مدارس و حوزه های علمیه

مدرسه آملیه مدرسه آیة الله گلپایگانی مدرسه آیة الله مرعشی نجفی مدرسه ابوالصدق مدرسه امام الحسین(ع) مدرسه الامام العسکری(ع) مدرسه الامام المهدی(ع) مدرسه الامام الهادی(ع) مدرسه الرسول الاعظم(ص) مدرسه السید حسن الشیرازی مدرسه الوندیه مدرسه امام الخامنه ای مدرسه امام باقر(ع) مدرسه امام حسن مجتبی(ع) مدرسه امام خمینی(ره) مدرسه امام صادق(ع) مدرسه امام هادی(ع) مدرسه امیرالمؤمنین(ع) مدرسه بعثت مدرسه جابربن حیان جامعة الزهراء (خواهران) مدرسه جعفریه مدرسه حاج سید صادق مدرسه حاج غضنفر مدرسه حجتیه مدرسه حسنیه مدرسه حضرت معصومه(س) (خواهران) مدرسه دارالشفاء مدرسه رسول اکرم(ص) مدرسه سعادت مدرسه شرف الدین عاملی مدرسه شهابیه مدرسه شهید صدر مدرسه شهیدین مدرسه صادقیه مدرسه صدوق مدرسه عالی قضایی مدرسه علوی مدرسه فاطمیه مدرسه فیضیه مدرسه قدیریه مدرسه کرمانی ها مدرسه معصومیه مدرسه مهدی موعود(عج) مدرسه نایینی مدرسه وحیدیه مدرسه ولی عصر(عج) مدینة العلم معهد الدراسات الاسلامیه مکتب المهدی مکتب توحید

مدرسه فیضیهمربوط به سده‌های میانه دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در قم، جنب حرم معصومه، میدان آستانه مقدسه واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۷۱۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است فیضیه نام مدرسه علمیه‌ای در قم و محلی برای تعلیم و تربیت طلاب علوم دینی است که به دلیل نقش و اهمیت آن در تحولات حوزه علمیه و انقلاب اسلامی، زایران و مسافران علاقه زیادی به بازدید از این مرکز دارند. بنای مدرسه 4 ایوانی است و 2 طبقه با 40 حجره تحتانی متعلق به دوره قاجار و 40 حجره فوقانی متعلق به قرن 14 هجری قمری است که به اهتمام حضرت آیت‌الله حائری یزدی بالای حجره‌های پیشین در گرداگرد حیاط مرکزی بنا شد. قدیمی ترین بخش مدرسه، ایوان جنوبی آن است که به تاریخ ۹۳۹ هجری قمری با کاشی های زیبای معرق، متعلق به عصر صفوی تزیین شده است و سر در صحن عتیق آستانه حرم معصومه دختر موسی بن جعفر محسوب می شود. تقى سلطان قمى / معمار مدرسه فيضيه قم / ۹۳۹ هـ . ق معمار فیضیه است. این مدرسه تاریخی که در جوار حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه (س) قرار گرفته طی نیم قرن تحولات و حوادث بسیاری را به خود دیده و شاهد نقاط عطف برای تاریخ سیاسی ایران و حتی جهان اسلام بوده است. از دهه 40 شمسی مدرسه فیضیه پایگاه مبارزه علیه نظام شاهنشاهی شد و به لحاظ اهمیت استراتژیک حکومت پهلوی برای غرب در منطقه و جهان، فیضیه به دلیل مخالفتش با چنین نظامی، شهرت جهانی یافت. مدرسه فیضیه از بناهای عهد صفویه است که در جنب صحن کهنه بنا شده؛ به‌طوری‌که نوشته‌اند، از بناهای شاه طهماسب اول است؛ چنان‌که بر سردر ایوان جنوبی مدرسه که به طرف صحن کهنه باز می‌شود، کتیبه آن به نام شاه طهماسب صفوی است. عین عبارت کتیبه این است: قد اتفق بناء هذه العماره الشریفه والعتبه السنیه والسده العلیه الفاطمیه فی زمان دولة سلطان اعاظم السلاطین برهان اکارم خلف الخواقین خلیفة الانبیاء والمرسلین والائمه الطاهرین المعصومین شید مبانی الشریعه المصطفویه مؤسس اساس المله المرتضویه رافع الویه العدل والاحسان ابوالمظفر شاه طهماسب بهادر خان... بسعایة تعاوة اکابر السادات والنقباء الاشراف الامیر شرف الدین اسحق تاج الشرف الموسوی فی سنة ۹۳۴
بنای اولیه مدرسه فیضیه بنابر نقل متون معتبر تاریخی، بنای اولیه این مدرسه مربوط به قرن ششم هجری است که با نام مدرسه آستانه مشهور بوده است. و بعد در زمان صفوی تجدید بنا شد و در نیمه نخستین قرن سیزدهم بنای مدرسه فیضیه جایگزین مدرسه آستانه شد. [۳]بنای فعلی مدرسه فیضیه به‌طوری‌که نوشته‌اند بنای اولیه تا حدود حوض وسط مدرسه بوده و وجه تسمیه به فیضیه ‌را نیز چنین گویند که چندی، محدث حکیم و فقیه علیم عالم ربانی ملا محسن فیض کاشانی در این مدرسه سکونت داشته؛ اما بنای فعلی مدرسه مربوط به دوره فتحعلی شاه است که در سنه ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ هجری بنیاد شده و بنای سابق را خراب کرده و مدرسه را بزرگ و رفیع نموده‌اند و به‌طوری‌که نوشته‌اند ۷۵ ذرع طول و ۵۰ ذرع عرض است مشتمل بر چهل حجره تحتانی و ۴ ایوان رفیع بنیان و غرفات سپهرنشان که در آن تاریخ دوازده غرفه بود و حوض مربع دوازده ذرع در دوازده ذرع و در جدول آب در طول ۱۲ ذرع و در عرض ۳ ذرع حوض‌های طرفین را فعلاً پر کرده‌اند. علت نام‌گذاری این مدرسه به فیضیه وجه تسمیه این مدرسه به نام فیضیه شاید به این خاطر بوده است که فیض کاشانی مدتی در شهر قم اقامت و در این مدرسه تدریس می‌نمود و محل تدریس یا محل اقامت دائمی او بوده است که بین مردم به نام مدرسه فیض معروف شده؛ چنان‌که نام مدارس قدیم در بغداد به نام نظامیه که مؤسس و مروج آنها خواجه نظام الملک بوده است معروف شده، و شاید علت تسمیه آن به نام فیضیه هنگامی که در عصر قاجار تجدید بنا می‌شد، بنابر پیشنهاد علمای عهد قاجار بوده است که خواسته‌اند به نام فیض کاشانی بنا شود؛ چنان‌که در مقدمه دیوان فیض چنین نوشته‌اند «... مدرسه فیضیه قم نیز به نام او بنیاد شده و سال‌هاست که از مراکز علمی عالم تشیع است و وی نیز روزگاری در این دانشگاه اسلامی به تدریس و تعلیم علوم عقلی و نقلی اشتغال داشته است. [۵]فیض یکی از علمای عهد صفوی چنان‌که روشن است، فیض کاشانی از علمای بزرگ عهد صفویه است که معاصر با شاه عباس، شاه صفی و شاه سلیمان بوده است و او یکی از برجسته‌ترین شاگردان ملاصدرای شیرازی و داماد او بوده. [۶]علمای تربیت شده خاندان فیض از خاندان فیض علمای بزرگی برخاسته‌اند که تا امروز به فرهنگ اسلامی خدمت نموده و می‌نمایند؛ از جمله آنها مرحوم آیت‌الله العظمی فیض قمی و دکتر فیض می‌باشد که اکنون در دانشگاه‌ها تدریس و اشتغال به خدمات فرهنگی دارد؛ [۷] لذا احتمال دارد كه در عصر قاجار نيز بنابر پيشنهاد نواده‌های فيض كه در شهر قم ریاست شرعی داشته‌اند، اين نام به مدرسه فیضیه نهاده شده است. فیضیه در دوران زعامت و مرجعیت آیت‌الله صدر و آیت‌الله بروجردی نیز بازسازی شد و شکل کنونی خود را یافت. امام خمینی (ره) پس از ورود به قم در سال 1301 هجری شمسی در یکی از حجره‌های مدرسه فیضیه سکونت داشتند، این حجره که شماره 23 را بر پیشانی خود دارد تا سال 1325 هجری شمسی محل زندگی و کانون فعالیت‌های علمی و اجتماعی ایشان بود. اولین فعالیت اجتماعی امام خمینی (ره) در فیضیه برگزاری درس اخلاق برای مردم و طلاب در سال 1315 شمسی و نقد حکومت رضا خانی بود. پس از شهریور سال 1320 و فرار رضاه شاه از ایران، فیضیه شاهد فعالیت‌های جدی و گسترده‌تر امام (ره) علیه رژیم پهلوی بود. امام راحل در 29 اسفند 1341 در سخنرانی خود در مسجد اعظم قم به حمله ماموران دولتی به مدرسه فیضیه در 30 بهمن ماه همان سال اعتراض کردند.

دار الشفاء دار الشفاء از بناهای عصر حکومت فتحعلی شاه است که متصل به مدرسه فیضیه است. مدرسه، بیش از بنا صحن کوچکی بوده که در هر طرف آن بیش از چهار اطاق نداشته است. نقل است که این محل از بناهای میرزاتقی خان اعتماد الدوله معروف به ساروتقی از وزرای شاه عباس دوم در سال 1055می باشد که فتحعلی شاه آن را خراب نموده، بنای عمارت فعلی دار الشفاء را بوجود آورد. در زمان حکومت رضا شاه ، مرحوم آیت الله العظمی حایری موسس حوزه علمیه قم پس از ورود ایشان به قم، چون مدرسه فیضیه گنجایش طلاب دینیه را نداشت. آنجا را هم طلبه نشین نمودند. پس از آن نیز به دستور مرحوم آیه الله صدر، توسط بعضی از بازرگانان تهران حجرات فوقانی آن را بنا نمودند. در زمان مرحوم آیه الله بروجردی در قسمت شرقی آن دو طبقه به مدرسه افزوده گردید. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران مدرسه دارالشفاء با تجدید بنای آن علاوه بر اینکه شکوه و عظمت خاصی یافت باعث شد که این مدرسه یکی از کانون های مهم حوزه علمیه گردد. مدرسه عالی (علمیه) دارالشفاء قم با بیش از 4 قرن قدمت در طول تاریخ همواره شاهد حوادث تلخ و شیرین روزگار بوده است. حجت الاسلام والمسلمین ملکا با اشاره به تاریخچه‌ تأسیس مدرسه عالی دارالشفـاء، اظهار داشت: این مدرسه در ابتدا به عنوان صحنی از صحن‌های حرم مطهر بعد از صحن عتیق فعلی به شمار می‌آمد که بعدها در قرن 10 هجری درمانگاهی با نام دارالشفاء حضرت معصومه‌(س) نیز در کنار این مدرسه احداث و نام مدرسه از همین نام درمانگاه اخذ گردید. وی با بیان این مطلب که این مدرسه علاوه بر مکان برگزاری دروس حوزوی، محل عبور و مرور زائرین حرم مطهر حضرت فاطمه ‌معصومه‌(س) نیز بود، افزود: مدرسه دارالشفاء پا به پای مدرسه فیضیه شاهد مبارزات و رویدادهای مختلف زمان طاغوت بوده و خاطرات تلخ و شیرین آن دوران را هنوز می توان به راحتی از جای جای این مدرسه و مدرسه فیضیه احساس کرد. حجت الاسلام والمسلمین ملکا با اشاره به موقعیت مدرسه عالی دارالشفا پس از انقلاب، ابراز داشت: بعد از انقلاب این مدرسه با توجه به موقعیت خاصی که داشت بیشتر مورد توجه هیئت مدیره وقت حوزه علمیه قم قرار گرفت، گرچه مرکزیت کارهای اداری هنوز در مدرسه فیضیه انجام می‌گرفت. وی با اشاره به طرح توسعه مدرسه دارالشفاء، افزود: درسال 1361 یکی از بازاریان خیر شهر تهران بنام میرزا یوسف زمردیان از اصحاب شهید مطهری ، برای تجدید بنای مدرسه فیضیه به قم آمد و با هیئت مدیره وقت حوزه جلسه ای را برگزار نمود که ما حصل آن، تصویب اجرای طرح توسعه مدرسه فیضیه با محوریت مدرسه عالی دارالشفا بود مسئول دفتر مقام ‌معظم رهبری در قم تصریح کرد: بعداز اجرایی کردن طرح توسعه ، بلافاصله برای خرید زمین‌های مدرسه که در زمان طاغوت مورد تصرف عده ای قرارگرفته واسنادی را جعل کرده بودند، اقدام شد که جمعاً این مدرسه با 5700 متر مربع مساحت و در 22000 مترمربع زیربنا در چهار طبقه احداث گردید. حجت‌الاسلام والمسلمین ملکا ادامه داد: از مهمترین اقدامات نویی که در این مدرسه صورت گرفته، می‌توان به احداث آشپزخانه ، تعدادی مدرس برای تحصیل طلاب ، ساختمان مستقل مرکز مدیریت حوزه و سالن آمفی تئاتر برای اولین بار در قم اشاره نمود.مدیر مدرسه علمیه دارالشفاء افزود: این مدرسه هم‌اکنون با 240 حجره در چهار طبقه مورد استفاده اساتید، مسئولین حوزه و کارهای اداری طلاب و خوابگاهی می باشد. حجت الاسلام والمسلمین ملکا با اشاره به برخی ابعاد شخصیتی مرحوم زمردیان، یادآور شد: مرحوم میرزا یوسف زمردیان فرد خیری بود که دوست نداشت تا وقتی زنده است کسی از فعالیت‌های خدا پسندانه او آگاهی داشته باشند؛ چرا که کمال خود را در راه دین و قرآن و احداث مکانی برای ترویج و نشر علوم اهل‌بیت‌(ع) می‌دید. وی خاطر نشان کرد: مرحوم زمردیان تعهد و تقوای الهی را در کار های که انجام می‌داد به وضوح نشان داد و برای این‌که کارش ماندگار شود ، آیات الهی و احادیث دارای مفاهیم تعالی را در کنار حیاط مدرسه دارالشفا برای همیشه در مقابل دیدگان هزاران طالب علم قرارداد. مدیر مدرسه علمیه فیضیه و دارالشفاء با اشاره به دیگر ویژگیهای این خیر، گفت: از جمله ویژگی های برجسته مرحوم زمردیان، کتمان کاری در کار خیر، اخلاص در گفتار و عمل و پرهیز از اسراف بود؛ به طوری که در خصوص تجدید بنا و بازسازی مدرسه دارالشفاء حتی فرزندان و داماد های او تا روزی که از دنیا رفت، از این کار اطلاع نداشتند. / http://www.khabaronline.ir/detail/171349/

مدرسه حجتيه بعد از شهريور، بيست [1320ش ] كه طلاب علوم ديني از هر سو، به منظور تحصيل روي به حوزه علميه قم آوردند و مخصوصاً بعد از آن كه مرحوم آيةالله بروجردي در قم رحل اقامت افكند. چون مدارس موجود گنجايش آن همه محصل را نداشت و احتياج به محل بيشتري بود، بدين لحاظ مرحوم سيدنا الاستاد آيةالله آقاي سيد محمّد حجت قدس سره كه آن روز از زعماي عاليقدر حوزه علميه قم بودند، در سال 1364ق «پارك» كامران ميرزا پس ناصر الدين شاه قاجار، كه از جهت اقامت ايام زيارتي خود در كنار رودخانه قم در دو طبقه ساخته بود، خريده و در روز بيستم جمادي الثاني سال مزبور - كه مصادف با روز ولادت حضرت زهرا عليهاالسلام بود، طي جشن با شكوهي كه عموم طبقات در آن شركت داشتند افتتاح نمودند و در اختيار طلاب علوم دينيه قرار دادند. كم كم بر اثر اجتماع روز افزون محصلين علوم ديني، لزوم تهيه مسكن براي نگاهداري آن بيشتر احساس شد. به همين جهت، مرحوم آيةالله حجت در صدد برآمد كه براي آسايش طلاب در حوالي مدرسه كوچك خود، يعني همان پارك كامران ميرزا، يك بناي عالي و مدرسه بزرگي تأسيس كند. پس با همتي بلند، نيت پاك خود را عملي ساخت؛ بدينگونه كه اول دو هزار متر زمين ملكي مجاور پارك قديم و مدرسه مزبور را خريداري نموده و سپس شش هزار متر ديگر، كه متصل به آن و متعلق به آستانه مقدسه حضرت معصومه عليهاالسلام بود، 99 ساله اجاره نمود و جمعاً هشت هزار متر مربع زمين را براي ساختمان يك مدرسه عالي مهيا ساخت. آنگاه در روز بيستم جمادي الثاني سال 1366ق در مثل همان روزي كه مدرسه را افتتاح نمودند، با حضور جمعي از علماء و فضلاء و طلاب علوم ديني، اولين كلنگ آن به دست آن مرحوم به زمين زده شد و سپس شروع به ساختن آن كردند. اين مدرسه، كه بعدها به نام باني آن معروف به «مدرسه حجتيه» گرديد، در شش قسمت دو طبقه مجزاي از هم بنا شده و جمعاً داراي 126 حجره روشن و آفتابگير است؛ به طوري كه تمام اطاق‌هاي آن مخصوصاً طبقات فوقاني به قدر كافي از هواي آزاد و روشنايي برخوردار مي‌باشد و از هر جهت، رعايت بهداشت و حفظ الصحه طلاب ساكنين آن شده است. چهار قسمت ساختمان مدرسه مقابل هم، در سمت شمال و جنوب حياط وسيع مدرسه قرار گرفته، دو قسمت شمالي در داخل مدرسه و دو قسمت جنوبي در كنار خياباني كه از فلكه صفائيه منشعب و به رودخانه متصل مي‌گردد، قرار دارد. قسمت ديگر در سمت غربي واقع است (كنار خيابان بهار). مقابل آن نيز در سمت مشرق مسجد زيباي مدرسه و صحن كوچك آن كه به هزينه مرحوم حاج احمد اتفاق از تجار آذربايجاني مقيم تهران بنا شده است. مقبره مرحوم آيةالله حجت نيز در كنار مسجد است. بالاي مقبره و كنار ديگر مسجد اطاق‌هاي مدرسه قرار دارد و بدينگونه ساختمان عمومي مدرسه، به شكل مربع مستطيل و طرزي دلپذير ساخته شده است، مخصوصاً باغچه‌هاي پر گل و درخت‌هاي سرسبز آن كه حوض بزرگ مدرسه را در برگرفته‌اند، نزهت و رونق خاصي به آن مركز علمي ديني بخشيده است http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=77525

مدرسه رضويه يا مأموريه در بازار كهنه قم و خيابان آذر فعلي واقع و منسوب به حضرت رضا عليه السلام است و مي‌گويند زمان تشريف فرمايي حضرت به خراسان، از قم عبور نموده و مستقبلين هر يك از حضرتش تقاضا مي‌نمودند در خانه آنان فرود آيد. حضرت مي‌فرمايد «ناقتي مأمورة؛ شتر من خود مأمور است» و ناقه در اين مكان، كه ظاهراً متعلق به جناب زكريا بن آدم بوده، خوابيد و حضرت در آنجا نزول اجلال فرمود. پس از تشريف بردن حضرت در اين مكان، مسجد و مدرسه ساختند و معروف شد به رضويه و مأموريه و از مؤيدات آن حدود هم معروف است به محله شاه خراسان و از كتاب فرحة الغري سيد بن طاووس هم استفاده مي‌شود كه حضرت از قم عبور فرموده و مرحوم حاج سيد حسن صابوني، در اوايل دولت ناصرالدين شاه آن را تعمير و آب‌انباري مقابل آن بنياد نهاد و در عصر مرحوم آيةالله بروجردي مدت‌ها بود به صورت مخروبه در آمده و چندان قابل سكونت نبود؛ تا اين كه در سال 1376ق از طرف مرحوم آية الله بروجردي تعمير و مرمت شده و اينك مورد استفاده طلاب حوزه علميه است http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=77525

بسم الله الرحمن الرحیم مدرسه علمیه آیت الله العظمی بروجردی (ره) (مدرسه خان) مدرسه علمیه آیت الله العظمی بروجردی یا مدرسه خان در ضلع شرقی میدان آستانه حضرت فاطمه معصومهو جنب بازارچه معروف گذر خان واقع شده است . تاریخچه ساخت سنگ بنای این مدرسه که در نوع خودیکی از ابنیه دیدنی و زیبای شهر قم بشمار میرود بهسال1123(ه.ق) توسط شخصی بنام مرحوم مهدیقلی خان (1) نهاده شد . ساختمان اولیه دارای چهار اتاق در یک طبقه بود ،امّا با گذشتبیش از 250سال از تاریخ ساخت، عوامل مختلف آنرا به ویرانه مبدل کرده بود که امکان انتفاع از آن وجود نداشت .در زمان مرجعیت و زعامت مرجع بزرگوار شیعه حضرت آیت الله العظمی بروجردی (ره) به همت ایشان این مدرسه مورد تجدید بنا قرار گرفت، عملیات ساختمانیآن که 15 ماهبه طول انجامید در رجب 1378 آغاز و در شوال 1379پایان یافت. تعداد حجرات بنای جدید که در سه طبقه با 59 اتاق برای استفاده یکصد نفر از طلاب آماده شده بود در شامگاه متبرک هفدهم ربیع المولود1379 توسط آن حضرت افتتاح گردید . کتابخانه بنا به دستور آیت الله العظمی بروجردی برای استفاده طلاب این مدرسه و سایر فضلا ، کتابخانه مستقلی نیز در نظر گرفته شد که در زمان حیات آن بزرگوار کتب زیادی نیز برای تجهیزخزانه آن خریداری گردید مستقلات برای تأمین بخشی از نیازهای اقتصادی مدرسه یکدستگاه ساختمان سه طبقه به عنوان موقوفه در کوچه اعتضاد الدوله (ضلع شمالی گذرخان همجوار با مدرسه )ساخته شد (طبقه نخست دارای سه مغازه با کاربری تجاری و طبقات فوقانی با کاربری مسکونی مجهز به امکانات رفاهی می باشد . کاربری اين مدرسه با موقعیتي ممتاز و استثنائی، در جوار حرم کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه (سلام الله عليها) و مدارس عالی فیضیه ، دارالشفا ،...در مرکز شهر مقدس قم قرار گرفته است كه براي خيل عظيمي از طلاب و اساتيد حوزه علميه قم فضاي مناسبي جهت تدريس وتدرس است چرا كه براحتي قابل دسترسي و استفاده است مع الاسف تا چندي پيش بیشتر از انکه كاربري آموزشي داشته باشد به عنوان خوابگاه مورد استفاده طلاب قرار می گرفت و اين در شرايطي بود که با گرایش قابل توجه جوانان براي تحصيل در حوزه علمیه قم و افزایش تعداد طلاب در سال های اخیر لزوم تغيير کاربری از آموزشي، خوابگاهي به آموزشی محض ،بسيار ضروري مي نمود که خوشبختانه این مهم به دليل فكر روشن و پوياي تولیت محترم حضرت آیت الله علوی طباطبايي بروجردی و مشورت ايشان با برخي از مراجع عظام تقليد و علماي كبار ، در سال 1385ه.ش جامه عمل به تن پوشید و با انجام پاره اي تغييرات در ساختار مدرسه ، حجرات مدرسه بهمدرس تبدیل شدند و اكنون با 34 مدرس روزانه پذيراي جمع قابل توجهي از دانش پ‍‍ژ‍وهان حوزه مقدسه قم مي باشد . گفتني است در وقف نامه اين مدرسه عبارت « براي استفاده طلاب » آمده است كه استفاده آموزشي نزديكتر به مقصود واقف است . دروس دروس مورد تدریس در این مدرسه علاوه بر خارج فقهواصول عبارت است از : دروس مختلف دوره سطح تفسیر قرآن کریم فلسفه کلام و.....، هم اكنون بيش از140 درس در اين مدرسه برگزار مي گردد . تولیت در زمان حیات آیت لله العظمی بروجردی نظارت بر امور ات مختلف مدرسه بر عهده دانشمند فرهیخته آیت لله حاج آقا مجتبی عراقی رحمت الله علیه بود. پس از رحلت آیت الله العظمی بروجردی تولیت این مدرسه برعهده فرزند برومند ایشان آیت الله زاده معظم، حاج سید محمد حسن طباطبائی قرار گرفت که تا پایان عمر شریفشان مسئولیت آنرا برعهده داشتند بعد از ایشان این مسئولیت رافرزند گرامیشان حجت الاسلام والمسلمین سید محمدصادق طباطبائی بر عهده گرفت . بعد از وفات این بزرگوار تولیت مدرسه را آیت الله علوی طباطبايي بروجردی سبطجلیل القدر آیت الله العظمی بروجردی عهده دار شده که بهبود کاربری و اقدامات عمرانی بسياری در این مرکز علمی انجام داده اند مدرسه مهديه اين مدرسه در خيابان بهروز قم واقع است. مدرسه با روح و زيبايي است مربع شكل و دو طبقه كه در چهار طرف آن حجرات فوقاني و تحتاني دارد كه از طرف حضرت آيةالله آقاي نجفي مرعشي (مد ظله) بنا شده و مسكن بالغ بر يكصد نفر از طلاب و محصلين مي‌باشد.

مدرسه مؤمنيه آيةالله العظمي مرعشي نجفي اين مدرسه از مدارس قديمي شهر قم و بنايش بسيار متين و محكم بوده كه در سال 1113ق از ناحيه امير محمّد مؤمن خان شاملو از امراي بزرگ شاه سلطان حسين صفوي ساخته شده؛ ولي محمود افغان، در هنگام حمله به ايران و تصرف قم، اين مدرسه را مركز آذوقه و عليق خويش گردانيده. از آن روز به مدرسه تحويلخانه معروف گرديد؛ چه مركز تحويل علوفه دواب افغاني‌ها بوده. از آن روز، اين مدرسه رو به خرابي نهاد و چنان كه مرحوم ناصرالشريعه در تاريخ قم چاپ دوم در صفحه 163 نوشته است، باني مدرسه شخصي به نام محمّد مؤمن از طايفه شاملو بوده كه در عهد شاه سلطان حسين صفوي بنياد نموده است؛ ولي از ظاهر اشعاري كه در كتيبه مدرسه وجود داشت، چنين برمي آيد كه بناي مدرسه به دستور شاه انجام پذيرفته و محمّد مؤمن مزبور مباشر ساختمان بوده است و نيز داراي كتابخانه مهم و قابل توجه بوده كه به نقل تاريخ مزبور و شايد با اخذ از تاريخ فيض به مرور ايام يا در وقايع مختلفه از بين رفته است. مساحت اين مدرسه، از حيث عرض و طول سه هزار متر است. مي‌خواستند ديگران اين مدرسه را متصرف شده و مركز فسادش گردانند كه حضرت آيةالله العظمي مرعشي نجفي در روز سيزدهم رجب المرجب روز ولادت مولاي متقيان حضرت علي عليه السلام آنجا را به تصرف آورده و كلنگ ساختمان آن را زده و در روز نيمه شعبان 1347 خاتمه پيدا كرده و افتتاح گرديد. اين مدرسه دو طبقه به شرح زير است: 1. طبقه تحتاني داراي چهل حجره و انباري براي اثاث محصلين و يك مدرس براي تدريس. 2. طبقه دوم فوقاني داراي سي و دو حجره و كتابخانه‌اي به قدر كفايت محصلين و سالني براي مطالعه. 3. فضاي مدرسه باز داراي حوض و چهار باغچه مشجر به شكل مسدس است. 4. حجرات مدرسه از حيث عرض و طول با صندوقخانه آن، هر كدام پنج متر طول و سه متر و نيم عرض كه به نحو احسن ساخته شده و هر حجره داراي فرش و پرده و چوب رختي و بخاري فردي و چراغ و مهتابي مي‌باشد. 5. مدرسه مذكور داراي رخت شويخانه، كاشي‌كاري بسيار زيبا، داراي چهل شير آب گرم و سرد، و بيست عدد حوض كوچك براي شستن لباس به انضمام آب گرمكن فوري. 6. داراي ده عدد توالت بسيار عالي كاشي‌كاري، هر يك داراي شير آب و چراغ برق، نظيف و در فضاي آن حوض غير مسقف براي شستن بدن و ظروف و امثال آن موجود است. 7. آشپزخانه بسيار عالي و شير و حوض و چراغ برق و اثاث لازم آشپزي و مدرسه داراي دو در شرقي و غربي مي‌باشد. اين مدرسه در سال 1378ق با شكوه و جلالي با شركت هزاران نفر از علماء و دانشمندان و طبقات مختلف افتتاح گرديده و مورد استفاده محصلين و طلاب حوزه قرار گرفت و يكي از مدارس منظم حوزه علميه است. مدرسه حاجي در محله گذر قاضي. از بناهاي ميرزا آقاخان صدر اعظم نوري است كه زمان صدارتش در سلطنت ناصرالدين شاه به سال 1273 براي مرحوم حجة الاسلام حاج ملا محمد صادق مجتهد قمي با مسجدي ساخته است و اين مدرسه دو طبقه است و در ايوان مدرسه اشعاري از مرحوم حاج رشيد خان بيگدلي است كه مصرع آخر آن ماده تاريخ است: صدر امجد را مبارك باش اي نيكي بنا (1273)

مدرسه ستیه واقع در ميدان مير، در جنب مدرسه حاجي مذكور. اين مدرسه كه به امر و همت حضرت آية الله حاج سيد رضا گلپايگاني (مد ظله) تكميل گرديده است، در قسمت جنوبي آن حجره‌اي است كه در آن محراب حضرت فاطمه معصومه عليهاالسلام است و مي‌گويند هنگامي كه در قم نزول اجلال فرمود، در اين مكان عبادت مي‌نمودند و از اين جهت، اين محل و مدرسه را ستيه گفته‌اند و عوام آن را تنور حضرت معصومه مي‌خوانند و آن وجهي ندارد.

مدرسه حاج سيد صادق اين مدرسه در محله سلطان محمد شريف در مقابل منزل مرحوم آيةالله حاج سيد صادق مجتهد و جنب مسجد آن مرحوم واقع است كه بعضي از مؤمنين و ارادتمندان آن جناب براي معظم له بنا كرده‌اند و آن ناقص بود؛ تا اين كه اخيراً به اهتمام فرزندزاده و همنام آن مرحوم، حضرت آية الله حاج سيد صادق روحاني (سلمه الله) بناي آن تكميل و در آن عده‌اي از طلاب علوم و محصلين ساكن و اشتغال دارند. http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=77525

مدرسه آية الله نجفي اين مدرسه در خيابان ارم، مقابل كتابخانه معظم له واقع و سه طبقه بسيار با روح و جالب مي‌باشد. مساحت آن بالغ بر پانصد متر مربع، داراي 37 حجره و يك مدرس و رخت شويخانه و وضوخانه مي باشد. دروس سطوح عالي فقه و اصول در آن تدريس مي‌شود. در روز عيد سعيد غدير سال 1386ق با شركت هزاران نفر از مراجع بزرگ و شخص آيةالله العظمي نجفي مرعشي و علماء و مدرسين و محصلين و طبقات ديگر مردم افتتاح گرديد و شعراي قم و تهران اشعاري راجع به عيد سعيد غدير و مناقب حضرت علي عليه السلام و خدمات آيةالله سرودند.

مدرسه آیت الله آملی اين مدرسه در كوچه آقازاده و جنب دارالتبليغ اسلامي مقابل منزل شخصي آيةالله آقاي حاج ميرزا هاشم آملي واقع، داراي چندين حجره تحتاني و فوقاني مي‌باشد و عده‌اي از محصلين گيلان و مازندران، كه واجد شرايط انضباط و اخلاق حميده هستند، در آن ساكن و اشتغال دارند. http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=77525

مدرسه آيةالله وحيدي اين مدرسه در ميدان كورش كبير قم، در اول خيابان ايستگاه راه آهن واقع و جديد البنيان و سه طبقه داراي 25 حجره و يك مسجد و يك كتابخانه و قرائت‌خانه و رختشوي‌خانه براي طلاب مدرسه است. اين مدرسه در روز پنجم ذي حجة الحرام سال 1392ه با شركت هزاران نفر از علماء و محصلين و مردم ديگر و حضور آيةالله حاج سيد محمّد وحيدي، باني و مؤسس مدرسه مزبور، افتتاح گرديد و بعضي از فضلاء اشعاري به اين مناسبت سروده و تقديم محضر داشته‌اند. http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=77525

مدارس آية الله گلپايگاني بعد از فوت مرحوم آيةالله العظمي بروجردي كه سرپرستي و زعامت حوزه علميه عهده سه زعيم عاليقدر: آقاي گلپايگاني و آقاي نجفي و آقاي شريعتمداري قرار گرفت و جمعيت طلاب و محصلين رو به افزايش و فزوني گذارد و مدارس مذكوره ديگر گنجايش پذيرفتن نداشت، آيةالله العظمي گلپايگاني براي طلاب مبتدي، مدارسي در نقاط مختلف شهرستان قم: خيابان تهران و خيابان چهارمندان و خيابان صفاييه تهيه نمود. و در اين مدارس، گذشته از دروس قديمي عربي صرف و نحو و منطق و غيره، دروس جديد ادبيات فارسي و علوم روز هم به انضمام دروس اخلاق و عقايد و تفسير تدريس مي‌شود و افرادي كه در اين مدارس دوره كامل را مي‌بينند، افرادي خواهند بود كه به علم جديد و علم روز آشنايي دارند و هم به علوم قديمه ديني آگاهي دارند

مدرسه غیاثیه سردر و مناره های مدرسه غیاثیه نزدیك میدان كهنه شهر قم تنها بخش بازمانده از مدرسه عظیمی است كه در سده هشتم هـ . ق دارای شهرت بسیار بود. سازه اصلی بنا از آجر با تزیینات گچی و تلفیق آجر و كاشی در مناره هاست. سر دربه بلندی 12 و دهانه وپهنای هفت درچهار متر، به سوی شرق بنا شده ودر دو طرف آن برپایه های خارجی ایوان ، در هر سمت دوطاق نما – یكی پایین و دیگری بالای آن – برافراشته اند . در كمربند ایوان كتیبه ای سراسری وجود داشت كه فرو ریخته و اثری از آن برجای نمانده است . دو مناره بالای سردر به قطر 20/2 متر و بلندی 13 متر از بالای بام ( 25 متر از سطح زمین ) با پوشش آجری است كه از پایین تا گلوگاه به نقشه شطرنجی لوزی در 19 ردیف ، با طرحی از كاشی فیروزه ای میان لوزی ها دركمر گاه و گلو گاه هر دو مناره ، و در بالا با كتیبه ای از كاشی خشتی آراسته شده است . در بالای كتیبه نقشه آجر چینی دگرگون گردیده و پس از چند ردیف ، سه ردیف مقرنس آجری به شكل كنگره در بالای مناره ها نمودار است . قسمتی از این مناره كه چند سال پیش بر اثر زلزله تخریب شد ، توسط سازمان میراث فرهنگی استان قم تعمیر گردید. تنها كتیبه باقی مانده بر فراز مناره جنوبی از كاشی متعلق به دوره تیموری است. خوشبختانه تاریخ بنای مناره های درآن به این شكل باقی است : " فی ... سنه ثلاثین و ثمان مائه " . از آنجا كه در برابر این مدرسه حمامی وجود داشت كه فردی به نام " غیاث الدین رضوی " – سركشیك آستانه مقدس رضوی در زمان شاه اسماعیل صفوی – آن را وقف آستانه نموده بود، برخی این محوطه را به نام واقف آن نامیدند و پس از آن مدرسه به نام غیاثیه معروف شد. این مدرسه را "شرفیه" نیز نامیده اند ؛ زیرا گویند این مدرسه به دستور " شرف الدین ابو طاهربن علی قمی " وزیر سلطان سنجر سلجوقی كه برای اداره امور عراق به قم آمده بود، درسال 547 هـ . ق بنا شد . این مدرسه كه دارای مسجدی نیز بود، یكی از بزرگ ترین مدارس قم محسوب می شد و در زیر صحن آن برای رفاه حال طلاب واهل علم در فصل تابستان ، سردابی مجلل و وسیع نیز ساخته شده بود. در طی زمان در اطراف این مدرسه ، قیصریه وچهار سوق نوبنیان قم ساخته شد وبه این ترتیب سر در ورودی مدرسه در بازار شرقی قرارگرفت . این مدرسه از مقصوره ی مسجد نیز دری به طرف قیصریه داشت وقسمتی از محوطه جنوبی آن نیز جزء خیابان آذر شده بود. مدرسه غیاثیه براثر سیل ، درسال 1045 هـ . ق ویران شد وتنها سر در ورودی ومنار های آن به جای ماند.

مدرسه علمیه معصومیه کار ساخت مدرسه علمیه معصومیه در سال 1360 به فرمان حضرت امام (ره) شروع و در سال 1368 تاسیس گردید و مدرسه امام علی ابن ابی طالب که قبلا در خیابان صفاییه قرار داشت به این مکان منتقل و با نام مدرسه علمیه معصومیه افتتاح گردید.ویژگی خاص و ممتاز این مدرسه جذب رزمندگان دفاع مقدس بود که پس از آتش بس به کسب معارف اهل بین روی آورده بودند.به همین دلیل نیز همواره مهمترین رکن این مدرسه بسیج آن بوده است بطوری که در ایام جنگ اول خلیج فارس در سال 1990 گردان بسیج معصومیه به مدت چند ماه با تمام امکانات خود به جهت پیشگیری و رفع تهدید آمریکایی ها در جنوب ایران مستقر بوده است و در تمامی راهپیمایی ها تجمعات مبارزات با ضد انقلاب و عرصه دفاع از انقلاب بسیج این مدرسه پیش قدم و عامل اصلی بروز حرکت بوده است. جریان تصرف منزل و دفتر و حسنیه منتظری معزول توسط طلاب بسیجی مدرسه معصومیه پس از اهانت وی به مقام معظم رهبری در سال 1376 هنوز در خاطره مردم انقلابی قم وجود دارد.در حال حاضر دهها نفر از طلاب سابق بسیجی این مدرسه موسس موسسات فرهنگی و آموزشی بوده اند و از این سنگر به انجام وظایف انقابی خود می پردازندو تعداد بسیاری دیگر از طلاب این مدرسه در سمت های گوناگون از مدیرکل گرفته تا ... مشغول به کار بوده اند.بطور کلی می توان مدرسه معصومیه را با 2 شاخصه شناخت:1. فارغ التحصیلان آن همواره در همه جا سرآمد بقیه بوده اند2. معصومیه در طول تاریخ خود مهمترین سنگر دفاع از انقلاب و ولایت در شهر مقدس قم بوده است این مدرسه در حال حاضر بیش از 1000 نفر طبله در پایه های 1 تا 10 حوزه دارد.آدرس سایت بسیج مدرسه علمیه معصومیه: www.masumieh.ir/hawzahqom.ir

مدرسه حقانی http://www.madresehaghani.ir/page/ قم - خیابان امیر کبیر (خیابان اراک) روبروی پل آهنچی - کوچه 13 کد پستی : 64591 - 37186 شماره تماس : 6500560 - 0251 مدرسه علمیّه منّتظریّۀ حقّانی قبل از سال 1339 ش توسّط ابوی اینجانب مرحوم آقای حاج علی حقّانی خوئینی فرزند مرحوم ملّا ولی که از علماء بزرگ قریه خوئین اطراف زنجان بود و در زنجان به تجارت مشغول بود در سال 1327 ش بعد از انحلال فرقه کمونیستی پیشه وری در زنجان و میانه و منطقه آذربایجان در سال 1327 شمسی به تهران منّتقل گردید. و علاقه شدیدی باسلام و تشیّع و ائمّه اطهار علیهم السلام داشت بطوریکه بارها می گفت که من علاقه دارم که شما بتحصیل علوم اسلامی در قم بپردازید و من نیز در سال 1330 شمسی بعد از امتحان و قبولی در سیکل اوّل دبیرستان فرّخی در تهران بلافاصله بعد از امتحان آخر سال در تیرماه سال 1330 ش در اوائل تابستان وارد شهرستان قم شدم هنگامی که حوزۀ علمیّه قم در اوائل تابستان آن سال تعطیل شده بود من شروع به تحصیل علوم مقدّماتی حوزه علمیّه در قم نمودم و بعد از دو سال اقامت در خیابان ایستگاه خیابان فرهنگ بمنزلی نزدیک پل آهنچی روبروی حرم مطهّر حضرت معصومه سلام الله علیها منّتقل شدم و به ادامۀ تحصیل علوم اسلامی و مقدّماتی از صرف و نحو و منطق و ... پرداختم. ابوی اینجانب اکثر روزها در قم منزل ما بود و مشرّف به حرم و زیارت حضرت معصومه علیها سلام می شد. ابوی اینجانب همواره می گفت که من با خدای خود عهد بسته ام هفت مدرسه بسازم و خدمتی به حوزه علمیّه کرده، وسیلۀ رشد و ترقّی علوم طلّاب بوده باشم. من که این علاقه شدید مذهبی را در ابوی خود دیدم دنبال این مساله افتادم و زمین های اطراف منزل را که همۀ آن، مزرعه و باغ انار و ... بود گشتم تا شاید بتوانم کمکی دینی بحوزه داشته باشم و دل ابوی خود را نیز شاد و آرزوی او را در راه خدمات حوزوی برآورده سازم. زمینی را که الان همان محلّ ساختمان مدرسۀ منّتظریّۀ حقّانی است بررسی کردم که هم نزدیک منزل ما است و هم نزدیک بحرم حضرت معصومه (ع) است و آن زمین در حدود 000/10 متر مزرعه بود و جو و گندم در آنجا می کاشتند و تمام اطراف آن درخت و مزرعه، بود و هیچ منزلی و ساختمانی در آنجا نبود. خرید این زمین را به ابوی پیشنهاد کردم و ایشان را بردم آنجا از نزدیک زمین را دید و بسیار خوشحال شد. تمام 000/10 متر را از مالک آن خریدند و در حدود 5000 متر آن را برای ساختمان مدرسه اختصاص دادند و در عرض دو سه سال ساختمان آمادۀ پذیرش از طلّاب حوزۀ علمیّه شد. از آنجا که بودجه مالی وسیع نداشتند بتدریج به تکمیل ساختمان و حجره و مسجد و مدرس هایی پرداختند. من با آمادگی مدرسه برای پذیرش طلّاب بفکر این افتادم که پذیرش طلّاب و تربیت آنان و تنظیم برنامه های مذهبی و اسلامی باید راه بیفتد از این رو سعی کردم که پذیرش طلّاب و برنامه های علمی حوزوی بر اساس برنامه های دقیق علمی باشد و اینگونه نباشد که هر نوع طلبه ای را بدون بررسی و امتحان و مصاحبۀ کتبی و حضوری بپذیریم چنانچه در حوزۀ آن زمان این روش ادامه داشت و طلّاب بدون بررسی و تحقیق و امتحان وارد حوزه شده و بدون بررسی و امتحان، ادامۀ تحصیل علوم اسلامی می دادند. از این رو من تحقیق کردم که چه کسی و عالمی در برنامه ریزی حوزوی تخصّص دارد و کار کرده است. گفتند دانشمندی بنام آقای دکتر بهشتی برنامه حوزوی 18 ساله تا صاحب نظری و اجتهاد را تدوین کرده است و می خواست آن را در مدرسه مرحوم آیت الله گلپایگانی اجرا نماید و لکن هنوز انجام نشده است. من آدرس محلّ کار شهید دکتر بهشتی را گرفتم گفتند ایشان رئیس مدرسه «دین ودانش» جنب بازار قم، اوّل خبابان باجک است و من روز پنجشنبه به این مدرسه رفتم. او، اینجانب را نمی شناخت و من نیز او را ندیده بودم و اوّلین ملاقات ما باهم بود وارد مدرسه شدم و در دفتر مدرسه، ایشان پشت میز، مشغول به اداره امور مدرسه بود سلام دادم فرمود شما چه کاری دارید؟ و کی هستید؟ من گفتم: پدر من مدرسه ای را ساخته اند و در حال تکمیل است می خواهیم در دو طبقه آماده، شده طلبه بپذیریم و نیاز به برنامۀ دقیق علمی در حوزه داریم شنیدیم که شما برنامه 18 ساله برای مدرسۀ مرحوم آیت الله گلپایگانی تنظیم کرده اید، ما از آن استفاده کنیم. ایشان از این پیشنهاد من خوشحال شدند و در پاسخ من گفتند آری من یک برنامه 16 ساله عمومی و 2 سال نیز تخصّصی و مجموعا 18 ساله برای اجتهاد و صاحب نظری در مدارس حوزه علمیّه، تدوین کرده ام فردا بیایید به منزل من که پشت این مدرسه است و آدرس را دادند و در آنجا باهم مشورت کنیم و مسائل اصلی را باهم بررسی نمائیم. من روز جمعه بمنزلی که آدرس داده بود رفتم و در آنجا مشورت کردیم و من آمادگی مدرسه را برای پذیرش این برنامه توضیح دادم او گفت بسیار پیشنهاد خوب و دقیق و آینده ساز حوزه علمیّه برای طلّاب است سپس فرمود من این برنامه را در سه بخش اساسی زیر تنظیم کرده ام. 1 - سه سال مقدّماتی : صرف و نحو و منطق و بیان تا لمعه. 2 - 5 سال مرتبه سطح مربوط به لمعه و مکاسب و کفایه. 3 - 6 سال تا هشت سال نیز یک دورۀ درس خارج تا سطح عالی تا 16 سال. و بعد از این دوره هریک از طلّاب وارد در این برنامه یک پایان نامه با انتخاب موضوع مورد بررسی شده در حوزه و جامعه اسلامی، تدوین و طلّاب، آن پژوهش و تحقیق و پایان نامه را آماده و در جلسۀ رسمی حوزه تحت نظر علماء و دانشمندان برجسته و نخبه از آن دفاع کرده و بعد از تصویب، اجازه صاحب نظری و اجتهاد از حوزه علمیّه قم به او داده میشود. و بعد از اجتهاد و صاحب نظری دو سال نیز دوره تخصّصی را در مورد علوم مختلف حوزوی از قبیل فقاهت و فلسفه و منطق و کلام و تبلیغ و .... را می گذرانند. این طلبه بعد از 18 سال تحصیل در حوزه، کاملا صاحب نظر بوده و در هر رشتۀ فقهی و غیر آن تخصّص داشته، وجود او برای اسلام و شیعه و حوزه علمیّه و دانشگاهها و امور قضائی و ... مورد استفاده قرار می گیرد. من گفتم این برنامه را ما برای اوّلین بار در حوزه در این مدرسه به مرحله اجرا بگذاریم و ببینیم چه نتیجه ای می دهد؟ ایشان از قبول این پیشنهاد و از انجام این برنامۀ 18 سالگی، بسیار خوشحال شدند و کاملا پذیرفتند و من بایشان گفتم برای اجرای این برنامه کامل حوزوی، چه باید انجام دهیم ؟ در پاسخ فرمودند دو عمل مقدّماتی را برای موفقیت در این هدف باید انجام داد : اوّل اینکه : باید یک هیات مدیره برای ادارۀ کار طلّاب و برنامه های اجرائی آن، تعیین کرد. دوم اینکه : بودجه ای در حدود 500/1 تومان در مهر ماه حداقلّ برای ادارۀ امور طلّاب، قبوض آب و برق و تلفن و گاز و خادمان و مسئولین اداری و حقوق اساتید، مورد نیاز است. در همان جلسه ایشان به من پیشنهاد کردند که شما 5 نفر از افراد مورد اعتماد و اطمینان و خبره و معروف درحوزه را معرّفی کنید بعنوان اعضاء هیات مدیریّت در انجام برنامه های طلّاب و مدیریّت برنامه های قابل اجرا و من گفتم : اوّلی شما جناب آقای دکتر بهشتی و دوّمی آیت الله مشکینی و سومی آیت الله حاج آقا مهدی حائری تهرانی و چهارمی را یک فردی که در مجلّه مکتب اسلام سالیان سال باهم کار می کردیم و مقاله می نوشتیم و اصلاًح می کردیم و الان مرجع تقلید شده است اسم بردم ایشان گفت او نباشد ممکن است نتوانیم با او همکاری کنیم و من نیز از او قبول کردم. و در نتیجه سه عالم برجسته حوزه باضافه این حقیر، اعضاء هیات مدیره مدرسه را تشکیل دادیم و ایشان نیز، آنرا پذیرفتند. و اما تأمین بودجه 500/1 تومان برای ادارۀ امور مالی برنامه های طلّاب مدرسه آن زمان، خیلی سخت و مشکل بود حال چگونه انجام پذیرفت‌؟ در جلسۀ چهار نفری در مورد تأمین بودجۀ مدرسه بحثهای مفصّلی انجام گرفت ولی نتیجه ای در بر نداشت من پیشنهاد کردم من درسهای مرحوم آقای شریعتمداری را ضبط و آن را به عربی پیاده و تقریر می کنم و او آنها را می بیند و اصلاًح می کند و من هم به این اندازه فقط با او در ارتباط هستم اگر علماء حاضر در جلسه مایل هستند من با او گفتگو کنم که آیا ایشان می توانند کمک مالی بمدرسه بکنند و بودجۀ آنرا پرداخت نمایند یا خیر ؟ همه علماء حاضر در جلسه، موافقت کردند که من با او گفتگو کنم و من نیز دو روز بعد پس از درس با ایشان گفتگو کردم گفتند در جلسه ای باهم مطلب را صحبت کنیم. فردای آن روز همۀ افراد هیات مدیرۀ مدرسه علمیّۀ حقّانی در یک جلسه ساعت 11 شب در منزل مرحوم آقای شریعتمداری با ایشان ملاقات کردیم و در آن جلسه شهید دکتر بهشتی و مرحوم آیت الله مشکینی صحبت کردند و مرحوم آقای شریعتمداری را در جریان کار قرار دادند. ایشان این عمل را مفید دانسته موافقت کردند و ما بعد از اتمام جلسه تقریباً امیدوار بودیم که مقدّمات انجام کار علمی و تربیتی و اداری مالی در حوزه علمیّه در این مدرسه انجام شده است ولی دو یا سه روز بعد مرحوم آقای شریعتمداری از من خواست که با او ملاقاتی کنم و من نیز پذیرفتم. در آن ملاقات ایشان فرمود: من که موافقت کردم ماهی مبلغ 500/1 تومان برای انجام امور مالی مدرسه بپردازم به این شرط است که من تامّ الاختیار باشم و اگر در موردی انجام عملی را قبول نکردم انجام نشود و من به ایشان گفتم این مطلب را در جلسه هیأت مدیره مدرسه مطرح می کنم ببینم چه جوابی می دهند؟ من پیشنهاد مرحوم آقای شریعتمداری را درجلسه هیات مدیره، مطرح کردم، پاسخ علماء جلسه، انکار بود و مورد پذیرش واقع نشد و لذا همکاری با ایشان متوقّف شد و در این مورد برای انجام کار برنامه های مدرسه و اداره آن، مشکل پیش آمده بود ولی مرحوم شهید دکتر بهشتی در مشهد که مشرف شده بود با مرحوم آیت الله میلانی این مساله را مطرح کرده بودند ایشان در پاسخ گفته بود که من با این عمل راضی هستم و بسیار خوشنودم که کار اسلامی و تربیتی و حوزوی انجام می گیرد ولکن اسم من نباشد ! حقیقتاً این موافقت به این نحو پرداخت ماهیانه برای تأمین مخارج برنامه های مدرسه از 500/1 تومان تا زمان انقلاب اسلامی ایران تا سال 1357 ش بسیار شگفت انگیز است؟ خلوص و نیّت پاک بدون تحمیل مرحوم آیت الله میلانی که می فرمود حتّی اسم من هم نباشد؟! چه مقدار تعجّب آور است تازمان شروع انقلاب سال 1357ش، ایشان هرماه مبلغ صد هزار تومان (000/100تومان) بودجه بدون منّت و بدون کوتاهی برای انجام امور تربیتی و تنظیم برنامه های علمی و اسلامی و شیعی می دادند و حتّی اصرار داشتند که اسم من در میان نباشد. حتّی ایشان قبول کرده بودند که تابستانها که هوای قم، گرم است و طلّاب مدرسه به مشهد می رفتند در آنجا برای آنها حجره و محلّ سکونت تعیین می کردند. و من تابستانها که به مشهد می رفتم چند دفعه در جلساتی که با مرحوم آیت الله میلانی داشتم گفتم: حاج آقای عزیز این کارها که در مدرسۀ ما انجام می گیرد و باعث افتخار حوزه است، مربوط به شما است که می فرمایید اسم من نباشد ! می فرمود : من قصدی جز نیّت پاک و عمل نیک حوزوی برای اسلام و تشیّع ندارم در مدرسه از ابتدای شروع برنامه های حوزوی مدّتی خودم مدیریّت ادارۀ برنامه ها را نیز به عهده داشتم ولی به جهت اشتغال علمی فراوان و تحقیق و پژوهش در مسائل اسلامی و شرکت در جلسات هیات تحریریّۀ مجلّه «درسهایی از مکتب اسلام» و نوشتن مقالات و سایر تحقیقات و پژوهش ها نتوانستم مدیریّت داخلی را نیز ادامه دهم و مسئولیّت آن را به دیگران از قبیل آقای شیخ زاده ، آقای محمّد مجتهد شبستری و مرحوم علی حجّتی از دانشمندان برومند حوزه علمیّه بودند و از سال 1347 ش تا انقلاب درسال 1357 ش، مدیریّت ادارۀ برنامه ها با مرحوم آیت الله شهید قدّوسی رضوان الله تعالی علیه بود. مرحوم شهید قدّوسی را در جلسۀ هیات مدیرۀ مرحوم آیت الله شهید بهشتی معرّفی کرد و من خودم نیز با او آشنایی کمی در زندان قزل قلعه تهران داشتم. مرحوم شهید دکتر بهشتی در جلسۀ هیات مدیره مدرسه گفت آقای قدّوسی برای مدیریّت، بسیار قاطع و لایق است زیرا ایشان لراست، در این هنگام همۀ اعضاء هیأت مدیره به این مساله خندیدند زیرا از کلمه لر، استنباطی دیگر داشتند، شهید دکتر بهشتی فرمودند تعجّب نکنید از این که گفتم ایشان لر است. جهت این مطلب، این است که ایشان اهل لرستان و اهل نهاوند است و لرها قاطع هستند و ما نیز عملا از سال 1347 تا سال 1357 ش کلام ایشان را تجربه کردیم و راستی ایشان در تنظیم کارهای طلّاب و انتخاب آنها و امتحان و بررسی آینده آنان، بسیار قاطع بود و هر طلبه که می خواست وارد مدرسه شود اوّل امتحان کتبی سپس مصاحبه حضوری و تحقیقات خانوادگی از آنها بعمل می آورد و از هر جهت استعداد آنان را برای ادامۀ تحصیل درحوزۀ علمیّه قم بررسی می کرد و بعد از امتحانات متعدّد دو ماه به آنها مهلت می داد که ادامه تحصیل بدهند و در صورتیکه در حین عمل، اشکالاتی و ایراداتی داشته باشند و در حضور کلاسها غیبت بوده و به وظائف و تکالیف خود عمل نکنند نمی پذیرفت و حتّی من یادم نمی رود ساعت 9 و 10 شب او را در مدرسه مشاهده می کردم که ایشان دور حجرات می گشت و کار و عمل طلّاب را در مطالعه علمی حوز

مدارس و حوزه های علمیه

مطالب مشابه :

مدیر مدرسه علمیه معصومیه :مدرسه معصومیه صحنی از حرم مطهر کریمه اهل بیت (ع) است

نرجس‌خاتون محمدی از مدرسه علمیه فاطمیه(س) جلفا به عنوان مبلغ برتر

مدارس و حوزه های علمیه

همه چیز درباره ضریح جدید امام حسین(ع)

ساخت ضریح جدید شش گوشه امام حسین -صلوات الله علیه

عنايات معصوميه از زبان خادمين آستانه مقدسه حضرت معصومه (س ...

کلیپ مداحی (تصویری) در وصف حضرت فاطمه معصومه

عناوین کتابهایی که درباره حضرت فاطمه (س).....