روش تدریس قرآن پایه سوم ابتدایی ابتدایی

-روش سنتی و مکتبی : در این روش با هجی کردن وتمرین وتکرار، قران آموخته می شود تصور بر این بود چون قرآن از حروف و حرکات تشکیل شده اگر دانش آموزی حروف و حرکات را بشناسد با مقداری تمرین می تواند قرآن را بخواند در این روش به صدای حروف وحرکات توجه نداشتند در نتیجه ابتدا حروف وسپس حرکات را می آموختند و با هجی کردن کلمات پیش می رفتند و همیشه آموزش را از جز سی ام قران شروع می کردند

2-روش باغچه بان و فرمان یک و دو: مرحوم جبار باغچه بان برای آموزش خط فارسی به جایی روش حرف آموزی روش صوت آموزی را پیش نهاد کرد مرحوم عباس یمینی شریف نیز برای آموزش خط زبان فارسی روش کلی را مناسب می دانست پس از آزمایش هر دو روش وزارت آموزش و پرورش روش باغچه بان را برگزید و از سال 1330 تا پیش از روش جدید (بخوانیم وبنویسیم سال 81 )روش ترکیبی با غچه بان که مبتنی بر صوت آموزی است برای آموختن خط و زبان فارسی را در ایران معمول بوده است در این روش با فرمان یک، یک حرف با یک حرکت خوانده می شود در واقع یک صامت با یک مصوت ترکیب می گردد و با فرمان دو ،دو صامت با یک مصوت خوانده می شود فرمان دو هنگامی داده می شود که بعد از حرف حرکت دار حرف ساکن و یا تشدید باشد و یا خود حرف تنوین داشته باشد

3-روش تفکیک : این روش که با روش قبل چندان متفاوت نبود و بر بخش کردن کلمه تاکید داشت مدتی معمول شد ولی نتوانست کاری فراتر انجام دهد

4-آموزش به کمک نوار صوتی : در سال های پس از انقلاباسلامی نهاد های خود جوش و خارج از آموزش پرورش رسمی مانند دارولقران ها مهد قران ها بنیاد شهید و... با استفاده از نوارهی قاریان مشهور وتمرین تکرار واستمرار قران را با ترتیل و قرائت تحقیق آموزش می دهند

5-آموزش جامع قران : با این که روش فرمان دادن مبتنی بر روش صوت آموزی فارسی بود ولی در آن روش پیش نیاز فارسی ویا سواد آموزی فارسی جدی گرفته نمی شد آموزش دیر هنگام از کلاس سوم آغاز می گردید و همراه تمرین تکرار کافی نبوددر نتیجه موفقیتی قابل توجه در آموختن قران حاصل نمی شد

رویکرد اصول و اهداف برنامه ی درسی قرآن

رویکرد :

رویکرد نگاه وجهت گیری کلی است و بر تمام اجزای برنامه حاکم است معمولا رویکرد هر برنامه مهمترین تفاوت ها وجهت گیری های جدیدرا نسبت به برنامه ی قبلی شامل می شود در این قسمت رویکرد این برنامه را در هریک از اجزای اصلی برنامه ی درسی قرآن بیان میداریم .

الف-اهداف

1-جامعیت اهداف :اهداف آموزش و پرورش قرآن باید از دو جهت جامع باشد یکی این که از نظر ((حیطه های یادگیری)) مشتمل بر سه حیطه ی شناختی مهارتی و عاطفی باشد و دیگر این که همه ی ((موضو عات ضروری ))ماننئد کسب مهارت های گوناگون قرائت درک معنای عبارات و آیات قرآن، شناخت قرآن و آشنایی با معارف ان را شامل گردد.

2-انس با قرآن : انس با قرآن عبارت است از علاقمندی و دلبستگی به قران کریم ار راه عادت به قرائت روزانه ی قرآن و تمایل به در ک و فهم آیات آن و دست یابی به این باور که هر چند قرائت روزانه ی قران کریم واجب فقهی نیست اما از نظر تقویت اعتقادات و تربیت دینی امری ضروری است .

ب-روش های یادگیری

1- یادگیری مشارکتی 2-تلفیق.3 - استمرار در اموزش و پرورش 4-از جمع به فرد 5-تقدم گوش کردن بر خواندن 6-تقویت حس شنوایی 7-کار در کلاس 8- نقش خا نواده در اموزش 9 -آموزش توامان مهارتهای گونا گون قرائت قران 10-رسم الخط ساده ی اموزشی 11-ساده و آسان کردن قواعد .

ج_ارتقای توانایی و صلاحیت وآموزگار

رویکرد تلفیقی و همچنین ویژگی خاص آموزش در دوره ابتدایی، آموزش قران توسط آموزگار پایه را ضروری می سازد.از راه های زیر توانایی و صلاحیت آموزگار، در آموزگار قران به تدریج ارتقاء می یابد:

1-تعلیم و تعلم همزمان : یکی از مشکلات موجود در امر آموزس عدم آموزش آشنایی و توانایی آموزگاران محترم به میزان لازم در امر آموزش دروس است. متاسفانه آموزش های ضمین خدمت به دلایل گوناگون بازدهی لازم را ندارد

روش آموزش قران از جهاد مختلف به گونه ای طراحی شده است که اولا آموز گاران پایه های مختلف دوره ابتدایی پس از آشنایی توجیه شدن با شیوه آموزش

بودون نیاز به گذراندن دوره های طولانی آموزش .می توانند درس قران را آموزش دهند و ثانیا روش آموزش از ویژه گیهای بر خوردار است که در حین آموزش خود آموزگار نیز از آن بهره مند خواهد شد

2-ارتقای صلاحیت معنوی وترکیبی آموزگاران:

قران و آموزش آن بهترین زمینه برای تذاکر تنبه ورشد مسایل آخلاقی است . از این رو آموزگاران محترم دوره های ابتدای موثر ترین نقش تربیتی را در امر تعلم و تربیت فرزندان ما بر عهد دارند با اشتغال به آموزش قران به صلاحیت تربیتی و اخلاقی خویش می افزاید و این امزر تاثیر بسزایی در تمام برنامه آموزشی وپرورشی دارند

د_ ارزش یابی و روش های آن :

1- مهمتریت هدف ارزش یابی تعیین میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان وجبران نواقص آنهاست

2- ارزش یابی باید در پایه های اولیه دوره های ابتدایی جنبه ی کیفی (توصیفی) داشته باشند و به تدریج به سمت جنبه ای کمی حرکت کند .

3- ارزش يابي به ترتیب اولویت تابع حوزه ی مهارت نگرش ودانش است

4- ارزش یابی حتی الا امکان بدون اطلاع قبلی باشد

هـ - فناوری آموزشی :

1- بهره گیری از نوارهای آموزشی به عنوان یک جزء مهم در کسب مهارت زبانی (لحن آهنگ و ...)آموزش قرآن ونیز استفاده از جاذبه های آن.

2- جبران ضعف عمومی جوامع مسلمانان غیر عرب زبان وکشورها خودمان در ارئه الگوی صحیح قرائت قران از طریق نوارها آموزشی.

اصول حاکم بر آموزش قرآن در دوره ابتدایی:

1-توجه جدی به موضوع ((انس وعلاقه به قران کریم ویاد گیری آن ))در تمام مساوئل اعم از تعیین اهداف متوا روش های تدریس و شیوه های ارزش یابی

2-جامیعت آموزش قران با تاکید بر آموزش رو خوانی و روان خوانی قرآن

3-تناسب محتوا با نیازها علایق و توانایی دانش آموزان

4-ضرورت آموزش قران توسط آموزگارانپایه

5-استفاده از زمان وفضایی مناسب بری دانش آموزان

6-ضرورت استمرار در آموزش قران و رعایت تعدد و فاصله جلسات تدریس در طول هفته

اهداف کلی آموزش قران در دوره ی ابتدایی:

1-آشنایی با قران کریم به عنوان کدام الهی و کتاب آسمانی

2- تقویت انس و علاقه به قرآن کریم و یادگیری آن

3- توانایی روخوانی قران بصورت شمرده و آرام از روی مصحف با رسم الخط آموزشی

4- توانایی خواندن آیات کتاب درسی به صورت روان و آهنگین

5- آشنایی با قواعد ضروری روخوانی قران

6- حفظ برخی از سوره های کوتاه کتاب درسی

7- آشنایی با برخی از داستان های قرآن کریم

8- فراگیری معنای برخی از داستانهای قرآن کریم

9- تقویت علاقه به شنیدن خواندن و فهم معنای آیات قرآن کریم

10- آشنایی با مفهوم برخی از پیام های قران

11-شناخت و تقویت استعداد های دانش آموزان در گرایش مختلف آموزش قران

مهمترین رویکرد برنامه ی جدید آموزش قران، مبنا قرار دادان آموزش جامع قرآن است، تعریف اموزش جامع قران را چنین تعریف می کنیم :((آموزش جامع قرآن فرایندی است برای دست یابی به توانا یی قرائت صحیح درک معنا، تدبر در آیات و آشنایی با معارف قرآن به منظور تقویت ایمان عمل صالح و انس با قران کریم ))

الف- روخوانی و روان خوانی قران کریم:

1- روخوانی : روخوانی عبارت است از خواندن کلمات و عبارت قرانی از روی کتاب درسی یا مصحف شریف به صورت شمرده و آرام روخوانی از بخش خوانی شروع می شود وجود اندکی مکث در بین بخش ها طبیعی است .

2- روان خوانی : خواندن عبارات و ایات قران کریم به صورت روان و با سرعت معمولی را روان خوانی می گویند .اموزش روان خوانی قران نه تنها اولین قدم در اموزش قران است بلکه تاخیر در این امر تهدید جدی در دست یابی عموم مردم به توانایی است در زیر برخی از دلایل این امر را بر می شماریم :

1-قرآن کریم کلام خدا و مستند ترین متن آسمانی است زیرا همین خواندن و تماس معمولی ذکر و یاد خدا تقویت ایمان و توجه به امر معنوی را به دنبال دارد که به سهم خود بر تربیت انسان مو ثر است 2- قرآن کریم نه تنها یک کتاب فرا عصری است که مخاطب آن، همه ی انسان ها در همه ی اعصار می باشند 3-اگر قرار باشد اموزش خواندن قران کریم را وابسته به فهم آن کنیم حجم قابل توجهی از ایات کریمه در دوره ی ابتدایی و حتی در دوره ی راهنمایی قابل اموزش نیست 4- آموزش روخوانی قران و کسب توانایی در این امر مو جبات انس و علاقه به قران را فراهم می اورد .5- حافظه و سابقه تاریخی و اجتماعی ما نسبت به فراگیری رو خوانی قران در دوران کودکی موید این مطلب است که هر خا نواده ی مسلمانی ایرانی از هر گروه گرایشی از این کودک خود را در خواندن قران توانا می بیند احساس شادمانی و رضایت می کند اگر اموزش رو خوانی قران از دوره ابتدایی اغاز نشود فرصت بهره گیری از این نیروی عظیم و دلسوز از دست می رود امو زگاران دوره ابتدایی بهترین افرادی هستند که می توانند بر اسا س مهارت سواد فارسی رو خوانی قران را اموزش می دهند7- اگر به طور كلي بپذيريم كه فراگيري مهارت خواندن قرآن،نمي تواند كاملا منطبق و همراه فهم معناي آيات تلاوت شده باشد،بهترين زمان براي انجام اين كار پايه ي اول دوره ي ابتدايي است.

ب- قرائت قران کریم:

قرائت قران کریم در اصطلاح رایج خواندن آیات قرآن به صورت زیبا و با صوت خوش است

1-تلفظ حروف خاص عربی :

یعنی حروفی که در فارسی تلفظ مشترک داشته ولی در عربی و قران هر کدام تلفظ خاصی دارند این حروف عبارت اند از :

ح،ه -ع،أ -ط،ت -غ،ق -ث،ص،س -ذ،ظ،ض،ز

2-حرکات کوتاه و کشیده :

یعنی کوتاه خواندن حرکات کوتاه و کشیده خواندن حرکات کشیده و پرهیز از کشش حرکات کوتاه یا کوتاه کردن حرکات کشیده .

3-احکام تجویدی :

یعنی فصیح وزیباتلفظ کردن حرکات، و حروف و ترکیبات آن ها این احکام عبارتند از فصاحت تلفظ حروف ، حرکات استعلاء و استفاء تفخیم ترفیق، مدّ و غنه، قلقله و عدم قلقله، اظهار، ادغام اخفاء و ابدال

4-وقف و ابتدا :

یعنی منظم و شمرده خواندن آیات قران ابتدا کردن از محل مناسب و وقف کردن بر جای مناسب.

5-صوت و لحن:

یعنی زیبا نمودن قرائت با آهنگ مناسب ردیف متنوع هماهنگ تناسب زیر و بم صدا – حجم صدا سرعت مناسب قرائت .

ج- پيام قرآني:

منظور از پيام قرآني ، آيه يا عبارت قرآني كوتاه و زيبايي است كه داراي پيامي بلند و ارزشمند در باره ي موضوعات اعتقادي ، اخلاقي ، تربيتي ، اجتماعي و ... است .پيام قرآني مورد استفاده براي كودكا ن معمولا داراي ويژگي هاي :

1- قالب شعارگونه دارد.

2- قابل درك براي كودكان است .

3- موجز و پر معناست .

4- كودكان مي توانند مثال ها و نمونه هايي عملي براي آن ذكر كنند.

اهميت و جايگاه آموزش پيام قرآني :

هر چند كه مهم ترين هدف آموزش قرآن است اما به دلايل زير ، آموزش پيام هاي قرآني ضرورت و اهميت دارد :

1- از آن جا كه آموزش رو خواني قرآن كريم در دوره ي ابتدايي عموما بدون درك معناي آيات است ، بايد اين نقص تا حد امكان به نحوه ي جبران شود .

2- يكي از اهداف مهم دوره ي ابتدايي ، تقويت زمينه هاي تربيتي و پرورشي كودكان است .

3- پيام قرآني به دانش آموزان كمك مي كنند كه مباحث تربيتي و اخلاقي را به عنوان دستورات خدا كه در قرآن آمده است ، بشناسد .

4- يادگيري مشاركتي از رويكرد هاي مهم آموزش است . در درس قرآن پيام هاي قرآني ، بهترين فرصت را براي مشاركت دانش آموزان در فرآيند ياددهي – ياد گيري فراهم مي سازد .

د- در ك معناي تركيب ها و عبارت هاي ساده ي قرآن:

از ويژگي هاي مهم جامعيت آموزش قرآن ، دست يابي به توانايي درك معنا و عبارات ساده ي قرآن است .برخي از دلايل استفاده از داستان هاي قرآني به شرح زير است :

1- ايجاد جذابيت و تنوع در آموزش قرآن .

2- وجود داستان در كتاب آموزش قرآن ، موجب افزايش علاقه و انگيزه ي كودكان به كتاب و درس قرآن مي شود .

3- داستان هاي قرآني شامل مطالب بسيار ارزشمند وجاودانه ي اعتقادي ، تربيتي ، اخلاقي ، اجتماعي و نبرد حق و باطل و... است .

4- بيان داستان هاي قرآني در درس قرآن ، راه توليدات متنوع و جذاب كتاب هاي كمك آموزشي ، نوار صوتي و تصويري ، فيلم ، انيميشن ، نرم افزار و ... را باز مي كند

ويژگي هاي آموزشي روخواني :

1- بهره گيري از سواد اموزشي فارسي

2- بهره گيري از حواس

3- آموزش از ساده به مشكل

* چند نكته : با توجه به ويژگي هاي فوق در آموزش روخواني قرآن ، در دوره ي ابتدايي بايد نكات زير رعايت شود :

1- مراحل كسب مهارت رو خواني :

الف – بخش خواني

ب- شمرده خواني

ج- روان خواني

2- استفاده از رسم الخط آموزشي

3- تاكيد بر كسب مهارت عملي

4- تمرين وتكرار مناسب و كافي

روش رفع اشكالات روخواني دانش آموزان :

1- رفع اشكال همراه با تشويق دانش آموز نسبت به آنچه كه صحيح خوانده است انجام شود تا موجب تقويت اعتماد به نفس او گردد.

2- رفع اشكال بايد به نحو هي انجام شود كه موجب اضطراب دانش آموز نشود .

3- حتي الامكان خود دانش آموز ،اشكال خويش را برطرف كند.

4- پس از خواندن صحيح توسط دانش آموزان ديگر ، دانش آموز متوجه خطاي خود بشود و حتي الامكان آن را رفع كند .

5- رفع اشكال موجب صرف وقت بيش از حد نشود .

6- تسلط آموزگار بر روخواني متن درس ، موجب تشخيص بهتر اشكالات و رفع آنها مي شود .

7- آموزگار نبايد بلافاصله ، حالت صحيح كلمه را بخواند و نيز از دانش آموزان بخواهد كه آنها نيز چنين كاري نكنند.

8- رفع برخي از اشكالات به تمرين بيشتر و مرور زمان نياز دارد ، از اين رو آموزگار نبايد انتظار داشته باشد كه همه ي اشكالات بلافاصله برطرف شود.

9- باتوجه به اصول فوق ، آموزگار يكي از روش هاي تركيبي از آنها را براي رفع اشكال انتخاب مي كند.اين روش ها عبارتند از :

1- در حين قرائت دانش آموز ، تذكر نمي دهيم ، بلكه صبر مي كنيم تا پس از وقف در پايان سطر تذكر لازم داده شود.

2- با تشويق دانش آموز ، از او مي خواهيم كه هما ن عبارت را با دقت بيشتر بخواند . اين شيوه اشكال گرفتن ، بيشتر زماني مفيد است كه اشكال دانش آموز به علت عدم دقت كافي يا شتاب زدگي خواندن باشد .

3- توجه دانش آموزانكلاس را به كلمه ي غلط خوانده شده جلب كرده و با طرح سوال ، شكل صحيح و غلط كلمه را مقايسه مي كنيم و از ان ها مي خواهيم تا شكل صحيح را بگويند.

4- اگر به نظر مي رسد كلمه يا عبارت غلط خوانده شده براي تعدادي از دانش آموزان مشكل است ، آموزگار كلمه يا عبارت را روي تخته نوشته و از همه ي دانش آموزا ن مي خواهد تا با اشاره ي او ، آن كلمه يا عبارت را به صورت بخش بخش بخوانند .

*تذكر *

1- بعضي از دانش آموزان لكنت زبان دارندو عبارات را با مكث ، تكرار و به كندي مي خوانند . آموزگار ضمن برخورد لطيف ،مناسب و طبيعي سعي مي كند آنها را در انتظار بقيه خجالت زده و مورد تمسخر قرار نگيرند .

2- مناسب است دانش آموزان را به گروه هاي چند نفره تقسيم كنيم تا آيات در س را براي يكديگر بخوانند و اشكالات روخواني و قرائت يكديگر را اصلاح كنند .

روش تدريس قرائت قرآن :

كسب مهارت قرآن يكي از اجزاي آموزش جامع قرآن است. جايگاه و اهميت آموزش قرائت قرآن ، تعرف آن و حد مورد انتظار در بخش كليات بيان شده است . آموزش قرائت در دوره ي ابتدايي ، بر استماع نوار آموزشي ،الگو گيري و هم خواني با آن استوار است . مهمترين فايده ي نوار آموزشي ، تسهيل تدريس و توجه به نقش شنيدن در كسب توانايي زيبا خواني قرآن كريم است . اين اموزش ضمن آن كه دانش آموزان را با قرائت زيبا ، صحيح و منظم قرآن آشنا مي كند و زمينه كسب مهارت قرائت قرآن را فراهم مي آورد ، موجب تقويت روخواني و روان خواني قرآن نيز مي گردد.

مراحل تدريس قرائت :

1- گروهبندی دانش آموزان

2- خواندن قران در گروه و خواندن آیات و عبارات توسط دانش آموزان

3- رفع اشكال به شيوه ي مناسب توسط دانش آموزان

4- نوشتن عبارت روی تخته و رفع اشکال توسط دانش آموزان و همخوانی

5- تمرين گروهي

روش تدريس :

1- خواندن متن پيام

2- خواندن ترجمه ي پيام

3- بحث و گفت و گو درباره ي مفهوم پيام

4- بيان مصاديق جديد

5- ترجمه ي بعضي كلمات پركاربرد

علم قرائت قرآن سماعي است يعني با شنيدن بايد آموزش را ياد بگيرند و در ابتداي كار نبايد عجله كرد.بخش بخش خواندن معلم و تكرار آن ها به وسيله بچّه ها فاجعه است.(اصلا نبايد معلم خود،بخش بخش بخواند.

پبام هاي قراني مال دانش آموزان است ،خودشان فعاليت مي كنند و خودشان مي خوانند و توليد محتوا مي كنند. در نهايت هدف از اشاره با خودكار يا غيره اين است كه چشم، حركت صحيح را عادت كند.

روش تدریس قرآن پایه سوم ابتدایی ابتدایی

مطالب مشابه :

گزارش عملکرد 4 ماهه حوزه ی ابتدایی مدیریت آموزش و پرورش سراوان از زبان معاون آموزش ابتدایی

دریافت کد منطقه آموزش و پرورش جهت ثبت نام در کنکور سوابق تحصیلی

شهر محل صدور كد ملي

مشارکت مردمی در آموزش و پرورش

گردهمایی روسای آموزش وپرورش مناطق وشهرستانهای استان سیستان وبلوچستان درخانه معلم زاهدان

روش تدریس قرآن پایه سوم ابتدایی ابتدایی

بیمه طلایی فرهنگیان بهتر از گذشته ا‌دامه می‌یابد.

زلزله در ایران، مرگ در پاکستان