فاسيولا هپاتيكا

فاسيولا هپاتيكا | Fasciola hepatica  فاسیلولا هپاتیکا کرم پهنی از دسته ترماتودهای است که باعث بیماریهای  دیستوماتوز ، فساد کبدی، کپلک می شود که  سابقا به آن Distomum hepaticum می گفتند. این انگل در داخل مجاري صفراوي كبد علفخواران و انسان زندگي مي كند .در گوسفند، گاو، سگ، خرگوش، فیل، میمون، الاغ، گوزن و بز کوهی دیده می شود. انسان میزبان اتفاقی این انگل است . اين كرم بيماري فاسيولوزيس يا كرم كپلك گوسفند را در انسان و علفخواران ايجاد مي كند.   همان طور که میدانید انگل های به دسته های زیر تقسیم بندی می شوند :

  • سارکوماستیگوفورا
  • اپی کمپلکسا
  • میکروسپورا
  • سیلیوفورا
  • پلاتی هلمنت ها
  • نماتدا
  •  آرتروپودا
  • آکانتوسفالا

فاسیولا هپاتیکا جز خانواده پلاتی هلمنت ها (کرم های پهن ) و از رده ترماتود (trematoda) و از کلاس دیژنا ها (Digenea) است .

فاسيولا هپاتيكا , Fasciola hepatica

فاسيولا هپاتيكا , Fasciola hepatica

مورفولوژي فاسيولا هپاتيكا

اين كرم پهن، برگي شكل ( leaf-like)، گوشتی و به ابعاد 3-2 سانتي متر طول و 3/1 تا 8/0 سانتي متنر عرض است. سر كرم باريك و مخروطي شكل و قسمت قدامي پهن و عريض است. در سطح پشتی شکمی پهن است. دو بادكش دهاني و بطني (acetabulum)دارد و درقسمت قدامي داراي مخروط راسي يا Cephalic cone است. بادکش شکمی سطحی است.كرم به رنگ خاكستري- قهوه اي است. در یک سوم طول کرم روزنه ورودی کانال لورر در فصل تخمگذاری ظاهر می شود. کوتیکول ، دارای فلسهای محکم ، زبر و ضخیم است و در حفاظت کرم نقش دارد.   دستگاه گوارش

دهان در بادکش شکمی قرار دارد  و اتاق دهانی قیفی است . اندازۀ بادکش دهانی 1 و شکمی که نزدیک به آن است 1.6 میلیمتر است pharynx ، کوتاه، گرد و عضلانی است و  مری کوتاه و باریک .  روده دوشاخه و  روده کور با تعداد زیاد سکوم یا دیورتیکول که در سمت خارجی بسیار منشعب هستند دیده می شود .  تغذیه از خون و مواد داخل مجاری صفراوی (تا 8/1 میلیلیتر خون در روز) با مکش انجام میگیرد . دفع مواد زائد هم از طریق دهان است .

سیستم تنفسی ، عصبی و ترشحی

تنفس کرم بیهوازی از مسیر گلیکولیز است و  سیستم ترشحی شامل سلولهای شعله ای ، توبولهای ترشحی، کانالهای ترشحی پشتی و شکمی و کانال ترشحی اصلی و منفذ ترشحی میباشد . سیستم عصبی شامل مرکزی (عقده های مغزی گردآمده بوسیله حلقه عصبی اطراف مری) ، سیستم محیطی ( سه طناب طولی پشتی ، شکمی و طرفی) و اندامهای حسی بیشتر دور بادکشها است .     شکل شماتیک اعضای فاسیولا هپاتیکا   مورفولوژی فاسيولا هپاتيكا , Fasciola hepatica    
    • CI, CS, cirrus sac
    •  D, fused vitelloduct
    • EG, egg
    • EX, excretory bladder
    • GL, prostate glands
    • GP, genital pore
    •  IN, intestinal branches (interrupted)
    •  L, Laurer's canal
    •  MG( لغزنده کردن مجرا و فعال کردن اسپرمها)
    • OS, oral sucker
    • OT, OV,  ootype( درفاسیولا نیست), ovary
    • PH, pharynx
    • RS, receptacle seminal
    • TE, testis
    • UT, uterus
    • VD, vas deferens
    • VE, vas efferens
    • VI, vitellaria( در تشکیل مواد زرده ای و پوسته ای)
    • VS, ventral sucker

 

تخم كرم فاسیولا هپاتیکا

تخم فاسيولا هپاتيكا , Fasciola hepatica

 

 بيضي شكل با اندازه 145-150 ميكرون، دريچه دار كه در داخل آن توده سلولي قرار دارد. تخم در سرما و خشكي از بين مي رود ولي در شرايط مرطوب بيش از يك سال زنده مي ماند. لازم به ذکر است که طول عمر كرم  هم 10 سال يا بيشتر است.

   

مراحل مختلف انگل فاسیولا (مراحل بیماری زایی)

چرخه زندگی کرم فاسیولا

 

چرخه زندگی فاسيولا هپاتيكا , Fasciola hepatica

تخم انگل  در زیر دمای 10 درجه و بالای 30 درجه رشد نمی کند میراسیدیوم در 30 درجه سانتی گراد در مدت 9-15 روز تشکیل می شود و آنزیم hatching در این مرحله نقش دارد . انزیم hatching در اثر قرار گرفتن در معرض نور ترشح می شود. این آنزیم مواد شیمیایی را که باعث انسداد  دریچه تخم شده بودند را حل می کند. عمر میراسیدیوم مژه دار 8 ساعت است .  میراسیدیوم بعد از ورود به بدن میزبان واسط تبدیل به یک لارو طویل کیسه ای شکل توخالی به نام اسپوروسیت می شود.هر اسپوروسیست 5-8 ردی ایجاد می کند . ردی بسیار کاملتر ، محرک و دارای دستگاه گوارش است و  به غدد گوارشی حلزون مهاجرت ، تبدیل به ردی مادر و داخلش ردی های دختر تشکیل (مثل پاراگونیموس ) و از آنها هم 14-20 سرکر تولید می شود . سرکر از راه کیسه هوایی حلزون وارد آب و تا یکساعت بعد روی گیاهان آبزی به متاسرکر تبدیل می شود.

پاتوژنزیس

پاتوژنزیس بعنوان یک نتیجه مستقیم فعالیت فلوکها می تواند حاد یا مزمن باشد.فاسیولیازیس حاد یا فساد کبد (Liver rot) در طول مهاجرت پیش از بلوغ در پارانشیم کبد اتفاق می افتد که بمدت 8 هفته انجام می شود. شدیدترین و وخیم ترین تغییرات در فاسیولیازیس حاد در کبد دیده می شود. کبد متورم می شود و گاهی این حالت بحدی  است که کپسول کبد پاره می شود. مواد دفعی کرم بسیار مهم هستند و تولید کم خونی ، اسهال و ائوزینوفیلی می کند.فاسیولیازیس مزمن پس از 12 هفته اتفاق می افتد، زمانی که فلوکها به مجاری صفراوی می رسند و از لحاظ جنسی بالغ می گردند . ضايعاتي كه در كبد ايجاد مي گردد در اثر حركت كرم بالغ در پارانشيم بافت كبد است كه باعث آتروفي و فيبروزه شدن آنها مي شوند.در آلودگی شدید ( تا 200 کرم در یک کبد) عارضه Liver- rot یا پوسیدگی کبد در طول مهاجرت و پیش از بلوغ در پارانشیم کبد در مدت 8 هفته ایجاد می شود.علايم اصلي در انسان در فاسیولیازیس مزمن پس از حدود 12 هفته ، دردهاي شكمي كه بيشتر در قسمت راست و بالاي شكم است، کبد دردناک، اسهال، استفراغ، سردرد، تبهاي نامنظم، افزايش ائوزينوفيلهاي خون، كم خوني و تعريق زياد كه به بزرگي كبد و نهايتا يرقان انسدادي ( تورم مجاري صفراوي يا انسداد مكانيكي) منجر مي شود.ندرتا ممكن است وارد نسوج غير معمول مثل پانكراس، ريه، مغز، نخاع  و... شده و عوارض مربوط به آن عضو را نشان دهند.نشانه های فاز حادبیماری ،  تب بالای 40، لکوسیتوز ، ائوزینوفیلی بالای 60%، ESR بالا، علائم آلرژی است و نشانه های فاز مزمن ،  کبد بزرگ و دردناک، یرقان انسدادی، بدلیل التهاب و انسداد مجاری صفراوی، گاهی گرانولوما هم بدیل حضور اکتوپیک انگل اتفاق میافتد . کلفتی مجرا ناشی از واکنش های فیبروتیک است و آنمی نورموسیتیک هم دیده می شود .     تشخیص  
  1. بالینی
  2. سی تی اسکن و اولترا سوند
  3. ديدن تخم انگل در مدفوع يا توباژ دوازدهه
  4. 3 تا 4 بار آزمايش
  5. در 30% موارد آلودگی تخم را در نمونه هال مدفوع و یا مواد معده ای نمی توان دید
  6. روش تلمن : بجای فرمل اسید کلریدریک، نفوذ در جدار تخم و شفاف کردن آن( روش رسوبی اختصاصی برای ترماتد ها)
  7. بيمار بايد از خوردن جگر و گوشت پرهيز نمايد.

تشخیص ایمنولوژیک

  1. تستهای داخل جلدی خیلی اختصاصی نیستند و چند هفته بعد مثبت می شوند .
  2. هماگلوتیناسیون پاسیو استفاده می شود
  3. IgG4 ELISA با استفاده از cathepsin L1 cysteine proteinase بعنوان آنتی ژن
  4. sandwich ELISA تا یک هفته بعد از عفونت
  5. Western immunoblots برای تایید عفونت
  6. Fasciola coproantigen بسیار امیدوار کننده بوده است .  

درمان فاسیولا هپاتیکا

  • دي هيدرو امتين دي هيدرو كلرايد | تزريق عضلاني 1 ميلي گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن
  • دي كلروفنل يا Bithionol | ۳۰ اله ۵۰  ميلي گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن يك روز در ميان و 10-15 دز موثر است.
  • پرازيكوانتل
  •  Triclabendazole | بمدت 1 یا دو روز تا 90% تاثیر دارد و داروی انتخابی است .
  • مقاومت فاسیولا در برابر داروها: آنزیم گلوتاتیون اس ترانسفراز ( GST ) زیاد ترشح می شود و دارو را دتوکسیفیه می کند .

اپيدميولوژي فاسیولا هپاتیکا

اين كرم انگل مجاري صفراوي گوسفند، بز، گاو و ساير نشخوار كنندگان مثل شتر، اسب، خرگوش، كانگورو، فيل و پستانداراني مثل ميمون، خوك، سگ و گربه است.ميزبانان حقيقي و حساسگوسفند، بز، گاو است . آلودگي انسان با خوردن سبزيجات آلوده حامل متاسركر ، در ایران نعنای آبی و بعضی دیگر از سبزیجات مورد استفاده در سالاد و گاهی هم در آب آشامیدنی است . آلودگي از اغلب كشورهاي جهان مثل: مصر، آمريكاي جنوبي، تايلند، اروپا، آفريقا و شوروي گزارش شده است. در ايرانهم  شهرهاي رشت، انزلی و صومعه سرا در گیلان، سواحل درياي مازندران، اصفهان و مشهد بیشترین گزارش را دارند . کرم بالغ در مدت 3-4 ماه بالغ و 5 – 12 سال عمر می کند در اروپا L. Truncatula  و در شمال غرب آفریقا L. tomentosa  و در آمریکای جنوبی L. viatrix  میزبان واسط هستند .    برگرفته شده ازسايت علوم آزمايشگاهي يزد پيشگيري
  1. ريشه كني انگل در دامهاي علفخوار از طريق درمان عمومي آنها
  2. مبارزه با حلزونهاي ميزبان واسط
  3. خودداري از خوردن سبزيجات خام خصوصا شاهي و سبزيجات سالادي
  4. در مناطق آلوده چون ممكن است آب آشاميدني هم حوي لارو انگل باشد لازم از شرب اين گونه آبها جلوگيري كرد


مطالب مشابه :


مجتمع ارون(آزاد راه تهران _کرج)

این روزها خبر از احداث یک مجتمع عظیم در آزاد راه تهران _کرج به ورود به مجتمع سیستم سازه



آناتومی

دامپزشکی دانشگاه آزاد واحد کرج دستگاه گوارش به ترتيیب از شديد و افزايش حجم ورود و



آغاز و چگونگی ثبت نام پذیرفته شدگان کارشناسی ارشد فراگیر بهمن ۹۲ دانشگاه پیام نور

مدیریت ساخت پیام نور کرج توانند با ورود به سیستم گلستان به نشانی reg به سیستم



اناتومی و فیزیولوژی قلب

دامپزشکی دانشگاه آزاد واحد کرج وريد وداج در محل ورود آن به داخل قفسه سیستم ایمنی بدن



همایش منطقه ای ریاضی محض و کاربردی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

آزاد اسلامی واحد کرج دانشگاه آزاد اسلامی ورود به تهران سیستم



فاسيولا هپاتيكا

دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج سیستم تنفسی ، عصبی از ورود به بدن میزبان



فرایند دایکاست Diecasting

انجمن علمی متالورژی دانشگاه آزاد کرج کرج از تاریخ 1388 شروع به سیستم محفظه گرم به



راهنمای سیستم (دستورالعمل اجرائي نحوه تكميل اطلاعات آموزشگاه هاي ازاد)

راهنمای سیستم ورود به منوي « سيستم ورود موسس آموزشگاه آزاد به منوي « سيستم



کارت ورود به جلسه امتحان

کارت ورود به جلسه و فعالیت غیر علمی نداشته و به هیچ نهادی پیام نور کرج



فرآیند ذوب و احیاء در کوره بلند

انجمن علمی متالورژی دانشگاه آزاد کرج سیستم است. با دم قبل از ورود به بوته مذاب



برچسب :