دستگاه عصبی است که کنترل غیر ارادی ارگان های بدن را عهده دار است و شامل دو بخش عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک است .

ساختار دستگاه عصبی سمپاتیک

دستگاه عصبی سمپاتیک در گره های عصبی که از دو طرف ستون فقرات قرار دارند و با دستگاه عصبی مرکزی در ارتباط اند تشکیل شده است .

ساختار دستگاه عصبی پاراسمپاتیک

دستگاه عصبی پاراسمپاتیک در اعصاب زوج سوم ،هفتم ، نهم ودهم مغزی وهمچنین بخش خاجی نخاع وجود دارند مهمترین عصب پاراسمپاتیک اعصاب زوج دهم یا عصب واگ است.

فصل هشتم

دستگاه قلبی ـ عروقی

دستگاه قلبی ـ عروقی شامل یک عضو مرکزی بنام قلب و لوله هایی است بنام عروق که با قلب ارتباط دارند .

قلب

قلب تلمبه ای است عضلانی که خون را به درون رگ ها پمپ می کند در حقیقت قلب دو تلمبه دارد که تلمبه چپ خون حاوی مواد اکسیژن و مواد غذایی را درسرتاسر بدن توزیع می کند و تلمبه راست خون تیره را جهت اکسیژن دار شدن به شش ها می فرستد .

ساختمان قلب

قلب شکل مخروط دارد ودارای یک قاعده ویک نوک است ،وزن قلب حدود 250 گرم است ودارای دو حفره در طرف چپ ودو حفره در طرف راست است هریک از این حفره ها دو قسمتی هستند ودهلیز و بطن نامیده می شوند .

دریچه های دهلیزی بطنی قلب

بین دهلیزها و بطن ها دریچه های دهلیزی بطنی قراردارند دریچه بین بطن چپ و دهلیز چپ را دریچه میترال می گویند که مانع بازگشت خون از بطن چپ به دهلیز چپ می شود . و دریچه بین بطن راست و دهلیز راست را دریچه سه لتی می گویند ، که مانع بازگشت خون از بطن راست به دهلیز راست می شود .

دریچه های سینی

بطن راست و بطن چپ دارای یک مجرای خروجی به عروق بزرگ هستند که بنام دریچه های سینی آئورت و ششي معروف اند .

دهلیزها

دهلیز جمع کننده خون از قسمت های مختلف بدن هستند . دهلیز راست خون تیره کل بدن را توسط بزرگ سیاهرگ زیرین و بزرگ سیاهرگ زبرین جمع می کند وبه بطن راست می فرستد.

و دهلیز چپ خون روشن چهار سیاهرگ ششی را از شش ها گرفته و به بطن چپ می فرستد.

ساختمان دیواره قلب

دیواره قلب از سه لایه تشکیل شده است که از خارج به داخل عبارتند از :

لایه خارجی یا پریکارد که از دو لایه پریکارد احشایی وپریکارد جداری تشکیل شده است .

لایه میانی یا میوکارد که لایه عضلانی قلب است وبسیار ضخیم تر از دولایه دیگر است .

لایه داخلی اندوکارد لایه نازکی است که سطح داخلی حفره های قلب را می پوشاند.

دستگاه هدایت قلب وعروق

قلب تنها عضله ای است که قادر به انقباض ریتمیک مادام العمر است . دستگاه هدایتي اختصاصي قلب از قسمت های زیر تشکیل شده است.

گره سینوسی که در دیواره خلفی دهلیز راست قراردارد.

گره دهلیزی بطنی که در قسمت بالای دریچه سه لتی و جدار بین دو دهلیز قراردارد .

دسته هيس و سیستم پورکنیژ که تحریک را به کلیه قسمتهای هر دوبطن منتقل می کنند .

گردش خون بزرگ ،گردش خون کوچک

در گردش خون بزرگ خون روشن از بطن چپ پمپاژ می شود وتوسط شریان آئورت به کلیه قسمتهای بدن منتقل می شود وسپس توسط بزرگ سیاهرگ زیرین وزبرین به دهلیز راست برمیگردد.

در گردش خون کوچک خون تیره از بطن راست توسط سرخرگ ششی به ششها فرستاده می شود وپس از انجام تبادلات گازی توسط چهار سیاهرگ ششی به قلب باز می گردد .

سیستم باب کبدی

خون سیاهرگی معده ، طحال ، لوزالمعده ،کیسه صفرا وروده ها بدلیل همراه داشتن مواد متابولیتی وسمی مستقیماً وارد جریان خون سیاهرگی نمی شوند ابتدا توسط سیاهرگ باب به کبد منتقل می شوند وپس از تصفیه به جریان خون بزرگ سیاهرگ زیرین وارد می شود .

دستگاه لنفاوی

دستگاه لنفاوی رابطه نزدیک با دستگاه گردش خون دارد وبخشی از ترکیبات محیط داخلی بدن مانند : چربیها و پروتئین ها از این طریق به قلب باز می گردند .

فصل نهم

دستگاه تنفس

دستگاه تنفس وظیفه رساندن اکسیژن از محیط خارج به بدن انسان و دفع co2 را به خارج بدن عهده دار است و شامل راههای تنفسی و ششهاست .

راههای تنفسی شامل :

بینی ، حلق ، حنجره ، نای ، برونش ها و برونشیول هاست .

ششها

ششها قسمت اعظم قفسه سینه را اشغال کرده اند در سطح میانی هر شش ناف ریه قراردارد که محل عبور یا خروج رگهای خونی ، عروق لنفاوی ، اعصاب و برونش های اصلی است روی شش ها را پرده ای دو جداره بنام پرده جنب می پوشاند.

لوب های ششی

هر یک از شش ها توسط شیارهایی به قسمت های کوچکتری بنام لوب تقسیم می شود شش راست دارای سه لوب وشش چپ دارای دو لوب می باشد.

حجم های تنفسی

برای تبادل اکسیژن ودی اکسید کربن در خانه های ششی حجم هوای موجود در ریه ها دایماً تغییر می کند حجم های تنفسی را با دستگاهی بنام اسپیروتر اندازه گیری می کنند.

تعریف حجم های تنفسی

حجم هوای جاری : مقدار هوایی است که در حال استراحت و تنفس عادی از ریه ها خارج یا به آن وارد می شود.

حجم هوای ذخیره دمی :مقدار هوایی است که علاوه بر حجم هوای جاری می توان با یک دم عمیق وارد ریه ها کرد.

حجم هوای ذخیره بازدمی : مقدار هوایی است که می توان پس از یک بازدم عادی با یک بازدم عمیق از ریه ها خارج کرد.

حجم هوای باقیمانده : مقدار هوایی که پس از بازدم عمیق در ریه ها باقی می ماند حجم هوای باقیمانده می گویند.

خلاصه کتاب آناتومی انسانی

مطالب مشابه :

دانلود کتاب آموزش گام به گام علوم غریبه(آداب دعانویسی و احضارات)این کتاب از کاملترین کتابهای علوم غر

پاسخ فعالیت های مطالعات اجتماعی اول دبیرستان

کمک درسی ادبيات فارسي سال اول دبیرستان - گام به گام

آموزش گام به گام درس به صورت تصویری دروس دانشگاه

خلاصه کتاب آناتومی انسانی

کمک درسی جغرافيا سوم راهنمايي - گام به گام

کمک درسی زبان فارسي اول دبيرستان - گام به گام

پاسخ خودآزمایی های ادبیات فارسی سال اول دبیرستان