مبلمان شهري

مبلمان شهري

مقدمه و تعاريف كلي:
شهر يك اثر هنري بزرگ است كه آفرينندگاني به وسعت خود و به تعداد جمعيتش دارد «هدف غايي يك شهر ايجاد محيطي خلاق و پرورنده براي مردمي است كه در آن زندگي مي كنند» چنين محيطي با گوناگوني بسيار، آزادي انتخاب به افراد مي دهد و زمينه خلاقيت را فراهم مي آورد، فضاي شهر حداكثر ارتباط را با مردم و زيستگاه پيرامونشان برقرار مي سازد و تنها يك وسيله براي در اختيار گذاردن تمام اين ها دردست دارد: امكانات مناسب شهري .

در فضاي ميان ساختمانها و بناها، عناصر مكملي نياز است تا زندگي شهري را سامان بخشد، تجهيزاتي كه همچون اثاث يك خانه، امكان زندگي را در فضاي محصور ميان سنگ و بتن و شيشه فراهم آورد. اين اجزاء، جريان حركت، سكون، تفريح و اضطراب را در شهر تنظيم مي كنند و به آن روح مي بخشند. اثاثه، تجهيزات يا مبلمان شهري، خياباني يا فضاي باز اصطلاحات رايج اين تسهيلات و امكانات هستند. اين تسهيلات در انگلستان بيشتر به «مبلمان خياباني» و در امريكا به «مبلمان همگاني» با «مبلمان فضاي باز» معروف هستند. « اثاثه، جمع اثاث به معناي وسايل و لوازم زندگي است. تجهيزات، جمع تجهيز، در مفهوم آراستن و بسيج كردن و بيشتر به وسايل و ساز و برگ نظامي اطلاق مي شود. مبلمان واژه فرانسوي به معناي مجموعه اثاثه و دكوراسيون يك محل است.»

رايج ترين تركيب فوق «مبلمان شهري» است كه مي تواند دربردارنده مفاهيم ضمني نيز باشد. دامنه مفهومي و كاربردي اين واژه بسيار گسترده است. مبلمان شهري به مجموعه وسيعي از وسايل، اشياء، دستگاهها، نمادها، خرده بناها، فضاها و عناصري گفته مي شود كه چون در شهر و خيابان و در كل در فضاي باز نصب شده اند و استفاده عمومي دارند، به اين اصطلاح معروف شده اند.
امروزه مشكل اصلي تهران بزرگ در دو بعد حركت شهري(سواره و پياده) و مشكلات ادراك و رفتار در منظر شهري قابل بررسي است.
بنابراين وظيفه و مسئوليت خطيري براي برنامه‌ريزي، ساماندهي، آرام‌سازي و بهسازي فضا و تجهيزات شهري بر دوش مسئولين، مديران، طراحان و هنرمندان ايراني مي باشد.

ساختار برنامه اي كه مي تواند شهر را از هر دو بعد منظر شهري و حركت در شهر ساماندهي نمايد به دو بخش اصلي تقسيم‌بندي مي شود:
1-طراحي محيطي و نماي شهري :
فضا سازي، محوطه سازي، كف سازي، پياده‌ راه‌ سازي، نقاشي ديواري، مرمت، نورپردازي، پاكسازي جداره‌هاي شهري و نما سازي، احياء بافتهاي با ارزش تاريخي، فرهنگي، معماري و كاربردهاي شهري، آرام‌سازي و.....

2-مبلمان و تجهيزات شهري :
شامل كليه ملزومات و اثاثيه شهري كه در محيط شهر قرار مي گيرند و بيش از يكصد عنوان تقسيم بندي مي شود؛ از نرده و ميله‌هاي راه بند و روشنايي گرفته تا ايستگاههاي اتوبوس، سرويسهاي بهداشتي، تابلوها، بيلبوردهاي تبليغاتي، سطل زباله و پلهاي عابر پياده.

تقسيم بندي عناصر مبلمان شهري بصورتهاي مختلفي عنوان شده ولي در كل ميتوان انرا در چهارگروه اصلي معرفي نمود :
الف- مبلمان خياباني
ب- مبلمان پاركي
ج- مبلمان ترافيكي
د- سازه‌هاي اطلاع رساني و تبليغاتي
امروزه تجربه و كاربرد عناصر شهري نشان داده كه استفاده از تجهيزات و مبلمان مناسب تا چد ميتواند اثر مثبتي بر روي شهروندان و استفاده كنندگان از محيطهاي شهري داشته باشد. بطور مثال طراحي نشيمن مناسب به مردم اين امكان را ميدهد كه در فرصتهاي لازم از نشستن و ديدن فضاي شهري لذت برده و حتي ارتباط اجتماعي و كلامي با يكديگر برقرار نمايند.
پژوهشهاي شهري و زيست محيطي نشان ميدهد كه استفاده كنندگان و عموم مردم خواستار چند منظوره بودن تجهيزات شهری و زيباسازي هرچه بيشتر آن هستند بطوريكه بصورت يك سمبل يا نماد و حجم شهري در آمده و متناسب با طراحي زيباي اتومبيلها و محصولات مدرن به توقعات زيبايي شناسانه مردم و نيازهاي دنياي امروز نيز جواب دهد . به همين دليل در سراسر جهان مطالعات و مسابقات بسياري در زمينه طراحي بهينه مبلمان شهري صورت ميگيرد.

اهميت توجه به هويت و فرهنگ
با رشد شهرها و حومه‏ها، گرايشي افراطي در يك شكل كردن چهره شهري به وجود آمده است، به گونه‏اي كه اغلب تفاوت كمي در روحيه مبلمان نقاط مختلف شهر يا حتي گاهي ميان چند كشور ديده ميشود. حال آن كه هنوز هم جذاب‏ترين و به ياد ماندني‏ترين محله‏ها آنهايي هستند كه با شكل و شمايل ويژه و مختص به خود در خاطره‏ها جاي مي‏گيرند و شايد از همين روست كه در كوششهاي جديد براي نوسازي و ساماندهي شهرها به اين خصوصيات توجه بسيار ميشود :
* از ديدگاه طراحان، انتخاب و طراحي مناسب مبلمان شهري، حفظ هويت مكان و نمود بيشتر آن را ممكن مي‏سازد. اين برخورد در احياي مناطق تاريخي و سنتي بسيار موثر است
* اگر دخالت در شهر به تزيينات سطحي محدود نشود ، بايد ميان بافت اجتماعي و فضاي شهر توازني ايجاد كرد.
* آنگاه كه بافت اجتماعي مكاني تثبيت شده و در ميان ساكنانش مفهوم شهر نشيني، ريشه‏اي عميق دواند، ميتوان به ساختارهايي مكمل در سيما و منظر آن پرداخت و شرايط را براي حفظ محيط و رفاه اهالي‏اش مهيا كرد.
* به اتكاي همين بافت اجتماعي تثبيت شده و ريشه‏دار مي توان در مدت زماني كافي و با روشي پويا، خيابانهاي محله و شهر را به گونه‏اي مجهز كرد كه بازتاب فرهنگ آن باشد.
در حقيقت, فراهم آوردن امكان بهره‏وري رفاهي و زيبايي شناختي از محيط زيست، به معناي ارج نهادن به زندگي و ارزشهاي تمدن است .
يكي از دلايل مهم بي هويتي تهران، عدم توجه به تفاوتهاي موجود بين فضاهاي مختلف شهري، اكتفا نمودن به طرحهاي يكنواخت و به اصطلاح استاندارد و پرداختن به ظرفيتهاي مفهومي است بدون در نظر گرفتن ارزشهاي زيباشناسي شهري و هنري , و بسنده نمودن به امكانات توليد وصنعت آنهم از نوع ابتدايي ترين آن.

ارزشهاي عملكردي و زيباشناختي شهري، از طريق برخورد مجزا و مشخص با هر يك از فضاهاي خرد و كلان ايجاد ميشود.
پرداختن كلي به فضاهاي شهري و همه چيز را با يك ديد نگاه كردن بمعناي نفي تك تك ارزشها ميباشد.
* شايد بنيادي‏ترين اقدامي كه ميتواند در كنار ساماندهي مبلمان شهري، بافت شهر را از نظر كيفي به وضعيت مطلوب نزديك سازد، رعايت موارد زير باشد :
تهيه الگوها،
ضوابط قابل انعطاف و سنجيده براي بهسازي و توسعه،
آينده نگري هوشمندانه .
ما بايد آينده نگری کنيم و آينده نگری نياز به کوشش سه گانه دارد :
پژوهشگری / سياستگزاری / برنامه ريزی .

مبلمان شهري

مطالب مشابه :

انواع بافت

توانايي تشخيص و ترسيم گونه هاي بافت

جزوه درسی گرافیک هنری برای دانشجویان رشته نقشه کشی صنعتی دانشگاه آما

مبلمان شهري

سوال خط در گرافیک

مباني سواد بصري

طراح صحنه، تئاتر، تماشاگر

گردشگري شهري و آثار آن بر سيماي شهر و فضاهاي شهري