مراحل رسم DFD

مراحل رسم DFD

DFD ها اولین بار توسط De Marco در سال 1978، وپس از آن توسط Sarson & Gane در سال 1979 معرفی شد. از DFD ها برای تحلیل و طراحی سیستم ها استفاده می شود، که بر خلاف فلوچارت ها چندین عمل و پردازش را به صورت همزمان و شبکه ای نشان میدهد. به طور کلی DFDها به دو نوع کلی منطقی و فیزیکی تقسیم میشود، که هر کدام از آنها برای هر دو سیستم موجود و مطلوب رسم میگردد.

مراحل رسم آنها به ترتیب زیر است:

1- DFD فیزیکی موجود

2- DFD منطقی موجود

3- DFD منطقی مطلوب

4- DFD فیزیکی مطلوب

تاکید DFDها بر وجوه منطقی سیستم است. DFD، به سیستم به صورت جریان های داده ای که وارد آن شده و پردازش هایی که بر روی آنها انجام میشود، تا برون داده هایی تولید شود، مینگرد.

یک DFD از 4 رکن تشکیل شده:

Entity, Data Store, Data Flows, Processes

پیکان ها در DFD نماینده جریان داده ها، دایره ها نشان دهنده پردازش ها است، مستطیل های ناقص نشان دهنده ذخایر داده و مستطیل کامل نماینده عناصر داخلی و خارجی است که ایجاد کننده و یا دریافت کننده داده ها هستند.

در اینجا به بررسی قوانین حاکم بر DFD ها میپردازیم.

- جریان های داده یا از پردازشی سرچشمه میگیرند، یا به آن ختم میشود. به عبارت دیگر درون داده یا برون داده آن است.

- نام جریان داده منطقی به صورت مفرد به کار برده میشود، زیرا تعداد و تناوب کاربرد داده ها در این نمودار مطرح نیست.

- حرکت چند داده، توام با هم، با یک جریان داده نشان داده میشود.

- از به کار بردن جریان داده ها به صورت انشعابی، باید پرهیز کرد،زیرا DFD انشعابی ، صورت فیزیکی کار را نشان می-دهد.(برای رسم DFD های منطقی)

- ذخایر داده ها فقط توسط پردازش ها مورد استفاده قرار میگیرند. به عبارت دیگر، ارتباط بین دو ذخیره داده، یا یک ذخیره داده با یک عنصد داخلی / خارجی مجاز نیست.

- بهتر است نام ذخیره داده به صورت جمع استفاده شود.

- برای احتراز از تلاقی جریان های داده با یکدیگر، میتوان ذخایر داده را در شکل تکرار کرد.

- نام ذخیره داده باید تشریح کننده ترکیب داده هایی باشد که در آن ذخیره یا دریافت میکند. برای درک سیستم، رویکرد ساخت یافته با نگرشی سیستمی ( از کل به جز ) و با استفاده از DFDها، ابتدا سیستم را در کلی ترین حالت دیده، سپس برای شناخت جزئیات آن، سیستم را به سطوح تفضیلی تر میشکافد.

قواعد زیر در تجزیه و تفکیک سیستم ( اعم از صورت فیزیکی یا منطقی ) را باید مد نظر قرار داد:

موازنه جریان داده ( Balancing ) در گسترش و ادامه تفکیک سیستم به زیر سیستم های مختلف، جریان داده های درون داده وبرون داده سیستم، باید از نظر اسم و محتوا یکسان بماند.

شماره گذاری پردازش ها به منظور سهولت تعقیب یک پردازش، در درون پردازش های دیگر، و نه به مفهوم ترتیب انجام عملیات، در صورت تجزیه یک DFD به سطوح پایین تر، باید از یک سیستم منطقی شماره گذاری استفاده کرد. به نمودار سطح صفر شماره ای اختصاص داده نمیشود.

نامگذاری پردازش ها به هر یک از فعالیت ها، نامی که معرف ماهیت آن است تخصیص داده میشود. همچنین نام پردازش ها، باید حاکی از عملی باشد که روی داده ها صورت میگیرد. ترسیم نمودار فیزیکی جریان داده استفاده از مدل فیزیکی سیستم، عمدتا به منظور کنترل و صحت و کفایت اطلاعات جمع آوری شده در مورد چگونگی کارکرد سیستم وجود و درک آن است. تشخیص میزان کفایت تعداد نمودارهای فیزیکی لازم، همچنین لزوم تجزیه هر سطح بالا به نمودار سطح پایین تر، با تحلیلگر است.

مراحل رسم DFD فیزیکی سیستم موجود:

• رسم نمودار سطح صفر( Context Diagram ) یا نمودار محدوده سیستم.

• رسم DFD سطح۱ که نمایانگر ارتباطات بین واحد های اصلی و بخش های عمده سیستم است.

• رسم DFD سطح 2 که نمایانگر فعالیتهای عمده انجام شده در هر واحد اصلی است.

• ...

نمودار سطح صفر ( Context Diagram ) این سطح از DFD ها سیستم را به صورت یک پردازش واحد نشان میدهد. در این نمودار محدوده سیستم مشخص می-شود به همین دلیل از سخت ترین مراحل رسم DFDهاست. نکته: در این نمودار "ذخیره داده" ای نداریم. با توجه به ویژگی های این نمودار از آن به Black Box نیز تعبیر میشود.

نمودار سطح 1 بدون وارد شدن به جزئیات فعالیت ها، واحد ها و اداره های عمده موسسه مورد مطالعه قرار میگیرد. برای رسم این نمودار از نمودارهای سازمانی شرکت میتوان استفاده کرد. کلیه جریان های داده اعم از درون داده یا برون داده از سطح صفر را به این سطح منتقل میکنیم.

رسم نمودار سطح 2 نشان دهنده فعالیت های عمده ای است که در واحد های فرعی آن صورت میپذیرد.

مروری بر نمودار جریان داده ها

اجزای نمودار جریان داده ها:

۱ـ موجودیت های خارجی ۲ـ جریان داده ها ۳ـ پردازش ها ۴ـ مخزن داده ها

جریان داده ها:

جریان داده ها حرکت اطلاعات را از یک محل به محل دیگر در سیستم نمایش می دهد

جریان داده های مجاز:

۱ـ بین پردازش و مخزن داده ها ۲ـ بین پردازش و موجودیت خارجی ۳ـ بین پردازش و پردازش

مخزن داده ها:

مخزن داده ها، محل استقرار داده ها را نمایش می دهد، مخزن برای ذخیره اطلاعات داخل سیستم لازم است.

اجزاء مخزن داده ها:

۱ـ شناسه یا ID ۲ـ نام مخزن

انواع مخزن داده ها:

۱ـ مخزن دستی دائمی: مثل قفسه فایلی، دفتر ثبت و یا کاردکس می باشد و با حرف M و یک شماره نشان داده می شود مانند: M1

2ـ مخزن پایگاه داده دائمی: مثل یک فایل کامپیوتری برای رکوردهای کارمندان یا فایل دانشجویی یا فایل انبار که شامل یک حرف D و یک شماره می باشد مانند: D1

3ـ مخزن دستی موقت: مثل کازیه ورود و خروج در سیستم اداری که با حروف TM به همراه یک شماره می باشد. مانند: TM2

4ـ مخزن پایگاه داده موقت: مثل فایلهایی که برای مرتب نمودن داده ها استفاده می شود و به عنوان فایل واسطه می باشد که با حروف TD به همراه یک شماره می باشد. مانند: TD2

پردازش ها: محل رخداد فعالیتها در یک سیستم اطلاعاتی می باشند.

اجزاء جعبه پردازش:

۱ـ شناسه یا ID ۲ـ مکان ۳ـ نام پردازش

شناسه پردازش:

این شناسه شماره ای دارد و گاهی به دنبال آن شماره دیگری است که با نقطه جدا می گردد. مثل ID 1

مکان:

جایی که در آن فعالیت انجام می گیرد، ممکن است نام قسمت، میز و یا حتی نام کارمند باشد مثل میز تحویل سفارشات

نام پردازش:

از یک فعل امری و به دنبال آن از بقیه فعالیت تشکیل شده است که باید با معنی و منحصر به فرد باشد. مانند عملیات کرایه دادن

فعل:

یک بخش از جمله که از یک یا تعدادی کلمه ساخته شده است و یک عمل، تجزیه و رویداد را در بردارد.

کاربرد افعال: یک فرآیند بدون ورودی یا خروجی به طور کلی کاری را انجام نمی دهد، بلکه افعال کارها را انجام می دهند، افعال امری سفارش و دستور می دهند.

فعل امری: فعلی که برای توضیح پیشنهاد، نصیحت یا درخواست به کار می رود.

افعال امری مفید برای DFDها: فراهم بیاور، اقدام کن، انجام بده، اداره کن، به انجام برسان

9 - سطوح در نمودار جریان داده ها:

در یک سیستم اطلاعاتی پیچیده منطقی، این امکان وجود ندارد که تمام اطلاعات لازم را در یک صفحه کاغذ رسم نمائیم، به همین دلیل با شکست DFD به سطوح دیگر به وسیله نمودارهای سلسله مراتب (نمودار زمینه ای، سطح۱، سطح۲ و غیره) استفاده می شود.

سطح ۱:

درک عمومی از یک سیستم اطلاعاتی می باشد که در داخل آن پردازش های اصلی سیستم اطلاعاتی، مخزن داده ها، جریان داده ها و جریان داده بین پردازش های اصلی و موجودیت های خارجی نشان داده شده است

سطح نمودار زمینه‌ ای:

بالاترین سطح سلسله مراتب DFD نامیده می شود که از سطح۱ استخراج می شود و شامل موجودیت های خارجی، جریان داده ها بین سیستم و موجودیت های خارجی می باشد، در این نمودار هیچگونه مخزن داده ای مشاهده نمی گردد.

تجزیه کارکردی:

این اصطلاح به توسعه DFD در سطح پائین تر اشاره دارد فرآیندهایی که این کار را انجام می دهند تجزیه کارکردی نامیده می شوند.

متعادل سازی DFDها:

زمانی دو سطح از DFD متعادل هستند که جریان ورودی و خروجی مشابه داشته باشند (با اسم کاملا یکسان در جریان ها) این جریان ها همچنین باید از یک منبع ورودی و خروجی برای هر دو سطح DFD باشند.

سطح۲:

این سطح حاصل شکست کارکردهای یک فرآیند سطح۱ (توسعه یک وضعیت خاص از پردازش سطح۱) در یک نمودار می باشد.

فرآیند اختصاص شناسه ها در سطوح مختلف DFD

در سطح زمینه تنها یک پردازش وجود دارد و شناسه خاصی لازم نیست. در سطح۱ پردازش ها یک شناسه دارند که یک عدد صحیح می باشد (مثل ۵) . در سطح۲ شناسه سطح۲ با شناسه سطح۱ پردازش شروع می گردد و به دنبال آن یک خط تیره و عدد صحیح دیگری قرار می گیرد (مثل ۲-۵). در سطوح بعدی این سیستم شماره گذاری به همین شکل ادامه پیدا می کند.

توقف تجزیه: زمانی توقف تجزیه صورت می گیرد که کارکرد به اندازه کافی ساده و واضح شده باشد.

توسعه نمودار جریان داده: (فعالیتهای لازم برای تهیه نمودار جریان داده)

۱ـ مشخص کردن جریان داده های کلیدی با توجه به تحلیل مستندات سیستم

۲ـ مشخص کردن تمام موجودیت های خارجی

۳ـ تعیین ناحیه های کارکردی (این ناحیه ها مکانهای اجرای پردازش می باشند)

۴ـ مشخص کردن تمام مسیر جریان داده ها

۵ـ مشخص کردن محدوده سیستم

۶ـ مشخص کردن تمام فرآیندها

۷ـ مشخص کردن مخزن داده ها

۸ـ مشخص کردن فرآیندها و مخزن داده ها و اثرات آنها بر یکدیگر ۹ـ شرح جزئیات

کنترل DFDها: چند کنترل ساده وجود دارد:

۱ـ هر پردازش باید حداقل یک ورودی و خروجی داشته باشد

۲ـ هر جریان، پردازش، مخزن داده و موجودیت خارجی باید یک نام منحصربه فرد و با معنی داشته باشد.

۳ـ جریان داده های یکسان باید کاملا وارد شوند و سطح پائین تر DFD را ترک کنند.

مراحل رسم DFD

مطالب مشابه :

نمودار جریان داده ها ( DFD ) Data-Flow-Diagram

مراحل رسم DFD

نمودار جریان داده ها DFD

سطح صفر و یک و دو یک dfd

نمودار DFD داروخانه

دانلود نمودار DFD

تجزیه و تحلیل سیستم انتخاب واحد دانشگاه همراه DFD و یوس کیس دیاگرام