زبان و ادبیات فارسی در کنکور سراسری

زبان و ادبیات فارسی در کنکور سراسری

زبان و ادبیات فارسی از مهم‌ترین دروس عمومی در کنکور سراسری است. اهمیت این درس، جدای از ضریب بالای آن (ضریب 4)، در مقایسه با دیگر دروس عمومی، به تنوع مباحث و موضوعاتی است که در 25 سؤال مطرح شده از داوطلبان خواسته می‌شود.

سؤالات زبان و ادبیات فارسی در کنکور سراسری از سال 1381 تاکنون نسبت به گذشته، از حیث شکلی و محتوایی، تغییراتی اساسی کرده است که این تغییرات سبب دشوارتر شدن سؤالات و مفهومی شدن آن‌ها شده است، به گونه‌ای که بدون تسلط بی‌چون و چرا بر مفاهیم و موضوعات کتاب‌های زبان و ادبیات فارسی و دقت و تأمل در برخی جزئیات، نمی‌توان نتیجه‌ی درخشانی در این درس کسب کرد.

جز دو بخش لغت و تاریخ ادبیات که سؤالات آن ارتباط سرراست و مستقیمی با کتاب درسی دارد. دیگر بخش‌ها (املاء، آرایه‌های ادبی، زبان فارسی و قرابت معنایی)، ارتباط صد‌ در صد مستقیمی با کتاب درسی ندارد و مواد و مصالح آن از کتاب‌های خارج از کتاب‌های درسی انتخاب می‌شود.

25 سؤال زبان و ادبیات فارسی در کنکور سراسری، در شش بخش زیر طرح می‌شود که به اختصار به معرفی این بخش‌ها می‌پردازیم و تعداد سؤال هر بخش را مشخص می‌کنیم.

1) لغت: 2 الی 3 سؤال، به معنی لغت اختصاص دارد. برای پاسخ‌گویی به سؤالات این بخش، دانش‌آموزان علاوه بر تسلط کامل به واژه‌نامه‌های ادبیات 2 و 3 و پیش‌دانشگاهی، باید با معانی برخی واژه‌های مهم که در واژه‌نامه‌ها نیامده است نیز آشنا باشند.

2) املاء: از مبحث املاء معمولاً 2 سؤال طرح می‌شود. در این بخش، متنی خارج از کتاب‌های درسی انتخاب می‌شود امّا لغاتی که در این متن‌ها غلط املایی محسوب می‌شوند، به نحوی در کتاب‌های درسی وجود دارند. آشنایی با لغات مهم املایی کتاب‌های ادبیات و زبان فارسی، شرط پاسخ‌گویی به سؤالات املاء است.

3) زبان فارسی: از این بخش معمولاً 5 الی 6 سؤال مطرح می‌شود. شمارش واج، تکواژ و واژه، ساختمان واژه، مباحث متعدد گروه اسمی، جمله‌های چند جزئی و ویرایش، عمده مباحثی است که در این چند ساله از آن‌ها سؤال طرح شده است. از مباحثی دیگر چون فرایندهای واجی، کلمات دخیل، شیوه‌ی بلاغی و تشخیص اضافه‌های تشبیهی و استعاری نیز سؤالاتی طرح شده است. برای پاسخ‌گویی به سؤالات زبان فارسی علاوه بر مطالعه‌ی کتاب درسی و حل تست‌های سراسری، مطالعه‌‌ی کتاب‌های کمک آموزشی در این زمینه توصیه می‌شود.

4) تاریخ ادبیات: 3 سؤال به تاریخ ادبیات اختصاص دارد. برای پاسخ‌گویی به سؤالات این بخش باید درآمدهای آغازین فصل‌های کتاب‌های ادبیات فارسی، نکات تاریخ ادبیاتی آغاز درس‌ها و اعلام ادبیات فارسی 2 و 3 را به دقت مطالعه کرد.

5) آرایه‌های ادبی: از مبحث آرایه، 3 سؤال مطرح می‌شود. چون ابیات و شواهد سؤالات آرایه‌های ادبی اکثراً خارج از کتاب‌های درسی است، در نهایت درک و شناخت عمیق هر یک از آرایه‌ها و تشخیص آن‌ها در ابیات خارج از کتاب‌های درسی، شرط پاسخ گویی به سؤالات این بخش است. ضروری است که دانش‌آموزان رشته‌های غیر علوم انسانی با مباحث و موضوعات آرایه‌های ادبی در حد کتاب آرایه‌های ادبی سال سوم علوم انسانی آشنا شوند.

6) قرابت معنایی تناسب مفهومی: 8 الی 9 سؤال به قرابت معنایی اختصاص دارد. در این بخش معمولاً بیت یا عبارتی از کتاب درسی انتخاب می‌شود و ابیاتی خارج از کتاب‌های درسی در گزینه‌ها درج می‌شود. در این حال دانش‌آموز باید به تناسب و اشتراک مفهومی این ابیات پی ببرد و گزینه‌ی درست را انتخاب کند. درک عمیق مفاهیم کتاب‌های درسی ادبیات و تشخیص این مفاهیم در ابیات و عبارات خارج از کتاب، شرط پاسخ گویی به سؤالات این بخش است. دانش‌آموزان عزیز باید توجه داشته باشند که یک مفهوم و مطلب را می‌توان به شکل‌های گوناگون بیان کرد.

روش مطالعه ادبیات

از درسی می‌گوییم كه دارای سه تك واژ است و بسیاری مسائل حل نشده و در ابهام دارد. از درسی می‌گوییم كه پر از سؤالات مطرح شده‌ی بدون پاسخ و دارای اختلاف‌ نظرهای فراوان است. از درسی می‌گوییم كه تا شما به خوبی بر آن مسلط نشوید، با بقیه‌ی دروس هم آشتی نخواهید كرد. پس برای چنین كار مهمی، با هم به یك اردوی آموزشی كوتاه با چند ایستگاه می‌رویم.

ایستگاه اول: سر در ایستگاه: واژگان

با همه‌ی واژگان كتاب درسی آشنا شویم، چه آن‌هایی كه خوش اقبال و ستاره دارند و چه واژگانی كه قرعه‌ی فال به نام‌شان نیفتاده و ستاره ندارند و شما را به سفر كوتاه انتهای كتاب، هدایت نمی‌كنند؛ اما بدانیم كه دانستن همه‌ی این واژگان، گام اول درك معانی و مفاهیم است كه خود یك هواپیمای مافوق صوت است كه شما را به درون ادبیات و جمله‌های قدیمی و جدید، رهنمون می‌کند.

ایستگاه دوم:

نكته‌ی مورد نظر در این ایستگاه، روان‌خوانی دروس، چه شعر و چه نثر است. كم‌كم بخوانید و روان هم بخوانید تا به دریافت معانی و مفاهیم دست یابید. یادتان باشد، مشكل عظیم ادبیات، نفهمیدن مطالبی است كه آن‌ها را مطالعه می‌كنید.

ایستگاه سوم: ایستگاه خود‌آزمایی‌ها و توضیحات

با تفكر و تعمق بیش‌تری، به نكات طلایی و برگزیده‌ی دروس بنگرید. كمتر حفظ كنید و بیش‌تر بفهمید. مسافران عزیز آماده‌ی صعود، مطلبی را كه بهتر بفهمید، بهتر حفظ خواهید كرد. امتحانات ترم 1، در پیش است؛ از امروز، عمیق فهمیدن و عمیق خواندن و سپس به محفوظات سپردن را پیشه كنید.

ایستگاه چهارم: تاریخ ادبیات و دانش‌های ادبی

با خواندن تاریخ ادبیات و نكته‌های ادبی، آشتی كنید. سعی كنید با كد‌گذاری در ذهن، با هر یك از شخصیت‌ها، ارتباط برقرار كنید؛ مثلاً از سیمین دانشور با اصطلاح ساج به عنوان یك درخت محكم و مستحكم یاد كنید. ساج: سووشون، آتش‌ خاموش، جزیره‌ی سرگردانی.

نگران نباشید. این مطالب با تكرار دو تا سه بار در ذهن، تثبیت خواهد شد؛ پس تكرار و تمرین را فراموش نكنید.
ایستگاه‌های قبل را سپری كردیم. اینك به ایستگاه پنجم می‌رسیم.

ایستگاه پنجم: شعر حفظی

شعر‌های حفظی را فراموش نكنید. از امروز تا شروع امتحانات ترم، هر روز تعداد كمی از ابیات را حفظ كنید زیرا شب امتحان برای انجام همه‌ی این كارها، فرصت ندارید. ذره ذره جمع كنید و تكرار و ممارست را فراموش نكنید.

روش مطالعه‌ی درس ادبیات:

ادبیات درسی است که برای هر قسمت آن شما به روش مطالعه‌ی متفاوتی نیاز دارید. شما باید ابتدا شروع به استخراج لغات از متن کتاب درسی کنید و هفته‌ای دو شب آن‌ها را مرور کنید. مخصوصاً لغاتی که شک‌برانگیز یا فراموش شدنی هستند، حتماً باید در طول هفته مرور شوند.

برای تاریخ‌ادبیات شما باید جدولی تهیه کنید و در آن جدول، تاریخ‌ادبیات‌ها را بنویسید و هر بار که یک شخصیت جدید را اضافه کردید، کل جدول را مرور کنید. نکته‌ی مهم این است که با رسیدن به هر درس به اعلام آن درس مراجعه کنید و اگر نکته‌ی جدیدی بود که در قسمت تاریخ‌ادبیات نوشته نشده بود، شما در جدول اضافه کنید. ابیات کتاب به صورت مفهومی خوانده شوند و نیازی به حفظ تک‌تک آن‌ها نیست زیرا در کنکور‌های سال‌های اخیر، معمولاً بیتی از کتاب داده می‌شود و قرابت معنایی آن با ابیات خارج از کتاب خواسته می‌شود. لازمه‌ی پاسخ‌گویی به این‌گونه سؤالات، آشنا بودن با مفهوم و پیام بیت اولیه می‌باشد.

به همین دلیل شما باید شم ادبی خود را بالا ببرید، نه این‌که ابیات و معانی آن‌ها را حفظ کنید. به نظر من یکی از راه‌های مؤثر تقویت قرابت و آشنایی با ابیات خارج از کتاب، زدن تست‌های متعدد و مرور آن‌ها می‌باشد. در مورد آرایه‌ها نیز خواندن دقیق جزوه و زدن تست راهی بسیار مؤثر و مطمئن برای گرفتن نتیجه است.

زبان و ادبیات فارسی در کنکور سراسری

مطالب مشابه :

سوالات کنکور

دانلود تاریخ ادبیات سوم

دانلود بهترین جزوه تاریخ ادبیات کنکور

زبان و ادبیات فارسی در کنکور سراسری

تاریخ ادبیات کنکور

تکنیک های رمزگردانی تاریخ ادبیات کنکور

چگونه ادبیات بخوانیم

ادبیات کنکور سراسری؟؟؟

منابع کنکور کارشناسی ارشد ادبیات فارسی