نماز در فقه شافعی ونظرت یک فرد سنی مذهب

نماز در فقه شافعی

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم

بسم الله الذی هدینا علی الاسلام و جعل القران امامنا و محمد (ص)نبینا و شفیعنا

مقدمه؛

قال الله تعالی فی کتابه:

ان الصلاة تنهی عن الفحشا و المنکر

آری خداوند نماز را بازدارنده از گناهان میداند! پس چرا ما مسلمانان نماز خوان گناه میکنیم؟! یادم می آید چند ماه پیش با یک یهودی چت میکردم،تا فهمید مسلمانم لحن سخن گفتنش تغییر کرد!وقتی دلیلش را پرسیدم گفت:شما دروغ گو هستید!کمی با خودم فکر کردم و گفتم:بله! شما راست میگویید!حقیقت تلخ است ولی قبول آن به نظر من شیرین است! چون تنها با قبول اشتباهات میتوان به تصیح آنها پرداخت.

چند سال پیش وقتی اقبال لاهوری گفت:"مسلمانان را در شرق و مسلمانی را در غرب یافتم" خیلی ها به او اعتراض کردند و او را بایکوت کردند.اما امروزه این امر آنقدر روشن واضح است که تقریبا همه آن را قبول دارند؛

تقریبا گناهی نیست که در جامعه مسلمانان ما انجام نشود،تو خودت بهتر از من میدانی!

میدانی خواهر و برادرم مشکل از کجاست؟! نیت می آوریم که با خدا سخن بگوییم اما در دل باور نداریم!،تکبیر میگوییم اما 1000 بت دیگر در دل داریم!،حمد و سوره را میخوانیم ولی به تنها چیزی که فکر نمیکنیم معنی آیات است!بر محمد(ص) صلوات میفرستیم بر او سلام میکنیم اما براستی کدام یک از ما ایمان قلبی دارد که پیامبر مخاطب ماست و جواب سلام ما را میدهد؟!

ما ایمان نداریم برادر و خواهرم!

اینجاست که قرآن میفرماید:

یا ایهاالذین آمنوا آمنوا!!

ای کسانی که ایمان آورده اید(در ظاهر) ایمان(واقعی) بیاورید!

اگر ما ایمان واقعی داشته باشیم دیگر نمیگوییم که نماز یک ورزش است!! نماز میخوانیم که گردش خون در بدنمان تنظیم شود! حتی اگر هم نماز برای سلامتی مفید باشد ما نباید نماز را به این قصد و نیت بخوانیم!

حیف که حیا اجازه نمیدهم پرده ها را بردارم و گویندگان این سخنان را رسوا تر از قبل کنم!

آخر این اراجیف چیست که در مغز مردم میکنید؟! اگر میخواهی تندرست باشی خود برو ورزش کن دیگر چرا از علل نماز خواندن سلامتی را میشماری؟!اینگونه میخواهی مردم را به نماز خواندن و عبادت ترغیب کنی؟!

خواهر و برادرم!

اگر دور و برت را نگاه کنی میبینی که خیلی کار هاست(مثل رقص و ....) که در آن انواع و اقسام حرکات بدنی وجود دارد ولی کسی آن را به خاطر تندرستی انجام نمیدهد!!!

بگذریم...

آیا نماز همین است که مثل آدم کوکی دولا و راست شویم و زیر لب پچ پچ کنیم؟!

ما راه را گم کرده ایم!

به محض اینکه ماه مبارک رمضان میرسد،سر و کله دکترها و متخصصین معده و گوارش در سیمای جمهوری اسلامی پیدا میشود تا از مزایای روزه برایمان سخن بگویند:

روزه برای سلامتی مفید است!!باعث میشود معده و دستگاه گوارش استراحت کند و خون تصفیه شود!اما آیا ما واقعه به این دلایل باید روزه بگیریم؟! قران کریم فقط یک دلیل برای روزه گرفتن می آورد و میفرماید:

لعلکم تتقون!=باشد که تقوا پیشه کنید!

البته منکر این نیستم که فرایض دینی ممکن است برای سلامتی نیز مفید باشند اما این مسئله آنقدر نسبت به هدف اصلی عبادت در حاشیه قرار دارد که اصلا نباید به چشم بیاید!

خواهرم و برادرم عجیب نیست اگر بعد از عمری نماز خواندن تغییری در خود حس نمیکنیم.

چون به چیزهایی که میگوییم ایمان نداریم! چون بی سوادیم! اصلا نمیدانیم چه میگوییم که به آن ایمان داشته باشیم یا نداشته باشیم!

از کودکی پشت سر در و پدر بزرگ خود قامت بسته ایم و هر چه آنها گفته اند ما هم گفته ایم،حالا هم که آنها نیستند عادت کرده ایم و اتوماتیک خودمان سر ساعت وظیفه(!) شرعی خود را به جا می آوریم!

نمازگزاران به نظر من دو دسته هستند:

دسته اول؛

کسانی که از روی ترس و عادت نماز میخوانند. من دیده ام پیره زنی که شب، هنگام خواب بزرگ ترین غم در دلش این است که باید نماز بخواند و آنچنان با سختی و جان کندنی میرود وضو بگیرد که انگار دارد چه منتی بر خدا میگزارد! یا مردی که آنچنان در هنگام نماز خمیازه میکشد که انگار 100 سال است نخوابیده است!اما آیا آن مرد، پیش صاحب کارش هم جرات دارد همان طور خمیازه بکشد؟!! این مردمان فقط از روی ترس و گاهی عادت نماز میخوانند .

دسته دوم؛

کسانی که از روی عشق و ارادت به خدا نماز میخوانند.این دسته را هم دیده ام اما نه به اندازه گروه پیشین،آماده اند تا اذان داده شود.با رغبت و اشتیاق وضو میگیرند.دیده ام مردی را که هنگام نماز موهایش را شانه میکرد،مسواک میزد،عطر میزد،.این گروه آنچنان در نماز خاضعند که حتی من و تو کم ایمان هم باور میکنیم که کسی در مقابلش ایستاده و به سخنانش گوش میدهد.من دیده ام مردی را که هنگام نماز آنچنان صورتش داغ میشد که تمام صورتش از عرق خیس میشد.این مردمان نماز را نه از ترس جهنم،نه از ترس عذاب،نه برای بهشت و نه برای ریا،بلکه نماز را برای خود خدا میخوانند.

ناگفته نماند که شیوه های خشک و خشن و غلط آموزش های دینی امروزه آنچنان دین را از چشـم جوانان انداخته است که جوانان عطای عبادت را به لقای آن بخشیده اند! راستی گناه این جوانان با کیست؟!

در سطور زیر میکوشم با زبان ساده و تا حد ممکن به طور اجمالی و بدون حاشیه روی به بیان آداب نماز در فقه شافعی بپردازم؛

*********************************************

وضو:

آداب وضو:

نیت

شستن دست ها

شستن صورت (3بار سنت است)

شستن هر دو دست تا آرنج(3 بار سنت است)

مسح سر

شستن هر دو پا

رعایت ترتیب گفته شده

و نیکو است اگر این دعا حین وضو خوانده شود:

ِِِأعُوذُ باللهِ مِنَ الشّیطانِ الرَّجیم.ألَلّهُم اجعَلنی مِنَ التَّوابینَ و اجعَلنی مِنَ المُتَطَهِّرینَ سُبحانَک الّلهُم بِحَمدِکَ و استَغفرُکَ یا أرحَم الراحِمینَ

خواهر و برادرم! در دین هیچ سختی وجود ندارد! اگر حفظ عبارت فوق برایت دشوار است اصلا ایرادی ندارد که آن را نخوانی.

اوقات نماز:

در نزد اهل تسنن نمازهای روزانه در 5 نوبت ادا میشوند:

نماز صبح: 2 رکعت است و تنها نماز روزانه ای است که قنوت دارد.هنگام ادای آن از اذان صبح است تا طلوع آفتاب

نماز ظهر: 4 رکعت است.هنگام ادای آن از اذان ظهر است تا اذان عصر

نماز عصر: 4 رکعت است.هنگام ادای آن از اذان عصر است تا اذان مغرب

نماز مغرب: 3 رکعت است.هنگام ادای آن از اذان مغرب است تا اذان عشاء

نماز عشاء: 4 رکعت است.هنگام ادای آن از اذان عشاء است تا اذان صبح

مشکلی که وجود دارد تعیین اوقات شرعی برای خواهران و برادرانی است که در شهر های شیعه زندگی میکنند،چون در این شهرها فقط سه نوبت اذان داده میشود به جای پنج نوبت!برای اینکه سر در گم نشوید میتوانید از این برنامه زمانی برای تشخیص ساعات شرعی استفاده کنید:

اذان عصر هنگامی داده میشود که سایه هر چیزی 2 بابر خودش شود.البته آزمایش این کاربه صورت روزانه سخت است تا حدودی.با استفاده از فرمول زیر نیز میتوان ساعت اذان عصر را مشخص کرد:

ساعت اذان عصر=2/(ساعت اذان ظهر+ساعت اذان مغرب)+10

مثلا اگر اذان ظهر ساعت 12 باشد و اذان مغرب ساعت 19.‌نگاه ساعت اذان عصر:

15:40=10+(12+19)

و تقریبا یک ساعت پس از نماز مغرب هنگام اذان عشاء فرا میرسد

************

لوازم نماز:

اسلام؛بر کافر نماز واجب نیست!(غیب گفتم!!)

بلوغ

عقل؛بر دیوانه نماز واجب نیست

******************************

دوستان! سعی کردم خیلی خلاصه و کلی مقدمات ادای نماز را بیان کنم

خداوند هیچ بهانه ای را برای ترک نماز نمی پذیرد.اگر نمیتوانی بیاستی بنشین،اگر نمیتوانی بنشینی دراز بکش،اگر نمیتوانی آیات عربی را حفظ کنی،به هر زبانی که میتوانی بخوان!اگر نمیتوانی صحبت کنی به همان اندازه سکوت کن! مهم فقط این است که بخوانی!

خوب حالا فرض میکنیم که بدنمان پاک است،وضو هم گرفته ایم،سجاده را هم پهن کرده ایم،رو به قبله ایستاده ایم؛اینجا فروض و سنن نماز را مطرح میکنم:

(سنت ها اعمال و گفتاری است که انجام دادن آنها صواب است اما ترک آنها موجب بطلان نماز نمیشود،سنن را در متن زیر با رنگ آبی نمایش میدهم)

1- نیت ؛یعنی قصد خواندن نماز و اینکه چه نمازی و چند رکعت میخواهیم بخوانیم؛مثلا برای نماز ظهر میگوئیم:

"اُصَلی صَلاةَ الظُهر أداء للهِ تعالی" یا به فارسی بگوید " میخوانم 4 رکعت نماز ظهر برای رضای خدا" یا به کردی بگوییم:"نیه‌ تم هه‌یه چوار ره‌کعه‌ت نویژی نیمه رو بخوینم بو خودای گه‌وره"

فقط میخواهم برای چندمین بار تاکید کنم که اصلا مهم نیست که به چه زبانی این اوراد و کلما ت را به زبان بیاوریم،البته بهتر است اگر به زبان عربی بگوییم اما مهم تر این است که بدانیم چه میگوییم!

2-قیام یعنی ایستادن،البته همانطور که گفتم برای کسی که قادر باشد.

3-تکبیر؛یعنی بلند کردن دو دست تا دو طرف گوشهاو گفتن "أللهُ اکبر"بلافاصله بعد از نیت

*گرفتن مچ دست چپ با کف دست راست در بین سینه و ناف در حالت قیام(برای تمرکز بیشتر و ادای احترام)

*خواندن دعای استفتاح که چون مقداری طولانی است فعلا آن را بیان نمیکنم

4-گفتن "أعوذُ باللهِ مِنَ الشّیطانِ الرّجیم"در ابتدای هر رکعت و خواندن سوره مبارکه الفاتحه.

واقعا سوره الفاتحه زیبا ترین سوره ای است که انسان میتواند در آن واقعا گفتگویی دو طرفه را با خدای خود بیافریند.توصیه میکنم حتما ترجمه دقیق سوره الفاتحه(حمد) را ببینید.گفتن "آمین" پس از سوره فاتحه

5-خواندن سوره یا قسمتی از یک سوره قرآن کریم.طبقه کم سواد مسلمانان معمولا به سوره اخلاص بسنده میکنند،اما ما میتوانیم هر سوره دیگری (یا قسمتی از یک سوره )را که دوست داریم بخوانیم

6-گفتن تکبیر برای رفتن به رکوع و رکوع؛یعنی خم شدن زانو به گونه ای که زاویه کمر حدودا 90 درجه شود.در این حالت 3 بار میگوییم:

سُبحانَ ربّیَ العَظیم و بِحَمدِهِ

هر رکعت،یک رکوع دارد

7-اعتدال یعنی برگشتن به حالت قیام،در این حالت میگوییم"سَمِعَ أللهُ لِمَن حَمدَهُ" (آری به درستی که خدا میشنود صدای کسی را که او را ستایش میکند!)

8-سجود؛یعنی گذاشتن پیشانی بر زمین؛در اینحالت 3 بار میگوییم:

سُبحانَ ربّیَ ألاَعلي وَ بِِحَمدِه

هر رکعت دو سجده دارد

9-قعود؛یعنی نشستن بین دو سجده که به آن جلوس نیز میگویند

10-طمانینه؛یعنی آرامش در خواندن و حرکات

11-قعود؛پس از 2سجده نوبت به قعود میرسد،یعنی نشستن برای خواندن تشهد و سلام

11-تشهد:در رکعت دوم و آخر نماز خوانده میشود:

التّحیاتُ للهِ،ألسّلامُ عَلیکَ أیُها النّبی وَ َرحمَةُ أللهِ وَ بَرَکاتَهُ،السّلامُ عَلینا وَ عَلیَ عِبادَاللهِ الصّاِلحینَ.أشهَدُ أن لا إلهَ إلا الله ُوَ أشهَدُ أنَّ مُحَمّدا َرسولُ ألله

12-صلوات بر حضرت رسول پس از تشهد:

اللهم صل علی محمد و علی ‌آله و صحبه و سلم

14-سلام:صورتمان را به طرف راست گرفته و میگوییم:ألسّلامُ عَلیکَم وَ َرحمَةُ أللهِ ،سپس صورتمان را به طرف چپ میگیریم و میگوییم:ألسّلامُ عَلیکَم وَ َرحمَةُ أللهِ وَ بَرَکاتَه

15-ترتیب؛یعنی ارکان نماز را به ترتیب گفته شده به جا بیاوریم

*********************

نماز ظهر،عصر و عشاء 4 رکعتی هستند و بجز تفاوت هایی بسیار جزیی مانند هم خوانده میشوند:

فرض کنید میخواهیم نماز عشاء بخوانیم:

وضو گرفته ایم،رو به قبله ایستاده ایم:

میگوییم:"اصلی صلاة العشاء اداء لله تعالی" یا "قصد و نیت دارم 4 رکعت نماز عشاء بخوانم برای رضای خدا"

سپس دست ها را تا دو طرف گوش میبریم و میگوییم"الله اکبر"

سپس مچ دست چپ را با کف دست راست میگیریم و روی سینه قرار میدهیم.سپس میگوییم "اعوذ بالله من الشیطان الرجیم" و سوره فاتحه را میخوانیم(بسم الله الرحمن الرحیم.الحمد لله الرحمن الرحیم.....)در آخر میگوییم "آمین" سپس سوره ای دیگر میخوانیم مثلا :" بسم الله الرحمن الرحیم.الم نشرح لک صدرک،و وضعنا لک ذکرک،...."سپس میگوییم "الله اکبر" و به رکوع میرویم و 3 بار میگوییم"سبحان ربی العظیم و بحمده" سپس دوباره در حالت قیام قرار میگیریم و میگوییم"سمع الله لمن حمده" سپس میگوییم "الله اکبر" و به سجده میرویم و 3 بار میگوییم "سبحان ربی الاعلی و بحمده"سپس میگوییم "الله اکبر"سپس در حالت نشسته قرار میگیریم پس از چند ثانیه دوباره به سجده میرویم و دوباره 3 بار میگوییم "سبحان ربی الاعلی و بحمده" سپس میگوییم "الله اکبر"

اینجا رکعت اول نماز به پایان رسیده است.

حال رکعت دوم نماز:

دوباره می ایستیم و عینا مانند رکعت پیشین ارکان نماز را به جا می آوریم.تا 2 سجده تمام شود.پس از دو سجده نوبت تشهد اول میرسد.برای تشهد در حالت نشسته(چهار زانو)مینشینیم و میگوییم:

"التحیات لله،السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته.السلام علینا و علی عبادلله الصالحین.اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمد رسول الله.اللهم صل صل علی محمد و علی آله و صحبه و سلم"

پس از اینکه این اوراد را خواندیم رکعت دوم نیز پایان می یابد.میگوییم "الله اکبر" و برمیخیزیم.

آغاز رکعت سوم:

عینا مانند رکعت اول است.با این تفاوت که پس از خواندن سوره فاتحه دیگر سوره نمیخوانیم و مستقیما به رکوع میرویم.پس از 2 سجده "الله اکبر" میگوییم و رکعت سوم نیز پایان می یابد.

آغاز رکعت چهارم:

همانند رکعت سوم فقط سوره فاتحه می خوانیم،و ارکان را عینا مانند رکعت سوم انجام میدهیم تا پایان 2 سجده.پس از سجده دوم میگوییم"الله اکبر" و مینشینیم و تشهد و سلام را به این سیاق میخوانیم:

"لتحیاتُ و مُبارَکاتُ و صَلَواتُ للهِ،السَّلامُ عَلَیکَ أیُّها الَّنبی وَ رَحمَةُ أللهِ وَ بَرَکاتُهُ،السَّلامُ عَلَینا وَ عَلی عِبادَللهِ الصّالِحینَ.أشهَدُ أن لا إلهَ إلاّ ألله وَحدَهُ لا شَریکَ لَه،وَ أشهَدُ أنَّ مُحَمَّدََ عَبدهُ وَ رَسوله.أللَّهمَ صَلِّ علی سِّیِدنا مُحَمَّد وَ عَلی آلهِ وَ صَحبِهِ وَ سَلِّم کَما صَلَّیتَ وَ سَلَّمتَ وَ بارَکتَ عَلیَ إبراهیم وَ عَلی آل إبراهیم فی العالَمینَ.إنَّکَ أنتَ الحمیدُ المجید"

و سنت است که پس از این اوراد دعای خیر کنیم(هر دعایی که میخواهیم) و بهترین دعاها این است که بگوییم:

"رَبَّنا آتِنا فی الدُّنیا حَسَنَة وَ فی الأخِرَ‌ةِ حَسَنَة وَ ِقنا عَذاب النَّار.آمین بِرَحمَتِکَ وَ کَرَمکَ یا أرحَمَ الرَّاحمینَ"

پس از خواندن تشهد و سلام بر حضرت رسول، نوبت رکن آخر نماز است که سلام است.صورتمان را به سمت راست میگیریم و میگوییم"السلام علیکم و رحمة الله" و سپس به سمت چپ رو میکنیم و میگوییم " السلام علیکم و رحمة الله و برکاته"

در اینجا نماز به پایان رسیده است.

نماز مغرب 3 رکعتی است.عینا مانند نماز4 رکعتی ای خوانده میشود که رکعت سوم آن را حذف کرده باشیم

نماز صبح نیز دو رکعتی است و مانند دو رکعت اول نماز 4 رکعتی خوانده میشود.البته بهتر است که در آن به جای تشهد اول تشهد و سلام دوم که طولانی تر است) را بخوانیم

همچنین نماز صبح دارای قنوت است.قنوت پس از برخاستن از رکوع رکعت دوم(پس از اعتدال خوانده میشود).قنوت حاوی ادعیه بسیار زیبایی است که خواهران و برادران مومن روز خود را با آن شروع میکنند.برای خواندن قنوت دست ها را به سوی آسمان دراز کرده و میگوییم:"

حمدا کثیرا طیبا مبارکا فیه مل السموات و مل الارض و مل ما بینهما و مل ما شئت من شئ من بعد.اللهم اهدنی فیمن هدیت و عافنی فیمن عافیت و تولنی فیمن تولیت و بارک لی فیما اعطیت و قنی شر ما قضیت فانک تقضی و لا یقضی علیک و انه لا یزل من والیت ولا یعز من عادیتتبارکت ربنا و تعالیت فلک الحمد علی ما قصیت استغفرک و اتوب الیک(در اینجا میتوانیم هر دعایی که میخواهیم بگوییم)و صلی الله علی سیدنا محمد و علی آله و صحبه و سلم"

در نگاه اول حفظ این دعاها ممکن است سخت جلوه کند اما معنی این عبارات آنقدر زیباست که انسان راغب میشود آنها را حفظ کند.در این دعاها ابتدا خدا را سپاس میگوییم و سپس از او طلب هدایت.عافیت و سلامت میکنیم،از او میخواهیم که ما را از قضای شر بر حذر دارد،سپس از او طلب استغفار میکنیم.

در ابتدا اگر حفظ این دعاها سخت است میتوانید فقط به ذکر این آیه به جای قنوت بسنده کنید:

"ربنا آتنا فی الدنیا حسنة و فی الاخرة حسنة وقنا عذاب النار.آمین برحمتک یا ارحم الراحمین"

خوب خواهران و برادران عزیزم!امیدوارم که از این سطور نهایت استفاده را بکنید و ما را نیز از دعای خیر خود بهره مند سازید.همواره حاضرم که به سوالات و انتقادات شما دوستان عزیز پاسخ دهم.

اینجا فقط ذکر نکته ای به نظرم میرسد.خداوند بر ما بندگان سخت نمیگیرد باور کنید هیچ رئیسی هیچ کارفرمایی اینگونه با زیردستان خود مهربان نیست!اگر من جایی میگویم که مثلا فلان ورد را سه بار تکرار کنید یا فلان عمل را یکبار انجام دهید فقط برای هماهنگی با دیگر خواهران و برادران دینی است.اگر نه تو دلت میخواهد یک بار بگو "سبحان ربی الاعلی و بحمده" دوست داری صد بار بگو! در این بازار عشق حرف اول و آخر را میزند.

خوب من دیگر مرخص شوم.از همه دانشمندان و علمای عزیز پوزش میطلبم که در کاری که تخصص ایشان است قلم فرسایی کردم.من در اینجا برای جلوگیری از زیاده گویی به بیان بحث های دیگر نمیپردازم (مبطلات وضو،مبطلات نماز،نماز های سنت،و...) نمیپردازم.اگرچه منابع دینی فقه شافعی به زبان فارسی آنچنان که باید و شاید در دسترس علاقه مندان قرار ندارد اما دوستان میتوانند به کتابهایی که در این مقولات وجود دارند مراجعه کنند یا از حقیر سوال کنند.

اللهم نور قلوبنا بنور الایمان

و زین اخلاقنا بزینة الایمان

واحشرنا تحت لوای سید المختار

و آخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمین،و صلی الله علی خیر خلق الله،سیدنا و نبینا محمد و علی آله و صحبه و سلم

نماز در فقه شافعی ونظرت یک فرد سنی مذهب

نماز در فقه شافعی

مطالب مشابه :

نماز در فقه شافعی ونظرت یک فرد سنی مذهب

ازدواج دختر شیعه با اهل سنت

چرا شیعه شدم..شیخ حسن تونو

مذهب

معرفی مذهب شافعی وارتباط با شیعه

هه ولیر (اربیل)