علايم کمبود عناصر در درختان ميوه

نقش و علائم کمبود فسفر این عنصر در تلقیح گلها، رشد ریشه، انتقال انرژی و همچنین تنظیم خواص ژنتیکی گیاه نقش دارد. در بعضی جهات کمبود ازت و فسفر با هم شباهت دارند. رشد قسمت هوائی و ریشه در هر دو کند یا متوقف می شود و همچنین برگها کوتاه، باریک و نازک می شوند و رشد طولی گیاه عمودی بوده و ساقه های جانبی به ندرت ظاهر می شود. تعداد برگ و شاخه ها محدود شده و ممکن است جوانه های کناری به خواب بروند یا بمیرند. ظهور شکوفه و جوانه های برگی کم شده و در نتیجه میزان محصول (دانه و میوه) نیزکاهش می یابد ولی در هنگام کمبود فسفر رنگ برگها سبز تیره، کدر مایل به آبی با ته رنگ برنزی یا بنفش است و رنگ میوه ها سبز و ممکن است به شدت رنگی شده باشند، گوشت میوه نرم و شیره میوه خیلی ترش و خاصیت انباری آن نیز کم می شود. یک علامت مهم دیگر، کوتولگی و کوتاه ماندن گیاهان است به این صورت که گیاهان دچار کمبود فسفر، اغلب با گیاهان جوان اشتباه گرفته می شوند و در برگهای پیرتر تحت شرایط حاد کمبود، رگبرگها به شکل مشبک و قهوه ای رنگ پریده در می آید. نقش و علائم کمبود پتاسیم این عنصر برای سنتز و انتقال مواد مغذی در گیاه لازم بوده و در رفع آثار سوء عدم تعادل بعضی از عناصر غذایی گیاه در خاک کمک می کند و همچنین در تنظیم فعالیت جذب آب موثر می باشد. نقش پتاسیم در درختان میوه به قرار زیر می باشد: مقاومت گیاهان را در برابر کم آبی و خطرات سرمازدگی افزایش می دهد. مقاومت گیاهان را در برابر آفات و بیماریها از جمله آتشک گلابی و شانکر مرکبات ï افزایش می دهد. 1٢ علائم کمبود عناصر غذایی در درختان میوه کیفیت و خاصیت انبارداری محصولات باغی را افزایش می دهد. ï شدت نور را کنترل و عمل فتوسنتز را تشدید می کند. ï راندمان آب آبیاری را افزایش می دهد. اهم کودهای محتوی پتاسیم عبارتند از: 1) سولفات پتاسیم 2) کلرید پتاسیم مقدار پتاسیم موجود در کلرید پتاسیم ۶0 درصد بوده و مصرف این کود در خاکهای شور و یا آبهای آبیاری که میزان کلر آنها از 3 میلی اکی والانت در لیتر (100 میلی گرم در لیتر) بالاتر باشد و بعضی از درختان میوه ی حساس به کلر نظیر مرکبات توصیه نمی گردد. 3) نیترات پتاسیم ۴ 4) سولفات پتاسیم منیزیم این کود به صورت معدنی بوده و به دو صورت گرانوله و دانه ریز قابل تولید می باشد. مصرف این کود عمدتاً برای باغهای مرکبات و انگور به میزان 200 الی ۵00 کیلوگرم در هکتار و به صورت سرک و یا قبل از کاشت قابل توصیه است. مصرف کودهای محتوی پتاسیم در باغهای میوه ترجیحاً به صورت چالکود پیشنهاد می شود. نقش و علائم کمبود کلسیم این عنصر در پایداری دیواره سلولی، توسعه سلول و فرایندهای داخلی، پایداری غشاهای سلولی، تعادل کاتیون و آنیون، فعال کننده برخی آنزیمها و همچنین تنظیم فشار اسمزی نقش دارد. کمبود آن باعث تجزیه دیوار سلولی و خشکیدگی برگها می شود. لازم به ذکر است که کلسیم در توسعه ریشه نقش داشته و از صدمات ناشی از تن شهای سرمازدگی جلوگیری می کند. علائم کمبود در حاشیه برگها بیشتر از نقاط دیگر برگ دیده می شود و در نتیجه باعث تغییر شکل برگ به صورت فنجانی رو به پائین می شود این علامت تا نقاط اتصال برگ به دمبرگ گسترش می یابد، اما برگها نمی یافتند بلکه فقط لکه های بافت نکروتیک شده در نوک دمبرگ ایجاد می شود و همچنین حاشیه برگ نامنظم و پاره پاره می شود. علائم کمبود عناصر غذایی در درختان میوه شکل شماره ۲ - علائم کمبود کلسیم در پسته برای افزایش کیفیت، افزایش مدت زمان انبارداری محصولات باغی و کاهش بیمار یهای به (Cacl فیزیولوژیکی محلول پاشی کلسیم انجام می شود که می توان از کلرورکلسیم (مقدار 10 تا 30 کیلوگرم در هزار لیتر آب استفاده کرد). (Mg: (۵- نقش و علائم کمبود منیزیم منیزیم تنها جزء معدنی مولکول کلروفیل است. منیزیم در ساخته شدن روغن در گیاه دخالت داشته و باعث تنظیم جذب فسفر در گیاه می شود و نیز در تولید هیدروکربنها و مواد قندی موثر است. منیزیم انتقال دهنده فسفر به دانه گیاهان است و همچنین فعال کننده آنزیمهای دیهیدروژناز و دیکربوکسیلاز است و در تنفس سلولی اهمیت حیاتی دارد. این عنصر فعال کننده آنزیمها و در اعمال اکسیداسیون و احیاء در گیاه نقش دارد و عامل جداسازی مولکول اکسیژن در فتوسنتز است. از نشانه های کمبود آن در گیاه، زردی بین رگبرگها می باشد و نشانه های کمبود ابتدا در برگهای پیر مشاهده می شود و در صورت کمبود شدید، برگها شروع به ریزش می کنند. این عنصر در خاک سریع شسته شده و از دسترس گیاه خارج می شود که برای رفع این کمبود از کربنات و سولفات منیزیم استفاده می شود. علائم کمبود عناصر غذایی در درختان میوه در انگور (Mg) علائم کمبود منیزیم محلول پاشی سولفات منیزیم دو تا پنج مرتبه برای رفع کمبود در درختان میوه لازم و ضروری است. اولین محلول پاشی در اوایل خرداد و مراحل بعدی با دو هفته فاصله از هم انجام میگیرد، میزان مصرف 2 تا ۵ کیلوگرم در 1000 لیتر آب می باشد. محلول پاشی منیزیم در مرکبات، انگور و سیب برای جلوگیری از کلروز برگ موثر است. نقش و علائم کمبود گوگرد این عنصر در تولید پروتئین و بعضی از اسیدهای آمینه موثر است. بو و مزه برخی از محصولات باغی و زراعی (مثل سیر، پیاز و خردل) مربوط به گوگرد است. مهمترین علامت کمبود این عنصر در گیاه رشد ناقص و رنگ پریدگی می باشد. کمبود گوگرد در پار های از گیاهان نشانه هایی شبیه به کلروز ناشی ازکمبود نیتروژن ایجاد می کند که مربوط به کمبود پروتئین در گیاه است، با این وجود در کمبود گوگرد، زرد شدن به صورت یکنواخت در سرتاسر گیاه حتی در برگهای جوان وجود دارد. اغلب در اثر کمبود این عنصر سطح پائینی برگها و دمبرگها به رنگ قرمز مایل به صورتی در می آید گاهی در اثر شدت کمبود، علایم به صورت قهوه ای یا لکه های نکروتیک ظاهر می شود و همچنین دمبرگها و برگها اغلب عمودی، پیچ خورده و شکننده می شود. ساقه های گیاهان مبتلا کوتاهتر و نازکتر از معمول و چوبی می شوند، سطح برگ کوچک و تعداد برگها نیزکم، تعداد و وزن میوه ها نیزکاهش می یابد. علائم کمبود عناصر غذایی در درختان میوه برای مثال در هلو برگهای جوان در اثر کمبود این عنصر، زرد و برگهای پیر بدشکل و کج و معوج می شوند، جوانه های انتهائی رشد نکرده و در نتیجه شاخه های جانبی نیز رشد نمی کنند و برگهای روی این شاخه ها در اثر شدت کمبود، کمی قرمز و پس از این مرحله خزان می کنند. گوگرد را می توان به صورت سوپر فسفات معمولی (نه سوپر فسفات تریپل)، سولفات آمونیوم و گل گوگرد و یا سولفات کلسیم به خاک افزود. (Microelements) علائم کمبود عناصر کم مصرف در درختان میوه: همانطور که قبلاً اشاره شد عناصری چون آهن، منگنز، روی، مس، بُر، مولیبدن و کلر که به مقدار بسیار کم مورد نیاز گیاه می باشند را عناصر کم مصرف میگویند ولی با اینکه این عنصر به مقدار کم برای گیاه لازم است ولی همین مقدار کم برای فعالیتهای گیاهی لازم و ضروری است و کمبود این عناصر در گیاه می تواند باعث اختلالاتی در رشد و شکل ظاهری گیاه شود. نقش و علائم کمبود آهن این عنصر در تولید مولکول کلروفیل و همچنین در فعالیتهای انتقال انرژی نقش دارد. آهن یکی از عناصر ضروری برای رشد نهایی درختان میوه می باشد و در صورت کمبود آن در سلولهای برگ، سبزینه (کلروفیل) به مقدار کافی تولید نمی شود و برگها رنگ پریده به نظر می رسند. زردی برگ شکل خاصی از کمبود آهن است که در کشور ما به فراوانی دیده می شود. به عبارتی کمبود آهن باعث کاهش غلظت کلروفیل و دیگر رنگریزه های گیاهی نظیر کاروتن و گزانتوفیل در سلول می شود که در نهایت فتوسنتز شدیداً کاهش یافته و بصورت کلروز (زردی) ظاهر می شود و چون آهن قابلیت تحرک کمی در گیاه دارد معمولاً علائم کمبود در برگهای جوان (بالایی) دیده می شود و رنگ پریدگی معمولاً بین رگبرگها بوده و خود رگبرگها سبز باقی می مانند و در برخی موارد مثل درخت گلابی برگها سفید رنگ می شود. علائم کمبود عناصر غذایی در درختان میوه علائم کمبود آهن در مرکبات برای رفع کلروز محلول پاشی آهن کلاته یا سولفات آهن به تعداد دو یا چند بار در طول فصل رشد توصیه می شود. در درختان میوه اولین محلول پاشی چهار هفته پس از گل دهی و سه هفته پس از اولین محلول پاشی می باشد مقدار مصرف بر اساس توصیه شرکتهای سازنده و دستورالعمل الصاقی روی بسته محصول می باشد. نقش و علائم کمبود منگنز این عنصر برای تولید کلروفیل و در نتیجه فتوسنتز موثر می باشد. نقش منگنز در گیاه مشارکت آن در سیستم های ترکیبی است. منگنز در واکنش های انتقال الکترون و در تولید کلروفیل نقش دارد. منگنز همانند آهن عنصری غیر متحرک در گیاه است و علائم کمبود آن ابتدا در برگهای جوان درخت ظاهر می شود. مهمترین نشانه کمبود منگنز، کلروز بین برگها می باشد که معمولاً تمام قسمتهای بالای درخت را فرا می گیرد، رشد درخت نیزکاهش یافته و در بعضی مواقع درختان به صورت کوتاه باقی می مانند. بر خلاف کمبود آهن در کمبود این عنصر، قسمت نوک و حاشیه برگهای درخت به صورت سبز باقی می مانند. از کودهای مهم منگنز می توان به سولفات منگنز اشاره نمود که هم به صورت خاکی و هم محلول پاشی به کار می رود که بهتر است این کود به صورت خاکی به میزان 100 گرم برای هر درخت در سایه انداز مصرف گردد. همچنین برای رفع این کمبود به ازای هر هکتار علائم کمبود عناصر غذایی در درختان میوه ۵ کیلوگرم کلات منگنز در 1000 لیتر آب به صورت توأم خاکی و محلول پاشی جهت رفع کامل کمبود مصرف گردد. نقش و علائم کمبود روی این عنصر، عنصر مهمی در فعالیت بسیاری از آنزیمها از جمله ایندول استیک اسید (عامل رشد) و تریپتوفان می باشد. روی در بسیاری از سیستم های آنزیمی گیاه نقش کاتالیزوری فعال کننده و یا ساختمانی دارد و در ساخته شدن و تجزیه پروتئین های گیاه دخیل است. کمبود روی در گیاه عمدتا از برگهای جوان به صورت ریز برگی، کچلی و کوچک شدن میان گره های سرشاخه شروع می شود. در اثر کمبود این عنصر علاوه بر اینکه رشد برگ کم می شود، برگها قبل از موقع می ریزند، تعداد جوانه کمتری تشکیل شده و بیشتر آنها شکوفا نمی شود. همچنین مقدار اکسین در دمگ لها کم شده، ممکن است گ لها قبل از باز شدن بریزند، پوست درختان دچار کمبود، سخت و شکننده می شود. خسارت عمده کمبود این عنصر علاوه بر ریز شدن میوه ها، ریزش قبل از رسیدن آنها است بطوریکه گاهی تا 80 درصد میوه ها می ریزند. بالای خاک مشاهده pH کمبود این عنصر بیشتر در خاکهای شنی، آهکی و قلیایی به علت می شود. در درختان اولین علائم کمبود روی در زمان گلدهی ظاهر می شود. شاخه ها نرم و نازک شده و فاصله میانگره ها کم می شود، برگها در انتها موج دار شده و اندازه آنها کاهش می یابد. به طوری که برگها ی انتهایی شاخه به صورت روشن در می آید، بدین ترتیب کمبود این عنصر می شود. (Roset) سبب جارویی شدن انتهای شاخه ها، کچلی و ایجاد ریز برگی در سیب (Zn) شکل شماره ۵ - علائم کمبود روی 18 علائم کمبود عناصر غذایی در درختان میوه برای جبران کمبود روی در درختان میوه از سولفات روی به صورت محلول پاشی در زمان متورم شدن جوانه یا پس از ریزش گلبرگها به میزان 2 تا 3 کیلوگرم در 1000 لیتر آب استفاده می شود، محلول پاشی سولفات روی برای درختان هسته دار مثل هلو، زردآلو و گلابی در پائیز زمانی که برگها سبز است نتیجه بهتری دارد. نقش و علائم کمبود مس این عنصر در تولید کلروپلاست، فعالی تهای آنزیمی و همچنین در واکنش های انتقال الکترون سهیم می باشد. کمبود مس در درختان میوه با پلاسیدگی برگهای انتهایی و ریزش آنها مشخص می شود. از کودهای مهم مس می توان به سولفات مس (کات کبود) اشاره نمود که به دو صورت خاکی و محلول پاشی به کار می رود که بهترین زمان محلول پاشی مس در درختان میوه هنگام متورم شدن جوانه ها در بهار است چون اگر روی میوه سیب و گلابی پاشیده شود باعث زنگار ۵0 گرم در - آن می شود. سولفات مس به روش خاکی هر 2 الی 3 سال یکبار به میزان 100 - 1000 لیتر آب برای هر درخت در سایه انداز در فصل پائیز و زمستان مصرف شود و همچنین 0 درصد مورد استفاده قرار می گیرد. این کود به صورت محلول پاشی باغلظت به کار می رود. نقش و علائم کمبود بُر این عنصر برای رشد نوک ساقه و ریشه (مریستم انتهایی) لازم و ضروری است. بُر نقش عمده ای در فعالی تهای حیاتی گیاه دارد و در تقسیم سلولی بافت ها، تشکیل جوانه های برگ و گل، ترمیم باف تهای آوندی، متابولیسم قند و مواد هیدروکربن دار و انتقال آنها، تنظیم مقدار آب و هدایت آن در سلول، انتقال کلسیم در گیاه و تنظیم نسبت کلسیم به پتاسیم در بافتهای گیاهی، متابولیسم چربی، سنتز پکتین و در تشکیل دیواره سلولی نقش دارد. علائم کمبود بُر در برگ، شاخه، میوه و حتی ریشه درختان دیده می شود. بعلت عدم پویایی و تحرک بُر در گیاه، کمبود آن ابتدا در برگهای جوان و سرشاخه ها بروز می نماید. اولین علامت قابل مشاهده توقف رشد جوانه انتهایی است که بلافاصله پس از آن برگهای جوان سبز کمرنگ شده و این رنگ پریدگی در قاعده برگها بیشتر از نوک برگها می باشد، مرحله بعدی کمبود بُر، سیاه شدن جوانه های رویشی و باف تهای مریستمی، کاهش فاصله میانگره ها، ایجاد حالت کوتولگی یا تراکم و کوچک شدن برگها در سرشاخه می باشد. میوه ها به حد کافی رشد علائم کمبود عناصر غذایی در درختان میوه نکرده، بد شکل و دارای گره های متعدد شده، زیر پوست میوه بافت چوب پنبه ای ضخیمی تشکیل شده و با توسعه از پوست تا مغز میوه ادامه می یابد. در برخی از ارقام وقتی کمبود بُر همراه با کمبود کلسیم باشد، میوه در بعضی قسمتها ترک برمی دارد. در کمبودهای خفیف سطح میوه پوشیده از شکاف ریز شده که ظاهر میوه را به رنگ حنایی در می آورد. به طور کلی به علت نقش این عنصر در فرایند تشکیل میوه، کمبود آن سبب رشد و نمو ضعیف پرچم ها، کاهش دوره گرده افشانی موثر و در نتیجه کاهش تشکیل میوه می شود. میوه ها قبل از رسیدن می ریزند و در زیر پوست میوه لکه های آبگز، قهوه ای، چوب پنبه ای و گوشت میوه ها تلخ، بدمزه و پوک می شود. علائم کمبود بُر در سیب همانطور که قبلاً هم اشاره شد بُر یکی از مهمترین عناصری است که در جوانه زدن دانه گرده تشکیل میوه و انتقال مواد فتوسنتزی به محل مصرف نقش دارد. بر در درختان میوه های خزاندار و هسته دار برای تشکیل میوه، افزایش عملکرد و کاهش بعضی از بیمار یها مثل آتشک گلابی موثر است. کمبود بُر در درختان میوه باعث باد زدگی گلهای گلابی، کاهش تشکیل میوه، نکروزه شدن پوست تنه درخت سیب، ایجاد لکه های چوب پنبه ای و ترکیدن میوه ها و تنه درخت می شود. بهترین زمان محلول پاشی بُر در درختان میوه هنگام متورم شدن جوانه در اوایل بهار باغلظت ۵ کیلوگرم اسید بوریک در 1000 لیتر آب می باشد. نقش و علائم کمبود مولیبیدن این عنصر در تولید آنزیمهای مربوط به مصرف نیتروژن در گیاه و همچنین در تبدیل نیتراتها به اسید آمینه نقش دارد. این عنصر در افزایش عملکرد و کیفیت محصول و همچنین بر روی جذب عناصر دیگر توسط گیاه نقش دارد. مولیبیدن تنها عنصری است که کمبود آن موقعی دیده می شود که زیر ۶ باشد، افزودن مقداری آهک می تواند مشکل را حل کند. علائم pH آهک در خاک کم و کمبود این عنصر کمتر در شکل ظاهری گیاه قابل مشاهده می باشد و تا حدودی مشابه علائم کمبود ازت می باشد. از کودهای مهم مولیبدن می توان به مولیبدات آمونیوم، مولیبدات پتاسیم، مولیبدات سدیم و تری اکسید مولیبدن اشاره نمود. مولیبدات آمونیوم، مولیبدات پتاسیم به میزان ۵00 گرم در هکتار به صورت خاکی مصرف می گردد که برای یکنواختی در پخش می توان با کودهای مخلوط و مصرف نمود. NPK کوددهی: میزان عناصر غذایی موجود در خاک بستگی به ساختمان و بافت خاک، سوابق کشت و کار و عملیات انجام شده بر روی آن دارد. خاکها در اثر تداوم برداشت محصول، از نظر مواد معدنی و عناصر غذایی فقیر می شوند و نیاز به کود پیدا می کنند که برای جبران آن، می توان طی یک برنامه زمانبندی مشخص اقدام به استفاده از کودهای مختلف شیمیایی، حیوانی و گیاهی نمود. هدف از زمانبندی مصرف کود، به دست آوردن بهینه ترین واکنش گیاه به کود می باشد. مقدار و زمان مصرف کود دو عامل بنیادین برای کاربرد بهینه کودهای شیمیایی و افزایش بازده مصرفی آنها است. بدیهی است که مقدار کود مصرفی، بر اساس مقدار عناصر غذایی موجود در خاک، میزان جذب عناصر توسط گیاه و نیاز گیاه در طول دوره رشد تعیین می گردد. با کاهش غلظت عناصر غذایی در خاک، مقدار کود مصرفی افزایش می یابد، لیکن دریافت عناصر غذایی به وسیله گیاهان، نمایانگر جذب توسط همه ریشه هایی است که در ٢1 علائم کمبود عناصر غذایی در درختان میوه قسمتهای کود داده شده و کود داده نشده گسترش یافته اند. عناصر غذایی موجود در کودها به روشهای مختلفی چون پخش در خاک، برگ پاشی در اختیار گیاهان گذاشته می شوند. (Fertigation) و کود آبیاری (Foliar application) هر چند تلاش می شود که عناصر غذایی در توده خاک رویین یکنواخت توزیع شود ولی در عمل چنین نبوده و غلظت آنها می تواند در هر نقطه از خاک متفاوت باشد. بدین ترتیب پخش صحیح کود، برای یکسان کردن غلظت عناصر غذایی در محلول خاک به منظور دستیابی به عملکرد بهینه و افزایش بازده آنها ضروری است. با آنکه کودهای شیمیایی مهمترین منبع تامین عناصر غذایی گیاه هستند استفاده بجا و بهینه از آنها در حصول نتیجه مورد نظر، حفظ نظام اکولوژی محیط و تضمین سلامت مصرف کنندگان تولیدات کشاورزی نقش اساسی دارند. بی شک تشخیص کمبود عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در مصرف بهینه و به موقع آن نقشی دو چندان دارد. خلاصه مطالب: تغذیه بهینه گیاه، شرط اصلی بهبود کمی و کیفی محصول است. نشانه های کمبود گاهی مشابه بوده و همچنین عوامل دیگری چون تغییرات دما، استفاده از سموم، حشرات، باد و دیگر عوامل طبیعی نشانه هایی را از خود به جای می گذارند که مشابه علائم کمبود است. به همین دلیل، تشخیص و معالجه کمبود عناصر غذایی از روی علائم ظاهری باید با احتیاط و به وسیله کارشناسان با تجربه انجام گیرد. در تغذیه گیاه نه تنها باید هر عنصر به اندازه کافی در دسترس آن قرار گیرد بلکه ایجاد تعادل و رعایت نسبت میان همه عناصر غذایی از اهمیت بسزایی برخوردار است. زیرا در حالت عدم تعادل تغذیه ای، با افزودن مقداری از عناصر غذایی نه تنها افزایش عملکردی رخ نمی دهد بلکه اختلالاتی در رشد گیاه ایجاد می کند که نهایتاً منجر به افت محصول می شود. pH قابلیت استفاده یا حلالیت برخی از عناصر غذایی نیز با افزایش کاهش می یابد. تأمین احتیاجات غذایی گیاه تحت کنترل زارع یا باغ دار است چه بسا شناخت عناصر مورد نیاز گیاه، نقش این عناصر در طول دوره رشدی گیاه و همچنین چگونگی تشخیص کمبود و بیشبود (مسمومیت) در صورت بروز، از روی علائم ظاهری می تواند کشاورز را در رسیدن به هدف ارزشمندش یاری کند. خاکها در اثر تداوم برداشت محصول، از نظر مواد معدنی و عناصر غذایی فقیر می شوند و نیاز به کود پیدا می کنند که برای جبران آن، می توان طی یک برنامه زمانبندی مشخص اقدام به استفاده از کودهای مختلف شیمیایی، حیوانی و گیاهی نمود.

علايم کمبود عناصر در درختان ميوه

مطالب مشابه :

قارچ کش ها

قسمت دوم_ نقش و علائم کمبود عناصر غذایی در درختان میوه

علايم کمبود عناصر در درختان ميوه

علائم کمبود عناصر غذایی در درختان میوه

انگوم درختان میوه

بیماریهای مهم مرکبات

گموز

هرس درختان میوه