سزارین و مراقبت‌های پس از آن

امروزه آمار سزارین در میان زنان باردار افزایش یافته و بسیاری از مادران تصور می‌کنند که با انجام این نوع زایمان دیگر درد شدید زایمان طبیعی را تجربه نمی‌کنند، در حالی‌که این‌طور نیست و بعد از سزارین هم عوارضی وجود دارد که برای حل آنها باید نکاتی را بدانید.

بطور معمول بیمارانی که تحت جراحی سزارین قرار می‌گیرند تا 2 روز بعد از جراحی در بیمارستان می‌مانند و این بستگی به وضعیت آنها و نظر پزشک دارد. پرستار در ابتدا هر ساعت یک بار طبق دستورپزشک به بیمار سر می‌زند و وضعیت مادر را کنترل می‌کند. علایم حیاتی چک می‌شود. شکم لمس می‌شود تا میزان سفتی رحم مشخص شود. همچنین میزان خو‌ن‌ریزی کنترل شده و به اطلاع پزشک می‌رسد. ممکن است مادر دارای ترشحات خونی از واژن باشد که اولین‌بار که از جا برمی‌خیزد مقدار زیادی از این ترشحات خونی دفع شوند که 3 تا 4 روز اول به رنگ قرمز روشن است. نحوه سرفه کردن و تمرینات تنفسی به مادر آموزش داده می‌شود تا مایعات جمع شده در ریه‌ها تخلیه شود. این امر در صورتی‌که بی‌هوشی شما از نوع عمومی بوده باشد بسیار حایز اهمیت است. دقت کنید که هنگام سرفه (و نیز عطسه و خنده) دست‌ها یا یک بالش کوچک را روی شکم بگذارید. اگر همه چیز نرمال باشد، سرم و سوند ادراری در عرض 12 ساعت پس از جراحی برداشته خواهد شد.

چرا انجام این جراحی نیاز است؟
برخی از جراحی‌های سزارین پیش بینی شده‌اند (در مواردی که پزشک از قبل از وجود فاکتور‌هایی که زایمان طبیعی و واژینال را خطرناک می‌سازند آگاه است). این بدین معناست که مادر از قبل از اینکه سزارین انجام خواهد داد، آگاه است و می‌تواند روز تولد کودک خود را از قبل برنامه‌ریزی کند. این آگاهی به مادر اجازه می‌دهد که خود را از نظر هیجانی و ذهنی برای تولد آماده کرده و کمک می‌کند که نا‌امیدی ناشی از عدم توانایی وضع حمل به طور طبیعی، که بسیاری از مادران تجربه‌اش می‌کنند، کاهش یابد.
چه مواردی تعیین کننده این موضوع هستند که زن باردار نوزادش را از طریق سزارین به دنیا بیاورد:
1- نوزاد نچرخیده باشد (سر یا باسن او به سمت پایین باشد) و یا به پهلو (به صورت افقی) در رحم قرار گرفته باشد. با این حال برخی نوزادان درست قبل از زایمان می‌چرخند یا زایمان واژینال به کمک پنس و بیهوشی صورت می‌گیرد.
2- نوزاد دارای برخی از نقوص هنگام تولد است (مانند هیدروسفالی که در آن آب در مغز تجمع پیدا کرده و اندازه سر بزرگ‌تر از حد طبیعی می‌شود).
3- مادر مشکلاتی در مورد جُفت دارد. برای مثال جفت در برخی مادران در سطحی پایین‌تر از معمول قرار دارد و گردن رحم را می‌پوشاند.
4- مادر دچار مشکلات پزشکی است و این امر، زایمان طبیعی (واژینال) را برای او و نوزادش خطرساز می‌سازد (برای نمونه مبتلا به ویروس ایدز یا هرپس تناسلی است).
5- مادر چند قلو باردار است و این امر زایمان طبیعی را ناممکن کرده است.
6- مادر قبلاً یک جراحی روی رحمش انجام داده یا قبلاً سزارین کرده است (با این وجود بسیاری از مادرانی که قبلاً عمل سزارین انجام داده‌اند می‌توانند زایمان طبیعی یا واژینال داشته باشند).
7- برخی از سزارین‌ها نیز زایمان‌هایی اضطراری و پیش‌بینی نشده‌ای هستند که در صورت بروز مشکل حین زایمان صورت می‌گیرند. سزارین اضطراری در این موارد ممکن است صورت بگیرد:
*وضع حمل متوقف می‌شود و آن گونه که باید پیش نمی‌رود (دارو‌ها نیز کمکی نمی‌کنند).
*جُفت زود‌تر از وقت خود از دیواره رحمی جدا می‌شود.
*بند ناف فشرده شده و راه آن بسته شود (این امر میزان اکسیژن مورد نیاز نوزاد را تحت تأثیر قرار می‌دهد)، همچنین ممکن است بندناف زود‌تر از نوزاد وارد کانال زایمان شود و راه را ببندد.
*نوزاد تحت فشار است- تغییرات در ضربان قلب نوزاد بدین معنی است که او به میزان کافی اکسیژن دریافت نمی‌کند.
*سر نوزاد یا تمام بدن او آنقدر بزرگ است که نمی‌تواند از کانال زایمان عبور کند.
تا چه مدت پس از عمل سزارین مادر نباید چیزی بخورد؟
برحسب تشخیص پزشک 12 تا 24 ساعت ناشتا بودن لازم است. در روز اول به علت نفخ و تجمع گاز در شکم بهتر است از مایعات استفاده شده و تا دو روز غذای سبک‌تر مصرف شود. از آنجا که حرکات روده بعد از جراحی کند می‌شود، گاز در روده تجمع می‌یابد. حرکت کردن و راه رفتن به سیستم گوارش کمک می‌کند تا مجددا فعالیت خود را از سرگیرد. اگر ناراحتی مادر زیاد باشد و یا تهوع و عدم دفع گاز داشته باشد، باید توسط پزشک معالج معاینه شود.

مصرف مسکن، چطور؟ خطر دارد؟
پس از سزارین شما نیز مثل زایمان طبیعی با در آغوش گرفتن فرزندتان احساس سرخوشی و در عین حال خستگی خواهید داشت ولی هم‌زمان زخمی هم روی شکم دارید و در دوره نقاهت پس از یک جراحی شکمی بزرگ هستید. اگر برای سزارین تحت بی‌هوشی عمومی قرار گرفته‌اید نیاز به مسکن دارید. ممکن است بلافاصله پس از جراحی به شما داروهای مسکن تزریقی تجویز شود. ممکن است هر چند ساعت داروی ضددرد به صورت تزریق یا شیاف دریافت کنید. درهیچ شرایطی از اینکه درخواست مسکن کنید، خجالت نکشید.هر چه بیشتر صبر کنید، کنترل درد مشکل‌تر می‌شود. به‌علاوه، هر چه راحت‌تر و آرام‌تر باشید، شیر دادن و به راه افتادن برای خودتان آسان‌تر خواهد بود ولی اگر به روش موضعی اپیدورال سزارین شده‌اید معمولا کاتتر اپیدورال به پمپ مسکن متصل است و تا 24 ساعت بعد از سزارین کاملا بدون درد خواهید بود و سپس کاتتر خارج خواهد شد. معمولا نیازی به آنتی‌بیوتیک ندارید، مگر اینکه پزشک معالج تجویز کرده باشد.

از چه زمانی مادر می‌تواند حمام کند؟
پس از مرخص شدن می‌توانید برحسب نظر جراح حمام کنید. اگر از پانسمان‌های ضدآب استفاده کرده‌اید اصولا نیازی به پانسمان مجدد در محل برش ندارید، اما نکته مهم بعد از حمام کردن خشک کردن محل عمل است که می‌توانید با سشوار محل را کاملا خشک کنید. بسیاری از پزشکان بر این موضوع توافق دارند که حمام کردن پس از سزارین مشکلی ندارد و حتی می‌تواند آثار آرام‌بخشی هم داشته باشد. آب‌گرم می‌تواند ترمیم ناحیه زخم و تورم را بهتر کند. حمام کردن همچنین خستگی و تنش را از شما دور می‌کند اما ممکن است پزشک تشخیص دهد که حمام کردن تا زخم شکمی بهتر نشده حتی تا یک هفته به تاخیر بیفتد. در این مورد حتما نظر پزشک‌تان را بپرسید.

در اولین روزهای پس از سزارین باید انتظار چه مشکلاتی را داشت؟
ممکن است بلافاصله پس از جراحی احساس گیجی و تهوع داشته باشید که این تهوع حتی ممکن است 48 ساعت هم طول بکشد ولی اگر همراه با بی‌حالی و سرگیجه مداوم بود باید به پزشک ارجاع دهید. برخی مادران ممکن است احساس خارش بدن را داشته باشند، مخصوصا آنهایی که از طریق اپی‌دورال یا اسپینال بی‌حسی دریافت کرده‌اند. در این صورت باید به پزشک اطلاع دهید تا داروی ضدخارش برای‌تان تجویز کند.

سزارین مانع شیردهی مادر نیست؟
نه! همانند سایر مادرانی که طبیعی زایمان کرده‌اند، مادرانی که سزارین کرده‌اند هم می‌توانند خودشان به فرزندشان شیر بدهند؛ مگر اینکه پزشک، این کار را منع کرده باشد. یعنی به دلایلی مادر داروی خاصی دریافت می‌کند که در شیر او ترشح می‌شود. در این صورت هم مادر باید شیرش را بدوشد تا فرآیند تولید شیر در او متوقف نشود. اگر مانعی برای شیردهی نباشد، از پرستار بخواهید که به شما آموزش دهد چگونه در وضعیت خوابیده به پهلو به نوزاد شیر دهید.

چرا جای سزارین معمولا دردناک است؟
مادران باید به خاطر داشته باشند که سزارین یک عمل جراحی بزرگ شکم است. بنابراین احساس درد در محل برش سزارین معمولی است. محل برش ممکن است کمی برآمده و برجسته بوده و از رنگ پوست‌تان تیره‌تر باشد. عطسه، سرفه یا سایر فعالیت‌‌هایی که در محل شکم فشار ایجاد نماید، در روزهای اول دردناک خواهد بود ولی روز به روز و رفته رفته بهتر خواهید شد. برای کاهش درد مادر باید دو طرف محل عمل را با دست یا بالش یا پتو نگه‌دارد تا درد او هنگام سرفه کردن کمتر شود.

مادر از چه زمانی می‌تواند از تخت بیرون بیاید؟
معمولا در روز جراحی و روز بعد از آن به مادر توصیه می‌شود که از تخت خارج شود. هنگامی که در تخت هستید، با حرکت دادن و کشیدن ساق‌ها و چرخاندن مچ پا خون را در ساق پا به جریان بیندازید. در روز بعد از عمل باید با کمک همسرتان یا پرستار چند بار در اتاق قدم بزنید. این امر به گردش خون در بدن کمک می‌کند، از تنبلی روده‌ها می‌کاهد و خطر لخته شدنه خون را در ساق پا کاهش می‌دهد. در ابتدا ممکن است حتی رفتن به دستشویی غیرممکن به نظر برسد ولی حرکت کردن در بهبود شما اهمیت خاصی دارد. می‌توانید برنامه راه رفتن را طوری تنظیم کنید که پس از دریافت مسکن باشد تا درد کمتری احساس کنید.

زمان مراجعه به پزشک بعد از ترخیص از بیمارستان بهتر است چه موقع باشد؟
احتمالا در عرض 7 تا 10 روز بعد مادر باید به پزشک مراجعه کند ولی چنانچه دراین مدت هر مورد غیرطبیعی داشت باید به پزشک خود حتما اطلاع دهد.

سزارین و مراقبت‌های پس از آن

مطالب مشابه :

مراقبت‌های قبل و بعد از سزارین

مراقبت بعد از زایمان به روش سزارین

مراقبت‌های قبل و بعد از سزارین

مراقبت های بعد از سزارین

سزارین و مراقبت‌های پس از آن

مراقبت‌های قبل و بعد از سزارین

چندی از مراقبت های مهم بعد از عمل سزارین

سزارین .کلیپ سزارین . آموزش کامل نکات سزارین . عمل جراحی سزارین

سزارین و عمل سزارین و توضیحاتی بدرد بخور در مورد سزارین/سوال/جواب/سزارین

دوران نقاهت بعد از زایمان