بافت قالی بدون نقشه در ویست

سلام

این مطلب در مورد صنعت فرش در روستای ماست و همانطور که گزارشگر محترم آورده است این صنعت

تقریبا نابود شده است . گزارش حاضر را خانم مهسا جزینی در روزنامه ایران ۲۹/۲ /۸۶ آورده بود.



	هیچ كس نمی داند از كی، اما تا بوده همین بوده .مادرها كه پشت دارهای قالی می نشستند و رج می زدند دختربچه ها هم كنارشان می نشستند و كم كم كه بزرگ تر می شدند، مادر جایی كنار دارقالی نیز برای آنان باز می كرد. هیچ كس نمی داند از كی، اما همه می دانند هیچ وقت هیچ نقشه و الگویی در كار نبوده . هرچه بوده در همان ذهن زنان ویست خلاصه می شده. زنان روستای ویست سال ها قالی هایی می بافتند كه به نام قالی ویستی معروف بود. حالا چه قالی هایی با نقش بته كج و بته ترمه كه تا ۱۸۰ سال قبل در روستا بافته می شد و چه با نقش یاوری كه از آن زمان به بعد جای قالی بته ای را گرفت. زنان روستای ویست برای بافتن هیچ یك از این قالی ها نیازی به نقشه ای در برابر خود نداشتند ، طرح ها یكی بود و نقشه ها همه در ذهن زنان روستایی نسل به نسل از مادر به دختر به میراث مانده بود تا امروز. روزگاری تا همین ۳۰-۲۰ سال پیش اگر وارد روستای ویست می شدی، می دیدی كه در هر خانه ای یك دار قالی برپاست و عجیب كه همه هم یك طرح و یك شكل می زدند با زمینه گلی یا سرمه ای . اما گاه با رنگ بندی كمی متفاوت در اجزا كه آن هم به سلیقه و خلاقیت زنان روستایی بستگی داشت. ذهن زنان ویست ممكن نبود اشتباه كند. جزء جزء نقشه آنچنان در ذهن ها نقش بسته بود كه تقارن و موزونی آن به كمال رعایت می شد. این روزها دیگر خاطره قالی ویست كم كم در حال كنده شدن از ذهن زنان ودختران روستایی و پیوستن به خاطرات روستاست. این روزها دیگر دختری كنار دست مادر مشغول بافتن نیست و همان مادرها هم سالهاست كه دیگر نقش خاطره نزده اند. این روزها قالی بافی دیگر یكی از منابع عمده درآمد خانواده های ویستی نیست و به چشم یك كالای اقتصادی به آن نگاه نمی شود. بافت قالی ویستی در كارگاه ها معمول نبوده ونیست . به طور معمول اگر دار قالی ای برپا می شده در همان خانه های روستاییان بوده. بافتن آن هم كار زنان و دختران خانه بوده نه مردان . دخترها كه كم كم پایشان به درس و مدرسه باز شد فرصت نشستن كنار دست مادر را نیافتند و چون نقشه ای در كار نبود قالی ویست هم دیگر به خاطره مشترك میان دختر و مادر بدل نشد. مردان هم كه اصولاً هیچ وقت وارد این خاطره مشترك نشده بودند.به همین علت امروزه به جز ۱۰ تا ۱۵ دار قالی در برخی خانه ها، دیگر اثری از قالی ذهنی بافت ویست به چشم نمی خورد. این روزها اگر مادری هم پای دار قالی می نشیند فصلی است و تنهابافنده قالی هم خود اوست و خود او. این روزها دخترها حتی بعد از فراغت از تحصیل و ازدواج و خانه داری هم تمایلی به بافتن قالی ندارند. یك زن قالی باف ویستی می گوید : با وجود حمایت های خوب دولت و تلاش مسئولان ، باز هم بافتن قالی صرف نمی كند، چون مواد آن گران است. او كه دست تنهاست و دخترش هم گاه به گاه كمكی به او در بافتن می كند ، می گوید: «خسته می شوم و دچار كمر درد و پا درد». به همین علت قالی بافتن او هم منوط می شود به یك فصل . برخلاف گذشته كه بافتن قالی در ویست زمستان وتابستان نداشت. اما زن، تنها تابستان ها می بافد آن هم برای این كه سرگرم باشد. زن قالی باف می گوید: «تا همین پارسال با دو سه تا از زنان همسایه پشت دار قالی می نشستیم و كمك می كردیم تا قالی بافته شود، اما امسال آنان هم دیگر حوصله بافتن ندارند و می گویند : دستمزد بافت فرش هم كم است . دراین باره می توان با برنامه ریزی دقیق تر برای ارائه مواد اولیه ارزان تر و افزایش دستمزد ، دوباره نظر بافندگان را جلب كرد . از او در باره نقشه خوانی می پرسم و او در جواب می گوید: «از وقتی شروع به بافتن می كنم تا آخر نقشه را می دانم». وقتی از او سؤال می كنم چگونه یاد گرفته خودش هم به درستی نمی داند. تنها به خاطر می آورد كه كنار مادر می نشسته و از روی دست او می بافته. علی فروغی تولید كننده فرش می گوید: «اینجا زمانی بین سال های ۱۳۳۸ تا ۱۳۵۵ روزانه حدود پنج عدل قالی از زر ع و نیم گرفته تا چارك و سه متری و شش متری و موصل تولید می شد كه در ماه تقریباً به ۱۲۰ قالی می رسید. تاجران قالی آنها را جمع می كردند و عمده آن هم صادر می شد. اما اینك بیشتر زنانی كه برای او قالی می بافته اند پیر و بازنشسته شده اند وكسی هم جانشین شان نشده است». به گفته او عمده ترین عامل معروفیت قالی ویست در اروپا بویژه در آلمان زمینه رنگ گل و لاكی فرش ، نقشه معروف به یاوری و استفاده از رنگ های گیاهی بوده است. فروغی می گوید: «رنگ لاكی را از گیاه روناس، رنگ سفید را از دوغ، سرمه ای و آبی را از نیل آسمانی، رنگ شتری را از گیاه بخور، رنگ قرمز را از گیاه جفت، رنگ عبایی را از پوست انار و سبز را هم از برگ مو می گرفته اند. اما با ورود رنگ های جوهری و شیمیایی از كیفیت قالی ویست هم كاسته شده است». فروغی ادامه می دهد: «هنوز هم فرش ویست در اروپا خواستار دارد اگر بافته شود اما متأسفانه دیگر فرشی یافت نمی شود تا صادر شود و صادرات همین اندك قالی نیز به صرفه نیست». مرتضی حمزه طلایی عضو شورای روستا درباره فراموش شدن خاطره قالی ویست در حالی كه به عنوان یك فرهنگ بومی و ارزشمند قابل حفظ و نگهداری است، می گوید: «متأسفانه در این باره فرهنگ سازی لازم نشده. در حالی كه دیگر انواع قالی ها حتی با نبافتن ( به علت موجود بودن نقشه آن ) از بین نمی رود، اما زیبایی و ویژگی منحصربه فرد قالی ویست كه جذابیت گردشگری نیز می تواند به دنبال خود داشته باشد، همان ذهنی بودن آن است كه متأسفانه با نبافتن و عدم انتقال آن به نسل های بعد به طور كامل نابود می شود». او با اشاره به این كه زنان دیگر تمایلی به بافتن قالی ندارند، می گوید: «متأسفانه در منطقه مردان قالی نمی بافند و برخلاف برخی شهرها اینجا در اصل فرهنگی به عنوان مردان قالی باف وجود ندارد . متأسفانه هم اكنون در بسیاری از خانه های روستا هم به جای قالی دست باف و بومی ویست، فرش ماشینی پهن شده. امروز شاید تنها مكانی كه بتوان در آن رد پایی از قالی ویست را مشاهده كرد مسجد روستاست كه خوشبختانه هنوز همه كف آن تماماً پوشیده از قالی های ۶ متری و ۳ متری گلی رنگ ویست باف است . روستای ویست در ۲۰ كیلومتری بعد از شهر خوانسار از توابع استان اصفهان در منطقه ای كوهستانی و سبزواقع شده و از جمعیت حدود ۳ هزارو ۵۰۰نفر و تاریخی كهن بر خورداراست. این روستا در گذشته با روستاهای اطراف شهر بزرگی را تشكیل می داده وبه ویسه معروف بوده اما در گذر زمان چند پاره شده و اكنون روستای ویست ازآن باقی مانده. قلعه ای چند هزار ساله نیز از گذشته پر رونق روستا یا شهر ویسه (كه در شاهنامه از آن نام برده شده) به یادگار مانده است. مهسا جزینی

البته این نظر که خانم جزینی آورده و گفته شهر بزرگی به نام ویسه

وجود داشته در فرهنگ عامه است و هیچ مستندی بر آن وجود ندارد

نام ویست از نامهای باستای است و به معنی قبیله بزرگ است این

نام با ویسه مربوط نیست و تا آنجا که من می دانم این مکان "ویسه"

در شاهنامه هم نیست. در آنجا فقط شخصی به نام پیران ویسه داریم

قصه ویس و رامین را فخر الدین اسعد کرکانی به نظم آورده و شاید

اشتباه در دریافت باشد !

مطالب مشابه :

طرح فرش رو از جيبم بيرون می‌يارم!

آيا طرح فرش هم از توی کتاب‌ها، نقشه‌ها، فرش‌ها و طرح‌ها وسينه سالاری (از طراحان فرش

بافت قالی بدون نقشه در ویست

این مطلب در مورد صنعت فرش در روستای نداشتند ، طرح ها یكی بود و نقشه ها سالاری آقای

دیدار‌ انتخاباتی‌ اصلاح‌طلبان‌ با‌ هاشمی‌رفسنجانی

نقوش در نقشه طرح هاي قاليچه هاي چيني . فرش پازیریک، قدیمی ترین فرش

تیتر و عکس 20 روزنامه از کابینه حسن روحانی و یازدهمین تحلیف

نقوش در نقشه فرش پازیریک، قدیمی ترین فرش روزنامه مردم سالاری

طرز تهیه آهک، سیمان، آجر، گچ

تحقیق، اقدام پژوهی، مقالات آموزشی و تربیتی، کاردستی، ضرب المثل، طرح سالاری ، کار و

مشاوره تحصیلی و شغلی - بخش دوم

تحقیق، اقدام پژوهی، مقالات آموزشی و تربیتی، کاردستی، ضرب المثل، طرح سالاری ، کار و

اصول لحیم کاری

تحقیق، اقدام پژوهی، مقالات آموزشی و تربیتی، کاردستی، ضرب المثل، طرح سالاری ، کار و

برچسب :
نقشه فرش طرح سالاری