بازيهاي آموزشي دبستاني
شروع بازي را مي‌توان به گذشته‌هاي دور، حتي از بدو پيدايش انسان نسبت داد. در حقيقت بازي جزئي از زندگي انسان از بدو تولد تا زمان مرگ است.انسان از نظر فيزيولوژيكي نياز به جنبش و حركت دارد و بازي جزء مهم اين جنبش و حركت است. انسان براي رشد ذهني و اجتماعي خود نياز به تفكر دارد و بازي خميرمايه تفكر است.
در ابتدا بازيچه بشر، مواد و اشياء خام و طبيعي به دست آمده از طبيعت بود. قطعه‌اي سنگ، به دست گرفتن آن، حركت دادن آن و سرانجام غلتاندن يا پرتاب آن همه نوعي بازي محسوب مي‌شد.رشد ذهني يا اجتماعي انسان و تسلط پيش رونده او بر طبيعت، امكان دست‌كاري در اشياء طبيعي را به وجود آورد و از اين زمان اشياء به خواست انسان تغيير شكل دادند تا بتوانند انديشه او را در شكل‌دهي به بازي غناي بيشتري بخشند و روح او را راضي‌تر گردانند. از اين زمان‌ها آثاري در دست است. حجاري‌هاي روي ديواره غارها و تشابه آنها با مواد مورد نياز بازي به برداشت مـا از قـدمـت بازي ارزشي بيشتر خواهد بخشيد.
تعريف بازي
هر نوع ورزش يا فعاليتي كه توسط كودكان به منظور تفريح و تفنن انجام گيرد، بازي ناميده مي‌شود.مربيان ورزشي از بازي تلقي جامع‌تري دارند. آنها معتقدند كه «بازي، عبارت است از آن نوع فعاليتي كه با ميل و اختيار در اوقات فراغت انجام مي‌شود.»
برخلاف نظريات گذشتگان كه بازي را تنها وسيله‌اي براي صرف انرژي مازاد بدن مي‌دانستند، كودكان به هنگام بازي بخشي از نيروي فكري و بدني خود را به كار مي‌گيرند و بازي را بخشي از زندگي عادي خويش به حساب مي‌آورند، ولي نبايد فراموش كرد كه در اين نوع فعاليت‌ها كودك به هيچ وجه خود را مجبور به انجام آن احساس نمي‌كند و از آن لذت مي‌برد.
در فرهنگ‌نامه «و بستر» بازي به صورت‌هاي ذيل تعريف شده است:
الف) حركت، جنبش و فعاليت به مثابه حركت عضلات.
ب) آزادي يا محدوده‌اي براي حركت يا جنبش.
ج) فعاليت يا تمرين براي سرگرمي، تفريح يا ورزش.
فوايد بازي
بازي فوايد بسيار دارد كه مي‌توان آنها را به اختصار در سه بخش بيان كرد.
1ـ جسماني
2ـ عقلاني
3ـ اجتماعي و عاطفي
فعاليت‌هاي دسته‌جمعي در بازي‌ها به كودكان كمك مي‌كند تا به بيان احساسات و مكنونات قلبي كه از روح لطيف و بي‌آلايش آنها سرچشمه مي‌گيرد، بپردازند. هيجانات، كمبودها و ترس‌هاي خود را از دل بيرون بريزند و به فراموشي بسپارند. كودكي كه به هنگام بازي قايم‌باشك، براي يافتن ديگران حتي به بيغوله‌هاي تاريك سر مي‌كشد و در مكان‌ها و زير سقف‌هاي متروكه تنها به جستجو مي‌پردازد در واقع به طور غيرمستقيم ترس‌هاي موهومه كودكانه را از تاريكي و تنهايي، از وجود خود دور مي‌سازد. كودكان قادر نيستند كه آنچه را احساس مي‌كنند به طور روشن و واضح بيان كنند. ترتيب دادن بازيهاي نمايشي و همچنين استفاده كودكان از ابزار و وسايل بازيهاي فردي در بيان احساسات و افزايش خزانه لغات و مفاهيم كلمات آنها را كمك خواهد كرد.پژوهش‌هاي روانشناسي و تعليم و تربيتي نشان مي‌دهد كه آغاز رشد آفرينندگي و ايجادگري در كودكان در سنين آمادگي پيش از دبستان است. در اين سن، فعاليت كودك نسبت به دوران خردساليش، تغيير مي‌يابد و روابط جديدي ميان تفكر و عمل وي پديد مي‌گردد.
بازي، عمده‌ترين شكل فعاليت كودك و مناسب‌ترين آن براي بروز و رشد استعداد ايجادگري او به شمار مي‌رود. بازي در كودك تحول ايجاد مي‌كند.
بازي نقش بزرگي در زندگي و رشد كودك دارد. ضمن بازي بسياري از خصوصيات مثبت آنان پرورش مي‌يابد. اخذ نتايج تربيتي مطلوب از بازي به ميزان زيادي وابسته به كارداني مربي و آموزگار، آشنايي او با حيات و خصوصيات سني و خود ويژگي‌هاي خردسالان، رهبري صحيح و مطابق با اسلوب بازيهاي گوناگونست.
تأمين خوشبختي كودكان، وظيفه‌اي مقدس و شريف براي انجام اين وظيفه است. براي اين كار بايد قبل از هرچيز در دبستان‌ها، همه گونه شرايط رشد و پرورش كودك فراهم شود، بايد كودكان را گرامي داشت، به آنها توجه كامل كرد، عاقلانه و ماهرانه در تعليم و تربيتشان كوشيد.لذا در راستاي تقويت مهارت خواندن و رفع اختلالات يادگيري دانش‌آموزان بازيهاي آموزشي براي پايه‌هاي اول، دوم و سوم دبستان پيشنهاد مي‌شود.
بازي با توپ
ابتدا افراد به صورت حلقه‌اي مي‌ايستند و با روش‌هاي مختلف گروه‌بندي مي‌شوند مانند روش زير:
افراد با توجه به نام خانوادگي خود با اولين حرف آن يك اسم براي خود انتخاب كرده و با صدا كردن آن اسم بايد توپ را به طرف آن پرتاب كنند. مثلاً در دور اول اسم ميوه و در دور دوم اسم حيوان و... در هر دوره افراد با توجه به تعداد گروهها بيرون آمده و تشكيل گروه مي‌دهند.
بازي
- ابتدا افراد پشت به پشت هم روي صندلي مي‌نشينند.
- به افراد بدون آنكه پشت سري آن متوجه شود اشياء مختلف را داده مانند (عدد، ستاره، دكمه، حيوان،....)
- هر يك از افراد به نوبت اشيا يا ابزاري كه در دست دارد براي پشت سري خود توصيف مي‌كند به صورت مشاهده و نه استنباطي، طرف ديگر شكل آن را به طوري كه مي‌شنود روي كاغذ ترسيم كرده و به عكس. مثلاً شكل دكمه. دايره‌اي است كه روي آن برجستگي دارد و در زير آن سوراخي كوچك دارد و براي پوشش به كار مي‌رود.
- در پايان كار، افراد شكل‌هاي كشيده شده و اشيا را به هم نشان مي‌دهند.
- افراد به هم توضيح مي‌دهند كه اگر به گونه‌اي ديگر توضيح مي‌داد، شايد متوجه آن مي‌شد،
نتيجه‌گيري از اين بازي
دقت نظر، همكاري گروهي دو نفره، تفكر، تقويت مهارت دست براي نقاشي كردن، اعتماد به نفس، شهامت گفتن، تجسم خيالي
- افراد در گروه‌هاي خود نشسته و درباره اشيا با هم صحبت كرده و جنس آنها را مشخص مي‌كنند. مثلاً كدام يك نرم و كدام زبر و كدام يك از آنها جذب آهن ربا مي‌شوند و...
كار عملي
مرحله (1)
- ابتدا دو ورقه سفيد را به دو قسمت مساوي تقسيم مي‌كنيم.
- روي يكي از ورقه‌ها تصاوير جانوران يا اشيا را مي‌كشيم و روي يكي ديگر حروف الفبا يا اعدادي را مي‌نويسيم و به تعداد گروهها تكثير مي‌كنيم.
نكته: اگر از حروف الفبا استفاده مي‌كنيم بايد حروفي را انتخاب كنيم كه در آن حيوان يا شي به كار رفته باشد. مثلاً (د: سبد)
- به هر گروه يك برگه از تصويرها ويك برگه از اعداد يا حروف الفبا را مي دهيم.
- در ابتدا افراد بايد اين برگه‌ها را قيچي كرده و به صورت كارت دربياورند.
- افراد بايد فكر بكنند كه كدام يك از اين اعداد يا حروف مربوط به تصاوير است و طوري آنها را ارتباط بدهند كه درآخر هيچ حرف وهيچ تصوير اضافي نيايد.
- هر تصويري بايد يك حرف يا عدد را داشته باشد و به صورت زوج دو تا دو تا باشند.
- تصاوير و حروف يا اعداد را به صورت پشت به پشت به هم مي‌چسبانند به طوري كه مثلاً تصوير سبد در يك طرف كارت باشد و حرف (ب) در پشت آن در طرف ديگر باشد.
مرحله (2)
- كارتها را روي هم گذاشته به صورتي كه تصويرها رو باشد و اعداد يا حروف در زير باشد.
- هر يك از افراد گروه به ترتيب بايد يكي از كارتها را بردارد به طوري كه عدد يا حرف زيرآن را نه خود فرد و نه ديگر اعضاي گروه ببينند.
- آن فرد بايد حدس بزند كه در زير اين تصوير چه عدد يا حرفي مي‌تواند باشد اگر حدس آن درست بود كارت را براي خود نگه مي‌دارد و اگر اشتباه بود كارت را در زير كارت‌هاي ديگر مي‌گذارد.
- بعد از دور اول در دور دوم اين كار تكرار مي‌شود و اگر در دور بعد (دور دوم) فردي نتوانست درست حدس بزند، ديگر اعضاي گروه مي‌توانند به او كمك كنند يا خود فرد انتخاب كند كه چه كسي از گروه به او كمك كند.
- در پايان مرحله 2 هيچ كارتي روي ميز نمي‌ماند و هر يك از اعضاي گروه 1 تا 3 كارت دارند.
در راستاي تقويت مهارت خواندن و رفع اختلالات يادگيري دانش‌آموزان پايه دوم بازيهاي آموزشي زير پيشنهاد مي‌شود:
طريقه گروه‌بندي بازي با توپ
ابتدا افراد به صورت حلقه‌اي مي ايستند و براي خود اعداد زوج يا اعداد فرد را انتخاب مي كنند و باگفتن عدد مورد نظر توپ را پرتاب كرده و با توجه به تعداد گروهها افراد بيرون آمده و تشكيل گروه مي‌دهند.
براي سهولت كار بهتر آن است كه افراد كلمات رانوشته و به گردن خود آويزان كنند. اين بازي را مي‌توان با جمع اعداد رياضي نيز انجام داد. مثلاً توپ دست عدد 8 است و مربي عدد 15 را مي‌گويد عدد 8 بايد توپ را به عدد 7 پرتاب كند.
- براي سهولت كار بهتر آن است كه افراد اعداد رانوشته و از گردن خود آويزان كنند.
بازي
- ابتدا دو روزنامه ديواري تهيه كرده كه در يكي از آنها محيط آلوده كشيده شده باشد و در ديگري محيط سرسبز رسم شده باشد.
- هر يك از افراد يك جانور در محيط آلوده مثل موش و يك جانور درمحيط سرسبز مثل مرغابي تهيه كند.
- پشت و رو كردن روزنامه‌ها و زدن آنها روي ديوار بدون اينكه كسي از افراد متوجه بشود.
- افراد هر گروه بدون اطلاع از شكل روزنامه‌ها بايد حيوانات را به دو دسته تقسيم و در زير روزنامه‌ها بزنند
- برگرداندن روزنامه‌ها بعد از آنكه افراد گروه حيوانات خود را در زير هر روزنامه زدند.
- قرار دادن و اصلاح كردن حيواناتي كه به طور اشتباه قرارداده بودند در زير روزنامه‌ها.
- گذاشتن حيوانات توسط سرگروه‌هاي هر يك از گروهها در جاي مناسب و محل زندگي خود حيوانات.
- نتيجه‌گيري كردن در گروهها از انجام اين فعاليت وتهيه گزارش از كار خود و دليل آوردن و مطرح كردن سوالاتي از قبيل اينكه چرا سگ يا گربه در محيط آلوده زندگي مي‌كند و پاسخ دادن به اينگونه سؤالات توسط گروه‌هاي ديگر
- در پايان افراد گروه احساس خود را نسبت به انجام اين فعاليت بيان بكنند.
ابتدا افراد به صورت حلقه‌اي مي‌ايستند و به ترتيب مي‌شمارند 1... 2... 3... 4 وقتي به شماره 5 رسيدند آن فرد بايد اسم يك حيوان دوزيست را نام ببرد، همينطور وقتي به عدد 10... 15... 20 و... رسيدند تا پايان و در آخر تمام كساني كه نام يك حيوان دوزيست را مثال زدند، بيرون بيايند و تشكيل گروه دهند.
دور اول: پستانداران
دور دوم: پرندگان
دور سوم: خزندگان
دور چهارم: دوزيستان
دور پنجم: ماهي‌ها
كاربرد
اين بازي را مي‌توان در انشانويسي نيز انجام داد كه افراد كلماتي را به دلخواه بگويند و بعد از تشكيل گروه افراد كلمات خود را كنار هم گذاشته و جمله با مطلبي را بيان كنند.
بازي(1)
ابتدا افراد را به 5 گروه تقسيم كرده و آنها را به پشت و به صورت حلقه‌اي قرار مي‌دهيم.
ـ گردنبند حيوانات را كه در 5 گروه دوزيستان، پرندگان، خزندگان، پستانداران، ماهي‌ها از قبل آماده كرده‌ايم بدون اينكه افراد ببينند به گردن آنها از پشت آويزان مي‌كنيم.
ـ بهتر آن است كه به صورت پراكنده حيوانات مختلف را به افراد بدهيم.
ـ افراد بايد با اشاره و بدون گفتن كوچكترين سخني يكديگر را راهنمايي كرده تا از حيواني كه در پشت گردن آن آويزان است، مطلع شود و هم گروهي خود را پيدا بكند.
ـ بعد از تشكيل گروهها افراد هر گروه بايد درباره جانداري كه در دست دارند بحث كنند، مثل اين كه اين جاندار در كجا زندگي مي‌كند، پوشش بدن آن از چيست و...
ـ هرگروه حيوانات خود را روي تكه مقوايي چسبانده و زير هر حيوان توضيحات لازم را مي‌نويسد.
ـ در پايان كار، سرگروه هر گروه درباره حيوانات توضيح مي‌دهد و بقيه گروهها مي‌توانند سوالات خود را مطرح بكنند.
مثلاً اينكه چرا خفاش و نهنگ كه به ظاهر پرنده و ماهي به نظر مي‌رسند، جزء دسته پستانداران هستند.
بازي(2)
ـ ابتدا افراد را گروه‌بندي مي‌كنيم و به هر يك از اعضاي گروه يك تكه كاغذ مي‌دهيم.
ـ هر فرد از گروه بدون آنكه بغل‌دستي آن متوجه شود، يك عدد سه رقمي با دورقمي را مي‌نويسد.
ـ بعد افراد هر گروه به ترتيب براي ديگر اعضاي گروه خود عدد مورد نظر را به طور غيرمستقيم راهنمايي مي‌كند تا بقيه افراد گروه به صورت فردي عدد را كه باتوجه به توضيحات حدس مي‌زنند يا در ذهن خود نگه مي‌دارند.
ـ بعد از اتمام كار اعضاي هر گروه به ترتيب عدد خود را رو كرده تا ديگر اعضاي گروه متوجه بشوند.
مثلاً عدد 872 عددي هستم سه رقمي كه يكانم كوچكترين عدد زوج مي‌باشد و دهگانم فقط بر يك و خودش بخش‌پذير است و صدگانم زوج است.
ـ ممكن است بعضي از افراد گروه عدد مورد نظر را درست حدس نزده باشند در نتيجه به آن فرد مي‌گويند كه اگر به اين صورت توصيف مي‌كردي ما متوجه آن عدد مي‌شديم.
ـ در پايان كار افراد اعداد خود را در هر گروه از بزرگ به كوچك نوشته و اعداد زوج و فرد را جدا مي‌كنند.
ـ بزرگترين يا مشكل‌ترين عدد را در هر گروه معين كرده و سرگروه‌ها براي ديگر گروهها توضيح مي‌دهند تا گروه‌هاي ديگر با مشورت هم آن عدد را حدس بزنند. پس از پايان بازي افراد مي‌توانند درباره سئوالات زير باهم بحث كنند:
ـ كجاي اين برنامه براي گروهها جالب و جذاب بود؟
ـ مشكلاتي كه در توصيف و بيان عدد داشتند چه بود؟
ـ چگونه بايد اعداد را توصيف كنند كه زودتر به جواب درست برسند؟
فهرست منابع:
1ـ بازيهاي آموزشي، مقدم ـ مصطفي ـ تركمان منوچهر ـ دفتر تحقيقات و برنامه‌ريزي كتابهاي درسي 1369
2ـ روانشناسي بازي، مهجور ـ سيامك رضا 1380
مطالب مشابه :
بازيهاي آموزشي دبستاني
در حقيقت بازي جزئي از زندگي انسان از بدو تولد تا زمان كار مي‌گيرند و بازي براي اين كار
بازيهاي كامپيوتري كودكان را مي توان كنترل كرد
گرفت يا براي زمان بيشتري براي وقتي كه "زمان بازي تمام كار به انحراف
قوانين شطرنج فيده
بازي فلش آنلاين آيا بازيكن براى اين كار دليل موجهى پوزيسيون بازى اصلى ، زمان ساعتها و
گفتگو با میلاد دور باش , سازنده بازی های آندرویدی
دوست هم خوابگاهي اش اين بازي را براي سيستم عامل بازي چقدر زمان براي اين كار
كامپيوتر چگونه شطرنج بازي مي‌كند؟
كامپيوتر چگونه شطرنج بازي مي‌كند؟ - معمای شطرنج ، شروع بازی ها و هزاران مطالب شظرنجی
بازيهاي آموزشي دبستاني (1)
در حقيقت بازي جزئي از زندگي انسان از بدو تولد تا زمان كار مي‌گيرند و بازي براي اين كار
برچسب :
بازي فلش براي زمان كار