هدیه ماه اردیبهشت گلشن داروی کویر به شما دوستداران طبیعت

کشت و پرورش انبه

مشخصات گیاه‌شناسی

ارتفاع درخت انبه ممکن است به 40 - 35 متر برسد. برگهای نو آن تقریبا به رنگ سرخ روشن می‌باشد که به محض رشد کامل به رنگ قهوه‌ای براق تیره‌ای در می‌آیند. در زمان شکوفایی گلهای سفید کوچک ، رایحه‌ای دلپذیر همانند گل یخ در فضا می‌پیچد. پس از ریختن برگها ، میوه‌های درخت بعد از گذشت از سه تا شش ماه خواهند رسید. میوه انبه هنگام رشد کامل از روی درخت و روی ساقه‌ها آویزان می‌شود و ممکن است وزن آنها به 2 کیلوگرم برسد

میوه‌های انبه دارای رنگهای متنوعی هستند، سبز ، زرد ، قرمز یا ترکیبی از این رنگها. نوع رسیده آن با پوست دارای رایحــــــه خوشایندی می‌باشد. در میان این میوه هسته تخت مستطیل شکلی وجود دارد که بسته به نوع آن می‌تواند رشته‌دار یا صاف باشد. داخل پوسته که 1 میلیمتر ضخامت دارد یک مغزی به ضخامت کاغذ وجود داردکه دانه درون آن قرار گرفته است. گفته می‌شود انبه رایج ترین میوه تازه‌ای است که سرتاسر جهان مصرف می‌شود.

تاریخچه

در فارسی به این میوه انبه گفته می‌شود و اعراب آن را انبج خوانده‌اند. در کتب قدیمی موانبه نیز ذکر شده است. زادگاه اولیه انبه هندوستان و نواحی استوایی است و اکنون در بلوچستان نیز می‌روید. در نواحی استوایی درخت انبه چندین بار در سال بار می‌دهد. نام این میوه را در Vedas آیین هندو که 4000سال قبل از میلاد نوشته شده به نام غذای خدایان می‌توان یافت. نام این میوه از واژه man-kay گرفته شده که این کلمه هنگام کشف هند غربی توسط پرتقالیان به صورت manga تغییر یافت.

محلهای کاشت

امروزه انبه به عنوان یک درخت میوه در مناطق گرم استوایی و آب و هوای نیمه حاره‌ای در شمال ، جنوب و مرکز آمریکا ، کارائیب ، جنوب و مرکز آفریقا ، فیلیپین و استرالیا به مقدار زیادی کشت می‌شود. رایج‌ترین گونه انبه در کشور هند Alphonso است که به نام شاه انبه معروف هستند، گفته می‌شود. این میوه به راحتی پرورش یافته و اکنون بیش از 1000 گونه انبه یافت می‌شود.

خواص انبه

اعتقاد بر این است که انبه‌ها موجب آرامش روده‌ها در هضم می‌شوند. در کشور هند از انبه برای جلوگیری از خونریزی ، تقویت قلب و منفعتهای مغزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به سبب آهن فراوان در انبه ، از آن برای درمان کم خونی بهـــره می‌برند. انبه حاوی اوروشیول است اگرچه مقدار آن بسیار کمتر از پیچک سمی می‌باشد. بعضی افراد در اثر لمس پوست یا شیره آن دچار التهاب پوست شده‌اند. از میوه و پوست انبه علاوه بر ترشی و مربا عصاره‌ای می‌سازند که دارای اثرات قابض است.

غرغره این عصاره ، مخلوط با کمی آب جهت درد گلو و اورام لوزتین بکار می‌رود. پوست انبه دارای 15 تا 18 تانن است و یک قاشق چایخوری کوبیده آن دو مرتبه در روز برای معالجه اسهال کافی است. صمغ این درخت کمی در آب حل می‌شود و از انواع صمغ عربی است. میوه انبه ابتدا گس و بعد ترش می‌شود و در اثر زیاد ماندن در روی درخت ، کم‌کم شیرین می‌شود. میوه انبه بوی خوشی شبیه انبر دارد. مقوی جسم و روح و اعضای دستگاه گوارش است. کلیه و مثانه را تقویت می‌کند.

روشهای خوردن انبـــــــه

انبه‌ها عموما بسیار آبدارند و خوردن آنها بسیار کثیف کننده می‌باشد. بنابراین انبه‌هایی که به مناطق معتدله صادر می‌شوند همانند بیشتر میوه‌های گرمسیری به صورت نیمه رسیده چیده می‌شوند. اگرچه آنها تولید کننده اتیلن هستند و در طول حمل و نقل می‌رسند، به ندرت به اندازه نوع تازه دارای آب یا طعم هستند. انبه رسیده دارای پوست نارنجی ، زرد یا مایل به قرمز می‌باشند. برای اینکه انبه پس از خرید همچنان به رسیدن ادامه دهد لازم است در جای خنک و تاریک ولی نه در یخچال انبار شود. یخچال جریان رسیدن انبه را به تاخیر خواهد انداخت. یک راه ساده برای خوردن انبه‌ای درشت ، طبق روال آن استفاده از چاقو است.

در آغاز قسمت پوست را جدا نموده سپس آن‌را تقسیم کرده و با چاقو تکه‌های کوچک آنرا بخورید. قسمتهای بیشتری از پوست را جدا کنید تا به مقدار بیشتری از گوشت میوه دسترسی پیدا کنید. وقتی آخرین قسمت را می‌خورید، یعنی زمانی که پوست دیگری در میوه برای نگهداشتن وجود ندارد منتظر خیس شدن دستهایتان باشید. در مکزیک و گواتمالا برشهای انبه را با پودر فلفل قرمز و یا نمک می‌خورند. در هندوستان انبه کال را با پودر فلفل قرمز و یا نمک می‌خورند. در فیلیپین انبه کال را با نوعی رب شور به نام bagoong که از ماهی یا میگو تهیه می‌شود می‌خورند.

فرآورده ها و میوه انبه

از میوه انبه فرآورده های مختلفی از جمله مربا، کمپوت، عصاره و ا نواع مختلف چاشنی ها تهیه می شود. همچنین از میوه های نارس و کوچک هم در تهیه ترشی استفاده می شود. در مناطقی مانند هندوستان، مغز هسته انبه به صورت پودر درآمده و برای مصارف خوراکی استفاده می شود. اما به نظر می رسد کهمطلوب ترین نوع مصرف آن، تازه خوری است. انبه منبع غنی از ویتامین های A و C بوده و حدود 1% نیز پروتئین دارد. برای انبه مصارف متعدد پزشکی نیز معرفی شده است.

ارقام مختلف انبه

ارقام، نژادها و انواع گوناگونی از این درخت در نواحی گرمسیری یافت شده اند که Popenoe در 1920 آنها را کم و بیش به دو گروه مشخص طبقه بنذی کرده است. با توجه به این که تاکنون یک طبقه بندی اساسی در این زمینه صورت نگرفته است. به تدریج با شناخت یک گونه جدید طبقه بندی تغییر می کند. به هر حال منشا گروه اول هند و گروه دوم هندوچین، اندونزی و فیلیپین ایست. با وجود موارد استثنایی در هر دو گروه، به طور کلی به دلیل هیبریداسیون فراوان، بذرهای گونه های هندی، تک جنینی و آنهایی که از گروه هندوچین هستند، چند چنینی شده ا ند. نژادهای زیادی که ویژگی های خود را از طریق چند جنینی حفظ کرده اند در دو گروه شناخته شده اند و به خصوص آنهایی که در گروه هندی هستند، دارای میوه های با کیفیت پایین تر می باشند. در ارقام مختلف انبه و گونه های موجود فعلی، تفاوت های بسیاری در ویژگی های میوه از بهترین انواع Carabao, Gedong, Mulgoba تا انواع متوسط (کیفی) مانند Turpentineurpentine و Itamaraca هم چنین در ویژگی های گل دهی و عادات میوه دهی دیده می شود. در کشورهای آمریکای جنوبی برای کشت انبه از ارقام مهم و مشهور ذیل استفاده می شود.

1.رقم (نگو) Ngowe: دارای میوه های کشیده با رنگ زرد و کیفیت خوب که از ارقام مشهور صادراتی است.

2.رقم «بوریبو» Boribo: دارای میوه های بزرگ و کشیده به رنگ نارنجی با کیفیت خوب و مناسب برای کنسرو شدن و از ارقام پرمحصول می باشد.

3.رقم «بتاوی» Batawi:‌ دارای میوه های خیلی بزرگ و گرد به رنگ سبز زیتونی و با کیفیت خوب

می باشد.

4.رقم «اپل» Apple:‌ دارای میوه های گرد و به رنگ نارنجی زرد تا قرمز متغیر بوده و از ارقام خوب صادراتی است.

5.رقم «دودو» Dodo:‌از ارقام پرمحصول ولی میوه ها تا حدودی فیبری هستند.

ضمنا از ارقام Harries، Sabre و Peach برای کشت در شرایط آب و هوایی خنک تر و در ارتفاعات 1800 متری استفاده می نمایند که رشد و نمو مناسبی دارند.

انتخاب و اصلاح نژاد

حتی در هند و هندوچین که میلیون ها درخت ونهال انبه وجود دارد، اصلاح نژاد و انتخاب این درخت درمراحل ابتدایی است. مانند بسیاری از گونه های مرکبات، گونه Mangifera indica، ویژگی های چند جنینی (یا جنین nucellar) را نشان می دهد که در آنها جنین (غیرلقاحی)، توسط بافت خودش (که به دور جنین Zygotic در بذر نمو یافته وجود دارد). تشکیل می شود. برخلاف مرکبات که در آنهانهال های با منشا نوسلی nucellar می تواند توسط کاربرد Poncirus trifoliate به عنوان والد نر مشخص می شود نهال های با منشا تخم باروز ناشی از لقاح، به وضوح صفت غالب Trifolial(به برچه ای) را نشان می دهند. نهال های انبه باید رشد کنند تا اندازه میوه نشان دهد که جنین بارور شده در هر تخم از بین رفته است یا نه؟ در همین راستا، درصد چند جنینی، براساس واریته یا نژاد و همچنین شرایط محیطی در طول دوره گلدهی یا ریشه میوه، متفاوت است. بعضی گونه ها مانند Haden, Mulgoba, Aphoues به ندرت بذرهای چند جنینی دارند. بعضی گونه ها مانند Turpentine تقریباً 100% نهال های نوسلی دارند و بعضی مثل Sigan , Manila در حد وسط آن دو،درصدهای متفاوتی دارند که وابسته به شرایط محیط است.

عادت های گل دهی و میوه دهی انبه در تضاد با اصلاح نژاد و انتخاب گسترده آن است.تنوع زیادی در تعداد گل آذین (خوشه)، تعداد گل در هر گل آذین و نسبت گل های کامل به گل های نر (بدون مادگی) حتی درون یک رقم یکسان و یا یک درخت در فصول مختلف مشاهده می شود.

تعداد خوشه ها (گل آذین) بین 300 ـ 200 تا 3000 ـ 2000 در هر درخت و تعداد گل در هر خوشه بین 500 تا 10000 متغیر است. نسبت گل های کامل به گل های نر می تواند از 1:4 تا 1:1 وحتی 1:2 باشد و بیشتر ارقام خوب، نسبت اولی را نشان می دهند. شکوفایی گل آذین از پایین به بالا و از مرکز به سمت محیط است و گل های کامل تمایل دارند در هر بخشی از دوره رشد، نمو نمایند. گل ها توسط حشرات گرده افشانی می شوند و لذا گرده افشانی یا تلقیح برای تشکیل میوه ضروری است.

با وجود حضور صدها هزار تا میلیون ها شکوفه در روی یک درخت بالغ، باغدار باید خوش شانس باشد اگر به صورت متوسیط از هر ده خوشه یکی تبدیل به میوه شود. بدلیل درصد بسیار پایین میوه های تشکیل شده و بالغ شده (به عنوان مثال Young در 1942 پس از 12000 گرده ا فشانی دستی در یک باغ گونه Haden در فلوریدا، چهل میوه به دست آورد) که از توسعه هر نوع برنامه اصلاح نژاد انبه جلوگیری می کند، اقدام های فصلی برای بهبود ارقام تقریبا منحصر به انتخاب تصادفی نهال ها با تکه بر کیفیت میوه و نظم میوه دهی می باشد. بدلیل وجود سال آوری در ارقام مشخص باغداران با مشکلات اقتصادی روبرو هستند. برای تعدیل سال آوری از روش هایی چون کشت متداخل ارقام برای بهبود گرده افشانی، واردکردن زنبور و دیگر حشرات به داخل باغ در طی دوره شکوفه دهی، Smudging (که در بعضی کشورها بر میوه دهی خارج از فصل مؤثر بوده است). gridling و کندن انتخابی میوه های جوان (وقتی که مجموعه سنگینی است)، استفاده می شود. هورمون پاشی پس از شکوفه دهی (مثل 2,4-D یا a ـ نفتالین استیک اسید) و یا کاربرد ریزمغذی ها نیز ممکن است مفید باشد.

هدیه ماه اردیبهشت گلشن داروی کویر به شما دوستداران طبیعت

مطالب مشابه :

انبه

شرایط کشت انبه

|انبه

گیاه انبه

انبه-ميوه انبه: