نمونه سوالات خطبه غدیر

سوال 3: آیا واقعه غدیر با نامهاى دیگرى نیز آمده است ؟

پاسخ: نام معروف حادثه عظیم بیعت عمومى مردم با امام على (علیه السلام) همان غدیر است اما با نامهاى دیگرى نیز مطرح شده است مانند:

یوم الولایه (روز اعلام ولایت)

یوم البیعه (روز بیعت)

یوم الدوح (روز بزرگ، که حادثه بزرگى در آن رخ داد، یا روزى که مردم در کنار درختان تنومند صحراى غدیر، از سایه هاى آن استفاده مى کردند و سایبان براى خود درست نمودند.

سوال 4: حادثه عظیم در چه روزى تحقق یافت؟

پاسخ: روز پنجشنبه، سال دهم هجرت، هیجدهم ذى الحجة، درست هشت روز پس از عید قربان، در صحراى غدیر خم فرمان بیعت عمومى مردم با حضرت امیرالمؤ منین (علیه السلام) از طرف خدا و فرشته وحى صادر شد که: «یا ایهاالرسول بلغ ماانزل الیک...» (اى پیامبر آنچه نسبت به ولایت على (علیه السلام) به تو ابلاغ کرده ایم براى مردم بازگو)

سوال 5: پس از کدام مراسم مهمى غدیر شکل گرفت؟

پاسخ : پس از مراسم حج واجب، که مسلمانان بلاد اسلامى چون شنیدند، رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در این مراسم شرکت دارد، به گونه اى گسترده شرکت کردند، و چون آخرین حج رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و در روزهاى آخر عمر آن حضرت بود آن را (حجة الوداع) نامیدند.

شیخ کلینى روایت کرده است که حضرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بعد از هجرت ده سال در مدینه ماند و حج بجا نیاورد تا آنکه در سال دهم خداوند عالمیان این آیه را فرستاد که:

«و اذن فى الناس بالحج یا توک رجالا و على کل ضامر یاتین من کل فج عمیق لیشهدوا منافع لهم.

)اى رسول خدا! در میان مردم براى سفر حج ندا در ده و همه را به مراسم حج فراخوان تا مردم پیاده و سواره و از راه دور بسوى تو آیند( پس امر کرد رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) مؤ ذنان را که با آواز بلند به مردم اطلاع دهند که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در این سال به حج مى رود.

سوال 6: چرا در آخرین سفر حج پیامبر(ص) حماسه غدیر مطرح شد؟

پاسخ: هر پیامبرى داراى جانشین و امام بوده و رسول خدا نیز مى بایست جانشین و امامى داشته باشد که او را معرفى و براى او از مردم بیعت بگیرد، اما در کجا؟ و در میان کدام جمعیت ؟

در کدام اجتماع عظیمى مى شود مسئله بیعت براى امامت امام على (ع ) را بگوش مسلمانان جهان رساند؟ اجتماع عظیمى چون سفر حج، آن هم حجة الوداع، که همه مسلمانان از سراسر بلاد اسلامى به جهت حضور شخص پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) شرکت کرده بودند بهترین موقعیت بود.

سوال 7: حجة الوداع چیست؟ و کدام خاطره را در ذهن انسان تداعى مى کند؟

پاسخ: شرکت رسول گرامى اسلام در مراسم حج سال دهم هجرت را (حجة الوداع) مى نامند. زیرا دیگر پیامبر اسلام نتوانست به حج برود، آخرین سفر حج آن حضرت را وداع با حج نامیدند، و چون پس از مراسم حج آن سال در روز هیجدهم ذى الحجة در صحراى غدیر خم، ولایت امام على (علیه السلام) و دیگر امامان معصوم شیعه تا قیام حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه) را مطرح کرد و از عموم مسلمانان بیعت گرفت، نام حجة الوداع، حادثه غدیر خم را در دلها زنده مى کند.

سوال 8: چرا در شهر مکه یا عرفات و منى در مراسم حج بیعت با امیرالمؤ منین (ع )مطرح نگردید؟

پاسخ : فرمان الهى پس از خارج شدن از مکه به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) ابلاغ شد، و برخى از علل آن چنین است. اگر در مراسم شهر مکه یا عرفات یا منى این حقیقت مطرح مى شد شاید جاذبه روز غدیر را نداشت و دلها و مغزها را بخود جذب نمى کرد، چون همه در حال عبادت و انجام مراسم بودند. اما پس از پایان مراسم حج و کوچ کردن حاجیان بسوى شهر و دیار خود، زمینه بیشترى براى بیعت با امام (علیه السلام) وجود داشت .

سوال 9: چرا در حادثه عظیم بیعت عمومى مسلمین با امیر المؤ منین (علیه السلام) با نام غدیرمعروف شد؟

پسخ: این یک امر طبیعى است. در تمام ملتها این شیوه نامگذارى رواج دارد، که گاهى یک حادثه تاریخى را با نام شهرى یا خیابانى، یا کوهستانى، یا نام فرد خاصى مطرح مى کنند. چون در صحراى سوزان غدیر خم، 120 هزار حاجى از نظر آب در زحمت بودند و همه از یک رود کوچکى استفاده مى کردند، آن حادثه بزرگ، و آن خاطره نورانى با نام آن رود کوچک بنام «غدیر» با صحراى غدیر مشهور شد.

سوال 10: چرا در سرزمین «جحفه» این حادثه عظیم سامان یافت؟ آنجا چه امتیازى داشت؟

پاسخ : چون همه مسلمانان پس از مراسم حج براى رفتن به شهرهاى خود تا سرزمین «جحفه» با یکدیگر همراه بودند، که از آنجا تقسیم شده هر یک بسوى شهر و دیار خود مى رفتند. سرزمین جحفه چهار راهى است که مردم سرزمین حجاز را با دیگران از هم جدا مى کند، از آنجا راهى بسوى مدینه در شمال، و راهى به سوى عراق، و راهى بسوى مصر در غرب، و راهى بسوى یمن در جنوب وجود دارد. سرزمین اگر فرمان الهى تحقق نمى یافت، دیگر اجتماع بزرگى از همه مسلمانان بلاد اسلامى شکل نمى گرفت و همه پراکنده مى شدند. و چون در آن روزگارى، رادیو، تلویزیون، ماهواره، تلکس خبرى، تلگراف، وجود نداشت، ابلاغ پیام الهى به همه مسلمانان در تمام بلاد اسلامى غیر ممکن بود. پس امتیاز بزرگ سرزمین غدیر آن بود که مى توانستند، مسلمانان بلاد اسلامى را در آنجا گرد هم آورند.

سوال 11: چرا در شهر مدینه ، یا دیگر مراسم مذهبى بیعت با امیر المؤ منین (علیه السلام) مطرح نشد؟

پاسخ : خداوند بزرگ صحراى غدیر را برگزید و علت آن بود که اگر در شهر مدینه یا دیگر مراسم مذهبى بیعت با ولایت مطرح مى‌گردید، از حضور همه مسلمانان بلاد اسلامى خبرى نبود و در محدوده مرزهاى مشخص، یا زمان و مکان مشخص محصور مى‌شد. در صورتى که در مراسم حج جهانى و شرکت مسلمانان همگانى است . پس براى جهانى شدن غدیر مى بایست در مدینه یا دیگر مراسم یاد شده این مهم صورت نپذیرد.

سوال 12: چرا حجة الوداع براى این مهم انتخاب شد؟

پاسخ : چون سفر آخرین پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بود و باید جانشین خود را معرفى مى کرد، و اجتماع بى سابقه اى از مسلمانان دیگر بلاد اسلامى در آنجا گرد مى آمدند، و همه مسلمانان پس از انجام مراسم حج در یک حالت معنوى، عبادى خاصى بودند، که آن حالات معنوى در دیگر اجتماعات یافت نمى شد و حجاج معمولا پس از بازگشت به وطن خود وقایع مهم سفر را بازگو و حکایت مى کنند.

سوال 13: آیا حضرت امیرالمؤ منین (ع ) در آغاز این سفر با پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بود؟

پاسخ: خیر، امام على (علیه السلام) از طرف رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در شهر یمن بود که عازم مکه شد، اما حضرت زهرا (سلام الله علیها) از آغاز تا پایان سفر حجة الوداع همواره با پیامبر بوده و حوادث و تحولات روز غدیر و پس از آن را شاهد بود.

سوال 14: جایگاه سخنرانى پیامبر را چگونه فراهم کردند؟

پاسخ: پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) دستور داد تا اشتران را خوابانده و از جهاز شتران جایگاه بلندى براى سخنرانى آماده سازند، بگونه اى که بتواند براى آن جمعیت انبوه سخن بگوید و همگان او را به روشنى بنگرد.

سوال 15: شمار مردم در آن اجتماع عظیم چقدر بود؟

پاسخ : تعداد جمعیت انبوه روز غدیر را مختلف ثبت کرده اند، برخى124 هزار نفر و بعضى 100هزار، و بعضى 90هزار، و گروهى 120هزار نفر نوشته اند.

سوال 16: اجتماع بزرگ غدیر چه ویژگیهایى داشت؟

پاسخ: ویژگیهاى فراوانى داشت مانند:

1- اجتماعى از تمام بلاد اسلامى بود.

2- اضران پس از اعمال حج با جاذبه هاى معنوى خاصى گرد هم آمدند.

3- انگیزه اجتماع معنوى و با فرمان الهى بود.

4- فراوانى این اجتماع در آن روزگاران بى نظیر بود.

سوال 17: آیا چنان اجتماع بزرگى را مى شود در جاى دیگرى گرد آورد؟

پاسخ: نه هرگز!! زیرا ارتش هاى بزرگ آن روزگاران با همه فراخوانى و جمع آورى نیروها نمى توانستند آن تعداد از جمعیت را گرد هم آوردند، و با همه تلاش 10هزار یا 15هزار نفر را گرد مى آورند. و دیگر اجتماعات، جاذبه حضور پیامبر را نداشت، و از جاذبه هاى معنوى حج برخوردار نبود.

سوال 18: سخنرانى رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) چگونه آغاز و پایان یافت؟

پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پس از آنکه در جایگاه بلند سخنرانى قرار گرفت با حمد و ستایش الهى و اعتراف گرفتن از حاضران بحث را آغاز کرد و فرمود: شما درباره من چگونه شهادت مى دهیم؟ همه مردم پاسخ دادند: شهادت مى دهیم که تو فرمان خدا را ابلاغ و ما را به خوبیها دعوت کردى خدا تو را پاداش ‍ نیکو دهد. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «ایهاالناس من اولى الناس بالمؤ منین من انفسهم» ؟(اى مردم! چه کسى نسبت به مؤ منان از خودشان سزاوارتر است؟) همه پاسخ دادند: خدا و پیامبر او دانا ترند. آنگاه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نزول فرشته وحى و آخرین فرمان الهى پیرامون مومى مردم با على (علیه السلام) و یازده فرزندانش را تا قیامت، مطرح و از همگان اقرار و اعتراف گرفت و همگان را به پخش این خبر و فرمان الهى، فرمان داد، و در پایان سخنرانى، فرمان بیعت عمومى را صادر فرمود که همه زن و مرد حاضر در صحراى غدیر با امام على (علیه السلام) بیعت کردند.

سوال 19: پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) امام على (علیه السلام) را چگونه براى بیعت معرفى کرد؟

پاسخ: پس از ابلاغ ولایت امام على (علیه السلام) و یازده امام دیگر از فرزندان او، آن حضرت را به جایگاه بلند سخنرانى فرا خواند، دست او را گرفت و بلند کرد به گونه اى که زیر بغل پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پیدا شد و فرمود: فمن کنت مولاه فعلى مولاه (پس هر کس را من رهبر او مى باشم، پس على (علیه السلام) نیز رهبر اوست(

سوال 20: اول کسى که با امام على (علیه السلام) بیعت کرد چه کسى بود؟

پاسخ: پس از ابلاغ وحى، و فراخوان امام على (علیه السلام) به جایگاه سخنرانى، اول کسى که دست على (علیه السلام) را گرفت وبا آن حضرت بیعت کرد، شخص رسول خدا (علیه السلام) بود و سپس دیگران با امام بیعت کردند.

سوال 21: بیعت با امیرالمؤ منین (علیه السلام) از کى آغاز و تا چه زمانى بطول انجامید؟

پاسخ: امروز اخذ راى با نوشتن ورقه هاى مخصوص انتخابات انجام مى گیرد، اما در آن روزگاران بگونه دیگرى بود که دست در دست امام مى گذاشتند و به او بعنوان رهبر سلام مى کردند. که بیعت مردان از ظهر روز غدیر تا شب، و زنان تا پاسى از شب گذشته بطول انجامید. مرحوم شیخ عباس قمى اینگونه نقل مى کند: حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) از منبر فرود آمد و آن وقت، نزدیک زوال بود در شدت گرما، پس دو رکعت نماز کرد .و مؤ ذن آن حضرت اذان گفت و مردم نماز ظهر را با آن حضرت بجا آوردند. پس به خیمه خود مراجعت فرمود و امر کرد خیمه اى براى حضرت امیرالمؤ منین (علیه السلام) در برابر خیمه آن حضرت بر پا کردند و حضرت امیرالمؤ منین (علیه السلام) در آن خیمه نشست. پس حضرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) دستور داد تا مسلمانان فوج فوج به خدمت آن حضرت رفته و بگویند: «اسلام علیک یا امیرالمؤ منین» پس مردان چنین کردند. آنگاه امر فرمود تا همسران آن حضرت و زنان مسلمانان که همراه ایشان بودند بروند و با امام على (علیه السلام) بیعت کنند.

سوال 22: اگر در آن روز بیعت با امام انجام نمى گرفت چه مى شد؟

کامل نمى شد، و امت اسلامى بدون رهبر، سرگردان و مضطرب مى گشت و دیگر گرد آوردن چنان اجتماع بزرگى غیر ممکن بود و رسالت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نا تمام مى ماند که جبرئیل هشدار گونه وحى الهى را اینگونه براى پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) خواند: و ان لم تفعل فما بلغت رسالته (اگر امروز براى على (علیه السلام) بیعت نگیرى رسالت خود را به پایان نبرده‌اى(

سوال 23: آیا پیامبر هم بیعت کرد؟ به دستور چه کسى ؟

پاسخ : مردم با فرمان خدا و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) با امام على (علیه السلام) بیعت کردند، زیرا رسالت پیامبران بدون امامت تداوم نخواهد یافت.

سوال 24: آیا زنان هم بیعت کردند؟

پاسخ : یکى از جلوه هاى زیباى غدیر، عمومى و همگانى بودن آن است که همه اقشار جامعه، از سفید و سیاه، از سرمایه دار و تهیدست، از مهاجر و انصار، و از زن مرد، همه و همه در آن روز بزرگ نقش داشتند و با امیرالمؤ منین (علیه السلام) بیعت کردند؟ آرى زنان هم بیعت کردند که زنان هم از دیدگاه اسلام حق انتخاب دارند. حق شرکت در سرنوشت خویش را دارند و آزادند.

سوال 25: مردان و زنان چگونه با امیرالمؤ منین (علیه السلام) بیعت کردند؟

پاسخ : مردان خدمت امام على (علیه السلام) آمده دست در دست آن حضرت گذاشته مى گفتند: «السلام علیک یا امیرالمؤ منین»

پس از پایان بیعت عمومى مردان وقتى نوبت به زنان رسید، امام در جلوى خیمه بر نشست، طشت آبى مقابل آنحضرت نهادند و امام دست مبارک در آب طشت فرو برد، آنگاه زنان مسلمان جلو مى آمدند دستى بر آب زده مى گفتند: «السلام علیک یا امیر المؤ منین»

سوال 26: به هنگام بیعت ،زنان و مردان خطاب به امام على (علیه السلام) چه مى گفتند؟

پاسخ : زنان و مردان با نام امیرالمؤ منین (علیه السلام) سلام مى دادند و مى گفتند: «السلام علیک یا امیرالمؤ منین». و برخى مانند ابابکر و عمر و عثمان جلو آمده خطاب به امام على (علیه السلام) گفتند: بخ بخ لک یا ابا لحسن لقد اصبحت مولاى و مولى کل مومن و مومنة. (درود بر تو، درود بر تو اى ابا الحسن از هم اکنون امام من و امام هر مرد و زن مسلمانان مى باشید)

سوال 27:روز غدیر فرشته وحى چه آیاتى را آورد، و از پیامبر چه خواست؟

آیه 67 سوره مائده را آورد،از پیامبر خواست که «در روز غدیر براى امام على (علیه السلام) و یازده امام دیگر از فرزندان آن حضرت ، از عموم مردم بیعت بگیرد». و هشدار داد که: اگر امروز ولایت امام على (علیه السلام) و یازده امام دیگر را اعلام نکنى و براى آنان بیعت نگیرى، رسالت خود را ناقص گذاشته اى .

سوال 28: چرا پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از جبرئیل خواست که او را معاف دارد؟

پاسخ : چون رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) از گروه هاى مخالف اطلاع داشت، و از توطئه هاى سیاسى، نظامى آنان باخبر بود، و مى دانست که براى بدست گرفتن حکومت و قدرت سیاسى جامعه برخى پیمان سیاسى نظامى امضاء کردند و برخى دیگر با یکدیگر هم سوگند شده تا پس از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) قدرت را بدست گیرد که خود فرمود:

و سالت جبرئیل (علیه السلام) ان یستعفى لى عن تبلیغ ذلک الیکم ، ایها الناس لعلمى بقله المتقین ، و کثرة المنافقین ،و ادغال الاثمین، و حیل المستهزئین بالاسلام. (از جبرئیل «درود خدا بر او باد» در خواست کردم، تا مرا از اعلام ولایت على (علیه السلام) معاف بدارد، زیرا اى مردم مى دانم که تعداد پرهیزکاران اندک ، و شمار منافقان فراوان است ، و گنهکارانى پر فریب، و نیرنگ کارانى که اسلام را مورد استهزاء قرار مى دهند وجود دارند.

سوال 29: در روز غدیر فرشته وحى کدام تهدید را مطرح کرد؟

پاسخ : چون نبوت و رسالت بدون امامت و رهبرى ، دوام نمى آورد و ره آورد رسالت بر باد مى رود، تهدید کرد که: «و ان لم تفعل فما بلغت رسالته».

(اگر امروز براى امام على (علیه السلام) و یازده امامان دیگر از فرزندان آن حضرت بیعت نگیرى، رسالت خدا را ناقص گذاشته‌اى)

سوال 30: در روز غدیر فرشته وحى چه وعده اى به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) داد؟

پاسخ: چون پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از عمق کینه توزى مخالفان با خبر بود و مى ترسید که پس از اعلام ولایت و فرمان بیعت عمومى دست به شورش بزنند، و دست به شمشیر ببرند، و حرمت فرمان الهى، و رسالت در هم شکسته شود از این رو جبرئیل از طرف خدا به پیامبر وعده پیروزى و حفظ سلامت و امنیت داد «والله یعصمک من الناس» خدا تو را از مردم حفظ مى کند.

سوال 31: اگر پیامبران نمى ترسند پس رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در روز غدیر از چه مى ترسید؟

پاسخ : پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بر جان خود نمى ترسید. مى ترسید که مخالفان ولایت، در برابر اعلام بیعت عمومى دست به شورش بزنند و وحدت امت اسلامى خدشه دار شود. مى ترسید که مخالفان کینه توز دست به شمشیر ببرند و حرمت وحى و رسالت را در هم بشکنند. مى ترسید که مخالفان مانع بیعت عمومى شده و رسالت ناتمام بماند.

سوال 32: پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در روز غدیر خم از مردم چه خواست ؟

از مردم خواست تا به امامت امام على (علیه السلام) و یازده امام دیگر از فرزندان او ایمان آورند، و اعتراف کنند. و سپس با امام على (علیه السلام) بیعت کنند و آنگاه پیام آن حادثه عظیم را در شهر و دیار خود به فرزندان و خویشاوندان خود برسانند تا غدیر فراموش نشود فرمود:

معاشرالناس ! انى ادعها امامه و واراثه فى عقبى الى یوم القیامه ، و قد بلغت ما امرت بتبلیغه ، حجه على کل حاضر و غائب و على کل احد ممن شهد او لم یشهد، ولد اولم یولد، فلیبغ الحاضر الغائب ، و الوالد الولد یوم القیامه.

من امامت على (علیه السلام) را در میان شما باقى مى گذارم که مامور ابلاغ آن بوده ام به شما رسانده ام ، که حجت آشکارى بر هر حاضر و غائب است به آنها که امروز هستند. آنان که در این جمعیت نیستند. آنان که هم اکنون از مادر متولد شدند یا در آینده متولد خداهند شد. پس بر حاضران در صحنه غدیر، واجب است که امر الهى را به دیگران که حضور ندارند برسانند، و بر پدران واجب است که حماسه غدیر را به فرزندان خود تا قیامت بشناسند(

سوال 33: آیا در روز غدیر تنها بیعت با امیرالمؤ منین (علیه السلام) مطرح بود؟

پاسخ: خیر، بیعت با همه امامان معصوم (علیهم السلام) از امام على (علیه السلام) تا حضرت قائم آل محمد (عجل الله تعالی فرجه) مطرح شد. جمع حاضران با دستور خدا به امامت همه امامان اعتراف کردند و سپس چون امام على (علیه السلام) در جمع حاضران، حضور داشت با آنحضرت بیعت کردند که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: معاشر الناس ! انکم اکثر مِن أنْ تصافقونى بکف واحد، فى وقت واحد قد امرنى الله عزوجل ان اخذ من السنتکم الا قرار بما عقدت لعلىّ امیرالمؤ منین و لمَن جاء بعده مِن الائمة منى و منه .اى جمعیت انسانها! جمعیت شما بیشتر از آن است که بتواند با دست خود با من در این صحرا بیعت کنید پس از طرف خدا داده شدم که از شما اقرار بگیرم نسبت به ولایت على (علیه السلام) و امامت امامان پس از او که فرزندان من و على هستند.

سوال 34: طرح جامع امامت و رهبرى، چگونه در روز غدیر مطرح شد؟

برخى فکر مى کنند که در روز غدیر تنها ولایت امام على (علیه السلام) مطرح و مردم تنها با آن حضرت بیعت کردند، آنگاه از امامت دیگر امامان معصوم (علیهم السلام) دچار غفلت شده اند. بلکه در روز غدیر طرح جامع امامت پس از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) تا ظهور و ولایت حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه) و دوران پس از ظهور و شهادت، و دوران رجعت تا قیامت، مطرح بود. امامان و جانشینان پیامبران گذشته فاصله میان وفات یک پیامبر را تا بعثت پیامبر بعدى پر کرده و رهبرى مردم را بر عهده داشتند تا انسانها در هیچ شرایطى بدون رهبر نباشند و زمین از حجت خدا خالى نماند. امامان معصوم شیعه (علیهم السلام) نیز فاصله زمانى، از وفات پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) تا قیامت و بر پائى آخرت، را پر کرده، رهبرى امت اسلامى را را بر عهده دارند

سوال 35: پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) از اجتماع بزرگ آن روز چه درخواستهاى داشت ؟

پاسخ:

1. از همگان خواست تا به امامت دوازده امام اعتراف کنند. 2. از همگان خواست تا به امام على (علیه السلام) بیعت کنند. 3. از همگان خواست تا از فرمان على (علیه السلام) سرپیچى نکنند که فرمود:

معاشرالناس ! انى ادعها امامه ، و وراثه فى عقبى الى یوم القیامه، و قد بلغت ماامرت بتبلیغه ، حجه على کل حاضر و غائب، و على کل احد ممن شهد اولم یشهد، ولد اولم یولد فلیبلغ الحاضر الغائب، و الوالد الولد الى یوم القیامه. امامت على و فرزندان او را تا روز قیامت در میان شما باقى مى گذارم و من به آنچه نسبت به ابلاغ ولایت مامور بودم به شما رساندم که بر هر انسان حاضر و غائبى ، و بر هر شاهد و غیر شاهدى ، و بر هر کس که تا کنون متولد شده یا نشده حجت تمام شده است . پس باید حاضران به غائبان ، و پدران به فرزندان تا روز قیامت مسئله امامت على و فرزندانش را بازگو نمایند.

سوال 36: مسئولیت عظیم حاضران غدیر از زبان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) چه بود؟

پاسخ: پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) مسئولیت بزرگ حاضران غدیر را اینگونه مطرح فرمود:

1. پس از بیعت وفادار بمانند. 2. با دوستان امام على (علیه السلام) دوست و با دشمنانش دشمن باشد. 3. حادثه روز غدیر را به آنان که حضور نداشتند ابلاغ کنند. 4. حادثه روز غدیر را زبان به زبان ، به نسل هاى آینده منتقل کنند.

سوال 37: پیامبرصص در روز غدیر به چه کسانى هشدار داد؟

پاسخ : رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به همه مسلمانان حاضر در روز غدیر هشدار داد که مبادا تسلیم قدرت طلبان شوند و حماسه غدیر را فراموش کنند و فرمود: معاشرالناس ! انه سیکون مِن بعدى ائمه یدعون الى النار و یوم القیمة لا ینصرون . معاشرالناس ! ان الله تعالى و اَنَا بریئان منهم معاشرالناس ! انهم و انصارهم و اشیاعهم، و اتباعهم، فى الدرک الاسفل من النار، و لبس مثوى المتکبرین، الاانهم اصحاب الصحیفه ، فلینظر احدکم فى الصحیفه !! فذهب على الناس الاشر ذمه منهم امر الصحیفة . از من رهبران فاسدى خواهند آمد که مردم را بسوى آتش جهنم مى کشانند. و در روز قیامت یاورى نخواهند داشت ، اى مردم ! همانا خدا، و من از آنان بیزاریم اى جمعیت انسانها!همانا آن رهبران فاسد و اطرافیان و پیروان و یارانشان در پائین ترین جایگاه آتش قرار دارند، و چه بد جایگاهى براى متکبران است . آگاه باشید: آنان پدید آورندگان طومارى (صحیفه و نامه‌اى در مخالفان امامت على (علیه السلام) مى باشند. پس بر همه شما لازم است که در آن طومار ننگین بنگرید، اکثر مردم جز اندکى از صحیفه غفلت کردند و همه را از مخالفت کردن و سرپیچى از فرمان امام على (علیه السلام) هشدار داد.

سوال 38: چه کسانى را پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در روز غدیر لعنت کرد؟

پاسخ : پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) به افراد زیر در روز غدیر لعنت کرد:

1- کسانى که امامت امام على (علیه السلام) را انکار کنند. 2- کسانى که امامت امام على (علیه السلام) را غصب کنند. «و العن من انکره ، واغضب على من جحد حقه »

سوال 39: چرا امام امت اسلامى را خدا باید تعیین کند؟

شرایط و ویژگیهایى دارد که شناخت انسان کامل، و شناسائى آن ویژگیها، براى انسانها ممکن نیست. انسان موجودى است ناشناخته، و کشف راز درون انسانها براى مردم امکان ندارد، حال که انسانها در انتخاب و شناخت رهبر کامل عاجزند باید خداوند خالق بشر به کمک انسانها آمده و رهبران کامل را معرفى فرماید که: الله اعلم حیث یجعل رسالته «خدا آگاه تر است که رسالت خود را در کجا قرار دهد».از این رو امام على (علیه السلام) را خداوند برگزید و در روز غدیر به بیعت همگانى با آن حضرت، فرمان داد.

سوال 40: اگر امام را خدا انتخاب مى کند، پس بیعت مردم چه نقشى دارد؟

هدایت مى کند همانگونه که خوبیها و بدیها را معرفى کرد و راه سعادت و شقاوت را نشان داد. امام حق را نیز معرفى مى کند. اما انسانها در انتخاب رهبر آزادند، مى توانند امام حق را انتخاب کنند و به سعادت برسند و یا مخالفت کنند و گمراه شوند. آنگونه که در دیگر رهنمودهاى الهى گروهى رستگار و گروه دیگر منحرف گشتند. پس از حادثه غدیر نیز گروهى امامت امام على (علیه السلام) را انکار و غصب کردند و گروهى بر ولایت و رهبرى آن حضرت وفادار ماندند، و انواع شکنجه‌ها را به جان خریدند. پس اعلام وحى تضادى با اختیار انسان ندارد.

سوال 41: بیعت مردم چه ره آوردهایى دارد؟

پاسخ : چون امام و رهبر جامعه باید در میان مردم زندگى کند، امر و نهى داشته باشد به خوبیها فرمان دهد، و مردم را براى تصفیه دلها و پاکسازى جامعه از پلیدیها بسیج کند، باید مردم او را قبول داشته و با او بیعت کنند تا پشتوانه اجرائى داشته باشد. اگر مردم به علل گوناگونى از حق منحرف شوند و دستورات امام حق را رعایت نکنند یا او را در انزوا قرار دهند، فرمان و دستورات امام بر زمین مى ماند و در عمل امامت و رهبرى او براى آنها نقشى نخواهند داشت.

سوال 42: آیا تنها در روز غدیر ولایت امیرالمؤ منین (علیه السلام) اعلام شد؟

اعلام ولایت امام على (علیه السلام) پیش از غدیر بارها و بارها توسط پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) مطرح گردید. بریده بن خضیب اسلمى مى گوید: روزى رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به جمعى و به من امر فرمود ما هفت نفر بودیم از جمله ابوبکر، عمر، طلحه و زبیر که: «سلمو على على با مره المؤ منین». «به على سلام کنید ما به او به لفظ یا امیرالمؤ منین»، سلام کردیم، با آنکه رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) زنده و در کنار ما بود. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بارها از امامت امام على (علیه السلام) و یازده فرزند او، و امامان معصوم (علیه السلام) سخن گفت ، در روز غدیر براى امامت امام على (علیه السلام) و دیگر امامان معصوم (علیه السلام) بیعت گرفته شد که فرمود: «فامرت ان اخذ البیعه منکم و الصفقه لکم بقبول ما جئت به عن الله عزوجل فى على امیرالمؤ منین ، و الاوصیاء من بعده الذین هم منى و منه امامه فیهم المهدى الى یوم یلقى الله الذى یقدر و یقضى» .پس از طرف خداى عزیز و بزرگ مامورم که براى على امیرالمؤ منین (علیه السلام) از شما بیعت بگیرم ، و براى امامان (علیهم السلام) پس از او نیز بیعت کنید. امامانى که همگان از من و از على مى باشند، و قائم آنان مهدى (عجل الله تعالی فرجه) است تا روز قیامت که به حق قضاوت خواهند شد.خلاصه اینکه در روز غدیر همه مسلمانان با رهنمود رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) با امام على (علیه السلام) بیعت کردند. و همه به امامت دیگر امامان معصوم (علیه السلام) تا حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه) اعتراف و اقرار کردند. و امامت آنان را تا رجعت و قیامت پذیرفتند.

سوال 43: با بیعت عمومى مردم کدام اصل ازاصول آزادى و دموکراسى ثابت مى گردد؟

پاسخ : اصل شرکت مردم در سرنوشت خویش اصل آزادى مردم در حکومت اسلامى. حادثه غدیر زیباترین جلوه آزادى در حکومت اسلامى است با اینکه امام حق را خدا برگزید، و پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) او را معرفى فرمود. حق بیعت به مردم داده شده است.

سوال 44: آیا در روز غدیر تنها روز بیعت با امیرالمؤ منین (علیه السلام) است ؟

پاسخ : خیر بلکه روز غدیر روز بیعت با دوازده امام معصوم (علیهم السلام) است . روز غدیر اعتراف و اقرار به امامت دوازده امام شیعیان (علیهم السلام) است . امیرالمؤ منین (علیه السلام) و یازده امام دیگر (علیهم السلام) از فرزندان آن حضرت است . رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «معاشرالناس! فبایعوا الله و با یعونى و با یعوا علیا امیرالمؤ منین (علیه السلام) ، والحسن والحسین والائمه منهم فى الدنیا والاخره کلمه طیبه باقیه یهلک الله من غدر و یرحم من و فى . فمن نکث فانما یتکث على نفسه و من اوفى بما عاهد علیه الله فسیوتیه اجرا عظیما» اى جمعیت انسانها: پرهیزگار باشید، و بیعت کنید با على امیر مؤمنان، و حسن و حسین و امامان پس از آنان، که کلمه طیبه جاودانه هستند، خدا نیرنگ باز را هلاک مى کند، و رحمت خدا را مى نگرد کسى که وفاى به عهد کند و کسى که پیمان شکند، پس بر زیان خود عمل کرده است.

سوال 45: اگر امامت نباشد چرا رسالت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) ناقص است ؟

پاسخ : هر چیزى براى تداوم و جاودانه ماندن به دو اصل نیازمند است: 1- اصل علل پیدایش 2- اصل علل پایدارى و حفاظت. اگر کسی اختراعى را به ثبت برساند و برود، و دیگر کسى آن اختراع را مطرح نکند و به تولید انبوه نرساند، چون اصل تداوم و پایدارى با اصل پیدایش و اختراع هماهنگ نشد آن اختراع فراموش مى شود، و از بین می‌رود. در حفظ و نگهدارى یک ساختمان یک کتاب، یک طرح اقتصادى، نیز این واقعیت جارى است. در مسائل فکرى و عقیدتى نیز به دو اصل نیازمندیم: 1- اصل پیدایش (علت محدثه و پدید آورنده). 2- و اصل پایدارى و حفاظت (علت مبقیه و نگهدارنده) اگر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) مکتب را معرفى کند، و ملت و دولت را با انواع زحمت‌ها و تلاش‌ها پدید آورد، و پس از دورانى از دنیا برود و علت پایدارى و حفاظتى نباشد که راه و رسم او را تداوم دهد، و مکتب او را از انواع تحریف و دگرگونى برهاند. ره آورد رسالت تاراج مى شود و پس از اندک زمانى اثرى از آن باقى نخواهد ماند. پس رسالت بدون ولایت و امامت نا تمام است.

سوال 46: چرا مخالفان ولایت در روز غدیر به آخر خط و به بن بست رسیدند؟

خالفان سیاسى که با یکدگر پیمان سیاسى ، نظامى بستند معتقد بودند که : تا پیامبر ص زنده است آنها نمى توانند به اهداف سیاسى خود برسند. پس تمام طرح ها و نقشه ها را براى دوران پس از پیامبر نگهداشتند تا رسول خداص بر منبر مدینه یا در کوچه و خیابان ، یا در اجتماعات معمولى ، از امامت امام على ع و فرزندانش سخن مى گفت و رهنمود مى داد، براى مخالفان هر ناگوار بود اما تا حدودى قابل تحمل بود.

روز غدیر خم بدنبال سالها تذکر و رهنمود، از نظر کاربردى وارد نهایى ترین مرحله تحقق رهبرى شده و از آن اجتماع عظیم براى امام على ع بیعت گرفت . زیرا احادیث و روایات را مى توان با تهاجم و محاصره فرهنگى بدست فراموشى سپرد، اما بیعت 120هزار زن و مرد حاجیان از حرم بازگشته را چگونه مى شود بدون فشار نظامى از خاطره ها زدود؟ از فرهنگنامه ها پاک کرد؟ از ذهن ها و دلها شست ؟ اینجا بود که چاره اى جز حرکت نظامى و رسوائى خود ندیدند

سوال 47: اول کسى که آشکارا مخالفت کرد چه کسى بود؟

پاسخ : شخصى بنام حارث بن نعمان فهرى بود. که با تحریک دیگر مخالفان جرئت کرد تا آشکارا مخالفت کند و با رسول خدا به مجادله پردازد.

سوال 48: چه افرادى پس از بیعت عمومى دست به توطئه و مخالفت زدند؟

پاسخ : آنانکه نقشه ترور پیامبر را ریختند. آنانکه پس از 75 روز به خانه امام على (علیه السلام) هجوم آوردند. آنانکه امامت را از اهل بیت (علیهم السلام) غصب کردند.

سوال 49: چرا پس از غدیر، عذرى براى کسى باقى نماند؟

پاسخ : زیرا هم ابلاغ فرشته بود هم اعلام رسول خدا. انتخاب الهى بود و هم بیعت آشکار پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) با على (علیه السلام) و سرانجام بیعت عمومى مسلمانان با امامان معصوم (علیهم السلام) از امام على (علیه السلام) تا حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه). آیا با بیعت عملى تمام مسلمانان بلاد اسلامى همراه با پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) دیگر عذرى براى انکار غدیر باقى خواهد ماند؟ هرگز!! که حضرت زهرا (سلام الله علیها) بارها این حقیقت را مطرح مى کرد که فرمود: فما جعل الله لا حد بعد غدیر خم من حجه و لا عذر. خداوند بزرگ پس از حادثه غدیر خم که ولایت على (علیه السلام) اعلام گردید براى هیچکس عذر و بهانه‌اى باقى نگذاشته است.

سوال 50: اولین مخالف غدیر که عذاب شد به پیامبر چه گفت ؟

: جابر بن نضر بن حارث بن کلدة بن العبدری پس از مخالفت آشکار خطاب به رسول خداص گفت : اى محمد! ما را به خدا خواندى پذیرفتم ، نبوت خود را مطرح کردى ، لا اله الا الله و محمد رسول الله گفتیم، ما را به اسلام دعوت کردى اجابت کردیم، گفتى نماز در پنج وقت بخوانید خواندیم، به زکات و روزه و حج و جهاد سفارش کردى اطاعت کردیم، حال پسر عموى خود را امیر ما ساختى که نمى دانیم این حکم از طرف خداست یا با اراده شخصى شما پیدا شده است؟ رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) پاسخ داد سوگند به خدا که جز او پروردگارى نیست، این دستور از طرف اوست.

سوال 51: اولین مخالف غدیر چگونه عذاب شد؟

پاسخ : جابر بن نضر بن حارث بن کلدة بن العبدری خود تقاضاى عذاب کرد و آنقدر مغرور بود که مى پنداشت که قدرتى وجود ندارد تا او را کیفر دهد. وقتى رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به او فرمود اعلام ولایت امیرالمؤ منین (علیه السلام) و فرمان بیعت عمومى به دستور خدا انجام گرفت و من وظیفه اى جز ابلاغ و اجراى آن نداشتم . جابر پس از شنیدن این جواب ، خشمناک شده سر به آسمان بلند کرد و گفت : خدایا اگر آنچه را که محمد درباره على مى گوید از طرف تو است ، و به امر توست ، سنگى از آسمانى بر من فرود آید و مرا عذاب کند هنوز سخنان او به پایان نرسیده بود که از آسمان سنگى بر او فرود آمد و او را به هلاکت رساند که آیات 1و 2 سوره معراج نازل شد.

سوال 52: کدام آیه قرآن به کیفر مخالف غدیر اختصاص دارد؟

پاسخ : آیه 1 و 2 سوره معارج « سئل سائل بعذاب واقع للکافرین لیس له دافع »

سوال 53: فاطمه زهرا (سلام الله علیها) نسبت به آغاز مخالفت چه فرمود؟

پاسخ : حضرت زهرا (سلام الله علیها) نگاهى معنا دار به امام على (علیه السلام) نمود و فرمود: «اتظن یا ابا الحسن ان هذا الرجل وحده؟! والله ما هو الا طلیعه قوم لا یلبئون ان یکشفوا عن وجوههم اقنعتها عندما تلوح لهم الفرصه» اى ابوالحسن ! آیا گمان مى کنى در مى کنى در مخالفت با غدیر، این مرد تنهاست ؟ سوگند به خدا او پیشگام قومى است که هنوز نقاب از چهره هایشان فرو نیافتاده است و آنگاه که فرصت بدست آوردند مخالف خود را آشکار خواهد ساخت على (علیه السلام) در پاسخ فرمود: من دستور خدا و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را انجام مى دهم و به خدا توکل مى کنم که بهترین یارى دهنده است .

سوال 54: چند آیه به مخالفان غدیر اختصاص دارد؟

پاسخ:1 . آیه 1 و2 سوره معارج به مخالفت و عذاب حارث بن نعمان فهرى

2. آیه 67 مائده به کل مخالفان ارتباط دارد که فرمود: و الله یعصمک من الناس ان الله لا یهدى القوم الکافرین .

خدا تو را از شر انسانهاى مخالف حفظ مى کند همانا خدا مردم کافر را هدایت نخواهد کرد.

پاسخ : توطئه‌هاى فراوانى را طرح کردند که مهمترین آنها به شرح زیر است: 1- مخالفت آشکار2- طرح ترور رسول خداص در جاده هاى کوهستانى بین راه مدینه3- پیمان سیاسى نظامى براى بدست گرفتن قدرت4- نوشتن طومار دروغین و نفرین شده

سوال 56: اولین برخورد مسلحانه پس از غدیر چگونه شکست خورد؟

مخالفان ولایت امیرالمؤ منین (علیه السلام) که فکر مى کردند در بن بست کاملى قرار که تصمیم نهایى را گرفتند، و آن ترور پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بود که بگونه‌اى طبیعى با رم دادن شتر آن حضرت در عقبه که راه کوهستانى، و دره‌هاى عمیق داشت به اهداف خود برسند، با یکدیگر گفتند: بر سر راه کوهستانى عقبه کمین کرده و با پرتاب سنگ و چوب و آلاتى که صداهاى وحشتناک تولید کند، شتر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را رم مى دهیم تا سقوط کند و در آن دره هاى عمیق فرو غلطد، آنگاه از تاریکى شب بهره جسته فرار مى کنیم، و فردا همه جا مى گوئیم که مرگ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) یک حادثه طبیعى بود. لذا با شتاب رفتند و بر سر راه کمین کرده و منتظر رسیدن شتر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و همراهان شدند. رسول گرامى اسلام به وسیله فرشته وحى از نقشه آنان آگاهى یافت ، چون به عقبه نزدیک شدند، به حذیفه بن یمان ، و عمار یاسر فرمود تا یکى عنان شتر را در دست گیرد، و دیگرى شتر را هدایت کند. منافقان کمین کرده ، هر چه داشتند پرتاب نمودند، و با سر و صداهاى گوناگون سعى کردند، شتر را رم دهند که به امر خدا هیچ تزلزلى در حرکت شتر پدید نیامد، و ترور نافرجام ماند. ترور کنندگان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) که این فرصت طلایى را نمى توانستند از دست بدهند با شمشیرهاى برهنه ، خود به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) حمله کردند، ولى با مقاومت بى نظیر عمار یاسر و حذیفه روبرو شدند. اگر اندکى درنگ مى کردند دیگر یاران پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) که پیوسته و آهسته در یک کاروان بزرگ در حرکت بودند سر مى‌رسیدند و کار همه منافقان تباه مى شد. پس ناچار فرار کردند. حذیفه گفت یا رسول الله آنها چه کسانى بودند؟پیامبر فرمود نگاه کن: در آن هنگام برقى جهید و چهره آنان آشکار دیده شد که حذیفه با شگفتى آنها را شناسایى کرد. ترور نافرجام و افشاى اسامى دست اندرکاران، اولین زنگ خطر در امت اسلامى به صدا در آمد که مخالفان به آخر خط رسیدند، و از هیچگونه اقدامى دست بردار نیستند، که اندوهى بر دل یاران پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نشست ، و با نگرانى و با مراقبت شدیدترى در حفظ جان رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) مى کوشیدند. همه مى دانستند چه اختلافاتى پدید خواهد آمد. و به روشنى ، حوادث تلخ آینده را مى نگریستند. که نگرانیها و گریه هاى رسول خدا در آستانه رحلت ، براى تنهاى على (علیه السلام) و اهل بیت گرامى او (علیهم السلام) بر همین اساس شکل مى گرفت .

سوال 57: تشکل هاى سیاسى پس از غدیر چه اهدافى داشتند؟

پاسخ : پس از بیعت عمومى مسلمانان با على (علیه السلام) و نگرانى سخت مخالفان، هر لحظه احتمال مى رفت که از غدیر خم تا مدینه، در آن راه طولانى تشکل هاى شیطانى شکل گیرد، و دست به یک سلسله حرکات مذبوحانه بزنند که براى جهان اسلام، و وحدت امت اسلامى ناخوشایند باشد.از این رو پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) دستور داد تا منادى اعلام کند که: در طول راه به امر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) تا رسیدن به شهر مدینه ، دو نفر یا سه نفر حق ندارند گردهم آمده و در گوش یکدیگر زمزمه کنند. با این فرمان تشکلهاى شیطانى ضربه خورد، و اجتماعات توطئه آمیز لغو گردید، مخالفان دیگر نتوانستند در طول راه نقشه اى را سامان دهند یا طرح خطر ناکى را تحقق بخشند.

سوال 58: اولین طومار ننگین را چگونه و براى چه نوشتند؟

فکر تهیه طومارى افتادند تا مخالفت خود را با ولایت على (علیه السلام) اعلام دارند، و بگویند که مخالفت ما سازمان یافته و مستحکم است. از این رو در خانه ابابکر گرد آمدند و پس از گفتگوهاى فراوان، عهدنامه اى با خط سعید بن عاص نوشتند که با بررسى امضاء تایید کنندگان این طومار، عمق کینه توزى قریش و مخالفان على (علیه السلام) به اثبات مى رسد که نام: ابوسفیان، و فرزند ابى جهل، و صفوان بن امیه در راس همه امضاها به چشم مى خورد. یعنى سردمداران شرک و کفر دست در دست منافقان مسلمان نما گذاشته اند تا خورشید ولایت را انکار کنند.

سوال 59: پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) کدام آیه از قرآن را در افشاى طومار ننگین قرائت کردند؟

پاسخ: پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پس از مشاهده ابو عبیده جراح چون آگاهى به توطئه پنهانى آنان داشت آیه79 سوره بقره را تلاوت فرمود: «فویل للذین یکتبون الکتاب بایدیهم ثم یقولون هذا من عندالله» واى بر کسانى که کتاب را با دستان خود مى نویسند و آن را براى اینکه به بهاى اندک بفروشد به خدا نسبت مى دهند

سوال 60: اولین آیات مربوط به روز غدیر کدام است ؟

پاسخ : اولین آیه اى که بر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نسبت به حادثه عظیم غدیر نازل شد آیه 67سوره مائده است که فرود: «یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک».اى پیامبر! آنچه بر تو نازل شد نسبت به ولایت على (علیه السلام) از طرف پروردگار تو امروز ابلاغ کن .

پایگاه شهید علی صیاد شیرازی روستای احمدی

نمونه سوالات خطبه غدیر

مطالب مشابه :

پاسخ مسابقه کتابخوانی، کتاب خطبه غدیر

جواب سوالات 6 تا 10 ویژه غدیر وزرارت علوم و تحقیقات و فن آوری ( قسمت دوم)

نمونه سوالات خطبه غدیر

جواب سوالات 1 تا 5 ویژه غدیر وزرارت علوم و، تحقیقات و فن آوری ( قسمت اول)

پاسخ مسابقه سايت كتابخواني ( دوشنبه 2 آذر )