چابهار آغاز خدمتی دیگر

درباره چابهار

منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار، یکی از مناطق آزاد شش گانه کشور است که در راستای اهداف اقتصادی کشور ، بیش از یک دهه است که درمجاورت شهرستان چابهار و در حاشیه دریای عمان تاسیس شده است .

دیدنیهای چابهار

جنوبی ترين شهرستان بلوچستان است كه در فاصله 761 كيلو متري زاهدان قرار دارد. اين شهر در زمان های قديم " تيس" نام داشته كه در حال حاضر خرابه هاي آن در 5 كيلو متري چابهار امروزي به جاي مانده است . بندر تيس در آن ايام اهميت و اعتبار فراوان داشت و يكي از مراكز مهم تجاري كرانه هاي درياي عمان بود، ولي در قرن گذشته در اثر كم توجهي از رونق آن كاسته شد. در سالهاي پس از انقلاب به علل مختلف ، بيش از پيش مورد توجه قرار گرفت . اينک بندرچابهار اهميت سوق الجيشي ممتازي دارد و در حال حاضر يكي از مناطق آزاد تجاري ايران محسوب مي شود .

جاهای ديدنی چابهار :

1- منطقه آزاد تجاري 2- درخت كهن سال مكر زن در تیس کوپان 3- غار تيس 4- پناهگاه حيات وحش(تمساح) در باهوكلات 5- تپه گل افشان دركهير 6- قلعه قديمي تيس 7- امامزاده غلام رسول 8- مسجدجامع تیس 9- قلعه پرتغالی ها

درباره تپه های گل فشان بدانید که این تپه ها با پرتاب حباب های گل و لای از ژرفای زمین، چشم بیننده را خیره می کنند،مردم محلی از این گل و لای برای درمان بیماری ها بویژه بیماری های پوستی استفاده می کنند. به عنوان یک ایرانی مخصوصا اگر اهل تجارت باشید، بندر یا جزیره چابهار را به عنوان محلی برای کسب و کار تجار و مخصوصا بازار خرید اجناس خارجی با قیمتی مناسب تر از پایتخت آلوده ایران می شناسید و قطعا با ویژگی های گردشگری آن کمتر آشنا هستید. جزیره چابهار در قسمت جنوبی استان سیستان و بلوچستان در جوار دریای عمان واقع شده است. وسعت این جزیره 25هزارکیلومتر بوده که 130 کیلومتر آن مرز خاکی است. از وجود این مرز خاکی در جزیره چابهار چندان خوشحال نباشید، چرا که با اتوبوس یا قطار و تغییر مسیرهای مختلف برای رسیدن به چابهار حداقل دو روز را در جاده خواهید بود. اگر از دسته مسافران کم طاقت هستید و تحمل پیمودن مسیرهای مختلف و طولانی را ندارید؛ بهتر است به جای مسافرت با اتوبوس یا قطار به فکر خرید بلیت هواپیما و پرواز مستقیم به چابهار باشید. قبل از ورود به چابهار بهتر است بدانید، این بندر 230هزار نفر جمعیت دارد و از پنج بخش مرکزی، کنارک، پلان، دشتیاری و زرآباد تشکیل شده. سه شهر کنارک، ونگور و چابهار و الدهستان و 620 روستا نیز در این جزیره یا بندر قرار دارند. بندر چابهار اگرچه در نگاه اول، ناحیه ای فاقد امکانات گردشگری به چشم می آید، اما اکوتوریسم طبیعی این جزیره و همچنین پیشینه تاریخی آن، از جاذبه هایی است که چشم هر بیننده را خیره می کند. گل فشان ها، سواحل صخره ای زیبا، مساجدزیبای محلی، بافت سنتی و زندگی جذاب بلوچ ها با کپه های دست سازشان و همچنین قلعه پرتغالی ها از جمله مهمترین جاذبه های گردشگری چابهار به شمار می آیند. برای دیدن کناره ها و سواحل زیبای طبیعی در چابهار توصیه می کنیم به قسمت جنوبی شهرستان چابهار بروید، چرا که در این قسمت پیشروی آب دریا و فرسایش سنگ های رسوبی چشم انداز زیبایی را به وجود آورده است. وقتتان را به گونه ای تنظیم کنید که طلوع یا غروب خورشید را در این سواحل ببینید.

برای دیدن تپه های گل فشان که اتفاقا پدیده ای کمیاب در سطح جهان به شمار می آید، باید به دو دشت کهیه و تنگ بروید. درباره تپه های گل فشان بدانید که این تپه ها با پرتاب حباب های گل و لای از ژرفای زمین، چشم هر بیننده را خیره می کنند. سه تپه گل فشان در فاصله دو دشت کهیه و تنگ در 20کیلومتری روستای کهیه و در مسیر جاده تنگ گالک در شمال غربی شهرستان چابهار قرار گرفته و میانگین ارتفاع آنها بین 10 تا۳۰متر است. از این تپه ها هر 30 تا 36 ثانیه یک بار گل و لای فشرده به همراه گاز خارج می شود. برخی از مردم محلی از این گل و لای برای درمان بیماری ها بویژه بیماری های پوستی استفاده می کنند. نام قلعه پرتغالی ها و حوادث تاریخی آن مطمئنا برای هر ایرانی نامی آشناست، اما اگر علاقه مندید که علاوه بر شنیده ها، این قلعه را از نزدیک ببینید، سری به روستای تیس از توابع بخش دشتیاری بزنید. این روستا که در منطقه ای کوهپایه ای در پنج کیلومتری شمال غرب چابهار واقع شده و رودخانه لاوی از آن می گذرد، در میان کوه های شهباز، لاوی و بیلبند محصور شده است. قلعه پرتغالی ها در این روستای زیبا قرار گرفته و به دلیل قدمت و نوع معماری خاصش تعداد بی شماری از گردشگران داخلی و خارجی را به خود جذب می کند. اگر به روستای تیس رفتید بدانید که این روستا از عمده ترین مراکز سوزن دوزی در چابهار است و زنان و دختران آن به طرزی زیبا و تحسین برانگیز صنایعی را تولید می کنند که ره آورد سفر هر گردشگر به خانه اش می شود. برای دیدن انواع پرندگان و طبیعت زیبا، به شما که عازم چابهار هستید توصیه می کنیم دیدن روستای لیپار را به هیچ چیز دیگر ترجیح ندهید. در 15 کیلومتری شهر چابهار بعد از روستای (رمین) در مسیر جاده ای ساحل گواستر و در تنگه ای صخره ای، دره ای سرسبز و زیبا قرار دارد که از بالای آن، روستای لیپار در میان سبزه زارها خودنمایی می کند.

در میان دو کوه، این دره که فاصله چندانی هم ندارند، آب بندی ایجاد شده که آبهای سرگردان اطراف را در خود جمع کرده و به آبگیری به طول 14 کیلومتر با انواع بوته ها، درختچه ها و پرندگان تبدیل شده است. در این آبگیر، انواع بوته ها و درختچه ها از نوع گز، کلیر و چش و پرندگانی چون چنگر، فلامینگو، انواع حواصیل، باقرقره، تیهو، عقاب دشتی و خوتکا و همچنین طاووس کن یافت می شود. جنگل های انبوه هم از دیگر جاذبه های اکوتوریستی در چابهار است که در ناحیه ساحلی خلیج گواتر قرار گرفته است. بد نیست که بدانید حرا درختچه ای است که در مرداب های نواحی گرم کرانه های عربستان، مصر و جنوب ایران می روید. از مشخصات بارز این درختچه، این است که روی درخت مادر رشد اولیه را طی کرده و سپس نهال جوان از درخت مادر جدا شده و به مرداب می افتد. برگ های حرا با دوام است و ظاهر بیضوی شکل و منتهی به یک خامه باریک دارد و تنها قسمت مورد استفاده آن، پوست شاخه است. در حوزه حیات وحش نیز تمساح پوزه کوتاه برجسته ترین موجود منطقه چابهار است که به طور طبیعی و آزاد زندگی می کند. زیستگاه اصلی این تمساح که به نام محلی گاندو خوانده می شود، حدود 380 هزار هکتار مساحت دارد که بخشی از آن در چابهار و بخش دیگر آن در شهرستان ایرانشهر واقع شده است. تمساح پوزه کوتاه در برکه های راسک، باهوکلات و باتلاق های دلگان و کلانی زندگی می کند و تنها نوع تمساح ایران است که ارزش ملی و بین المللی دارد. طول این جانور تا چهار متر می رسد و قوی ترین عضو آن دمش است. تقریبا با اکثر جاذبه های گردشگری چابهار آشنا شده اید و احتمالا اشتیاق زیادی برای دیدن این منطقه پیدا کرده اید.

جاذبه های گردشگری

منطقه چابهار جزء معدود مناطق کشور است که مملو از جاذبه های بی نظیر و کم نظیر طبیعی و تاریخی است . به گفته بسیاری از مسئولان سازمان میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی ، دست اندرکاران عرصه طبیعت و گردشگران این منطقه ، چابهار قابلیت تبدیل شدن به قطب طبیعت گردی کشور را داشته و از این حیث از بسیاری از مقاصد گردشگری کشور برتر است . وجود جاذبه های طبیعی در این نقطه از کشور ، مرهون شرایط اقلیمی ، موقعیت خاص مکانی و جغرافیای تاریخی در ادغام با تحولات زمین ساختی و سایر متغیرهاست . در این منطقه می توان پدیده های متعدد ژئوتوریستی همچون فروسایی یا ساییدگی ، دگرشیبی یا ناجوری ، فرسایش تفاصلی ، هم شیبی ، خوردگی ، رخنمون یا برون زد و غیره را مشاهده کرد . جمیع این پدیده ها ، خود می توانند به صورت منفرد ، جاذبه های زیبایی محسوب شده و حجم انبوهی از اکوتوریست ها را به این منطقه سوق دهند .در خصوص جاذبه های تاریخی نیز می توان گفت ، یکی از مراکز مهم باستان شناسی کشور نیمه فلات شرقی است . این منطقه شامل استان های خراسان ، کرمان و سیستان و بلوچستان است .

جاذبه‌های طبیعی

خلیج چابهار از زیباترین خلیج های طبیعی کشور و ماحصل آمیزش دریا ،زمین و آفتاب است که طی هزاران سال که بصورت طبیعی در گوشه ای از دریای عمان و در همسایگی شهر چابهار ایجاد شده.اساسا منطقه چابهار دارای خلیج های طبیعی متعددی است که محوریت آن با خلیج چابهار است .این خلیج طبیعی که چشم اندازی بسیار طبیعی دارد ،خود میزبان ده ها لنج و قایق های صیادی است .منطقه آزاد چابهار در جوار شرقی این خلیج زیباست.

موج فشان از پدیده های زیبا و کم نظیر در کشور است .علت پدیده موج فشان ،وزش بادهای موسمی در ماه های زیادی از سال و در نهایت تولید امواج است که در برخورد با صخره های ساحل تا ارتفاع 20 متر به هوا پرتاب می شود.بسیاری از گردشگران لحظات مفرحی را درکنار این پدیده تجربه می کنند. موج افشان از پدیده های بسیار زیباست که دیدگان هر گردشگری را به سوی خود جذب می کند .طول ذرات آب پرتاب شده بسته به بزرگی موج و فصل سال داشته که در تابستان اوج زیبایی این پدیده را می توان مشاهده کرد. این پدیده در محلی به نام دریا بزرگ واقع در مرکز ساحلی شهر چابهار قابل مشاهده است.از حفره های داخل صخره ها گاها آب با شدت و بصورت فواره به بیرون می جهد.نهایت زیبایی وخشم طبیعت را توامان در این پدیده می توان دید.

حرا ( مانگرو)درخت شگفت انگیز و شورزی دریایی است ."گینه"زیست شناس مشهور این درخت را به افتخار ابو علی سینادانشمند نامور ایرانی "اوی سینا مارینا " نامگذاری کرده است که نام علمی آن نیز هست.در زبان محلی این درخت را "تامر" (برگرفته از نامی پاکستانی ) می نامندو عموم به آن حرا می گویند.این درخت که علاوه بر جنوب ایران در کرانه های عربستان و مصر نیز می روید، دارای خواص درمانی بسیاری است.به هنگام مد که تاج این درخت در بالای آب دیده میشود ،زیبایی اعجاب آوری دارد به ویژه اینکه شاخه های این درخت آشیانه پرندگان بسیاری نیز هست که بر زیبایی آن نقشی مضاعف می زنند. از مشخصات حرا اين است كه دانه اش بر روي درخــــت مادر رشد اوليه را طي كرده و سپس نهال جوان حاصل از درخت جدا شده و به مرداب مي افتــــــد برگــهاي حرا با دوام است و ظاهر بيضوي شكل و منتهي به يك خامه باريك مي باشد، قسمت مورد اســـتفاده پوســته شاخه آن مي باشد.

در خلیج گواتر چابهار و در جنب ساحل زیبای آن (در فاصله 120 کیلومتری شرق چابهار ) دیدگان به مناظر فوق العاده از این گیاه گره می خورد که به وسعت 200 هکتار بر پهنه آبی خودنمایی می کنند.تردد با قایق موتوری در بین این درختان حس غریبی را بوجود می آورد.منطقه حرا بیستمین تالاب ثبت شده جهانی به حساب آمده و میزبان بیش از 1000 نوع ماهی و گونه های ارزشمند پرندگان آبزی مانند: فلامینگو،پلیکان،عقاب،ماهی گیرو... و سایر جانوران است. با پیشروی آب دریا و فرسایش سنگهای رسوبی ،سواحل دریای عمان بویژه در قسمت های جنوبی شهر چشم انداز بدیعی را بوجود آورده و به عنوان یکی از دیدنی ترین سواحل جنوبی ایران ،مانند یک آکواریوم طبیعی با انواع ماهی است.این چشم انداز خارق العاده تا گواتر ادامه دارد.

ساحل صخره ای به طول چند ده متر در تفریحگاه دریا بزرگ در شهر چابهار قرار دارد. به هنگام جزر این پدیده بهتر قابل مشاهده است.در حفره های این صخره ها در هنگام جزر می توان انواع صدف ،سنگ های صیقلی و ماهیان کوچک را مشاهده کرد.

پدیده موج فشان حاصل برخورد امواج به این صخره هاست.این صخره ها کاربری های دیگری مانند ماهیگیری و دیدن چشم انداز دریا را نیز دارد.

ارتفاعات آریا که در سطح منطقه به دلیل شباهت به سطح سیارات فضایی به کوههای مریخی و به خاطر زیبایی به کوههای مینیاتوری مشهورند ،"بدلند" یا "بد بوم" هستند که عبارت است از زمین ها و ارتفاعات لم یزرع که خود در برابر فرسایش بدین شکل در آمده اند.بارش شدید باران و بادها موجب تولد اشکال جدیدی در این بدلندها شده اند. کوههای مریخی از 35 کیلومتری شرق چابهار آغاز و ده ها کیلومتر به طرف شرق ادامه یافته و دارای قله های مدور حاصل از فرسایش است .در این کوهها به وفور می توان فسیل آبزیان از جمله صدف ها را یافت که نشان دهنده این است که این منطقه هزاران سال قبل به دفعات در زیر آب بوده است.کوههای مریخی ، زیبایی زیادی داشته و گردشگر در لحظه اول برخورد با این پدیده حیرت زده می شود .این کوهها دارای قابلیت های فراوانی جهت راه اندازی تاسیسات گردشگری هستند. کوههای مریخی از جمله معروفترین جاذبه های چابهار به حساب آمده و دیدن آن به همه گردشگران توصیه می شود.قدیمی ها نام این کوهها را که از منطقه لیپار تا بریس کشیده شده است "آریا" یا "کالانی" می گفته اند.همچنین کوههایی مانند "مسکهی" در نزدیکی "بریس" ،"زیان کش" و "سادکش درست" در روستاهای "کالبر" و "رودیک" و نیز کوه " نیل" در دهستان "کمبل سلیمان " شبیه به این پدیده هستند.

درخت انجیر معابد که به زبان محلی به آن "کرگ" گفته می شود ،در امتداد سواحل خلیج فارس و دریای عمان به چشم می خورد.انجیر معابد یا" لور لول" از تیره درختان کائوچوئی محسوب می شود .این درخت ،کهنسال بوده و اکثرا در مجاورت زیارتگاه ها و یا اماکن مشابه (در هندوستان درون معابد) کاشته می شود.درخت انجیر معابد که به "مکرزن" هم نامیده شده ، تاج اين درخت بزرگ و پهـن و از انشـــعابات آن ريشه‌هاي نا بجا مي رويد پوست درخت صاف و خاكستري، برگهايش بيضي شــــكل ساده و درشــت است ،دارای میوه هایی شبیه انجیر ولی کوچک تر از آن وبه رنگ قرمز بوده که اهالی ،آن را مصرف می کنند .شاخه های این درخت هنگامی که به زمین می رسد خود تبدیل به درختی دیگر می شود به طوری که قطرچتر این درخت به چند ده متر نیز می رسد .درخت بزرگ انجیر معابد چابهار بالاتر از روستای "رمین" قرار داشته و در ایام تعطیلات بویژه در نوروز میزبان خانواده های بسیاری است . درخت انجیر معابد را می توان در چند نقطه دیگر چابهار از جمله روستای "تیس" و دهستان "کهیر" کنارک و ...مشاهده کرد.رویت این گیاه برای گردشگران بسیار جالب و حس بر انگیز است.

تمساح مردابی یا کروکودیل پوزه کوتاه که به زبان محلی بلوچی به آن گاندو گفته می شود ،در منتهی الیه جنوب شرق بلوچستان ،در حاشیه رودخانه سرباز و برکه های واقع در منطقه حفاظت شده "باهوکلات" زندگی می کند.این تمساح ،شاخه ای از یک جمعیت گسترده است که انتشار جغرافیایی آن از پاکستان غربی شروع تا هند، بنگلادش و آسام ادامه پیدا کرده و به کشور میانمار نیز می رسد .

بزرگترين خزنده ايران بازماندهُ خزندگاني است كه حدود 265 ميليون سال پيـــش مي‌زيســــته‌اند و درطول 65 سال گذشته تغييرات اندكي يافته‌اند داراي پوزه‌اي پهن بـــــوده كه طرفيـــن فـــك بالايي 19 دندان و طرفين فك پاييني 15 دندان دارد و در قسمت پشت سر و در ناحيــه گردن دو جفــت صفحـات شاخي بزرگ ديده مي‌شود داراي پاهاي كوتاه بوده و پنج انگشت منتـهي به ناخنـــهاي بلنـــد در پاهـاي جلوئي و چهار انگشت منتهي به ناخنهاي كوتاه تر در پاهاي عقبي ديده مي‌شود، رنگ عمــومي بدنــش زيتوني تا قهوه‌اي بوده و شكمي بدون فلس و به رنگ سفيد متمايل به زرد دارد. تمساح حيواني بســـيارخجالتي، محتاط و ترسوست و به سختي مي توان آن را مشاهده نمود. در اين حال حيواني باهــــــوش و زيرك است و به محض احساس خطر و با حضور مزاحم در آب فرو رفته و مخفي مي شــود ولي براي تنفس بايد سريعاٌ به سطح آب برگردد.

گاندو در فصول پائیز ،زمستان و اوایل بهار فعالیت بیشتری داشته و بسته به میزان بارش باران این فعالیت ها تا اردیبهشت ماه ادامه پیدا می کند .در ماههایی که هوا چندان گرم نیست گاندو در سطح برکه ها غوطه ور و یا در کرانه های باتلاقی در آفتاب استراحت می کند اما در تابستان که دما در برخی نقاط تا 49 درجه افزایش می یابد ،در گل و لای باتلاق فرو می رود و یا به صورت دسته جمعی در ته مانده آب برکه ها به سر می برند.غذای گاندو را حیواناتی مانند ماهی ها ،قورباغه ها ،پستانداران کوچک ، سنجاب زمینی ،سوسک آبی و غیره تشکیل می دهد.بهترین غذای گاندو سگ های گله هستند اما گاهی به گوسفندان و بزها نیز حمله می کند. گاندو بر خلاف جثه بزرگش به غذای زیادی احتیاج ندارد. یک گاندوی بالغ با قد 2 متر روزانه تنها نیم کیلو گوشت مصرف می کند.بر اساس یک اعتقاد قدیمی بلوچی ،گاندو تمساح خوش یمن و مقدس شمرده می شود و عقیده بر این است که هر کجا که گاندو هست آب فراوان است.

گل فشان یکی از شگفت انگیزترین پدیده های ژئوتوریسمی است که بسیار مورد توجه زمین شناسان و علاقه مندان به طبیعت است . این پدیده با نام علمی mud volvana تنها در چند نقطه از جهان وجود دارد. گل فشانها در دنیا به صورت رنگی (paint pot) و معمولی یافت می شوند که در گل فشانهای رنگی ،گل های مترشح شده به رنگهای سفید،زرد وصورتی دیده می شود که حاکی از ترکیبات آهن در آنهاست .گل فشانهای ساده از خود گل های طوسی رنگ متصاعد می کنند.

چابهار در 1000 کیلومتری غرب خود (در دشت کهیر در جاده تنگ –گالک در مسیر بندرعباس) میزبان 3 گل افشان است که 2 تای آن به شکل تپه و دیگری به شکل آتشفشان بوده که تنها این نوع فعال است.مردم به زبان محلی به این پدیده "ناف دریا" یا "بولوبولو" می گویند.اغلب در هنگام فعالیت گل فشانها صداهایی شبیه شلیک تفنگ به گوش می رسد.ارتفاع گل فشان چابهار یا گل فشان تنگ بالغ بر 20 متر بوده و قطر دهانه آن به 12 متر میرسد.بعضی گل فشانها از دامنه های خود نیز گل متصاعد می کنند اما گل فشان تنگ تنها از دهانه خود این عمل را انجام می دهد.گل فشان چابهار دارای منشا تکتونیکی و از نوع سرد است یعنی آتشفشان در پیدایش آن نقشی نداشته است.رسوب گذاری سریع گل و سیال ماندن آبهای درون آن به همراه فشار وارده از پایین موجب می شود که آب و گل به همراه گاز به بیرون پرتاب شود .گاز گل فشان چابهار از نوع متان و رنگ گل آن خاکستری تیره و گاه روشن است .قطره حباب آن 30 سانتی متر که نسبت به همه گل فشانهای کشور بزرگتر است .همچنین بطور متوسط از 15 تا 600 و در هر بار 3 تا 5 لیتر حباب به بیرون پرتاب می شود عمر حباب ها چند ثانیه است و گل گل افشان چابهار غلیظ تر از گل های دیگر گل فشانهاست. دمای گل خروجی سردتر از دمای محیط اطراف است وتقریبا حالت قلیایی یا خنثی دارد و مزه آن شور است. از گل آنها در صنایع سفال، کوزه گری ،آجرپزی ،بهره گیری از گاز ،گردشگری ،گل درمانی وغیره استفاده می شود..بومیان گاها خود را در گل فرو می برندو سپس به نماز و دعا می ایستند و این گل را شفا بخش می دانند به طوری که بعضی اوقات مقداری از آن را برای ادامه درمان با خود به منزل می برند .در عین حال اثبات شده که درمان بیماریهایی نظیر دردهای مفاصل ،ستون فقرات ،مفاصل،بیماریهای عصبی(در مراحل اولیه)،تنگی عروق،انقباضات عضلانی و غیره با این گل ها امکان پذیر است.

با توجه به مطالعاتی که انجام گرفته گل گل فشان محتوی تورب ،گل های مواد نفتی ،گوگرد و غیره است.این گل ها دارای ترکیبات ارگانیک بوده وهیچ گونه ماده سمی در آن مشاهده نمی شود.40 درصدگل فشان های دنیا در کشور آذربایجان و بزرگترین آن در کشور پاکستان با ارتفاع 500 متر موجود است. بومیان معتقدند هر چه را که گل فشان ببلعد ، دریا که در چند کیلومتری گل فشان است آن را پس می دهد. در زمان زلزله ،در هنگام طوفانی و مواج بودن دریا و نیز هنگام بارندگی فعالیت گل فشان به چندین برابر افزایش می یابد. در فاصله نزدیک به این پدیده تپه بسیار کوچک و کوتاهی قرار دارد که از دامنه آن گاز متصاعد وبا زدن کبریت مشتعل می شود.

فرش خزه ها از دیگر پدیده های طبیعی و ژئوتوریسمی منطقه هستند که به وفور در امتداد ساحل دیده می شوند .این پدیده ها متأثراز فرسایش شیمیایی وفیزیکی است که طی هزاران سال به وجود آمده اند.فرش خزه ها در واقع گل سنگ هایی اند که شامل جلبک ها و قارچ ها هستند. این پدیده موجب تخریب و تجزیه سنگها به دلیل هوازدگی می شود.فرش خزه ها را صبح زود ودر هنگام جزر بر روی ساحل صخره ای می توان مشاهده کرد.شرایط مناسب زیستی خزه ها و جلبک های آب شور در وفور مواد مغذی ،این پدیده زیبا و منحصر به فرد را بوجود آورده است .دیدن ده ها مترمربع جلبک و پای برهنه بر روی آنها قدم زدن تجربه ای متفاوت است.تلفیق رنگ سبز تند و پررنگ با آبی دریا در تلا لو خورشید بی شک از زیباترین تابلوهای هستی است که نسیم وزان از دریا شور دیدن آن را مضاعف می سازد.

"لیپار" از مناطق زیبا و طبیعی منطقه است.تالاب لیپار درنزدیکی روستای رمین و در 15کیلومتری شرق چابهار در مسیر جاده ساحلی چابهار- گواتر قرارگرفته است .لیپار چشم انداز فوق العاده ای دارد. رویش گونه های بلوط و گزنه در آب صحنه فوق العاده زیبایی خلق کرده که در هیچ جای دیگر ایران دیده نمی شود .در این تالاب زیبا ،پرندگانی چون لک لک ،طاووس ،کبک و مرغ ماهی خوارو... زندگی می کنند.

کنار این تالاب زیبا نیز "دشتار" قرار دارد که بومیان به آن عروس نیز می گویند .علت این نامگذاری ،زیبایی منطقه و وجود درختان سرسبز و خرم است که می تواند پذیرای علاقه مندان به طبیعت باشد. دشتار در زبان بلوچ به دخترانی اطلاق می شود که هنوز عروسی نکرده و به عبارتی در مرحله نامزدی به سر می برند.در این منطقه پنبه هایی وحشی به عمل می آید که بومیان از آن تشک و بالش تهیه می کنند .همچنین این منطقه ،تاریخی طولانی را یدک می کشد ودارای جاذبه هایی از جمله چاه های عمیق وگورستان های تاریخی است.

جاذبه‌های تاریخی

قلعه تیس (پرتغالی ها(

قلعه پرتغالی ها بر فراز تپه ای مشرف به جاده چابهار- تیس و در 5 کیلومتری شهر چابهار قرار دارد.قلعه تیس به ابعاد24*95 متر ساخته شده و مصالح به کار رفته در آن ، آجر، سنگ و گچ است .در ورودی در بخش شرقی قرار دارد .در این قلعه هشتی بزرگ با اتاقهای بسیار و ایوان اختصاصی نیز وجود دارد که طرز ساختن آن شبیه به کاروانسراهای شاه عباسی بوده و در زمان شاه سلیمان صفوی ساخته شده است. علاوه بر آن ،درسمت ساحل دریای عمان قلعه دارای دو برج دیده بانی است که برج سمت راست به صورت یک اتاق ایوان دارو یک شاه نشین برروی مجمعی مکعب مستطیل پی سازی شده و استفاده از برج علاوه بر دیده بانی ، بصورت چراغ دریایی نیز بوده است .

گوشه هاي حياط قلعه آثاري از آب انبارها ديده مي‌شود كه از ســنگ و ســاروج و گچ ســاخته شده‌اند در بيــــرون ديوار بلند قلعه آثار چاهي وجود دارد كه در سنگ صخره كــنده شده و لبــه چاه بااستفاده از سنگ و ساروج محكم شده است. قدمت قلعه تیس به دوره اسلامی باز می گرددو با شماره 555 در فهرست آثار ملی ایران به عنوان یک اثر ملی تاریخی به ثبت رسیده است.(سال 1345 هجری شمسی) بازدید از قلعه تیس که ویرانه های آن نشانه رشادت وپیروزی ایرانیان بر استعمار پرتغال است به همه گردشگران توصیه می شود.محوطه ای که قلعه تیس برآن بنا شده به دوران پیش از اسلام باز می گردد .این قلعه در حال مرمت است.

در دامنه کوه شهبازبند ،حدود 25 متر بالاتر از سطح زمین ،دو غار مصنوعی و یک غار طبیعی در کنار هم قرار دارند که این سه غار را مردم بومی "بان مسیتی"می گویند. در زبان بلوچی ،"بان " مرد صالح و خداپرست و تارک دنیا را می گویند و "مسیتی" معبد و پرستشگاه خوانده می شود.در درون یکی از غارها که طبیعی و کوچک است یک آرامگاه مکعب و صندوقچه ای که ارتفاع گنبد آن چهل سانتی متر است دیده می شود. روی دیوارهای سه طرف گنبد ،با جوهر قرمز و بنفش،خطوط و علاماتی نقش بسته که بیشتر به خط "گجراتی" و خطوط هندی شباهت دارد.غار دوم به فاصله هفت قدم در سمت راست این غار ، با سکویی از گچ و سنگ ساخته شده است.بر بدنه این سقف طبیعی ،آثارتراش و ابزار کار به خوبی پیداست.دهانه غار 80سانتی متر است. غار سوم به فاصله 50 متر در سمت چپ غار اصلی قرار دارد که طول قوس دهانه آن 20 متر است . در درون آن به فاصله کمی پس از ورود حفره ای عمومی قرار دارد که گویا به جایی در دل کوه و در عمق آن متصل است . به نظر می آید که این غارها در زمره یک واحد تاسیساتی و ساختمانی و به منزله توقفگاه ها یا مذبح یا پرستشگاه بوده است که سکویی برای انجام اعمال مذهبی یا تشریفات دیگر در سر تا سر پهنه جلوی هر سه غار ساخته بوده اند.

جاذبه تاریخی و زیارتی سید غلام رسول با قدمتی قریب به هزارسال با شماره 1559/3 به ثبت آثار ملی رسیده است. در خصوص شرح حال ایشان روایات مختلفی نقل شده که بعضا با اغراق آمیخته است . نام اصلی وی "سیدنا محمد" مردی صالح و مورد عنایت مسلمانان هند بوده است .او که اصالتا ایرانی بوده با هدف ازدواج با زنی ایرانی به چابهار سفر می کند. اما در شب عروسی به دلیل کسالت در بستر مرگ افتاده و ساعاتی بعد جان می سپارد.او در واپسین لحظه های زندگی وصیت می کند پس از مرگش هرگز سوگواری نکنند و در عوض ناکامی اش از زندگی به مدت 10 شبانه روزبه جای سوگ برایش شادی و دست افشانی کنند . این مراسم هر ساله از 15 ذیقعده به مدت 10روز انجام می گرفته اما در حال حاضر برگزار نمی شود .نحوه اجرای مراسم به گونه ای بوده است که در صبح روز اول و دوم ، حیاط آرامگاه به وسیله زنان جارو زده می شد و مردها با لباس پاکیزه به فراهم کردن بساط جشن می پرداختند. گفته می شود قوالان پاکستانی ،رقاصان هندی و خوانندگان سیاه و مهمان نوازان بلوچ به هر طریقی در این شادی خدمت می کردند .زنان مسن به داخل آرامگاه رفته تا شفاء دردمندان و نیات دیگر بخواهند . این مراسم در 3 نوبت صبح ،عصر و شامگاه اجرا می شده است .برخی افراد معتقدند این مزار متعلق به یک مطرب دوره گرد (لوطی) است .مقبره با دیوارهای سفید رنگ به سبک معماری هندی ساخته شده که دروازه ورودی آن در ضلع غربی حیاط واقع است. عبارات "لااله الا الله" ،"یا محمد (ص)" ،"یا علی (ع)" و نقاشی از طبیعت در دیوارها و غیره جلب توجه می کند .فرم پلان می رساند که این بنا در روزگار سلجوقیان بر پا شده است و طرح های نقاشی با اصالت خاصی بر روی دیوارها تعبیه شده که متعلق به دوره صفوی است. مقابل آرامگاه صفه ای به ارتفاع یک متر با چهار پله قرار دارد که بر روی آن مقبره واقع شده است .در قسمت شرقی صفه آرامگاه ،یک پیشخوان با سقف و ستون های چوبی مشاهده می شود .این بنا که در سال 465 ه-ق احداث شده یک بنای ایرانی از معماری سلجوقی است.قبرستان شهر در جانب شرق بنا قرار دارد.

قلعه "پیروزگت" واقع در 5 کیلومتری شمال غربی چابهار است وقدمت آن به زمان اشکانیان می رسد ."گت" در زبان بلوچی به معنای رئیس ،بزرگ و سردار آمده است و با توجه به آثار باقی مانده از این قلعه که مشابه به بناهای دوره اشکانیان است ،نام پیروز نیز احتمالا همان پیروز ساسانی است که به "کوشان شاه "ملقب بوده ونظر برخی مورخان بر این گمان صحه می گذارد.قلعه پیروز گت بر بالای تپه ای در وسط دره تیس بنا شده است.بلندی این محل تقریبا 5/1 تا 4 برابر ارتفاعات اطراف است.آثاری از زراعت و آبادانی نیز در اطراف این تپه مشاهده می شود .بازدید از این قلعه به علت صعب العبور بودن مسیر برای گردشگران دشوار است ولی دیدنش به سختی آن می ارزد.

گورستان " تپه نهادی" در 5 کیلومتری چابهار واقع در روستای تیس قرار دارد.قدمت قبور این گورستان قبل و بعد از دوران اسلامی را در بر می گیرد.گورستان تپه نهادی نیز در دامنه کوه فیل بند و در جنوب روستا در زمینی با شیب ملایم قرار داشته و البته تعداد قبرهای آن زیاد نیست اما سه مقبره شاخص در کنار هم که دو قبر بزرگ در طرفین و یک قبر کوچک در وسط جلب توجه می کند .جهت آنها شمالی- جنوبی و شیب آن رو به شمال است بنابراین سر مرده ها در جهت جنوبی- شمالی قرار گرفته است.با توجه به اینکه اجساد هر سه قبر به صورت دسته جمعی دفن شده اند احتمال می رود که در حادثه ای از بین رفته باشند.چنین مقابری (به صورت خانوادگی و دسته جمعی) در گورستانهای کارتاژ لبنان نیز دیده می شود.

قلعه گواتر در جنوب شرقی ترین قسمت از خاک ایران و ذر نقطه صفر مرزی (هم مرز با کشور پاکستان) قرار دارد.قلعه گواتر در امتداد جاده ساحلی چابهار- گواتر بر روی تپه ای مربوط به دوران پیش از تاریخ واقع شده است.پرتغالی ها در زمان تسلط بر عمان ، پس از مسطح کردن تپه ،قلعه را ایجاد کرده اند.سفال هایی که از این تپه بدست آمده دارای سبک و نقش های پیش از تاریخ است و اگر این مسأله ثابت شود،نشانه وجود فرهنگ صیادی در هزاره سوم پیش از میلاد در این منطقه خواهد بود.گورستان و چاه آبی باستانی ،ارزش این منطقه را بیش از پیش کرده است.

ساختمان قدیمی تلگرافخانه ،قدیمی ترین بنای مدرن منطقه است.بنای مذکور توسط انگلیسی ها اواخر دوران قاجار در سال 1864 میلادی برای رونق دریانوردی، تجارت و ایجادارتباط بین هند ،گواتر، جاسک وبندر عباس بنا شد.این بنا ،ساختمانی با نام "بنلگو" با ویژگی های معماری نواحی گرمسیری است که رواق هلالی دور تا دور ساختمان بر آن گواهی می دهند. بنای تلگرافخانه از معدود بناهایی است که در زمان حکومت قاجار در این بندر ساخته شد.بنایی دوطبقه که الوارهای چوبی کف اتاق ها، راه پله ها وپاگردها را نقش داده و سقف ها با پوششی از تیرهای چوبی استحکام یافته است. وجود سایه بان های شیروانی، سفالی و قوس های هلالی ، این بنا را منحصر به فرد کرده است.این اثر زیبا با شماره 2110 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

قدمگاه خضر در جنوب غربی چابهار در محلی به نام"سپوزه" از توابع بخش مرکزی واقع است.خواجه خضر ازبزرگان و مردان نیکنام چابهار و مورد احترام بومیان است. از وی مقبره ای بر جای نمانده است زیرا مردم معتقدند وی زنده و حامی دریا،لنج ها و قایقهاست اما دارای قدمگاهی است که پیروانش به زیارت آن می شتابند . در قدیم مراسم خاصی در این قدمگاه برپا می شد.خیرات کردن خرما و حلوا و یا قربانی کردن گوسفند توسط حاجتمندان به ویژه در این قدمگاه مرسوم است. بسیاری از دریانوردان پس از پایان سفر و رسیدن به ساحل در این قدمگاه شمع روشن می کنند. این روستا در 9کیلومتری شمال خلیج فارس قرار گرفته است.در آثار برخی از مورخان سده های اول اسلامی به نام این روستای باستانی اشاره شده است. مقدسی، مورخ قرن 4 هجری شمسی ، بندر "تیز" یا "تیس" را به عنوان بندری کوچک اما قابل سکونت ودر حال رشد معرفی کرده است.این روستاکه در مسیر سواحل جنوبی ایران قرار گرفته ،در قدیم به عنوان مرکز مهم تجارت شکر و گندم در سیستان و مکران مورد توجه بوده است.تیس که در بافت منطقه آزاد چابهار قرار گرفته، زیبائیهای متعددی را در خود دارد. اگر به روستای تیس سفر کردید ،از غارهای تاریخی،مساجد زیبای روستا و خانه دلوشی دیدن کنید.

چابهار آغاز خدمتی دیگر

مطالب مشابه :

شهرستان چابهار

موانع و راهکارهای توسعه منطقه آزاد چابهار

منطقه آزاد چابهار کمينه

دیدار مدیرعامل منطقه آزاد چابهار با امام جمعه اهل سنت چابهار و نماینده ولی فقیه در امور اهل سنت

منطقه آزاد چابهار ناجی تیم والیبال شهرداری زاهدان شد

چابهار آغاز خدمتی دیگر