علل و راهکارهای بدخطی دانش آموزان

مقدمه

در بررسی علل بدخطی دانش آموزان دورۀ ابتدایی، علاوه بر عوامل آموزشی و تربیتی مؤثر بر دست خط آنان، باید عوامل مربوط به وضعیت جسمی و روانی کودکان نیز مورد توجه قرار گیرد. چه بسا بدخطی دانش آموزان به دلیل ضایعات استخوانی، عصبی یا حالات عاطفی و روانی نامطلوب باشد. در این صورت آموزش های معلم در زمینۀ خوشنوسی کافی نخواهد بود و ارجاع به یک متخصص، امری الزامی است.

از میان همۀ مهارت های تحصیلی، نوشتن، ملموس ترین آن هاست، زیرا فرد با استفاده از این مهارت، سندی از خود بر جای می گذارد. به همین دلیل مهارت در خوشنویسی اهمیت بسزایی دارد.

شناخت علل و عوامل مؤثر بر بدخطی از آن جهت اهمیت دارد کــه بـــا ریشه یابی و رفع آنها می توان تا حد زیادی به مهارت در خوشنویسی کمک کند. بنابراین فرضیه های زیر مطرح می شوند:

1- عدم آمادگی دانش آموزان در زمینه های جسمی، روحی و آموزشی موجب بدخطی می شود.

2- نامناسب بودن روش و وسایل کار موجب بدخطی دانش آموزان می شود.

3- تکالیف بیش از حد توسط معلم و بی توجهی خانواده ها موجب بدخطی دانش آموزان می شود.

مبانی نظری و پیشینه

در تحقیقاتی که جانسون و مایکل باست انجام داده اند، از کاستی های نوشتن با دست، با نام مشکلات مربوط به هماهنگی دیداری- حرکتی یاد شده است و جوردن آن ها را نارسانویسی نامیده است. او به علل نقص هایی از قبیل: کج نویسی بیش از حد، راست نویسی بیش از حد، پر فشار نوشتن، کمرنگ نویسی، زاویه دار نویسی بیش از حد، نامرتب نویسی و فاصله گذاری بیش از حد پرداخته است.

کیمبل اظهار داشته است که: «شماری از کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری، برای رشد عضله های ظریف دست و انگشتان، فاقد تجربه کار کردن با دست، چرخاندن، گرفتن، در دست فشردن یا فشار آوردن بر اجسام هستند».

کراوچ و جانسون و مایکل باست، نحوه قرار گرفتن کاغذ و طرز قرار گرفتن بدن را نیز از عواملی می دانند که در نارسایی های نوشتن با دست سهم دارند.

در تحقیقی که لوئیس انجام داد پی بردد که در دست نوشته های گروهی از کودکان کلاس اول، متداول ترین خطا اندازه نامناسب ( بزرگ تر یا کوچک تر از اندازه معمول ) حروف است. حروفی که در پایین خط مبنا قرار می گیرند. مثل : ن، ق و ی، اغلب در اندازه های نامناسب نوشته می شوند.

تحقیق دیگری نشان می دهد، دانش آموزانی که به روش کپی کردن خط می نویسند، پس از پنج هفته آموزش، نسبت به دانش آموزانی که از طریق تقلید خط می آموزند، نتایج بهتری به دست می آورند.

نتایج تحقیق رابرت میلر نشان می دهد که تکلیف شب، مهارت در نوشتن را پائین می آورد و در دانش آموزان نگرش منفی نسبت به نوشتن ایجاد می کند.

مهدی کردی نیز در تحقیقی با عنوان «بررسی عوامل مؤثر در بد خطی دانش آموزان پسر کلاس پنجم ابتدایی شهرستان اردکان یزد»، به این نتیجه رسیده است که نبود آموزش صحیح، بی دقتی و نداشتن تمرین کافی، تند نوشتن مطالب توسط دانش آموزان، تند گفتن مطالب توسط معلم، بی میلی و خستگی دانش آموزان هنگام نوشتن و بی توجهی والدین، مدرسه و جامعه نسبت به خط دانش آموزان، از مهم ترین عوامل مؤثر در بدخط شدن آنها هستند. از دیگر مسائلی که در این تحقیق بررسی شده اند، می توان به تاثیر خط معلم بر خوش خطی دانش آموزان، نقش خانواده و مدرسه در یادگیری خط و تاثیر کلاس های آموزش خط اشاره کرد.

در تحقیق دیگری که محمدرضا زینی با عنوان «بررسی رابطه خط با کیفیت تحصیل در مقطع راهنمایی شهر یزد» انجام داده است، نشان می دهد که بین نمرات درس های مختلف دانش آموزان و نمره خط آنان ارتباط معنی داری از نظر آماری وجود دارد.

حسینعلی یوسفی، در مقاله ای در مجله رشد معلم، علل بی نتیجه ماندن آموزش خوشنویسی را در مدرسه ها تعارض حاصل از تفاوت های خط نسخ و نستعلیق، آشنا نبودن معلمان دوره ابتدایی با خط نستعلیق و شیوه نگارش آن، فرصت کم برای تمرین، حجم زیاد تمرین ها در کتاب های خوشنویسی عنوان کرده است.

در تحقیق دیگری نتایج زیر بدست آمده است:

بین نظر دانش آموزان دختر و پسر نسبت به مسائل و مشکلات آموزش خوشنویسی تفاوت وجود دارد. این تفاوت، از جنسیت و نگرش آن ها نسبت به عملکرد و شیوه ارائه درس خوشنویسی توسط عوامل اجرایی این درس، مانند معلمان ( زن و مرد ) ناشی می شود (فلاحی و لطفیان، 1387).

در تحقیق دیگری نتایج زیر به دست آمد:

67% از معلمان نظر موافق دارند که عدم آمادگی جسمی دانش آموزان در بدخطی آنان اثر دارد.

75% از معلمان موافق دارند که عدم آمادگی روحی و خواست درونی دانش آموزان در بدخطی آنان اثر گذار است.

73% از معلمان نظر موافق دارند که عدم آموزش کافی به دانش آموزان در بدخطیشان اثر گذار است.

87% از معلمان نظر موافق دارند که آموزش خط در کلاس اول در میزان خوش خطی دانش آموزان اثر دارد.

60% از معلمان موافق هستند که شرکت دانش آموزان در کلاس آمادگی در خوش خطی اثر دارد.

65% از معلمان نسبت نظر موافق دارند که کیفیت وسایل نوشتاری در خوش خطی تأثیر دارد.

94% از معلمان نسبت نظر موافق دارند که استفاده از روش های مناسب برای آموزش خوشنویسی بر خط دانش آموزان تأثیر دارد.

86% از معلمان نظر موافق دارند که استفاده از معلمین هنر در دوره ابتدایی در خوش خطی دانش آموزان اثر دارد.

74% از معلمان موافق هستند تکالیف بیش از حد و عدم بررسی آن توسط معلم در بدخطی دانش آموزان اثر دارد.

78% از معلمان نظر موافق هستند که بی توجهی خانواده ها به هنگام نوشتن تکالیف و عدم راهنمایی دانش آموزان در بدخطی آنان اثر دارد.

62% از معلمان نظر موافق دارند که بدخطی دانش آموزان در دروسشان مخصوصاً درس دیکته اثر دارد.

39% از معلمان موافق هستند که بدخطی دانش آموزان در معدلشان اثر گذار است (www.netsara.org).

عوامل مؤثر بر بدخطی دانش آموزان

به طــور کلی عوامل مؤثر بر بدخطی نویسی را می تــوان در سه گروه عمده جای داد که عبارت اند از:

1. عوامل مربوط به خانواده

2. عوامل مربوط به معلم و شیوه های آموزشی و تربیتی مدرسه

3. عوامل مربوط به دانش آموزان

1- عوامل مربوط به خانواده

نقش خانواده را در یادگیری مطلوب دانش آموزان نباید نادیده گرفت. از آن جا که خوشنویسی مهارتی است که مانند سایر مهارت ها باید آموخته شود، «چنانچه کودک در خانواده ای زندگی کند که اعضای آن از ذوق و استعداد هنری بیشتری برخوردار باشند و به فرزندان خود توجه کافی مبذول دارند، کودک کمتر گرفتار معضل بدخطی می شود. نقطۀ مقابل چنین خانواده ای، خانواده هایی اند که نسبت به فرزندان خود بی تفاوت اند و از تشویق و تنبیه به موقع برای انجام تکالیف فرزندانشان استفاده نمی کنند و در واقع انگیزۀ لازم را برای اجرای بهتر تکالیف در فرزندان خود به وجود نمی آورند. چنین کودکانی اغلــب با اکـــراه و بی میلی اقدام به نوشتن می کنند که طبیعتاٌ نتیجۀ عملکرد آنها نیز رضایت بخش نخواهد بود.»

کودکانی که در خانواده های به هم ریخته یــا خانواده هایی زندگی می کنند که محرومیت فرهنگی و اجتماعی دارند، از لحاظ عاطفی آسیب شدیدتری می بینند، در زمینــه خط ضعیف هستند (1385، ص90).

2. عوامل مربوط به معلم و شیوه های آموزشی و تربیتی مدرسه

«انگشتان کوچک ما را آرام آرام و با حوصله و با حوصله با خامه و قلم و نوشتار صحیح آشنا کنید» (صافی، 1372، ص 46).

از بین عوامل مربوط به معلم، مهمترین آنها شیوه های آموزشی معلم است. اگر معلم خود دست خط بــدی داشته باشد، بنا به مثل معروف «رطب خورده منع رطب کی کند؟» قادر به تربیت دانش آموزان خوش خط نخواهد بود.

نکتۀ دیگر، «طرز برخورد معلم با دانش آموزانی است که شخصیت اضطرابی دارند. این گونه افراد، بیش از سایرین از شکست می ترسند. اضطراب این دسته از دانش آموزان، گذشته از عواملی که مربوط به محیط خانواده می باشد، ممکن است ناشی از شکست، ناکامی، تجربه های ناموفق، تنبیه و فشار معلمان برای موفقیت باشد، لذا معلمان باید به شرایط خاص روحی آنها توجه کنند و اساس کار خود را بر کاهش تنش قرار دهند.»

همچنین معلمانی کـــه بیش از حد تکالیف نوشتنی به شاگردان خود می دهند، سبب خستگی دانش آموزان و در نتیجه بدخطی آنها می شوند.

از نکات دیگری که معلم باید به آنها توجه کند، طرز صحیح قرار گرفتن کاغذ، بدن دانش آموزان و نیز طرز صحیح به دست گرفتن قلم در هنگام انجام تکالیف است. شماری از دانش آموزان در هنگام نوشتن سرشان را به کاغذ می چسبانند یا کاغذ را بیش از حد کج می گذارند. عده ای از آنها قلم را طوری در دست می گیرند که نوشته های خود را نمی بینند. بعضی از آنها نیز آن قدر قلم را بالا می گیرند که قادر به کنترل حرکات دست در هنگام نوشتن نیستند. با این توضیحات، معلم به کودکان نحوۀ صحیح قرار گرفتن کاغذ و بدن و شیوۀ صحیح گرفتن قلم را بیاموزد. هم چنین باید به کودک بیاموزد که در هنگام نوشتن به آن چه می نویسد، یعنی جهت حرکت دست خود بر روی کاغذ، نگاه کند. در غیر این صورت، حروف را در هم نوشته یا به سمت بالا یا پایین خط زمینه منحرف می شود (سیف، 1385، ص 185).

3. عوامل مربوط به دانش آموزان

بررسی مسئله و موضوع خط در جمعیت دانش آموزان، در بردارندۀ نکات قابل تأملی است. بعضی از دانش آموزان در مورد علت هــای بدخطی از تنـــدنویسی نام می برند. بعصی دیگر می گویند: «نمی توانیم بنویسیم یا بلد نیستم و ...» (مسیبی، 1381، ص16).

برای این که کودک بتواند نوشتن را به نحو احسن انجام دهد، لازم است از سلامت کافی در زمینه های جسمی و روانی برخوردار باشد. در این جا عواملی که به نوعی در بدخطی کودکان مؤثرند، مورد بررسی قرار می گیرند.

الف) اختلال در عملکرد دست و انگشتان، به علت ضایعات ارتوپدیک (استخوانی)

«یک کودک سالم و طبیعی باید بتواند قلم را با سه انگشت شست، اشاره و وسط بگیرد. اگر به هر دلیلی، اختلالی در عملکرد انگشتان وجود داشته باشد، کودک نه تنها نوشتن را به نحو مطلوب انجام نمی دهد، بلکه برای انجام آن به وقت بیشتری نیز، نسبت به سایر دانش آموزان، نیاز دارد. به عنوان مثال، دانش آموزان راست دستی را در نظر بگیرید که عصب میانی دست راست او آسیب دیده است. از آن که این عصب مسئول حرکت مقابل انگشت شست می باشد، زمانی که آسیب می بیند، شست قادر به حرکت مقابل نخواهد بود و به جای این که در مقابل سایر انگشتان حرکت کند، در کنار آنها قرار می گیرد و دست کودک حالتی پیدا می کند که اصطلاحاً به آن «دست میمون» گفته می شود. به این ترتیب کودک نمی تواند قلم را به نحو صحیح در دست بگیرد و این نکتۀ مهمی است که بــــر روی دست نوشته های او تأثیر می گذارد و او را بدخط می سازد» (والاس و لافلین، 1370، ص 75).

علاوه بر این، وجود هر گونه زخم یا عاملی که باعث درد در انگشتان شود، بر روی دست خط دانش آموزان تأثیر می گذارد. همچنین کودک برای این که بتواند خوب بنویسد، لازم است که هیچ گونه ضایعه ای در قسمت های فوقانی دست، مثل آرنج، ساعد و بازو نداشته باشد. وجود سوختگی، شکستگی، کوفتگی و زخم در هر یک از این قسمت ها، موجب بدخطی می شود، محدودیت حرکتی در مفاصل مچ، انگشتان، آرنج و بازو نیز از جمله عوامل بدخطی اند.

ب) اختلال در عملکرد دست و انگشتان، به دلیل ضایعات عصبی

در همۀ اختلالات مربوط به عملکرد دست و انگشتان، به دلیل آسیب دست و چشم و توان عضلات، خط دانش آموزان خیلی بد و بعضاً ناخواناست.از میان اختلالات می توان به انواع فلج مغزی، آسیب مغزی، صرع و میوپاتی (بیماری عضلاتی) اشاره کرد. بچه های فلج مغزی را می توان به چند دسته تقسیم کرد:

1. اسپاستیک: این دسته از کودکان فلج مغزی به دلیل سفتی موجود در عضلاتشان بدخط می نویسند و آن هم در صورتی است که این سفتی در حدی نباشد که به طور کلی مانع نوشتنشان شود. ممکن است این سفتی، محدودیت حرکتی در مفاصل دست، نظیر: مچ، آرنج و بازو و ایجاد کند که در هنگام نوشتن اجازۀ مانور به فرد نمی دهد.

2. هیپوتانیا: کودکان مبتلا به هیپوتانیا به سبب پایین بودن توان عضلاتشان قادر به استفادۀ صحیح از قلم نیستند. این کودکان قدرت کافی برای گرفتن قلم را ندارند و معمولاً نوشته های آنها بسیار کمرنگ و عاری از هرگونه ظرافتی است.

3. آتتوئید: بچه های آتئوئید به علت حرکات زایدی که در اندام های خود، خصوصاً دستهایشان دارند، بسیار بدخط می نویسند. این کودکان قادر به کنترل قلم نیستند و در هنگام نوشتن به بالا و پایین خط زمینه منحرف می شوند.

4. آتاکسی: این کودکان به دلیل لرزش موجود در دست هایشان بدخط می نویسند.

افراد مبتلا به صدمات مغزی نیز، بسته به نوع ضایعه ای که دچار آن شده اند، شبیه کودکان فلج مغزی عمل می کنند.

کودکان مبتلا به ضایعات مخچه ای دچار ماکروگرافی اند، یعنی کلمات را بزرگتر از آن چه باید، می نویسند. در بعضی از افراد مبتلا به میوپاتی نیز ممکن است عملکرد دست ها دچار اختلال شود که این معضل بر روی دست نوشته های آنان مؤثر است. کودکان مصروع زمانی که دچار حملات تشنجی می شوند (به مدت چند روز)، قـــادر به استفادۀ درست از قلم نیستند؛ یعنی دست هایشان قدرت گرفتن را ندارند و آن دسته از کودکانی که دچـــار حملات تشنجی مکرر می شوند، حتی اگر این تشنج تحت کنترل هم باشد، به دلیل لرزش ظریفی که در دست هایشان دارند، بـدخط می نویسند. در واقـــع لرزش ظریف انگشتان را بر روی دست نوشته های آنان می توان دید» (والاس و لافلین، 1370، ص 82).

ج) عدم غلبۀ طرفی مغز

«کودک پیش از نوشتن باید غلبۀ طرفی را به دست آورد. در کودکانی که این اتفاق نیفتاده است، نوشتن به سختی انجام می شود. کودکانی که غلبۀ طرفی تثبیت نشده دارند، از هر دو دست خود به طور متناوب در نوشتن استفاده می کنند، حال آن که در هیچ یک به اندازۀ کافی مهارت ندارند» (سیف، 1385، ص 70).

د) عوامل روحی و روانی و تأثیر آن بر روی نوشتن

«ممکن است بدخطی با عوامل نظیر: اضطراب و اختلالات نوروتیک (عصبی) همراه باشد و در بعضی از اوقات حالات عصبی موجب گرفتگی عضله در کودکان می شود. یعنی ماهیچه های دست کودک متعاقب نوشتن چند سطر دچار انقباض شده، کودک دیگر قادر به نوشتن نیست. در این صورت علائمی نظیر بی مهارتی و پاراتونی (انقباض یک عضله و سپس شل نشدن آن) و واکنش های اضطرابی در ارتباط با نوشتن ممکن است مشاهده شود. بی قراری، بیش فعالی و کوتاهی دامنۀ توجه و تمرکــــز نیز از جمله عــــواملی اند که بــر روی خط دانش آموز تأثیر می گذارند» (هر گنهان و اولسون، 1385، 85).

هـ) چپ دستی

«در مــورد کودکان چپ دست این سؤال مطرح می شود که چرا این کودکان در شروع نوشتن بد خط اند؟ پاسخ این است که این کودکان نمی توانند آن چه را که می نویسند، به خوبی ببینند، زیرا دست آنها روی نوشته هایشان را می پوشاند و همیــن عامل سبب بدخطی کودکان چپ دست می شود.

بسیاری از کودکان چپ دست نیز برای پرهیز از کثیف شدن نوشته ها، دست خود را به صورت قلاب کج می گیرند. این شکل در واقع به کج گذاشتن کاغذ مربوط می شود. اگر چپ دست ها کاغذ را برخلاف جهتی که راست دست ها می گذارند، قرار دهند، برای نوشتن در وضعیت طبیعی و راحت قرار می گیرند» (بیابانگرد، 1385، ص 25).

و) نبود دید کافی

بسیاری از کودکان به دلیل نداشتن دید کافی، چشم های خود را به کاغذ بسیار نزدیک می کنند. دست نوشته های این کودکان معمولاً خط خوردگی ها و پاک کردن های فراوان دارد.

اشکال مختلف بدخطی نویسی

«با بررسی دست نوشته های دانش آموزان به این نتیجه می رسیم که بدخطی در آنان به اشکال و انواع مختلف مشاهده می شود که بعضی از آن ها عبارت اند از:

1 درشت نویسی و ریزنویسی

2. فاصله گذاری نامناسب بین حروف و کلمات.

3. نامرتب نوشتن.

4. کج نوشتن حروف و کلمات.

5. خارج شدن از خط زمینه (مجلۀ کودکان استثنایی، اردیبهشت 1385).

نتیجه گیری

بررسی داده های به دست آمده نشان می دهند که:

1- عدم آمادگی دانش آموزان در زمینه های جسمی، روحی و آموزشی موجب بدخطی می شود.

2- نامناسب بودن روش و وسایل کار موجب بدخطی دانش آموزان می شود.

3- تکالیف بیش از حد توسط معلم و بی توجهی خانواده ها موجب بدخطی دانش آموزان می شود.

حتی خط معلمان بر خط دانش آموزان دوره ابتدایی تأثیر می گذارد. جنسیت دانش آموزان دوره ابتدایی در میزان نمره خط آنان تأثیر زیادی دارد؛ بدین معنی که دختران در مقایسه با پسران نمرات خط بالاتری دارند. از سوی دیگر میزان تحصیلات والدین بر خط دانش آموز تأثیر دارد؛ یعنی با بالا رفتن تحصیلات ر، خط دانش آموز نیز بهبود می یابد. درحالیکه دیگر کلاس های خط خارج از مدرسه با نمره خط دانش آموزان رابطه معنی داری ندارند.

در خاتمه باید اذعان داشت که تحقیقات انجام شده در داخل کشور، در این زمینه بسیار اندک اند و پژوهش های صورت گرفته نیز از دقت و کنترل کافی برخوردار نیستند. بنابراین لازم است درباره تأثیر عوامل متعددی مانند: مقدار تکلیف شب، تندنویسی، شیوه آموزش خط در کتاب های درسی و نقش خانواده و آموزش و پرورش بر خط دانش آموزان، تحقیقات وسیع و دقیقی صورت گیرد.

راهکارها و پیشنهادات

1) پس از ارزیابی کودک، چنانچه متوجه شدید که کودک الگوی صحیح گرفتن قلم را نمی داند، به عنوان مثال از حرکت شست برای گرفتن قلم استفاده نمی کند، او را به یک پزشک متخصص ارتوپدی ارجاع دهید. مشکل نوشتن چنین کودکی ممکن است با استفاده از آتل دست حل شود. با این وسیله کمکی، کودک قادر خواهد بود قلم را به نحو صحیح بگیرد و خوش خط تر بنویسد.

2) اگر کودک قلم را با فاصلۀ زیادی از نوک آن می گیرد یا بیش از حد پایین می گیرد، با گره زدن یک نخ بر روی قلم، محل مناسب برای گرفتن قلم را مشخص کنید.

3) چنانچه کودک از اختلال عاطفی و روانی رنج می برد، او را به یک روان شناس ارجاع دهید.

4) «اگر کودک در هنگام نوشتن دچار تنش و اضطراب می شود، برای کاهش تنش در کودک به شیوه های زیر عمل کنید:

الف) سعی کنید در ذهن کودک تصویری مثبت از خودش ایجاد کنید.

ب) از سرزنش کردن کوچک به خاطر بدخطی او خودداری کنید.

ج) از ایجاد تنش و اضطراب در کودک جلوگیری کنید. به طور مثال، تعیین وقت محدود برای انجام یک تکلیف، در دانش آموز مضطرب، باعث ایجاد تنش و اضطراب و در نهایت بدخطی بیشتر می شود» (بیابانگرد، 1385، ص 40).

5) اگر کودک در دست های خود دچار ضعف یا محدودیت حرکتی باشد، می توانید از تمرینات زیر بهره بگیرید:

الف) تمرینات روی تابلو: از کودک بخواهید با استفاده از حرکات آزاد و گستردۀ دست و به کارگیری عضلات شانه، بازو و انگشتان، بر روی تابلو طراحی کند.

ب) پرورش حرکات نوشتن با دیگر وسایل: از کودک بخواهید به جای استفاده از قلم، از انگشت خود و رنگ گواش استفاده کند یا عمل نوشتن را بر روی یک سینی خاکستر انجام دهد. هم چنین با استفاده از یک تکه گچ یا ذغال، حروف و کلمات درشتی بر روی آسفالت کوچه بنویسد. چنان چه مشکل کودک در زمینۀ حرکات دست با این تمرینات بر طرف نشد، او را به یک کارشناس توانبخشی (فیزیوتراپی ـ کاردرمانی) ارجاع دهید.

6) اگر لرزش ضعیفی در انگشتان کودک مشاهده می کنید یا سابقۀ کودک گویای حملات تشنجی است، یا مشورت کنید یا سابقۀ کودک گویای حملات تشنجی است، با مشورت با خانوادۀ دانش آموزان، وی را به یک متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهید.

7) اگر کودک سر خود را خیلی به کاغذ می چسباند یا مشکوک به ضعف بینایی است، او را به چشم پزشک ارجاع دهید.

8) اگر متوجه شدید که در نیمکره های مغزی کودک، غلبۀ طرفی ایجاد نشده است، می توانید به ترتیب زیر عمل کنید:

الف) از کودک بخواهید با پای راستش به یک توپ لگد بزند. ب) لوله ای را به دست کودک بدهید و از او بخواهید که با یک دستش روی چشم چپش را بگیرد و با چشم راستش درون لوله را نگاه کند.ج) رادیوی کوچکی را به دست کودک بدهید و از او بخواهید آن را نزدیک گوش راستش بگیرد و به آن گوش کند.د) اگر عملکرد کودک نشان می دهد که تمایل او برای استفاده از سمت چپ بیشتر است، از او بخــواهید همین اعمال را با سمت چپش انجـــام دهد. به این ترتیب، یک سمت بدن کودک غالب می شود (سیف، 1385، ص 136).

9) چنان چه کودک چپ دست است، از او بخواهید هنگام نوشتن، سمت چپ کاغذ را به سمت بالا کج کند. اگر کودک راست دست است، از او بخواهید سمت راست کاغذ را به طرف بالا کج کند.

10) اگر کودک کلمات را بیش از حد بزرگ یا کوچک می نویسد، می توانید اندازۀ متوسطی برای کلمات در نظر بگیرید و با گذاشتن خط فاصله بین کلمات از کودک بخواهید فاصله تعیین شده را فقط با یک کلمه پر کند.

11) اگر کودک بیش از حد پر رنگ یا کمرنگ می نویسد، به ترتیب زیر عمل کنید:

کاغذ سفیدی را زیر برگه کاربن و کاغذ سفید دیگری را بر روی آن قرار دهید. از کودکی که با فشار زیاد می نویسد بخواهید آن قدر ضعیف مداد را فشار دهد که اثر زیادی از کلمه بر روی کاغذ زیرین باقی نماند. از کودکی که فشار کمتر از حد معمول به مداد وارد می کند، بخواهید آن قدر به مداد فشار آورد که اثر آن بر روی کاغذ زیر کپی پر رنگ باشد.

12) اگر کودکی از خط راست خارج می شود، از او بخواهید خط کشی را بالای خط زمینه قرار دهد، به گونه ای که هنگام نوشتن نوک مدادش مرتباً با لبۀ خط کش تماس پیدا کند. هم چنین می توانید بالا و پایین خط زمینه، دو خط کمرنگ بکشید و از کودک بخواهید کلمات را طوری بنویسد که از این دو خط خارج نشود.

13) کج نوشن کلمات، از کج گذاشتن بیش از حد کاغذ ناشی می شود. اگر با دانش آموزی برخورد کردید که دست نوشته های کجی داشت، از او بخواهید کاغذ را در وضعیت بهتری قرار دهد.

14) نامرتب نوشتن تکالیف توسط دانش آموز، ممکن است به علت محدودیت حرکتی در دست باشد با این که مداد را بیش از حد محکم در دست می گیرد یا وضعیت درستی در هنگام نوشتن به خود نداده است. بنابراین با بر طرف کردن هر یک از یک از این علل، دانش آموز می تواند دست خط بهتری داشته باشد.

منابع و ماخذ:

بیابانگرد، اسماعیل، (1385). روان شناسی تربیتی. تهران: انتشارات رشد

سیف، علی اکبر، (1385). سنجش و اندازه گیری. تهران: نشر روان.

صافی، احمد، (1372). پیام کودکان دبستانی. نشریۀ ماهانۀ آموزشی ـ تربیتی پیوند، آبان، شمارۀ 169، تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان.

فلاحی، سیما و لطفیان، محمدرضا، (1387)، علت بدخطی دانش آموزان، http://isedor.persianblog. ir

مجلۀ کودکان استثنایی، (1385). انتشارات سازمان آموزش و پرورش استثنایی، اردیبهشت.

مسیبی، علی، (1381). با بچه های ابتدایی. نشریۀ رشد آموزش ابتدایی، دی، شمارۀ 181. تهران: انتشارات رشد.

هرگنهان و اولسون، (1385). نظریه های یادگیری و آموزش. ترجمۀ علی اکبر سیف. تهران: نشر روان.

والاس، جرالد و مک لافلین، جمیز، (1370). ناتوانی های یادگیری. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.

http://www.netsara.org/profile/427262043262282

علل و راهکارهای بدخطی دانش آموزان

مطالب مشابه :

راهکارهای تقویت یادگیری دانش آموزان

دانش آموزان دیرآموز، چالشهای آموزشی دانش آموزان مرزی، راهکارهای آموزشی و توانبخشی

مشکلات ریاضی دانش آموزان ابتدایی و راهکارهای آن

راهکارهای آموزشی

راهکارهای ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان

دانش آموزان دیر آموز (مرزی)

علل و راهکارهای بدخطی دانش آموزان

مشکلات ریاضی دانش آموزان ابتدایی و راهکارهای آن

راهکارهای جذابیّت کلاس درس و جلوگیری از خستگی دانش آموزان