نورالدين موسي كارشناس مناطق نفتخيز:بهترين راه افزايش بازيافت نيز تزريق گاز است

برنامه رساندن ضريب بازيافت مخازن نفتي كشور به 30 درصد تا پايان برنامه چهارم توسعه پشتوانه علمي ندارد، زيرا افزايش ضريب بازيافت تابع بخشنامه و دستورالعمل نيست و به خواص مخزن بستگي دارد و مانند افزايش توليد در صنايع پايين دستي و مبدل قابل محاسبه و اندازه‌گيري نيست.

حسين نورالدين موسي ـ كارشناس مسائل نفتي و كارشناس اداره عمليات گسترش شركت ملي مناطق نفت‌خيز جنوب ـ با بيان اين مطلب و با ابراز تاسف از اين كه در هشت سال گذشته به طور ناصحيح از واژه افزايش ضريب بازيافت نفت استفاده شده است، توضيح داد: بازيافت مخزن نفت تابع معادلات و فرمول‌هاي شناخته شده و عوامل متعددي در عمق زمين است كه هر يك كاركرد مختلفي دارد. خواص سنگ و سيال مخزن، خواص مشترك سنگ و سيال، تاريخچه توليدي مخزن كه در كدام نيمه عمر قرار دارد، فشار، دما، عمق و شرايط عمومي‌سنگ از جمله عواملي هستند كه ميزان بازيافت را تعيين مي‌كنند.

اين كارشناس مسائل نفتي با اشاره به سه دسته انواع مخازن كربناته و آهكي، شني يا ماسه‌اي و نوع تركيبي يادآور شد: مخازن شني يا ماسه‌اي با توجه به خواص مخزني، ضريب بازيافت بالايي دارند؛ به طوري كه حداقل بازيافت در مخازن ماسه‌اي مانند چشمه‌خوش 36 درصد و در بخش ماسه سنگي ميدان اهواز 59 درصد است؛ در حالي كه متوسط بازيافت در مخازن كربناته 12 درصد است و عواملي مانند ميزان اشباع آب، تخلخل، نفوذپذيري يا قابليت تراوايي در ميزان نفت قابل استحصال تاثير مستقيم دارند.

به گفته او، اين كه بيان شود 100 سال پيش و قبل از اكتشاف نفت 500 ميليون بشكه نفت درجا داشته‌ايم و با در نظر گرفتن ضريب بازيافت 18 درصدي اگر سالانه يك درصد ضريب را بالا ببريم ذخيره نفت حدود پنج ميليارد بشكه بالا مي‌رود و فقط با احتساب بشكه‌اي 20 دلار حدود 100 ميليارد دلار ارزش اقتصادي حاصل مي‌شود، تئوري‌هاي بي پايه‌اي است كه در مجامع غير فني و غير كارشناسي به كار مي‌رود.

نورالدين موسي تاكيد كرد: يك سازمان با مديريت واحد، سطح يكسان دسترسي به تكنولوژي و دارا بودن توان نرم افزاري و سخت افزاري واحد در مخزني مانند بخش ماسه سنگي اهواز 59 درصد بازيافت دارد، ولي همين سازمان در مخزن ديگري مانند بينك هفت درصد بازيافت دارد و نشانگر اين است كه ضريب بازيافت متغير بوده و تابع مستقيم عوامل مخزني است.

وي ادامه داد: به دليل ماسه‌اي و شني بودن مخازن نفت در عربستان و نروژ، ضريب بازيافت آنها به 45 و 50 درصد مي‌رسد، ولي كربناته بودن 90 تا 95 درصد مخازن نفتي ايران، موجب شده بازيافت اين نوع مخازن حدود 12 درصد باشد.

وي، مطالعات مهندسي را مهمترين راه افزايش بازيافت دانست و افزود: تزريق آب، گاز و يا تزريق امتزاجي از جمله راه‌هاي افزايش ضريب برداشت هستند و با توجه به اين كه 90 تا 95 درصد مخازن ما نفت دوست هستند، بهترين راه افزايش بازيافت نيز تزريق گاز است و ايران از پيش قراولان پروژه‌هاي تزريق گاز به مخازن نفتي در خاورميانه است.

اين كارشناس زمين شناسي تشريح كرد: با تزريق گاز به مخزن و باز گرداندن فشار مخزن به حد اوليه، بازيافت افزايش يافته كه به آن بازيافت ثانويه گفته مي‌شود.

وي به شيوه‌هاي ديگر افزايش بازيافت، مانند توليد به شيوه بازيافت ثالثيه با استفاده از روش ميكروبي و عمل باكتري‌ها اشاره و اظهار كرد: اين روش به صورت آزمايشگاهي در مناطق نفت خيز جنوب با همكاري پژوهشگاه صنعت نفت در ميدان نفتي مسجد سليمان در حال آزمايش است؛ ولي در حال حاضر اين روش در هيچ كجاي دنيا اقتصادي نيست، زيرا هزينه بازيافت ثالثيه نفت از طريق ميكروبي و تزريق پليمر براي هر بشكه حدود 100 دلار مي‌شود و با توجه به قيمت كنوني نفت اقتصادي نيست و انجام روش‌هاي بازيافت ثالثيه مي‌بايست پس از فرآيند توليد ثانويه انجام شود.

وي با تاكيد بر اين كه تزريق گاز بايد به موقع، صحيح و به ميزان مناسب انجام شود، استدلال كرد: اگر حجم گاز كم باشد يا تزريق با وقفه انجام شود، نتيجه موردنظر به دست نمي‌آيد و با توجه به اين كه 80 درصد مخازن كشور در نيمه دوم عمر خود هستند، بهتر است ابتدا تراز توليد گاز را مثبت كرده به مخازن تزريق كنيم و سپس گاز مازاد بر مصرف داخلي، پتروشيمي، صنايع و نيروگاه‌ها را صادر كنيم.

نورالدين موسي با بيان اين كه افزايش توليد نفت در كوتاه مدت عملي انجام شدني است، ولي در عمر نهايي مخزن و توليد انباشتي تاثير منفي معكوس دارد، عنوان كرد: بايد حداكثر نفت قابل استخراج مبناي افزايش بازيافت باشد، نه توليد روزانه نفت؛ بنابراين در مورد نفت لازم است برنامه‌ريزي‌هاي بلندمدت و صيانتي تدوين شوند و از نگاه زودگذر اجتناب شود.

انتهاي پيام

ايسنا

نورالدين موسي كارشناس مناطق نفتخيز:بهترين راه افزايش بازيافت نيز تزريق گاز است

مطالب مشابه :

گزارشي از وضعيت اولين خط آهن كشور در مسجدسليمان

ایسنا: وزارت نفت در سايه!؟

وضعيت قرارداد كرسنت

نورالدين موسي كارشناس مناطق نفتخيز:بهترين راه افزايش بازيافت نيز تزريق گاز است

گزارش عملكرد 5 شركت بهره‌بردار نفت و گاز در كشور

گزارشي از عملكرد نظام مشاركت وزارت نفت

تحليل نشريه اقتصادي خاورميانه از چالش هاي كنوني در صنعت گاز ايران

وضعيت تزريق گاز در 12 ميدان نفتي كشور

خارک پردرآمد اما محروم