تغییر و نوآوری در مدیریت

این فرایند مستمر تاریخ ساز، نه تنها در مقیاس کلان بلکه در مقیاس خرد نیز نشانه های بارزی از شایستگی های مدیریت را به همراه دارد. مدیران سرنوشت ساز محیط خود هستند.امروزه دستیابی به مدیران تحول آفرین، دغدغه ی بزرگ سازمان ها به شمار می آید و تصدی مشاغل ارشد نظامی و سیاسی جایی که صحنه های رقابتی به نوع دیگری در جریان است ـ نیز مستلزم کسب مهارت و شایستگی های مدیریتی است.مسأله آنگاه پیچیده تر می شود که دریابیم دانشگاه ها با برنامه های معمول خود، توفیق چندانی در پرورش و عرضه این مدیران برجسته نداشته اند. امروزه بیش از یکصد دانشگاه معتبر در جهان دوره های عالی مدیریتی ارائه می کنند و چندین برابر این تعداد مؤسسات و مراکز آموزشی مدیران مشغول به فعالیت هستند، سالیانه بیش از یکصد هزار نفر فارغ التحصیل به جامعه مدیران حرفه ای می پیوندند، ولی هنوز مدیران کارساز و تحول آفرین کمیابند. پیتر دراکر در مورد ویژگی های مدیریتی عصر حاضر می گوید: دیگر داشتن تحصیلات بهخودی خود مفهومی ندارد، حتی داشتن تحصیلات عالیه در رشته ی مدیریت. من فکر می کنم بایستی جستجو برای یک معیار مشخص عینی را کنار گذاشت و به چیزی که من آن را شایستگی های فردی می نامم پرداخت.تغییر بی پایان، بارزترین خصوصیت جوامع است و انسان ذاتاً تمایل دارد این تغییرات را در جهت مطلوب خود هدایت کند. مدیریت زاییده این دو مفهوم پویا و آرام است (تغییر وضعیت بی پایان و تمایل انسان به وضعیت مطلوب). مادامی که زندگی جاری است، این تلاش سرنوشت ساز هم ادامه دارد.مسائل امروز سازمان ها با راه حل های دیروز حل شدنی نیست و پیش بینی آینده مشکلت آتی را حل نمی کند بلکه باید برای ساختن آینده اقدام کرد. شرایط محیطی و قواعد بازی به حدی بی رحم، پیچیده، پویا و نامطمئن گردیده که سازمان ها دیگر نمی توانند با تغییرات سطحی و ظاهری در ساختارها، روش ها، سیستم ها حیات بلندمدت خود را تضمین کنند. لذا سازمان های امروزی باید چنین نگرشی در اذهان مدیران و کارکنان خود بوجود آورند که آینده ای وجود ندارد بلکه باید آن را خلق کرد و فقط سازگاری با تغییر کافی نیست، بلکه باید آن را دوست داشت.دیگر سازمان ها نمی توانند با دل بستن به توان بالای تولید و اجرای چند طرح خلاقانه بر رقبای کوچک، منعطف، نوآور، فرصت گرا و کم هزینه فایق آیند آن ها باید شرایطی را فراهم کنند تا خلاقیت کارکنان بارور شده، و همه ی آنان روحیه ی کارآفرینی پیدا کرده و بتوانند به راحتی و بصورت مستمر فردی یا گروهی فعالیت های نوآورانه خود را به اجرا درآورند.بدون شک ویژگی بارز عصر حاضر تغییر و تحول است. تغییر و تحولی که در تمام شئون اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه در حال وقوع بوده و بنیان ها و ساختارهای نهادهای اجتماعی را دگرگون می سازد. در این میان تنها سازمان هایی امکان بقا و رشد را خواهند داشت که ضمن حفظ هویت تاریخی خویش، قادر باشند خود را با جریان این تحولات به نحو فعالانه ای سازگار کنند. در غیر این صورت سرنوشتی جز انزوا و اضمحلال نخواهند داشت چنین جوامعی آن چنان که راسل ایکاف می گوید: به پشت و در حالی که رو به گذشته دارند، وارد آینده خواهند داشت.یکی از حوزه هایی که با استفاده از مفاهیم پیشرفته ی علمی باید مورد بازنگری جدی قرار گیرد، حوزه ی مدیریت آموزشی است. تغییرات علمی و فناوری، تاثیر بسزایی بر امامی اجزای اولیه و تشکیل دهنده ساختار آموزشی از جمله مدیریت آموزشی بر جای نهاده است به گونه ای که آموزش و پرورش برای اعمال سیاست های اتخاذ شده خود که در شرایط جدید اجتماعی و سازمانی ضرورتی اجتناب ناپذیر است از نداشتن مدیران مجرب و توانمند در تنگنا قرار گرفته است. اعمال هر سیاستی در آموزش و پرورش مستلزم داشتن مدیران کارآمد است، چرا که روش های غیرکارآمد ناشی از مدیریت غیراصولی موجب بروز مشکلات کیفی در آموزش و پرورش می شود که از جمله ی این مشکلات، نداشتن توانایی نهاد آموزش و پرورش در استفاده درست از مفاهیم و اصول علمی است که خود در ایجاد آن نقش اساسی را داشته است و این همان چیزی است که از آن به عنوان عدم پویایی در توسعه یاد می کنند.تردیدی نیست که نوک پیکان و جبهه ی مقدم تحولات، نظام های آموزشی هستند. نظام های آموزشی نه تنها زمینه ی ذهنی، علمی و پژوهشی لازم را برای پذیرش تغییر و تحول فراهم می سازند، بلکه مهم تر از آن خود پرچمدار و قافله سالار جریان گسترده ی تغییر و تحول به شمار می آیند.گرچه مدیریت تغییر و تحول، در نظام آموزش و پرورش مستلزم اقدامات متنوع و فروانی است، ولی قطعاً آموزش مدیران، کارشناسان، معلمان و دانش آموزان مقدم ترین و ضروری ترین آن هاست.آموزش مدیران مانند هر برنامه ی آموزشی دیگر نیاز به بازنگری و نوآوری دارد. قدم اول در این بازنگری نیازسنجی آموزشها در موضعات عمومی و تخصصی مدیریت و قدم بعدی انتخاب روش های آموزشی جدید، نوآور و متناسب با آموزش بزرگسالان است. توجه به خودآموزی توسط مدیران و یادگیری گروهی از جمله روش های مؤثر در شرایط حاضر است. به گفته پیتر دراکر: اگر نگوییم بقا، اما سرانجام هر مؤسسه ای به عملکرد مدیران فردای آن بستگی دارد.خلاقیت و نوآوری و ایجاد تغییر و دگرگونی در سازمان ها، مؤسسات و شرکت ها امری ضروری است، چرا که جامعه، سازمان ها، رقبا و سایر واحدهای صنعتی همه در حال تغییر و تحول هستند و هر سازمانی که نخواهد از این تغییر تبعیت کند ویا در خود تحول ایجاد نماید، محوکم به فناست. تحولات پرشتاب جهانی در علم و فناوری، صنعت، مدیریت و بطور کلی ارزش ها و معیارها، بسیاری از سازمان ها و شرکت های موفق جهان را بر آن داشته تا اهداف، گرایش ها و علایق خود را در جهت بکارگیری خلاقیت و نوآوری هدایت کنند. عامل اصلی برای تعیین ارزش سازمان، همان نوآوری (پذیرش تحول) است که بعنوان بقای سازمان به حساب می آید .اصولاً خلاقیت و نوآوری قادر به تبلور در محیط نامناسب و نامطلوب نخواهد بود. در محیط نامطلوب برای پرورش خلاقیت، از اندیشه هیا نو انتقاد می شود و تمایلات به دگرگونی و تغییر با مقاومت و ممانعت مواجه می شود. هدایت و اداره ی فکرهای خلاقی که در جهت نیل به اهداف سازمانی باشد، بستگی به ایجاد فضای سازمانی مناسب و مستعد دارد. یکی از صاحب نظران می گوید: هر سازمانی باید به نحوی فضای مساعد برای انسان های خلاق، مبتکر و مصمم به وجود آورد این ها دشمنان قسم خورده ی کار یکنواخت و وضع موجودند و همواره آماده اند تا با نوآوری و ارائه ی راههای بهتر انجام کارها، وضع موجود را برهم زنند.

در سازمان هیا آموزشی عصر جدید که متاثر از تغییرات و تحولات سریع اجتماعی و رشد و توسعه ی دانش بشری است، مدیران آموزشی نه تنها به لحاظ فردی باید توانایی تطبیق خود با شرایط جدید سازمانی را داشته باشند، بلکه باید سازمان انسانی مدرسه را به گونه ای شکل دهند تا بین افراد آن که هر یک دارای گرایش ها و ارزش های خودشان هستند، با سیستم مدرسه توافق وسیعی به وجود آید. یعنی مدیر آموزشی باید دارای توانایی هایی باشد تا کمک نماید که اعضای آموزشی مدرسه درک درستی از برنامه ی کار یخود و همکارانشان در شرایط جدید سازمانی داشته باشند، تا یک توافق جمعی بین اعضای آموزشی با همدیگر و نظام مدرسه بوجود آید و این عمل مهم مستلزم توانایی و مهارت مدیر در درک درست فرآیند کاری مدرسه است، که مدیران حرفه ای توانایی انجام چنین کار مهمی را دارند. از میان نظام های اجتماعی، رسالت آموزش و پرورش در زمینه ی سازگاری و تطابق با تغییرات، حساس تر و حیاتی تر از سایر سازمان های اجتماعی است. زیرا نهاد آموزش و پرورش در عین حالی که باید نسبت به نیازهای جامعه پاسخگو و با آن سازگاری داشته باشد، وظیفه ی عمده ی زمینه سازی و ایجاد تغییر و تحول در جامعه را نیز بر عهده دارد. مدرسه واحد عملیاتی نظام آموزش و پرورش است که در آن به آموزش و پرورش انسان ها همت گماشته می شود. بدون تردید مدرسه می تواند سنگ زیربنای توسعه و همه ی تغییرات بلندمدت در یک جامعه باشد، اگر مدرسه بتواند انسان هایی متفکر، اندیشمند و خلاق پرورش دهد، جامعه نیز به جامعه ای متفکر، اندیشمند و خلاق تبدیل خواهدشد.ملتی پیشرفته است که افراد آنبه تفکر واستدلال درست عادت کنند. ایجاد این عادت بسیار ضروری و پسندیده نیز وظیفه ی مهم خانواده و مدرسه است.هرگونه اصلاح و بهسازی در نظام آموزش و پرورش و به تبع آن در مدیریت آموزشی، نیازمند طرحی نظری و مدلی تحلیلی، جامع و هماهنگ است. بدون تردید، تحقق این مهم مستلزم تحلیل نظری از یک سو و انجام مطالعات تجربی و میدانی از سوی دیگر است.مدیریت امروز ملازم تغییر است و تغییر خردمندانه بر پژوهش استوار است. جریان پژوهش و تغییر، جریانی مداوم است که تضمیم کننده پویایی سازمان می باشد. سازمان ها برای حفظ سلامت و پویایی خود نه تنها باید متناسب با تغییرات خودر ا تغییر دهند، بلکه باید خود نوآور و آفریننده تغییر باشند، در غیر این صورت در درازمدت با ناکامی روبرو شده با گرفتن حالت تدافعی در مقابل تغییرات، به سوی غیر کارآمد شدن میل خواهند کرد. در این عصر که قرن ارتباط، تحقیق و تغییر نام گرفته است، مدیران با حفظ نقش سنتی خود نمی توانند زا عهده ی ایجاد، مهار، همگامی و بهره وری از تغییر برآیند. ناتوانی در این امر موجب ناتوانی سازمان در تحقق اهداف خود و در نهایت بروز بحران در سازمان و مدیریت خواهد شد. فراجویی سازمان و خلق دانش و آگاهی جدید و دست زدن به ابتکار بعنوان یک رفتار همگانی راه مواجه با این بحران است.سبک و شیوه های مدیریت و رهبری مدارس، آشنایی و اعتقاد معلمان به روش های جدید آموزشی، کاربست یافته های علم روان شناسی، هم کاری، هماهنگی کارکنان و ... در مدرسه نقش بسیاری در پرورش تفکر خلاق ایفا می نماید. از میان اجزا و عوامل تشکیل دهنده ی سازمان های آموزشی، نقش مدیر مدرسه، در تحقق خلاقیت و نوآوری از همه مهمتر است.لازمه ی ذگرگونی و تغییر و نواوری در امر مدیریت، پژوهش است. تا ندانیم چه یم گذرد و چه فاصله ای با مدیریت مطلوب داریم نمی توانیم تحولی بوجود آوریم. وقتی می خواهیم مدیرتی را مفید و مؤثر کنیم و آن را از شیوه ی معمول خشک اداری به صورت رهبری آموزشی درآوریم، باید نگرش مدیران را متحول سازیم و توجه آنان را به پژوهش، شیوه های آن و راه های استفاده از آن جلب کنیم.

اهمیت خلاقیت در مدیریت آموزشی:در توسعه و تقویت خلاقیت در سازمان های آموزشی، بیش از همه عوامل، عامل مدیریت خلاق و نوآور، مؤثر و اثرگذار است. زیرا نگرش و اعتقاد مدیران آموزشی به خلاقیت و نوجویی در سازمان می تواند محیط آموزشی را به کانون تغییرات و نوآوری مبدل سازد. بنابراین اگر مدیران مدارس در کنار مهارت های مدیریتی از دانش و مهارت خلاقیت و نوآوری نیز برخوردار باشند، زمینه های ایجاد و رشد خلاقیت در مدرسه را فراهم می نماید.

ویژگی های مدیریت آموزشی:یک مؤسسه ی آموزشی همانند سایر مؤسسات، یک سازمان است و مدیران آموزشی نیز باید به دنبال افزایش کارایی، اثربخشی و بهره وری اقتصادی باشند این اهداف از طریق برنامه ریزی و دقت در انجام درست و به موقع امور آموزشی و مدیریتی تا حدی می تواند حاصل شود.مدیریت آموزشی با درک ماهیت و اولویت ارزش های اساسی و کلی موجود و جدید، بصورت آگاهانه و با تشخیص ابعاد مشترک، تفاوت ها و اولویت ها اقدام می کند و گذشته و آینده را با هم می بیند. داشتن بصیرت، بینش و ارزش اگرچه در سایر مدیریت ها نیز کاربرد دارد، ولی در مدیریت آموزشی رکن اصلی محسوب می شود.قابل تفکیک نبودن وظایف آموزشی به تخصص های مجزا از ویژگی های دیکر است. دی مدیریت آموزشی به جای تقسیم کار، تقسمی موضوع های درسی و سطوح آموزشی مطرح است.

در مدیریت و رهبری آموزشی، سعی بر این است که اعضای سازمان، به ویژه معلمان، توان خود را در بهبود کمی و کیفی وظایفشان به کار گیرند و بطور چشم گیر و خستگی ناپذیر در ارتقای توانایی های دانشی، بینشی، ارزشی، مهارتی و تجربی خود بکوشند و دائم در حال سبقت جویی از یکدیگر باشند و از این کار و تلاش خود لذت ببرند.

نگرشی نو در مدیریت آموزشی:در مجموع، عصر حاضر، عصر اطلاعات، دانش، آزاداندیشی و به ویژه عصر آزادمنشی نامیده شده است، پس مدیر باید شرایط خلاقیت و ابتکار را فراهم آورد و با تزریق نوآوری ها و بکارگیری تدبیر مدیریتی، از دانش ها و فنون حداکثر استفاده را ببرد.نظام آموزش و پرورش در جوامع معاصر گسترش زیادی پیدا کرده است. پی آمد این رشد روزافزون، تبدیل نظام آموزشی به سازمان عظیمی است که با تعداد قابل ملاحظه ای از دانش آموزان سر و کار دارد و کارکنان فراوانی را به خدمت می گیرد، وظایف متنوعی را به انجام می رساند، و ... خلاصه نتایج دامنه داری را به بار می آورد. ثمربخشی فعالیت های چنین سازمانی بدون شک مستلزم هدایت و راهبری مدیران لایقی است که از اندیشه جامع، عمیق و قابل انعطاف برخوردارند.بازتاب تحولات گریزناپذیر جهانی، خواه ناخواه بر سازمان و مدیریت آموزش و پرورش کشور ما تاثیر گذارده است و دیری نخواهد پایید که مدیریت مدرسه با تزریق اختیارات تازهدر کنار مسؤولیت های جدید، رمقی تازه می یابد. آنگاه نیاز مدیر نسبت به رشد حرفه ای خود، امری عادی تلقی می شود. زیرا او باید از انجام وظایفی برآید کهدیگر نمی توان برای تحقق آن، با ضابطه های کهنه و قاعده های بی پایه مأموریت گرفت و به سوی مدارس رهسپار شد.به اعتقاد «رومانیش» مدیریت را باید با واژه کاملاً متفاوتی از آنچه که مدارس پذیرفته اند تعریف کرد. در مدیریت مبتنی بر مدرسه (مدرسه محور)، مدیر نقش های متفاوتی دارد زیرا دیگر مدیر مدرسه همه ی تصمیم های مدرسه را نمی گیرد. مدیران باید درک کنند که در مدیریت مدرسه محوری تصمیم گیری با شرکت معلمان امکان پذیر است. هدایت و سرپرستی از راههای گذشته و بر اساس سلسله مراتب انجام نمی گیرد. فرآیندها و پویایی های گروهی که ناشی از فرایندهای تصمیم گیری گروهی است جای تصمیم گیری فردی را گرفته است.مدیران بعنوان تسهیل کننده ی جریان رهبری در مدرسه در جمع آوری اطلاعات، حل مسأله و ارائه ی دیدگاه های نو برای مدرسه به معلمان کمک می کنند. مدیران در مدیریت مدرسه محوری باید به تواناسازی معلمان مبادرت کنند. این تواناسازی صرفاً از طریق روش های جدید و مدرن امکان پذیر است که به مدیران توصیه شده است.مروری بر تعاریف مدیریت آموزشی، اهمیت وظایف مدیران را در سازمان های آموزشی به خوبی آشکار می سازد. یکی از تعاریف موجود، وظایف مدیریت آموزشی را راهنمایی، کنترل و اداره امور مر بوط به جریان تعلیم و تربیت ـ از قبیل گزنیش معلمان و دانش آموزان، برنامه های مطالعاتی، برنامه های درسی و روش های آموزشی ـ معرفی می کند.در این تعریف، مدیر آموزشی در همه ی فعالیت های آموزشی نقش و جایگاه ویژه ای برعهده دارد. با توجه به این نقش و با درنظر گرفتن مباحث مطرح شده در خصوص مدیریت آموزشی می توان به مواردی دست یافت که هم از جهت موضوعی و هم از جهت ارزش های حاکم بر جامعه نیازمند توجه بیش تر در این زمینه می باشد. بعبارت دیگر، مدیریت آموزشی باید با نگاهی نو به این موارد در جهت تقویت هرچه بیشتر محط های آموزشی گام بردارد .

نقش دانشگاه ها در توسعه مدیریت آموزشی:با تغییراتی که ایجاد می شود دیگر مدیر نمی تواند به اتکای سرمایه های فنی و تجارب حرفه ای مبتنی بر سابقه خویش، در این وادی قدم بگذارد. به نظر می رسد مدیری که قصد نوسازی و اصلاح مداوم مدرسه اش را دارد خود نیز به اصلاح و نوسازی مهارتهایش نیازمند است. این همان نقطه ای است که ضرورت دخالت سازمان هایی مانند دانشگاه ها را برای پشتیبانی از مدیر برجسته می سازد، مدیری که برای فایق آمدن در بحران ها، بیش از همیشه به خدمت حمایتی برای رشد خود نیاز دارد. با این توصیف، هم زمان با تغییر در مسئولیت ها و نیازهای مبرم مدیران آموزشی به رشد حرفه ای، دانشگاه ها برای ایفای نقش تازه شان در این رابطه به چالشی دوباره فرا خوانده می شوند.

نتیجه گیری:در جامعه ی متحول و به شدت رقابتی امروز، بهره برداری بهینه از فرصت ها و منابع ضرورتی فردی، سازمانی و ملی است.در شرایط محیطی نامطمئن، پویا و رقابتی امروز سازمان ها برای بقا و کسب موفقیت های بزرگ باید طالب اندیشه های نو باشند و در این راستا به افرادی که رهیافت های بدیع و خلاق برای مسائل سازمانی ارائه می کنند توجه خاصی مبذول دارند.امروز، مهم ترین وظیفه ی رهبران و مدیران ارشد سازمان ها، شناخت افراد خلاق و مبتکر در درون سازمان، جذب افراد خلاق از بیرون حفظ، نگهداری و ایجاد انگیزه در آن ها زا طریق ایجاد بستر لازم و مناسب است.ساختار و فرهنگ سازمانی همراه شرایط درونی و بیرونی مدیریت آموزشی باید به گونه ای باشد که بتواند به اصلاح بازسازی خویش بپردازد و به طور سیال و پویا وظایف خویش را انجام دهد.برای این که تغییر و نوآوری با موفقیت و پایداری معقولی در سازمان اعمال شود، باید کارکنان سازمان از ابعاد مختلف بدان توجه کنند و سازمان نیز آماده پذیرش آن شود.مدیریت و رهبری آموزشی فرایندی است خودسازنده و اجتماعی و بالنده که همه ی توان خود را در استفاده از کلیه ی نیروهای انسانی و منابع مادی، برای حصول هرچه بهتر هدف های درسی و آموزشی بکار می گیرد.

پیشنهادها:آموزش و پرورش و به تبع آن مدیریت آموزشی در هر کشوری از اهمیت خاصی برخوردار است. در واقع مدیران آموزشی تعلیم و تربیت انسان هایی را برعهده دارند که باید برای فردای جامعه خود آماده شوند تا بتوانند در آن زندگی کرده و از امکانات استفاده نمایند و ضمن توسعه و پرورش مهارت های خود به تفکر و رشد استعدادهای افراد دیگر بپردازند. بنابراین بخاطر اهمیت و حساسیتی که دارد باید رد انتخاب و گزینش مدیران آموزشی دقت و توجه لازم داشت.بنابراین لازم است مدیریت منابع انسانی با تشکیل کمیته های مشاوره و ایجاد کارگاه های آموزشی، از طریق بکارگیری افراد علاقه مند، متفکر و خلاق به رفع نواقص و کاستی های موجود در سازمان آموزش و پرورش و مدیران آموزشی بپردازد و از پیشنهادهای افراد با تجربه استفاده کرده و مدل هایی را ایجاد و خلق کند که بتواند روش های سنتی را کنار زده و از شیوه های مدرن در جهت بهبود آموزش و بالا بردن توانایی کارکنان بهره گیرد.مدیران آموزشی علاوه بر ارتقاء مهارت های خود باید از دانش روان شناسی و جامعه شناسی برای اداره ی مدرسه بهره بسیار بگیرند. چرا که مدیران آموزشی باید نحوه کار با کارکنان خودر ا بیاموزند و بتوانند رفتارهای مؤثر را در آنان ایجاد کنند.

تغییر و نوآوری در مدیریت

مطالب مشابه :

تغییر و نوآوری در مدیریت

مقاله(راهنمای نرم افزارArcGIS9.0)

معرفت شتاسی در ژئومورفولوژی

نحوه اصلاح سوابق تحصیلی دانش آموزان در برنامه دانا ( متوسطه )

مقاله(میل پیستون)

مقاله(نقش وتاثیر روابط انسانی در مدیریت)

جواب تعدادی از سوالات درمورد برنامه دانا

نحوه دريافت دانش آموزان انتقالي از پايگاه اطلاعات دانش آموزي نگارش 12.3 متوسطه دوم

نحوه اصلاح مشخصات دانش آموزان در برنامه دانا

خطای نصب فونت لازم برای برنامه دانا