تعریف روابط کار

روابط کار عبارت از :
روابط کار فرآیند تصمیمات هم آهنگ در چارچوب شرایط سیاسی ، اقتصادی ، و اجتماعی بمنظور تنظیم روابط کارکنان و مدیریت در جهت رعایت حقوق طرفین است . اغلب صاحب نظران معتقدند که نظام روابط کار در هر جامعه ای بازتاب شرایط محیطی آن جامعه است .

اهمیت روابط کار :
روابط کار در سطح یک سازمان بصورت کارآیی ، بهره وری ، و رضایت شغلی تجلی می یابد که ثبات و ادامه حیات سازمان را تأمین می کند . در سطح ملی نیز بصورت بهبود بهره وری و افزایش درآمد متجلی میشود . بطوری که موجب ثبات و امنیت اجتماعی و سیاسی میگردد .
بطور کلی اهمیت روابط کار را می توان در دو فرآیند زیر بیان کرد :
* راهنمایی هایی را جهت طراحی راه کارهایی برای بهره برداری حداکثــر از بخش مهمــی از ثـروت ملی یعنی « نیروی کار » فراهم کرده ، و در اختیار برنامه ریزان و مجریان کشور قرار می دهد .

تاریــخچــه روابط کار درجهان:

در حدود پنج هزار سال قبل اولین مفهوم روابط کار بصورت ابتدایی و در رابطه با تهیه طرحهای اجرایی برای رفع مشکلات مرتبط با روابط بین کارگران و کارفرمایان ( کارکنان و مدیریت ) مشاهده میگردد .

روابط کار قبل از انقلاب صنعتی:

* حدود 3700 سال قبل از میلاد مسیح در زمان حکومت حمورایی پادشاه بابل اقداماتی در زمینه تعیین حداقل دستمزد و تعیین فهرست دستمزدها بعمل آمد .

* در دورۀ هخامنشیان در ایران نوعی نظام دستمزد وجود داشت که در آن طبقه بندی مشاغل پرداخت حقوق مساوی برای کار مســاوی ، عدم تفاوت بین کارگر زن و مرد، حداقل سن برای کار ( 15 سال ) و پرداخت پاداش و عیدی پیش بینی شده بود .

* اسلام با بیان مطالبی فلسفی و ارائه حقوق کار ، چگونگی تنظیم روابط کار را تشریح می کند . بطور کلی حقوق اسلامی در مورد « کارانسانی » دیدی وسیع تر از « حقوق کار » داشته و احکام آن فقط منحصر به کارگران نمیشود بلکه تمامی طبقات جامعه را شامل میشود .

* در اسلام نکتۀ مهم ارزش مادی و معنوی کار است زیرا احکام اسلامی تنها مالکیتی را مشروع میداند که نتیجه کار و فعالیت انسان باشد .

روابط کار بعداز انقلاب صنعتی:
انقلاب صنعتی که منشأ تحولات بزرگی در زمینه های اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی و فن آوری بود ، اساس روابط کار ( روابط صنعتی ) امروز را شکل داده است .
روابط کار ( روابط صنعتی ) در این دوره تحت تأثیر دو پدیدۀ « تحول فکری » و « تحول صنعتی » قرار گرفته است :

الف تحول فکری:
* با وقوع انقلاب کبیر فرانسه وپیدایش نظریه های اصالت فرد و اقتصاد آزاد ، مباحث مرتبط با حوزه روابط کار ، حقوق کار و کارکنان شکل گرفتند.

ب – تحول صنعتی :
شروع انقلاب صنعتی و افزایش واحدهای تولیدی موجبات مهاجرت از روستا به مراکز صنعتی وشهرها ، افزایش تعداد کارگران در واحدهای صنعتی ، تنوع مشاغل ، کاهش امنیت شغلی و... را فراهم آورد و در نتیجه زمینه پیدایش واحدهای روابط کار ( روابط صنعتی ) ایجاد گردید .

تاریخچه روابط کاردرایران:
با پیدایش صنعت نفت در زمان سلسلۀ قاجار ، تحولی در روابط کار ایجاد شد اما شیوۀ تبعیض آمیز خارجیان حاکم بر این صنعت موجب نارضایتی کارگران ایرانی گردید و زمینۀ تشکل آنان را فراهم کرد . مبارزات این تشکلهای کارگری با کمک تحولی که بعدها انقلاب مشروطه ایجاد کرده بود ، دگرگونیهایی را در روابط بین کارگران و کارفرمایان بوجود آورد .
درحدوو پنجاه سال قبل ، حرکت کلی کشور بسوی صنعتی شدن با احداث راه آهن ، کارخانه های نساجی ، قند ، سیمان ، کبریت سازی ، پالایشگاه ............ شروع شد .
در نتیجه با افزایش کارگران ، نیاز به وضع قوانین و مقرراتی جهت تعیین حقوق آنان محسوس گردید . از طرفی با ازدیاد واحدهای تولیدی و عدم توجه کارفرمایان به حقوق کارگران ، تدریجاً زمینه دخالت دولت در روابط کار فراهم شد و دولت ناگزیر شد تا بتدریج قوانین و مقرراتی را برای ساماندهی روابط کار وضع نماید .
اهم این قوانین و مقررات عبارت بود از :
1 - در این برهۀ زمانی اولین سند دخالت دولت در روابط کار ، فرمانی است که در سال 1302 توسط والی کرمان و بلوچستان در حمایت از کارگران کارگاههای قالی بافی صادر شد و پیرامون ساعات کار ، ایام تعطیل ، حداقل سن کار ، شرایط محیط کار و بازرسی از محیط کار مقرراتی را وضع کرد .
2- مقررات مربوط به قرارداد کار در قانون مدنی مصوبۀ 1307 که در آن به اجارۀ اشخاص اشاره شده است .
3- وضع و اجرای قانون تأمین اجتماعی ( در سالهای 1309 تا 1311 ) . زیرا احداث راه آهن سراسری و ساختمانهای دولتی ، با وقوع حوادث ناشی از کار توأم بود .
4- نظامنامۀ کارخانه ها و مؤسسه های صنعتی کشور ( مصوب 1315 هیئت دولت ) که در آن مواردی از قبیل حفاظت و بهداشت کار ، بازرسی کار و تأمین اجتماعی پیش بینی شده بود .

* پس از پیروی انقلاب اسلامی ، وزارت کار و امور اجتماعی ، قانون جدید کار را تدوین نمود که بتصویب دولت و مجلس شورای اسلامی رسید ولی به دلیل ایرادهای شورای نگهبان ، سرانجام پس از اصلاح در 76 ماده بتصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام رسید و به دولت ابلاغ گردید و از سال 1369 به اجراء درآمد .

تعریف روابط کار

مطالب مشابه :

تاریخچه بهداشت صنعتی در ایران

تاریخچه بهداشت حرفه ای

تاريخچه پيدايش H.S.E در ايران و جهان

تاریخچه انجمن ایمنی صنعتی و بهداشت حرفه ای استان اردبیل(شماره ثبت:131-7/11/86 وزارت کار)

تاریخچه ایمنی، حفاظت و بهداشت کار

تاریخچه استاندارد

تاریخچه ایمنی حفاظت و بهداشت کار به صورت پاپورپوینت

تعریف روابط کار

تاریخچه بهداشت حرفه ای در جهان :