آشنایی با خصوصیات رفتاری قرقاول ها به منظور انتخاب و نگهداری آنها

آشنایی با خصوصیات رفتاری قرقاول ها به منظور انتخاب و نگهداری آنها

گردآورندگان:

مهندس کیومرث مولادوست کارشناس علوم دامی

مهندس رسول مهویدی کارشناس علوم دامی

مهندس محمدعلی رجائی اربابی دانش آموخته کارشناس ارشد علوم دامی – ژنتیک و اصلاح دانشگاه تربیت مدرس

((چاپ شدن در نشریه دامپزشکی و بهداشت، شماره ۳۲، شهریور ۱۳۹۰))

1- مقدمه:

نگهداری پرندگان یک سرگرمی دیرینه است که هزاران سال قدمت دارد و روز به روز در حال گسترش است. تمایل روزافزون مردم به نگهداری انواع پرندگان، دلایل متفاوتی دارد.

مطالعات متعدد نشان می دهد که نگهداری پرندگان اثرات خوبی بر روی جسم و روان صاحبان خود در هر گروه سنی می گذارد. همچنین نشان داده شده است تماس با یک پرنده، از طریق کاهش استرس و در موارد فراوانی نیز با کاهش فشار خون افراد، اثرات مفیدی به همراه داشته باشد. در واقع، نگهداری پرندگان، در این دنیای پراسترس، برای صاحب خویش ، چه از لحاظ جسمانی و چه از لحاظ روانی، آرامش به ارمغان می آورد.

قرقاول يكي از زيباترين گونه هاي پرندگان زينتي مي باشد و بسياري از افراد جامعه به پرورش، نگهداري، شكار و يا مصرف گوشت اين پرنده علاقمند هستند.

در این مقال سعی شده است ضمن معرفی اجمالی انواع قرقاول ها، شاخص هائیکه برای انتخاب ، نگهداری و پرورش این پرندگان مؤثر است پرداخته شود.

2- انواع قرقاولها:

انواع بسيار متنوعی از قرقاولها وجود دارند كه بر اساس شکاری، موتاسيون ، علائم درازی دم، مرغی شکل، تنوع رنگی و غیره قابل دسته بندی هستند.

2-1) قرقاولهاي شكاري[1]:

اين دسته از قرقاول ها جثه اي‌متوسط، با دمي طويل به تعداد 18 شاهپر دارند. آنها در33 فرم گوناگون در اغلب نقاط دنيا بجز آفریقا و آمريكاي جنوبي گسترده هستند. اين گستردگي اغلب توسط انسانها صورت گرفته است. ازقرقاولهاي شكاري می توان به چهار فرم آن قرقاولهاي طوقي چيني[2]، قفقاز[3]، قرقيزي طوقي[4] و الوان ژاپني[5] اشاره نمود که از اهميت بیشتری برخوردارند و ازتلاقي آنها با هم ديگر اغلب قرقاولهاي بومی امروزي به وجود آمده اند.

2-2) موتاسيونهاي قرقاولهاي شكاري:

از قرقاولهاي شكاري كه در اسارت نگهداري شده اند، نژادهاي خالص جالب توجهي پرورش يافته اند، مانند:قرقاولهاي تنبروسوس[6] ، قرقاول سفيد، قرقاول ايزابل[7] نام برد.

2-3) قرقاولهاي دم دراز‌ سيرماتيكوس[8]: قرقاولهاي دم دراز بوسيلۀ عدم وجود پرهاي ناحيه گوش و داشتن ‌دم‌دراز و ساير علائم شكاري قابل تشخيص هستند. از انواع آن مي‌توان به قرقاولهاي شاهي[9]، قرقاولهاي اليوت[10] و قرقاولهاي ميكادو[11] اشاره کرد.

2-4) قرقاولهاي مرغي[12]: قرقاولهاي مرغي شكل در بين خودگروههاي بسته‌اي را بوجود مي‌آورند. با وجودي كه نرها رنگهاي متنوعي نشان مي دهند ولي آنها با يكدیگر خویشاوندي بسيار نزديكي دارند. اين قرقاولها عبارتند از:

قرقاول نقره اي، قرقاول سوين هو و قرقاولهاي پرلات.

2-5) قرقاولهاي چري سولوفوس[13]:

از انواع اين قرقاول ميتوان:

قرقاول طلائي[14] ، طلائي تيره، طلائي لوتينو[15] و قرقاول ليدي ام هرست[16] ، يا قرقاول الماس نشان[17] رانام برد.

2-6)قرقاولهاي گوش دار[18]: از انواع معروف قرقاولها گوش دار آبي مي توان آئوريتوم[19] را ذكر نمود.

2-7) قرقاولهای براق: از معروفترین انواع آن می توان به قرقاول براق شاهی[20] اشاره کرد.

3- انتخاب قرقاول ها[21]

باتوجه به اینکه در هر کشور، پرنده ها و واریته های خاص آن کشور بیش از سایر پرنده ها یافت می شوند، تهیۀ پرندۀ موردنظر در گرو منطقه ای است که در آن زندگی می کنند. نگهداری انواع رنگی یا جهش یافتۀ یک پرنده، هیچ تفاوتی با نگهداری گونه های طبیعی آن ندارد.

مسلماً سلیقۀ افراد بسیار متفاوت است و همه ملاکهای یکسانی را برای انتخاب پرنده در نظر نمی گیرند. بسیاری از کسانی که به نگهداری قرقاول ها علاقمندند، رنگهای طلایی اولین مورد انتخاب آنان می باشد، که آنها را جذب می کند. این نکته که این نژاد با پرندگان معمولی متفاوتند هم باعث جلب توجه آنها می شود. بنابراین با وجود پرندگان جالب و عجیب، انتخاب پرنده برای نگهداری، کار سختی به نظر می آید.

در زیر تعدادی از مواردی که به هنگام خرید پرندگان به ذهن افراد مختلف می رسد، آمده است:

3-1) زیبایی: یکی از دلایل پرورش این پرنده، استفاده از زیبایی آن در باغ های بزرگ خصوصی و عمومی است. برخی افراد، با انتخاب نژادهای زیبا و خاصی به پرورش آن اقدام نموده و سپس به باغ وحش ها، پارک پرندگان و پارک های معمولی می فروشند تا در معرض دید عموم قرار گیرند.

امروزه علاوه بر نگهداری این پرنده به صورت زنده؛ به روش تاکسیدرمی که عبارت از خشک کردن پرنده و ایجاد مجسمه ایی زیبا و دیدنی می باشد، نیز بسیار مورد توجه است. راه اندازی کارگاه های تاکسیدرمی منبع درآمد بسیار خوبی برای افراد بوده و این پرندگان خشک شده باعث جلب توجه سیاحان می گردد.

قرقاولهای رنگارنگ تراگوپان[22] از لحاظ زیبایی ظاهری، بسیار خوب هستند ولی معمولاً در بهترین روزهای تابستان در زیر بوته ها مخفی می باشند.

قرقاول سیامی[23] پرندگان گرمسیری هستند که اگرچه در زمان جوجه، خجالتی می باشند ولی هنگامی که به سن بلوغ می رسند علاقمند به نمایش خود بوده و کاملاً اجتماعی هستند. معمولاً وقت زیادی را در بیرون از لانه سپری می کنند.

قرقاول های طلایی[24] و لیدی آمهرت شناخته شده ترین و پرطرفدارترین موارد می باشند. ولی اگر بدنبال موردی با ویژگیهای برجسته اید؛ احتمالاً قرقاول های مسی[25] و قرقاول های طاوسی[26] فراتر از آنچه که بدنبال آن هستید زیبایی کافی را برای جلب نظر افراد را خواهند داشت.

3-2) شخصیت: بدون تردید برجسته ترین ویژگیهای شخصیتی را می توان در قرقاول های گوشدار[27] یافت. آنها همواره تمایل دارند موردتوجه قرار گیرند. آنها کاملاً بازی گوش بوده و ممکن است با آب و غذای خود یک کومه بسازند. قرقاول های گوشدار حفارهای متبحری هستند و می توانند تمامی گیاهان اطراف خود را از ریشه در آورده و از بین ببرند. این قرقاول ها به آسانی اهلی می شوند و می توان با دست آنان را تغذیه نمود.

3-3) محبوبیت: این موضوع می تواند تا حدودی به چگونگی پرورش پرنده ها بستگی داشته باشد. اما بعضی گونه ها به نظر می رسد که دوست داشتنی تر و نزدیکی مهربانانه تری دارند و به اندازه کافی شجاعت دارند، بدون آنکه مدت زمان زیادی با آنها صرف شود از دست انسان غذا بگیرند. تراگوپان ها یا قرقاول های شاخدار[28] یک نمونه عالی از گونه های دوست داشتنی می باشند. یک بار کافی است تا با صاحب خود آشنا شده و عادت کنند و آنها بدون آنکه مورد تملق و محبت قرار بگیرند از دست شما غذا خواهند خورد ولی در حالت عصبی از این کار امتناع می ورزند.

آنها با جذابیت به آرامی همراه شما خواهند ماند. شاید برای شما اتفاق افتاده باشد که چیزی را با خود حمل می کنید که جذاب به نظر میرسد و مردم کنجکاوانه به آن نگاه می کنند و آن هم به آرامی آنها را نوک می زند. آنها بطور کامل علاقمندند تا از قفس شان بیرون پریده تا پیش شما بیایند و پس از اینکه دور شما چرخیدند دوباره به داخل قفس برگردند.

3-4) زاد و ولد: بیشتر قرقاولها که به راحتی در دسترس هستند تقریباً به راحتی هم می توان از آنها مراقبت کرد اما زادو ولد در آنها به همان راحتی نیست. اگر جوجه های زیادی می خواهید داشته باشید؛ انواع قرقاول های معمولی،گردن حلقه ایی، تاج دار، ریوز، تراگوپان،لیدی آمهرت، نقره ای و طلایی معمولاً آسانترین گونه برای تولیدمثل می باشند که می توانند تعداد زیادی تخم در فصل تولیدمثل بگذارند. بعضی پرنده ها مانند قرقاول طاوسی، مونال هیمالیایی و میکادو و سالوادور توانایی تولید بیش از دوازده عدد تخم را ندارند. بعضی گونه ها می توانند کاملاً انتخاب گر باشند وقتی با جفت خود ناسازگاری دارند، می تواند یک مشکل به حساب آید. این مشکل برای مونالها و تراگوپان ها غیرمعمول نیست و در قرقاول های گوش دار قابل تجربه است.

بعضی پرنده ها مدتی را برای رسیدن به بلوغ که اغلب 3تا4 سال است لازم دارند قبل از تولیدمثل معمولاً هرچند زمانیکه آنها تخمگذاری را شروع می کنند می توانند بیشتر از 20 تخم در یک فصل داشته باشند حتی اگر تخمها از لانه جابجا شوند. بعضی گونه ها مانند گونه دم دراز[29] از قبیل قرقاول های مسی، میکادو و ریوز بیشتر تمایل به حالت تهاجمی نسبت به جفت های خود دارند. بهتر است که جفت های بیشتری در اختیار این پرنده ها وجود داشته باشد. لذا اگر لازم باشد می توان آنها را جدا از هم نگاه داشت.

3-5) صدا: قرقاول های گوش دار و مونال ها[30] از تمام پرنده های پرصداترند. اگر شما همسایه نزدیکی دارید که از سرو صدای پرندگان ناراحت می شود، این موضوع حائز اهمیت است چگونه با حضور این پرنده کنار بیاید. البته این پرندگان بیشتر اوقات صدا نمی کنند و هر صبح آواز نمی خوانند ولی آنها صدای بلندتری از سایر پرندگان دارند. ساکت ترین آنها قرقاول های پی کاک هستند که صدای دوست داشتنی ایی در زمان های خاص دارند. در حالیکه اصلاً صدایی از آنها به گوش نمی رسد.

3-6) مقاوم بودن: گونه قرقاول های ویلوت[31] و قرقاول های تاج کوتاه برونئی و قرقاول های طاووسی مقاوم و پرطاقت نیستند. آنها اگر در یک منطقه سرد بخصوص مناطقی مثل انگلستان زندگی می کنند، به یک منبع گرمایی در فصل زمستان نیاز دارند. سوین هو و لیدی امهرت نسبت به هوای گرم و سرد مقاومت خوبی دارند. قرقاول سبز و قرقاول خرسند نیز در برابر سرما مقاومت خوبی از خود نشان می دهند. مقاومت قرقاول های الیوت، کوکلاس و گوشدار سفید نیز زیاد است و دماهای پایین را به خوبی تحمل می کند و در فصل گرما به سایه بان نیاز دارند.

قرقاول های مسی و قرقاول سیامی همچنین باید گرمای بیشتری در خلال بدترین آب وهوا داشته باشند.

3-7) فضا: قرقاولها به واقع نیاز به فضای زیادی دارند بطوریکه آنها در قفس های کوچک احساس خوبی نخواهند داشت. بخصوص قرقاول های نوع گوشدار[32]و مونال از فضای زیاد لذت می برند. گونه های طاوسی و طلایی در 45 مترمربع عملکرد بهتری دارند و گونه های دیگر باید فضای بیشتری در اختیار داشته باشند.

3-8) قیمت: بعضی گونه های قرقاول به علت کمیاب بودن، تولیدمثل کم، هزینه زیاد ساختمان و فضای قفس و یا تخم گذاری اندک، بسیار گران بها هستند. البته قرقاولها خیلی ارزانتر از پرنده های دیگر یا حیواناتی هستند که مانند آنها غیرمعمول می باشند و ارزش مراقبت از این پرنده ها و تغذیه آنها خیلی کم است بغیر از هزینه قفس که باید 1 بار ساخته شود.

3-9) هوش و قدرت فراگیری: متاسفانه به نظر می رسد قرقاول ها بهره خوبی از سلولهای مغزی زمان تولد ندارند و این باید در تفکر آنها در تمام اوقات تأثیر داشته باشد. آنها در شرایطی که تغییر زیادی ندارند خوب هستند اما اگر پیامد غیرمعمولی هم اتفاق بیافتد آنها می توانند واکنش ها را تحمل کنند.

4- منابع:

1. آلدرتون، دیوید؛ راهنمای نگهداری از پرندگان زینتی، ترجمه: نادر افشار مازندران، جلال صابری شکیب، تهران، نوربخش، 1387.

2. اوحدي نيا، حسن؛ راهنماي پرورش طيور مزرعه: شامل پرورش كبك، قرقاول، مرغ شاخدار و طاووس و كبوتر: قو، بلدرچين، شترمرغ و بوقلمون و اردك و غاز، تهران، علم و قلم، 1387.

3. بی نام؛ قرقاول زیباترین پرنده، دو ماهنامه شکار و دوستداران طبیعت، شماره99، مرداد و شهریور1386.

4. صادق، مجید، جعفرنژاد، صادق؛ مدیریت، تغذیه و پرورش قرقاول، تهران، نوربخش، 1389.

5. ضيايي، هوشنگ؛ قرقاول ايران«حيوانات زيباي من»، تهران، انتشارات موزه آثار طبيعي و حيات وحش ايران، 1375.

6. مقدس، احسان؛ پرورش،نگهداری و بیماری قرقاول، تهران، نیلوبرگ، 1388.

7. مولادوست، کیومرث و پرویزی عمران، امید؛ اصول پرورش و نگهداری قرقاول، ماهنامه دامپروران، شماره 95، سال1388.

8. ناظر عدل، كامبيز؛ پرورش پرندگان مفيد، تهران، عميدي، 1375.

9. Downie,Alan & Hunter ,Zoë A;Choosing Pheasants, http://www.allandoopheasantry.com

[1] - Phasianus

[2] - Torquatus

[3] - Colchicus

[4] - Mongolicus

[5] - Versicolor

[6] - Tenebrosus

[7] - Isabell

[8] - Syrmaticus

[9] - syrmaticus

[10] - syrmaticus ellioti

[11] - syrmaticus mikado

[12] - Lophura

[13] - chrysolophus

[14] - ch.pictus

[15] - ch.lutino

[16] - lady.Amhers

[17] - ch.amherstiae

[18] - Crossoptilon

[19] - Crossoptilon auritum

[20] - Monals or Lophophorus

[21] - Choosing Pheasants

[22] - Tragopans

[23] -Siamese Firebacks

[24] - Golden Pheasants

[25] - Copper Pheasants

[26] - Peacock Pheasants

[27] - Eared Pheasants

[28] - Horned pheasant

[29] - long tailed pheasants (Syrmaticus)

[30] - Monals

[31] - Vieillot's

[32] - Eared Pheasants

اصول پرورش و نگهداري قرقاول

اصول تغذيه و جيره غذايي درپرورش قرقاول

آشنایی با خصوصیات رفتاری قرقاول ها به منظور انتخاب و نگهداری آنها

[1] - Phasianus

[2] - Torquatus

[3] - Colchicus

[4] - Mongolicus

[5] - Versicolor

[6] - Tenebrosus

[7] - Isabell

[8] - Syrmaticus

[9] - syrmaticus

[10] - syrmaticus ellioti

[11] - syrmaticus mikado

[12] - Lophura

[13] - chrysolophus

[14] - ch.pictus

[15] - ch.lutino

[16] - lady.Amhers

[17] - ch.amherstiae

[18] - Crossoptilon

[19] - Crossoptilon auritum

[20] - Monals or Lophophorus

[21] - Choosing Pheasants

[22] - Tragopans

[23] -Siamese Firebacks

[24] - Golden Pheasants

[25] - Copper Pheasants

[26] - Peacock Pheasants

[27] - Eared Pheasants

[28] - Horned pheasant

مطالب مشابه :

جفت انداختن قناری

شعر طنز دختر دم بخت

می پریم پایین هوا میریم

اصول تغذيه و جيره غذايي درپرورش قرقاول

اصول پرورش و نگهداري قرقاول

آشنایی با خصوصیات رفتاری قرقاول ها به منظور انتخاب و نگهداری آنها

اَبيا

انجماد و ذخیره اسپرم طیور

آشنايي با قرقاول