(166)شرک شیطان یا شریک شدن شیطان در اموال و اولاد انسان

آن هنگام که ابلیس از اطاعت و فرمان پروردگار خود سر برتافت و عصیان کرد و هماورد طلبید خداوند نیز این گونه او را فرصت رزم آزمایی و رخصت میدان داد:

«حال که می خواهی برو و سپاهیان سواره و پیاده ات را مجهز نما و در مال و اولاد هرکس که خواهی شرکت جسته و تباهشان کن لکن مطمئن باش هرگز بر بندگان خودم تسلطی نخواهی داشت.» (اسراء/۶۱)

خداوند حکیم در حقیقت با تأکید بر نفوذ ناپذیر بودن بندگان خاص خویش به کنایه چنین گوشزد می نماید که «غیر مخلصین» خود روزنه هایی از وجود خویش را به روی شیطان باز گذاشته و جای پای او را هموار ساخته و عملا مجال این را به او داده اند که از این پنجره ها وارد گشته و آن چه می خواهد با ایشان انجام دهد.

از جمله آن چه شیطان بر سر آنان می آورد، شرکت جستن اوست در اموال و اولاد و هرآن چه بتواند شرکت جوید، آن هم شرکتی پلیدانه!

اینک به گوشه ای از آن چه در روایات پیرامون شراکت شیطان بیان گردیده می پردازیم:

ذیل آیه ی ۶۴ اسراء آمده:

شخصی از امام باقر علیه السلام معنی آیه ی «شارکهم فی الاموال و الاولاد» را پرسید، امام علیه السلام فرمود:

«هر مالی که از راه حرام و معصیت به دست آید، شیطان در آن مال شرکت دارد.»

در روایات دیگر آمده:

«اگر مهریه ی همسر و یا بهای خریدن کنیز از حرام باشد، شیطان هنگام عمل با ایشان، شرکت کرده و فرزند به هر دو تعلق دارد.»

در کافی از ابابصیر نقل گردیده از امام صادق علیه السلام پرسیدم: چه گونه شیطان در فرزند شریک می شود؟!

امام فرمودند:

«هرگاه در حال مقاربت با همسر خود، «بسم الله» نگویی، شیطان حاضر شود و با تو در عمل شرکت کند. نطفه یکی است لکن عمل از هر دوی شما.»

در روایت دیگری آمده:

یزید خطاب به امام حسن مجتبی علیه السلام گفت: من همواره تو را دشمن می دارم.

امام به او فرمود:

«ای یزید! بدان که ابلیس در جماع پدر تو شرکت جسته و نطفه ی آن دو مخلوط گردیده و این دشمنی به تو ارث رسیده است کما این که در مورد حرب نیز شیطان در جماع او شرکت کرده بود، پس لذا صخر از او متولد گردید و او نیز جدم رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم را دشمن می داشت.»

در حدیث دیگری آمده:

«هرگاه هنگام وضو گرفتن نام خدا را نبری شیطان در وضوی شما شرکت می جوید.»

«هرگاه هنگام غذا خوردن نام خدا را نبرید شیطان در طعام شما شریک می شود.»

(برهان/ج۴/ص۵۷۷)

علامت شرکت شیطان

علی علیه السلام از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل کرده که:

«خداوند بهشت را بر هر فحاش بد دهنی که حیاء او اندک بوده و هرچه به او گفته شود فرقی برایش نمی کند و ابایی ندارد حرام کرده و اگر او را بررسی نمایی در او نمی یابی مگر بدی و سرکشی و شرک شیطان.»

از امام صادق علیه السلام پرسیدند: شرک شیطان به چه چیزی شناخته می شود؟

فرمودند:

«به دوستی ما و دشمنی ما، پس هرکس ما را دوست بدارد از نطفه ی عبد است و هرکه ما را دشمن بدارد از نطفه ی شیطان»

(تفسیر برهان/ج۴/ص۵۷۸)

دیدیم که بی غیرتی و بی حیایی، فحاشی و بددهنی و تمایل به اعمال زشت و ناپسند و از همه مهمتر دشمنی با اولیاء و محبین پروردگار از نشانه های آشکار شرکت شیطان بود.

راه در امان ماندن از شراکت شیطان

همان گونه که دیدیم خداوند در پایان آیات مذکور اعلان فرمود که تنها یک گروه از خطر شراکت شیطان در امان می باشند که اینان عبارتند از کسانی که خداوند آن ها را به خود نسبت داده و با واژه ی «عبادی» (بندگان خودم) از دیگران ممتاز کرده است.

اکنون ببینیم احادیث از واژه ی «انّ عبادی» چه تعبیری دارند.

امام صادق علیه السلام خطاب به ابوبصیر فرمودند:

«ای ابا محمد همانا ذکر شما در کتاب خدا آمده آن جا که می فرماید:

(انّ عبادی لیس...) به خدا سوگند اراده نشده از این مگر ائمه علیهم السلام و شیعیان آن ها.»

در حدیث دیگری فرمودند:

«ما هستیم اهل رحمت و خانه ی نعمت و برکت. ما بنیان زمین هستیم و شیعیان ما عروه و رشته ی پیوند اسلام هستند و دعوت ابراهیم جز برای ما نبود، خداوند استثناء نموده برای ابلیس آن جا که فرموده : (انّ عبادی لیس ...)»

در واقع شیطان نه تنها قدرت نزدیک شدن به اولیاء و برگزیدگان معصوم الهی را ندارد بلکه به شیعیان و خاصان درگاه و متمسکین به حبل آنان نیز نمی تواند سلطه پیدا کند. به علاوه در روایت ذکر شده دیدیم که گفتن «بسم الله الرحمن الرحیم» در آغاز همه ی امور مانع از شرکت و حضور شیطان در آن ها خواهد بود.

مسلما منظور از این روایات ذکر لفظی و زبانی صرف نمی باشد، بلکه هدف توجه حقیقی و با معرفت به خداوند و تسلیم امر او بودن است.

امام صادق علیه السلام ضمن حدیثی طولانی فرمودند:

«...هرگاه یکی از شما وضو گرفت و بسم الله نگفت شیطان در وضوء او شریک می شود و همچنین هرگاه چیزی بخورد و بنوشد و یا بپوشد و یا در هر کاری که انجام می دهد لازم است که بر آن بسم الله بگوید و اگر چنین نکند شیطان بر آن شریک خواهدشد.» (محاسن/ج۲/ص۴۳۲)

امام صادق علیه السلام فرمودند:

«هرگاه طعام می خورید بر ابتدا و آخر آن «بسم الله» بگو! پس هرگاه بنده قبل از طعام «بسم الله» بگوید، شیطان همراه او غذا نمی خورد و اگر «بسم الله» نگوید شیطان همراه او غذا خواهد خورد و اگر بعد از طعام به یاد آورد که «بسم الله» بگوید، شیطان آن چه را که خورده بر می گرداند.»

(کافی/ج۶/ص۲۹۴)

شیطان این شریک پلید مدام در کمین است تا در اوقات غفلت و بی خبری انسان خود را به وی رسانیده و در وجودش نفوذ کرده و در اعمالش شرکت نماید تا آن ها را تباه سازد، تنها راه نجات آدمی پناه بردن به خداوند و اسم های اوست.

نام های خداوند عبارتند از خلفا و جانشینان او و پیشوایان برگزیده ای که در میان ما قرار داده است.

قرآن کریم در آیه ی ۱۸۰سوره ی اعراف می فرماید:

«برای خداوند نام های نیکویی است پس او را به این نام ها بخوانید.»

از امام صادق علیه السلام روایت گردیده که فرمود:

«به خدا قسم ما ائمه، اسماء حسنای خداوند هستیم و خداوند عبادت کسی را بدون ولایت ما آل محمد قبول نمی فرماید.»

از امام رضا علیه السلام روایت گردیده که به جمعی از شیعیان فرمودند:

«هرگاه به شما شدت و سختی روی داد، به درگاه خداوند از ما استعانت بجویید چنانچه در قرآن دستور فرموده و آیه را تلاوت نموده و فرمودند به خدا قسم ما اسماء حسنی پروردگار هستیم. اطاعت کسی قبول نشود جز به شناختن و معرفت پیدا کردن در حق ما ائمه.»

امام باقر ضمن حدیث طولانی از پیامبر صلی الله علیه و آله چنین نقل نمودند که:

«... ای جابر! هر وقت بخواهی دعایی کنی که مقرون به اجابت شود، خدا را به اسامی آن ها بخوان چه اسامی علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام نزد خداوند از هر اسمی محبوب تر است و آن ها اسماء حسنی خداوند می باشند.»

(تفسیر جامع/ج۲/ص۵۹۷)

بنابراین ائمه ی اطهار علیهم السلام اسم خداوند بوده و پیوند ولایت آنان و تمسک و توسل به ایشان پناهگاهی است که در پناه آن می توان از شر شیطان در امان ماند.

بی شک امروزه در زمان ما تنها مصداق حیّ و حاضر اسم حسنی خداوند امام زمان علیه السلام می باشند و بر ما لازم است که با ایجاد پیوند معنوی با او خود را از شرکت این شریک پلید در روح و روان و اعمال و عباداتمان در امان نگاه داریم.