حیوانات و نمادهای سیاسی و فرهنگی !

شیر و بریتانیا ، فرانسه و خروس ، سگ آبی و کانادا ، الاغ ها ، فیل ها و ایالات متحده . این موارد از جمله مثالهایی می باشند که میتوان در نفوذ حیوانات به دنیای سیاست و نمادهای ملی نام برد . اما دلیل استفاده از این سمبل ها چیست ؟ تیم پژوهش گروه ایران زمین ، در گروه مقالاتی که پیش روی دارید به بررسی این موضوع خواهد پرداخت .

جریانات سیاسی و فرهنگی، از روزگاران گذشته تا به امروز، از ابزار های تبلیغاتی گوناگون برای تبیین و تحکیم مبانی هویتی خویش بهره برده اند. شرط باخبری از یک روحیه جمعی در جامعه بشری، ظهور آن به شکل های سمبلیک و قابل رؤیت است. سمبل هایی مانند حیوانات ، کارکردی اجتماعی و هویتی دارند و مهمترین آنها برانگیختن روحیه اتحاد میان اعضای یک گروه یا ملت است . برخی از ما به واقع نمی دانیم که چرا برخی از انواع حیوانات ، نماد احزاب سیاسی هستند و یا به عنوان سمبل یک کشور در نظر گرفته می شوند .

به گزارش آژانس خبری دامپزشکان ایران زمین ( www.vna.ir ) ، فیل نشان دهندۀ حزب جمهوریخواه و الاغ نماد حزب دموکرات آمریکاست است. توماس نست، کاریکاتوریست سیاسی، این دو تصویر را برای نشریۀ هارپرز ویکلی درسال 1874 طراحی کرد . نست برای نشان دادن "رأی جمهوریخواهان" از تصویر یک فیل غارتگر استفاده کرد . جمهوریخواهان از این سمبل برای معرفی حزب خود استقبال کردند .

نست در یک کاریکاتور جداگانه و با تصویر کردن حزب دموکرات در قالب یک الاغ یا قاطر(حیوانی یکدنده و ابله) که به شیری ( یک جمهوریخواه مرده) لگد می پراند ، از دموکرات ها برای بی آبرو کردن جمهوریخواهی بعد از مرگ او ، انتقاد می کرد. حزب دموکرات برای نشان دادن شوخ طبعی خود، این حیوان را به عنوان نماد حزب برگزید و توضیح داد که یکی از خصوصیات خوب این حیوان، تسلیم نشدن است .

خروس يكي از نمادهاي كشور فرانسه و نيز پرتغال است.البته شهرت خروس هاي فرانسوي بيشتر است. در فرانسه خروس اشاره اي تاريخي به سقوط امپراتوري رم غربي و ظهور دوباره سرزمين گل « فرانسه قديم » است. در پرتغال خروس نماد ايمان و عدالت است و در برخی موارد نیز به عنوان نماد خوش شانسی به کار میروند .

گربه های مقدس و مصر باستان :

پرستش گربه در مصر باستان معمول بود ودر غارهای بنی حسن العامر مصر هزاران جسد مومیایی گربه بدست آمده و شهر " بوباستیس " زیارتگاه گربه بشمار می رفته . گربه از علامت و نشانه ماه حکایت میکرده و چشمانش در بزرگ شدن و یا کوچک شدن مردمک به افزودن و کاستن هاله و قرص ماه و یا به هلال و ماه شب چهارده تشبیه میشد . " گربه بعقیده مصریان باستان دشمنان خورشید ( آمون ) را بهلاکت میرساند ." احتمالاً گربه‌ها اولین بار توسط مصریان و در حدود 3000 سال پیش از میلاد مسیح اهلی شدند.

اولین نمایش تصویری گربه‌ها به سه میلیون سال قبل از تولد مسیح برمی‌گردد، اما اینکه اینها وحشی بوده‌اند یا اهلی اطمینانی وجود ندارد . مصری‌ها گربه وحشی آفریقائی (Felis Libyca) را اهلی کردند ولی همتای اروپایی اینها یعنی Felis sylvestris تا به امروز طبیعت وحشی خود را حفظ کرده و حتی تلاش جهت اهلی کردن نسل‌های ناشی از جفت‌گیری گربه اهلی با گربه وحشی اروپایی بی‌ثمر بوده است.

به نظر نمی‌رسد باستان‌شناسان گواه بی‌چون و چرایی پیدا کنند تا بتوانند زمان و محل دقیق اهلی شدن گربه را متوجه شوند.

کبوتر و نماد صلح :

تاریخ دقیق پیدایش کبوتر و زمان اهلی شدن و استفاده از آن در جنگ و صلح به درستی معلوم نیست. ولی آن چه مسلم است این است که از سه هزار سال قبل از میلاد مسیح، کبوتر در مصر وجود داشته و فراعنه مصر، به عنوان پِیک از آن استفاده می‌کردند و حتی آن را پرنده‌ای مقدس می‌دانستند. یونانی‌ها هم چندین هزار سال قبل از میلاد از کبوتر به عنوان قاصد استفاده می‌کردند و نام برندگان ورزش‌های المپیک را به پای آن‌ها می‌بستند و به وطن شان می‌فرستادند. پس از مصر، ایران، چین، یونان و روم از قدیمی‌ترین مراکز پرورش و تربیت کبوتر در اعصار گذشته بوده‌اند. تاریخ نشان می‌دهد که کورش کبیر برای ارسال اخبار محرمانه به نقاط مختلف کشور پهناور خود، کبوترانی در اختیار داشته و ژولیوس سزار، امپراتور روم، اولین کسی بوده که برای فتح گال (فرانسه امروزی) از کبوتران نامه‌بر استفاده کرده‌است. دریانوردان فنیقی و قبرسی، در هنگام سفر کبوترها را با خود می‌بردند و پس از رسیدن به مقصد، آن‌ها را با نامه‌هایی به محل سکونت خود می‌فرستادند، تا خانواده‌هایشان را از وضعیت و تاریخ بازگشت خود مطلع سازند.

گرگ و رم باستان :

فئودور پتروویچ کوروفکین، در کتاب «تاریخ روم باستان» روایت سرراست و ساده ایی از «افسانهٔ پیدایش شهر روم» که همان افسانه «رومولو و رما» می باشد، دارد : زمانی دراز بعد از پیدایش شهر روم ، افسانه ای بوجود آمد مبنی بر اینکه این شهر چگونه و بوسیلهٔ چه کسی ساخته شده است . بر طبق این افسانه، سزار یکی از شهرهای لاتینی دستور داد فرزندان خواهرزاده اش ، یعنی رومولو و رِما را به رودخانهٔ تیبر افکنند . زیرا از این می ترسید که این دو چون بزرگ شوند ، وی را از تخت به زیر آورند .

کودکان در نقطهٔ کم آبی از رودخانه فرو افتادند و ماده گرگی آنها را نجات داد . گرگ با شیر خود ایشان را سیر می کرد تا زنده بمانند . سپس چوپانی آن دو کودک را یافت و به خانه بُرد و بزرگشان نمود .

برادران که بزرگ شدند ، به جان یکدیگر افتادند . رومولو، رما را کشت و سپس شهر روم را در همانجایی که چوپان ایشان را یافته بود ، بنا کرد . سپس آن را به یاد برادر مقتولش (رِما یا همان رموس) ، روم نامید و خود سزار این شهر شد .

خرس قهوه ایی و شوروی :

سمبل ویژه ملی در بین جانوران در روسیه بیش از همه خرس قهوه ای نامیده می شود . خرس، قهرمان همیشگی قصه های روسی است و بر آرم های شهرهای زیادی در روسیه تصویر آن حک شده است . هنگام برگزاری بازی های المپیک مسکو در سال ۱۹۸۰ میلادی خرس طلسم آن بود . حزب حاکم « روسیه واحد» نیز خرس را سمبل خود کرده است .

کانگورو و استرالیا :

کانگورو نماد رسمی کشور استرالیا است. اولین نشان ملی توسط ادوارد چهارم بریتانیا و در ۷ مه ۱۹۰۸ ایجاد شد و نسخه کنونی آن توسط جرج پنجم بریتانیا و در ۱۹ سپتامبر ۱۹۱۲ استفاده شد .

شیر: به عنوان نماد ملی مذهبی ایران باستان و ایران پس از اسلام

جالب است که توجه شود در ایران، همیشه شیر به عنوان یک حیوان با اصالت و با ارزش به حساب می آمده است. به عنوان استفاده از لقبهایی مانند "شیر مرد" و "شیر زن" برای توصیف افراد شجاع، والام مقام، پاک، مهربان و در عین حال قدرتمند و باشکوه
امری رایج در فرهنگ ما ایرانی هاست.

شایان ذکر است که در آذربایجان باستان حتی پیش از مهاجرت آریایی ها، شیر از قداست خاصی برخوردار بود. به طوری که نقشهای شیر روی وسایل یا ساختن وسایل با استفاده از اندامهای مربوط به شیر به فراوانی وجود داشتند.

هم اکنون در برخی از شهرهای آذربایجان، نام خانوادگی "شیری"
به فراوانی دیده می شود.

در همدان باستان نیز شیرهای سنگی به عنوان نماد استفاده می شدند که متأسفانه تقریباً همه از بین رفته اند.

از طرف دیگر در بین قوم بختیاری، به عنوان یکی از دست نخورده ترین اقوام ایرانی نیز، شیر سنگی در مناسبات آیینی و فرهنگی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است.

در تخت جمشید هم شکوه و جلال شیر به خوبی خود را نشان می دهد.

همچنین در پرچم ایران باستان نقش شیر قدرت و عظمت ایران بزرگ را به رخ می کشید و جلوه می داد.

شگفت آور اینکه پس از پذیرش اختیاری اسلام توسط ایرانیان، این نکته به چشم می خورد که سمبلهای دین جدید نیز جذابیت داشت.

زیرا به عنوان مثال نامهای "اسدالله" و "حیدر کرار" به ترتیب به معنای "شیر خدا" و "شیر دمنده" از القاب حضرت علی علیه السلام به شمار می آیند و حتی به همین دلیل شیر از تقدس بالایی در میان مسلمانان برخورد اربوده است.

بنابراین می توان گفت که در ایران شیر یک نماد ملی مذهبی است که به خوبی پیوستگی فرهنگ ایران باستان و ایران پس از اسلام را منعکس می سازد و به نظر می رسد در این راستا زمینه گسترده ای برای پژوهشگران حوزه علوم انسانی و تاریخ شناسی جهت استفاده از این ظرفیتهای فرهنگی به منظور تقویت انسجام ملی مذهبی کشور وجود داشته باشد.

منبع:

http://www.vna.ir/index.php?news=125

حیوانات و نمادهای سیاسی و فرهنگی !

حیوانات و نمادهای سیاسی و فرهنگی !

مطالب مشابه :

سگ نژاد الابای-سگ گله اسیای مرکزی

خروس؛ نماد عشق امساله

جک جدید سال 92

واحدهای شمارش واصطلاحات اصیل مازرونی

حیوانات و نمادهای سیاسی و فرهنگی !

لغت نامه