شرح بیتی از حافظ (می دو ساله و ..)
می ِ دو ساله و محبوب چهارده ساله همین بسست، مرا صحبت صغیر و کبیرمعنی :
شراب کهن دو سال در خم آرامیده و معشوق جوان چهارده ساله مرا از مصاحبت کوچک و بزرگ همانا کفایت می کند.
شرح:
قدما معتقد بودند كه شراب بعد از دو سال رسيده مي شود و براي مصرف مناسب مي گردد، در تحفه حكيم مؤمن آمده : و شرابي كه از يكسال تا دو سال گذشته باشد عتيق گويند.در بيت زير نيز حافظ از چنين شرابي ياد كرده : چل سال رنج و غصّه كشيديم و عاقبت تدبير ما به دست شراب دو ساله بود اما چارده سالگي كه صفت محبوب آمده مرز بلوغ دختران در مناطق معتدله است و ظاهراً چنين دلبري در نظر شاعر هنوز صغير است و غير مسئول چنانكه از اين ابيات مستفاد مي شود: دلبرم شاهد و طفلست و ببازي روزي بكشد زارم و در شرع نباشد گنهش
*
چارده ساله بتي چابك شيرين دارم كه به جان حلقه به گوش است مه چاردهشپس حاصل معني بيت اينكه؛ براي مصاحبت خود از ميان افراد كم سال و صغير محبوب ِ چارده ساله را و از ميان افراد كبير مي دو ساله را، كه رسيده و بالغ است ، برگزيده ام و اين دو مصاحب براي من كافي هستند، و با اين تفسير شاعر مي خواهد مقام مي را به عنوان مصاحبي بزرگوار و كبير و مقام دلبر را به عنوان خردسال و نازنين نشان دهد. گرچه در بادي امر چنين به نظر مي آيد كه چارده ساله كبير و دو ساله صغير است ،در اينكه دو ساله و چارده ساله اشاره و كنايه اي هم در بر داشته باشند تصوّراتي در ذهن خوانندگان حافظ هست ، از جمله در مجله يادگار سؤالي در باب آن شده و استاد عباس اقبال جوابي داده كه برچيده اي از هر دو را در زير مي آوريم :
خواننده اي نوشته بعضي از ادباي صوفي منش عقيده دارند كه نظر حافظ از مي دو ساله قرآن بوده كه ظرف دو سال آيات آن بر پيغمبر(ص ) نازل شده ، و معشوق چهارده ساله را همان خود پيغمبر مي دانند و چهارده را چهار ضرب در ده مي پندارند و مي گويند پيغمبر در چهل سالگي به نبوت رسيده ... و اقبال جواب مي دهد: تعبيري كه آقاي وكيل نوشته اند البته ساخت يكي از متشرعين متكلف است كه نخواسته است اختيار حافظ را در بيت بر بحث صغير و كبير فقها تصديق كند... معني مذكور كه براي استخراج آن هيچ گونه قرينه و اماره اي در شعر حافظ نيست و بايد به وسيله اعمال تكلفي رياضي صورت گيرد نمي تواند مورد پسند هيچ ذوق سليم و هيچ عقل مستقيم قرار گيرد.
در "قصص العلما" نیز آمده‌است که : "آخوند ملا علی نوری" حکیم متشرّع در پاسخ یکی از شاگردان در مورد این بیت نوشته‌است : « ای نور چشم معنی می دوساله ، آن شرابی است که دوسال از آن گذشته باشد و منظور از محبوب چارده ساله جوانی است که به سن چهارده باشد و حافظ غیر از این اراده نکرده است . آنچه عرفا توجیه و تأویل می‌کنند شهدالله که خلاف است و مراد حافظ نبوده . والسّلام »
برگرفته از:
1-دیوان غزلیات به کوشش دکتر خطیب رهبر 2- سایت تبیان 3- وبلاگ ستیغ سخن
مطالب مشابه :
حافظ = sherha
این مدت عمر ما چو گل ده قافیه درست باشد کلمه ای بکار ببرد یا بیتی بکار شعر از حافظ.
شرح بیتی از حافظ (می دو ساله و ..)
شرح بیتی از حافظ را چهار ضرب در ده مي پندارند و اماره اي در شعر حافظ نيست و بايد به
آرایه های ادبی در ادبیّات فارسی
حافظ از باد اگر شاعر در بین سخن خود آیه ، حدیث ، مصراع یا بیتی از از این شعر تر
تاثیر پیشینییان بر شعر حافظ
حافظ بیتی از و اقتباس‌های حافظ از شعر سنائی و حافظ: ساقیا برخیز و در ده
معرفی حافظ شیرازی
"مراعات النظیر" نامیده می شد، در شعر حافظ از شعر حافظ به ده بیتی از شعر حافظ
غزلی از حافظ در مورد سخت نگرفتن دنیا
غزلی از حافظ در مورد سخت نگرفتن دنیا شعر و شاعری. صفحه تک بیتی.
شرح دو غزل از حافظ
شرح دو غزل از حافظ می ده که رنـدی های حـافــظ برد و گاهی بیتی یا مصرعی از شعر شاعر
بیت‌الغزل
«بیتی در یك غزل كه از ابیات دیگر شعر حافظ همه بیت الغزل و خودشو نشون می‌ده.
نگاهی به؛ تأثیر احادیث در شعر حافظ
استفاده از حافظ از همان حدیث در بیتی از یک غزل و ساقیا، می ده به از شعر تو حافظ
برچسب :
شعر ده بیتی از حافظ