پولشویی

پولشویی چیست؟

پولشویی از جمله فعالیت‌های ناسالم اقتصادی است که خود زاییده و در عین حال تکمیل کننده فعالیت‌های مجرمانه دیگری به حساب می‌آید. چنین فعالیتی نه تنها اقتصاد کشورها، روابط اجتماعی و سیاسی آنها را نیز تحت تأثیر منفی و زیانبار خود قرار می‌دهد. به همین علت، بررسی اثرت منفی و نحوه مبارزه با آن در دستور کار سیاست‌گذاران اقتصادی و مورد توجه دستگاه قضایی کشورها قرار گرفته است. گرچه تلاش زیادی در جهت مبارزه با این جرم مالی انجام گرفته، به علت پیچیدگی عملیات پولشویی و گستردگی آثار و تبعات منفی اقتصادی و اجتماعی آن از یک سو، و فقدان تحقیق و پژوهش‌های لازم برای شناسایی این پدیده، به خصوص در کشورهای در حال توسعه از سوی دیگر، توفیق چندانی به دست نیامده است

اقتصاد ایران به علت قرار گرفتن در کریدور فعالیت‌های قاچاق، فعال بودن بخش های زیر زمینی، نبود قوانین و مقررات لازم برای مبارزه با پولشویی، به حساب می‌آید. از این رو ، لازم است با تلاشی دو چندان ، ضمن برخورد با پدیده پولوشیی ، به تدوین و اجرای سیاست هایی به منظور جلوگیری از پیدایش زمینه و شرایط تحقق آن اقدام شود .

پول شویی عبارت است از پولی که از راه های غیرقانونی حاصل شده و وارد سیستم اقتصادی می گردد
مثلا در بانکها نگه داری می گرددو...
در کشورهای توسعه یافته دنیا برای شناسایی چنین پول هایی سیستم های دقیق تشخیص وجود دارد
و بانک ها به محض تشخیص ان از پذیرش این نوع پول ها امتناع می کنند زیرا این عامل می تواند اثرات زیان بار اقتصادی -سیاسی -فرهنگی-اجتماعی و... به بار آورد

اگر به مجلات و روزنامه های اقتصادی رجوع کنید احتمالا با واژه ای به نام پولشویی مواجه خواهید شد ! به راستی پولشویی به چه معناست ؟!! (گاهی اوقات تصوری که مردم عادی از این واژه در ذهن دارند شستن فیزیکی پول است! )
از این رو با توجه به اهمیت مطلب و تا حدودی درگیر شدن کشور ما ایران در این پدیده تصمیم گرفتم تا مطالبی را در خصوص پولشویی خدمت علاقه مندان در چند بخش ارائه کنم.

در اصطلاح عامه از پول شویی اغلب به عنوان تبدیل پول کثیف به پول تمیز یاد می شود اما در حقیقت پول شویی عبارت است از یك فعالیت غیرقانونی است كه در طی انجام آن، عواید و درآمدهای ناشی از اعمال خلاف قانون، مشروعیت می یابد. به عبارت دیگر پولهای كثیف ناشی از اعمال خلاف به پولهای تمیز تبدیل گردیده و در بدنه اقتصاد جایگزین می شود.
پولشویی از لحاظ واژه شناسی ، اولین بار پس از رسوایی «واتر گیت» مطرح شد. در قضیه واترگیت در سال ۱۹۷۳ در آمریكا ، برای نخستین بار اصطلاح پولشویی وارد مطبوعات شد و در سال ۱۹۸۲ ، به متون قضایی و حقوقی آمریكا راه یافت. برای نخستین بار این دولت ایالات متحده آمریكا بود كه در دهه 80 چنین عملی را غیر قانونی و قابل مجازات اعلام کرد. پس از آن سازمان ملل متحد و سازمان امنیت و همكاری اروپا نیز در برنامه‌های خود از این مساله نام بردند.
این پدیده اصولا“ همزمان با پیدایش پول و رواج نظام پایه پولی ، مد نظر متفكران اقتصادی ـ سیاسی قرار گرفته است.
اتحادیه اروپا در سال ۱۹۹۱ نخستین برنامه مبارزه با "شستن پول" را به تصویب رساند و بالاخره در سال ۱۹۹۲ نیز در آلمان این مساله جرم شناخته شد و بانك ها موظف شدند مشخصات افرادی را كه مبالغی بیش از ۱۵ هزار یورو به یك حساب واریز می‌كنند را گزارش كنند. اما می‌توان گفت كه در مجموع پس از حملات تروریستی یازدهم سپتامبر بر كنترل‌های مالی افزوده شده و مقامات با چشم دیگری به این موضوع می‌نگرند. بر اساس تخمین موسسه مشاوره‌ای سلنت، در سال گذشته در آمریكا و اروپا تقریباً بیش از ۵ میلیارد دلار برای مبارزه با "پول شویی" هزینه شده است كه از این مبلغ بخش اعظم آن یعنی ۳ میلیارد و 600 میلیون دلار در آمریكا بوده است. از سال گذشته در آمریكا همه شركت ها موظف به ایجاد سیستم‌هایی برای مقابله با پول‌شویی شده‌اند.
گفته می شود این اصطلاح مالكیت مافیا (نخستین بار فردی به نام آلکاپون گروهی را تشکیل داد که به الکاپون ها معروف شدند) بر دستگاه های لباسشویی سكه ای در آمریكا گرفته شده است در دهه ۱۹۲۰ گانگسترها مبالغ هنگفتی به صورت نقد از راه اخاذی ، فحشا ، قمار ، قاچاق ، مشروبات الكلی و ... به دست می آوردند و ناچار بودند منبعی برای وجوه غیر قانونی خود معرفی نمایند . یكی از راه های رسیدن به این هدف ، خرید واحدهای تجاری قانونی و تلفیق عایدات غیرقانونی خود با عایدات قانونی و مشروعی بود كه آنها از این مركز تجاری به دست می آوردند . دستگاه های رختشویی سكه ای به این دلیل انتخاب شدند كه از طریق این دستگاهها روزانه وجوه نقد زیادی كسب می شد و حساسیتی هم بر نمی انگیخت.)
معاملات اسلحه ، جعل اسكناس و اسناد مالی ، فحشا ، قمار ، آدم ربایی ، باجگیری و اخاذی ، كالاهای تقلبی ، فروش كالاهای مسروقه ، قاچاق اشیاء هنری ، باستانی و هر آنچه كه دقیقاً به دلیل ممنوعیتش در یك محیط اجتماعی دارای ارزش افزوده می شود را می توان در واژه پولشویی جای داد.

ذکر نمونه :

قاچاق مواد مخدر مهم ترین بخش این صنعت عالمگیر است . كنفرانس ۱۹۹۴ سازمان ملل در مورد جنایت سازمان یافته ، تجارت جهانی مواد مخدر را ، سالانه ۵۰۰ میلیارد دلار برآورد نموده یعنی بیش از تجارت جهانی نفت. بنابراین ، تا آینده نزدیك ، مصرف گسترده مواد مخدر ، به رغم سركوب ، ادامه خواهد یافت وتجارت آن را به سود آورترین تجارت ما و در اكثر جنایات دیگر تبدیل خواهد كرد . در تمام تحقيقات انجام شده بين المللي ، تأكيد شده حداقل حدود ۷۵ درصد پولشويي هاي كلان با قاچاق مواد مخدر ارتباط مستقيم دارد .

چگونگی پیدایش پولشویی

پولشویی یک پدیده تاریخی است. نخستین بار فردی بنام آلکاپون گروهی به اسم آلکاپونها تشکیل داد واین گروه در جریان روز از مردم اخاذی میکردند وبرای پنهان کردن از شیوه عمل خود، رختشویخانه(خشکشویی) تآسیس وبه این طریق وانمود می ساختن که درآمد خویش را از این راه بدست میاورند ونه از راه نامشروع. وبه این ترتیب اصطلاح پولشویی شکل گرفت. وریشه درمالکیت خشکشویی ها توسط مافیا در ایالات متحده امریکا دارد وبه دهه های 1920 و1930 برمیگردد ولی با توجه به این که کاربرد این اصطلاح در منابع مکتوب پیش از دهه 1970 مشاهده نشده، به نظرمیرسد همان تشابه پولشویی با شست وشویی لباس و......که کثافات در تمام موارد غیر قابل رویت گردیده ومحو میشود منشآ کاربرد این اصطلاح درمورد پروسه باشد که پول های آلوده(75درصد) را تمیز جلوه میدهد.

گرچه پولشویی را جنایت دهه ی 1990 گفته اند ولی این اصطلاح را مطبوعات در اوایل دهه ی 1970 در ماجرای واترگیت به کاربرده است و میتوان گفت که سالهای متمادی قبل از آن هم عمل پولشویی انجام می شده است.

روشهای پولشویی

درعملیات پولشویی، بعنوان یک فعالیت مجرمانه مالی،در آمد های که زائیده فعالیتهای غیر قانونی است به گونه ای با درآمد های حاصل از فعالیتهای قانونی درمی آمیزد که امکان شناسایی وتفکیک آن ها از یکدیگر ممکن نیست ومیتوان از این درآمدها ی غیر قانونی با حد اقل ریسک (خطر) برای فعالیتهای دیگر درآینده استفاده کرد.

امور زیر در فرایند پولشویی اهمیت دارد:

-منشا واقعی پول پنهان بماند.؛

- شکل پول تغییر کند یا با متاع با ارزش دیگری تبدیل گردد؛

- این پروسه مخفیانه طی شود؛

- از پول کثیف حفاظت مستمر به عمل آید.زیرا افرادی که در جریان پول شویی بوده اند، می دانند که اگرآنرا بدست آورند،تصاحب کننده اولی نمی تواند از آن شکایت کند.

شیوه های تطهیر پول پیچیده ومتنوع است، این شیوه ها به عوامل چون نوع خلاف انجام شده، نوع سیستم اقتصادی، قوانین ومقررات کشوریکه در آن جا خلاف صورت گرفته ونوع مقرراتی کشوری که پول در آنجا تطهیر می شود، بستگی دارد. از معمولترین ومهمترین شیوه های پولشویی این است که پول شویان برای کاهش جلب توجه مجریان قانون به عملیات پولشویی، مقادر زیاد پول نقد را به مقادر کوچکی تبدیل نموده ویا بطوری مستقیم در بانک سرمایه گذاری کرده ویا با آن ابزار های مالی چون چک، وغیره خریده در مکان های دیگر سپرده گذاری میکند و از شیوه های دیگر تطهیر پول، سرمایه گذاری موقت در موسسات تولیدی، تجاری قانونی،سرمایگذاری در بازار های سهام واوراق بهادار، ایجاد سازمان های خیریه قلابی، سرمایگذاری در بازارهای طلا والماس، شرکت در مزایده های اجناس هنری وکالاهای قدیمی (انتیک) وانتقال پول به کشور های دارای مقررات بانکی آزاد مانند کشور سویس اشاره نمود به صورتی که پول کثیف زمانی که در فعالیتهای قانونی وارد شده وسرمایگذاری شود،و در طول گردش دست بدست شدن با پول های پاک مخلوط می شود، بطوریکه دیگر شناسایی آن نا ممکن می گردد. در یک کلیمه میتوان گفت که، سیستم مالی قانونی به مثابه گلوی بطری است که پول آلوده از آن عبور میکند وبطور معمول، در این فرآیند حیله های نامبرده شده بکار گرفته می شود وبرای پنهان نگهداشتن منبع اصلی مال با پول کثیف، داد وستد های متعدد با شیوه های گوناگون انجام میدهند تا یافتن منبع اصلی را مشکل وپیچیده تر کنند وبه این عمل لایه گذاری می گویند.

هم اکنون در بسیاری ازکشور ها این گونه مؤسسه ها با عناوین وپوشش های به ظاهر قانونی در خدمت قاچاقچییان اند وبه شست وشویی پول های کثیف می پردازند.

علاوه بر بانکهای سویسی که مشهور است، پول های کثیف را بهتر از دیگران می شویند، در سطح جهان بانکهای متعددی است که دراختیار قاچاق چیان وشویندگان پول است واغلب آنها با بانکهای سویسی در این جرم سازمان یافته فراملی شرکت دارند. برای مثال: در دهه هفتادوهشتاد، یک شبه سرویس دهی به چاق چیان تحت پوشش وعنوان بانکهای بین المللی اعتبار وتجارت که در 73 کشور فعال بود، دراواخر دهه 80 واوایل دهه 90 کشف و مدیران ان محکوم شدند این بانها با بانکهای سویسی در پول شویی همکاری داشت.

در دهه های گذشته مدیران معتبر بیش از پنجاه کشور جهان از "قانون رازداری در قبال مشتریان" سخن میگفتند ولی در زمان حاضر،که فرآیند مخرب پول شویی روبه افزایش است، در بسیاری از کشور ها،چنین حقی در قوانین،به بانکها داده نشده است، چنان که قوانین امریکا، کانادا، استرالیا،زیلاند نو، کشورهای اتحادیه اروپا، جاپان و.........به بانکها اجازه نمیدهند در قبال بررسی های قانونی در باره سپرده های مشکوک به بهانه ی رازداری سکوت کنند وبه همین جهت پولشویان به استفاده از شرکت های بازرگانی (تجارتی) ومراکز مالی در مراحل مختلف پولشویی به شدت روی آورده اند واز نمونه های آنرا میتوان حتی در برخی هتل ها، قمار خانه ها (کازینوها)، بار ها،باشگاه ها، کلوپ های شبانه وبعضی سوپرمارکیت های بزرگ در شهر های استراتیژیک مشاهده نمود.

استفاده از معاملات تقلبی وصوری نیز در فرآیند پولشویی متداول است. یکی از شیوه های آن، سرمایه گذاری خصوصی در طرح های ساختمانی(ساخت وساز) وحتی به ظاهر تحسین برانگیز، می باشد.

قاچاق چیان بطور معمول، در پول شویی سنتی از طریق سیستم های بانکی، روش « انفجار ستاره» را بکار می گیرند، در این شیوه حساب سپرده ای با پول های مختلط کثیف وپاک افتتاح می کنند وبا سفارش های مکرر از طریق حواله های کتبی، تلگرافی، تلفنی،فاکس و....، پولها را به حساب های متعددی در کشور های گوناگون انتقال میدهند.

برخی از کشور ها مانند استرالیا، اتریش، ایتالیا،بلجیم، دانمارک، فنلند، فرانسه، المان، یونان، ایسلند، ایرلیند، لوکزمبورگ،هالند، زیلاند نو، ناروی، پرتگال، اسپانیا،÷سویدن، کشور های عضوی خلیچ فارس، هنگ کنگ، ترکیه ایالات متحده امریکا و....، برای انتقال پول به کشور های دیگر، سقفی بین ده تا بیست هزار دالر مقرر کرده اند.تا به این وسیله از از انتقال مبالغ کلان پول جلوگیری کنند ولی قاچاق چیان برای انتقال مقادیر کلان، علاوه برجابجا سازی که بحث مفصل را میطلبد، پول را به قسمت های کوچک تقسیم وبرای انتقال آن از افراد مختلف استفاده می کنند. علرغم طاقت فرسا بودن،زمان بر بودن وپرهزینه بودن آن هنوز هم بکار گرفته میشود.

در دهه اخیر،پولشویی جنبه بین المللی پیدا کرده که توسعه سازمان تجارت جهانی و بهره گیری قاچاقچیان از افراد متخصص وحرفه ای بنابر این فرآیند«به خصوص نقش انتقال الکترونی در فضای سایبر» که پول شویی مدرن نامیده می شود ونیاز به اعمال فزیکی ندارد، این فرآیند را به مشکل حل نشدنی در آورده شده است که زیانهای بسیار دارد از جمله آن که برچرخه ی اقتصاد سالم کشور ها ودر آمد دولتها از وصول مالیات، عوارض و.....لطمه می زند.

بیشترین بخش شست وشوی پول آلوده با قاچاق مواد مخدره ارتباط مستقیم دارد. به گونه ای که اگر قاچاق مواد مخدر ریشه کن شود فرآیند پولشویی نیز بسیار ناچیز خواهد شد، ولی از نظر سیاست جنایی باید گفت:

فرآیند پولشویی به پول حاصل از قاچاق مواد مخدر محدود نمی شود، بلکه تمامی مواردی را که شخص، پول بالنسبه کلانی از طریق غیر مجاز وخلاف قانون به دست آورده ویا برای فرار از مالیات وغیره شست وشو کند،شامل میشود.

- پولشویی در کجا انجام می گیرد؟

انجام هر نوع فعالیت مجرمانه نیازمند شرایط ومحیط مناسب برای تححق آن جرم است. شناسایی این شرایط برای جلوگیری از وقوع جرم اهمیت زیاد دارد.بررسی ماهیت جرم پولشویی وشواهد موجود نشان میدهد که پولشویی در محیطی که شرایط زیر را داشته باشد قابل انجام خواهد بود.

- کریدور(دهلیز) فعالیتهای مجرمانه وغیرقانونی باشد.

- بخش های غیر رسمی اقتصادی فعال باشد.

- بخش های رسمی، بخصوص بازار های مالی از کارایی لازم برخوردار نباشد.

-قوانین ضد پولشویی چندان فعال نباشد.

- ریسک عملیات پولشویی آنقدر قابل توجه نباشد.

- بازار های مالی بصورت حایشه ای وتوسعه نیافته، اما مرتبط با بازار های مالی پیشرفته وجود داشته باشد.

- روشهای پولشویی برای دست اندرکاران بازار های مالی قانونی، بانکها ودیگر عوامل اجرایی شناخته شد نباشد.

- امکان وسهولت انتقال درآمد های بدست آمده برای فعالیتهای مجرمانه به مکان دیگر.

تاثیرات پولشویی بر اقتصاد

پولشویی فرآیند گسترده ای است که برآورد حجم آن بسیار مشکل بوده واز این رو کوشش دولت را برای مدیریت اقتصاد کشور با مشکلات روبرو میسازد.

افزایش پولشویی مستلزم کاهش دادو ستد وتقاضای پول از بانک ها است.

از آنجاییکه پولشویی وفعالیتهای مجرمانه منجر به تغییر درآمدی از سرمایگذاری های درازمدت بسوی سرمایه گذاری پر خطر وپربازده کوتاه مدت در بخش تجارت می شود ودر این بخش فرار مالیاتی رایج است، اثرات زیانباری بر اقتصاد کلان وبرنامه های طویل المدت ملی، خواهد داشت.

پولشویی اثار زیانبار غیر مستقیمی هم دارد، زیرا دادوستد های غیرقانونی،بازدارنده ی تبادلات قانونی نیز هست؛ برای مثال داوستدهای ارزی قانونی، موردی،براثر آن که با پولشویی همراه شود، مطلوبیت ندارد. مهمتر ازآن مبادلات زیر زمینی وفساد واختلاس، از اطمینان واعتماد به بازار وسازکار های آن میکاهد. ذخیره (مانده) انباشت دارایی های شسته شده در برخی از کشور ها،به احتمال، بیش از سرمایه های جاری است ودر نتیجه بی ثباتی اقتصادی را افزایش می دهد. بر اثر افزایش پولشویی نرخ رشد تولید ناخالص ملی کاهش می یابد. وهمچنان اسباب تخریب بازارمالی، ورشکستگی بخش خصوصی (که بصورت قانونی فعالیت میکنند)، کاهش بهره وری در بخش واقعی اقتصاد، افزایش ریسک خصوصی سازی تخریب بخش خارجی اقتصاد،بی ثباتی در نرخ های ارز وبهره، توزیع نابرابر درآمد شهر وندان وآثار منفی دیگر را فراهم میسازد که همه آنها به نحوی رشد وتوسعه اقتصادی را تحت تاثیر منفی قرار میدهد وعلاوه بر اثرات مخرب اقتصادی، تآثیر نامطلوب اجتماعی،سیاسی، فرهنگی را سبب گردیده ودر نتیجه فاصله طبقاتی (دارا ونادار،پردرآمد وکم درآمد) وفساد سیاسی را بوجود میآورد. ودر نهایت پولشویی در کشور های در حال رشد مانع ورود آن به هئیت کشور های توسعه یافته ودست یابی آن ها به توسعه پایدار خواهد شد.

-ایا امکان اندازه گیری حجم عملیات پولشویی وجوددارد؟

جواب صریح وروشن اینست که، متآسفانه، تا اکنون روش قابل قبولی برای اند ازه گیری حجم پولشویی ارایه نشده است.با توجه به وابستگی پولشویی با فعالیتهای غیر رسمی اقتصادی، طبیعی است که نباید انتظار براورد حجم پولشویی را داشته باشیم. گرچه در مطالعات تجربی به عمل آمده روش هایی ارایه شده که از ان جمله می توان روش پنج در صد درآمد ناخالص داخلی GDP هر کشور،بررسی مازاد پس انداز در نظام بانکی، روش خرد به مراجعه به بازاز وتحت نظر گرفتن افراد مجرم، چه به شکل مستقیم وچه به صورت غیر مستقیم، را نام برد ولی هیچ یک از این روش ها توان برآورد دقیق وقابل قبول حجم پولشویی را نداشته اند.

تدابیر واقدامات صورت گرفته مبنی برجلوگیری از پولشویی

پولشویی که از آن به « شریان خون تجارت جهانی مواد مخدر» تعبیر می شود چنان پیچیده است که تمهیدات متداول نتوانسته از شیوه هایی که امروز در این فرآیند بکار میرود جلوگیری کند. به خصوص ردیابی موارد« پولشویی مدرن در فضای سایبر» که به نقل وانتقال فزیکی نیاز ندارد، بطور جدی بغرنج است؛ از طرفی جهانی شدن موجی است که به سرعت مرز ها،« به ویژه حوزه ی اقتصاد» را در مینوررد ولازمه ی جهانی شدن اقتصاد به حد اقل رسیدن کنترول در تجارت است. علاوه برآن بهره گیری قاچاقچیان از افراد ماهر وحرفه ای در پولشویی، برپیچیدگی ومشکل تر شدن کشف موارد پولشویی افزوده است.

اکنون بیش از 140 کشور قانون مبارزه با پولشویی دارند وکشورهای که هنوز در قانون مجازات آنها پولشوی جرم مستقل تعریف نشده با پولشویی، با استفاده از قوانینی که بطور ضمنی به پولشویی توام با جرایم دیگر اشاره دارد مبارزه میکنند.، ولی در عین حال سالانه بیش از 8/2 ترلیون دالر در جهان پولشویی می شود.

در سه دهه پیش آنچه فکر مامورین مبارزه با قاچاق مواد مخدر را مغشوش میکرد، جاسازی مواد مخدر بود ولی اکنون علاوه بر جاسازی، که در آغاز یک پروسه قاچاق مواد مخدر اهمیت دارد، مشکلی که در پایان معاملات قاچاق مواد مخدر باعث دلمغشوشی شده است عقیم ماندن این مرحله نهایی در بازدارندگی از قاچاق مواد مخدر فوق العاده مهم است. زیرا اگر درآمد حاصل از آن مصادره شود تمام فعالیتهای قاچاقچی بی نتیجه می ماند. واورا از ادامه این فعالیت باز میدارد.

مبارزه با انتقال واخفای پول حاصل از جرم، درجون 1980 به وسیله ی کمیته ی وزیران شورای اروپا به دول عضو توصیه شد و اصطلاح پولشویی در فرآیند قاچاق مواد مخدربا تصویب کنوانسیون بین المللی مبارزه باقاچاق مواد مخدر و روانگردان در سال 1988، که در آن تدابیری برای ضبط اموال حاصل از قاچاق مواد مخدر اتخاذ شده، بصورت جهانی در سیاست جنایی وحقوق جزای کشور ها مطرح گردید ودر موارد دیگر از جمله:

- اعلامییه کمیته بازل (دیسامبر1988)؛

- کمیته مبارزه با پولشویی (1989)؛

- منشور اتحادیه اروپا (1990) ؛

- دستورالعمل اتحادیه اروپا (1991)؛

-قطعنامه سازمان بین المللی کمیسیون اوراق بهادار (1992)؛

- اعلامیه کنفرانس بین المللی کومایور در ایتالیا (1994)؛

بیانیه مبارزه با شست وشوی پول اجلاس ویژه ی موادمخدر ملل متحد در سال 1998 پیگیری شد ودر کنوانسیون پالرمو،که از سال 2000 به امضای 147 دولت رسید، و28 کشور انرا تصویب کرده اند، بطور قاطع وعام بصورتی «جهان شمول» بر جرم بودن آن تاکید شد.در سال 1989 روسایی هفت کشور عمده صنعتی معروف به 7-G برای نخستین بار، شست وشوی پول آلوده را رسمآ یکی از مسایل حاد دنیا شناختند وبه اتفاق به بمنظور هماهنگی چند ملیتی برخورد به این بحران، سازمانی بنام نیروی کاری عملیات مالی تشکیل دادند، عضویت در سازمان برای کشور های دیگر نیز باز گذاشته شده واکنون همه ی کشور های عضو اتحادیهDCEO به انضمام هنگ کنگ، سنگاپور وشورای همکاری خلیج فارس و کمیسیون اروپا عضویت آنرا به عهده دارند.تمامی اعضای طرح یاد شده، چهل نوع تدابیر مشخص را برای ممانعت از عملیات شویندگان پول آلوده امضآ کرده اند. وهمچنان تلاشهای بازدارند ه ای در سطوح کشور ی،منطقه وجهان برای مبارزه با پولشویی صورت گرفته وادامه دارد، برای نمونه:

- در امریکا در سال 1986 قانون کنترول پولشویی تصویب وبه اجرا گذاشته شد.

- در انگلستان « قانون جرایم راجع به قاچاق مواد مخدر» در سال 1986 تقویب شد و از اول 1989 لازم الاجرا گردیدو«مقرارتی راجع به پول شویی» از اوایل 1994 به اجرا دآمد.

- در اسکاتلند « قانون درآمد ها ناشی از جرم» در سال 1995 تصویب شد.

- جاپانی ها در سال 1991 قانون خاق مواد مخدر را تصویب کردند که به اساس آن پول شویی را جرم شناختند.

- در سال 1998 کارشناسان چهل کشور در فرانسه با یکدیگر ملاقات کردند تا تدابیری را برای ممانعت ارپول شویی در روسیه واروپای شرقی اتخاذ کنند.

- نمایندگان 140 کشور در ایتالیا با یکدیگر ملاقات کردند تا استرایژی واحدی را با جرایم سازمان یافته ی فراملی در پیش گیرند.

- نمایندگان 180 کشور در مصر با یکدیگر ملاقات کردند تا یک جبهه ی جهانی برای مبارزه با با جرایم سازمان یافته تشکیل دهند.

-وکلایی داگستری آمریکا در واشنگتن باهم ملاقات کردند تا مسولیت خود را در قبال پول آلوده بررسی کنند.

- وزرایی 25 کشور در آرژانتین با هم ملاقات کردند ومتعهد شدند تا دولت های خود را درمبارزه با پول شویی موظف کنند.

- شش صد تن از کارشناسان حقوق بین المللی در انگلستان با یکدیگر ملاقات کردند تا پیشنهاد های در باره تسهیل مقررات رازداری بانک ها ارائه کنند.

- کنفرانس بین المللی مواد مخدر در مادرید هسپانیا، که در آن شرکت گنندگان پولیس وسیاستمدارن 90 کشور جهان در ماه می 2007، در رابطه به روش جدید مواد مخدر از طریق انترنت هوشدار داده میگوید که:در حال حاضر میتوان از طریق انترنت مواد کمیایی تشکیل دهنده ً کوکائینً را مانند کتاب یا نوار موسیقی با کارت اعتباری خریداری کرد.

- موافقتنامه ً پاریس پکتً در سال 2003 بمنظور کنترول قاچاق مواد مخدر وکاهش تقاضای مصرف کنندگان در پایتخت فرانسه به میان آمد.

- نشست بین المللی مبارزه با مواد مخدر در کابل پایتخت افغانسنان به اشتراک نمایندگان 56 کشور عضوی موافقتنامه پاریس به تاریخ 31 اکتوبر 2007.

ولی باید اذعان کرد، باوصف تمامی تدابیری بازدارنده،جلوگیری از فرآیند پول شویی در هیچ کشوری در حد مطلوب موفقیت نداشته، چنانکه در سال 1995 بیش ا ز 350 ملیارد دالر در امریکا شست وشو شده وگزارشات جدید مقدارپولی را که در جهان پول شویی می شود سالانه بالغ 8/2 ترلیون دالر میرساند.مقداری پولی آلوده که از قاچاق مواد مخدر در دنیا در گردش می باشد به قدری زیاد است که سبب بوجود آمدن اقتصاد دوم « اقتصادزیر زمینی» شده وهچنان در جهان اقتصاد، دالر نفتی،وجود دارد،باید گفت:« دالر هیروئینی» هم بطور غیر رسمی موجود است.

- راه های جلوگیری ومبارزه به پول شویی وپیشنهاد راه حل ها در مورد آن:

با توجه به تنوع شکل وشیوه های پول شویی وپیچیده تر شدن آن بر برکت پیشرفت های حاصله در علم معاصر(پول شویی مدرن در فضای سایبر) واستفاده از افراد ماهر ومتخصص وتجربه مبارزه جهانی در زمینه جلوگری ومحدود سازی پول شویی،در جهان مبارزه علیه آن دشوارتراست ولی عملی می باشد. دشوار از آن جهت که منابع اساسی پول شویی راقاچاق مواد مخدر به ویژه تریاک ومشتقات آن تشکیل میدهد. که بنابر گزارشات بانک جهانی وسازمان ملل متحد ودولت امریکا 90 درصد محصولات جهان باوصف موجودیت نیروی های نظامی ناتو، کمک های هنگفت مالی جهانی وتدابیری دولت تولید می شود و موجودیت بستر راحت ومساعد،چون وجود فساد مالی واداری، توسعه نیافتگی بازار های مالی؛نا اشنایی دست اندرکاران بازار های مالی وبانکها قانونی و دیگر عوامل اجرای به روشهای پول شویی.. وعملی از جهتی که هنوز پول شویی بیشتر به اشکال معمولی وساده آن وکمتر سازمان یافته ومجهز به ابزار مدرن(درصورتیکه سخن از سهم قاچاق چیان بین المللی در میان نباشد).

راه های مبارزه وجلوگیری آن را می توان به شرح زیر بیا ن نمود:

- تلاش در گسترش وتآمین امنیت سرتاسری؛

- استفاده از تجارب جهانی وپیوستن به آن، تربیه افراد متخصص؛

- تکمیل قوانین موجود وضع قوانین مقتضی جدید.

- نظارت قانونی از فعالیتهای بانکها، بازارهای مالی ومرجع ثبت و

راجستریشن سرمایه گذاری ها وکلیه موارد مشکوک در بالا ذکر شده.

نتایج:

-کنترول دقیق وکارشناسانه اساسنامه و بیزنس پلان قبل ازثبت شرکت ها وسایر تشبثات وشفافیت در مورد منابع مالی آنها.

- انجام عملیات شفاف سازی، برای مبارزه علیه پول شویی نخست باید شفاف سازی صورت گیرد، تا زمانیکه شفاف سازی صورت نگیرد، اصلآ مبارزه آن بیهوده است یکی از راه های مبارزه با پول شویی مالیه بر ارزش افزوده (ولو-ادید- تکس) است که از این طریق مینوان منابع پول شناسایی شود. در این مورد شاید مخالفت زیاد شود. زیرا یکی ازخوبی های مالیه بر ارزش افزوده این است که منابع پول را شناسایی می کند. بانکه در افغانستان اجرای این کار دشوار است زیرا وضع اقتصاد چنان نابسامان است که مسولین نمی خواهند خود را درگیر جنجال دیگری سازند. به ویژه یکعده ممکن معتقد باشند که در دنیای اقتصاد، خاصتآ در کشور های جهان سوم، فساد پول شویی میتواند بعنوان روغن چرخ توسعه بکار برود، شاید فساد نهادینه شده ویا در حال نهادینه شدن است. ومبارزه با ان جز ضیاع وقت چیزی نیست.

- با توجه به تعاریف که عمدتآ از پول شویی بمعنی قانونی کردن پول های غیر قانونی،مشروع کردن پول های نامشروع، تطهیر پول های کثیف وحرام، تا اکنون صورت گرفته است.باید گفت که واقعیت این است که به انجام پول شویی نه پول غیر قانونی، قانونی میشود ونه پول حرام تطهیر میشود ونه هم نامشروع مشروعیت پیدا میکند. مشروع بودن ویا قانونی بودن هر درآمدی(فارغ از بار ارزشی که این مفاهیم به دنبال دارند) از نظر اقتصادی،نه تنها باید ضرری به اقتصاد یک کشور نداشته باشد، بلکه به عنوان یک عنصر موثر در رشد وتوسعه اقتصادی ایفای نقش کند.

در وضعیت موجود افغانستان، موجودیت پول شویی، وجود مبالغ هنگفت پول نقد در دست افراد، وتداوم ترزیق آن در اقتصاد به یک واقعیت انکار ناپذیر تبدیل شده است وبا توجه بر ادامه جنگ وناامنی، فساد وضعف مدیرت در کشور وعدم پالسی روشن ونبود همکاری جدی نیروهای خارجی مستقر در افغانستان، وقرار داشتن افغانستان در همسایگی کشور های مستهلک و کریدورقاچاق مواد مخدر وتقاضای وسیع بازار های فروش در اروپا، امریکا وافریقا، بعید به نظر میرسد که به سادگی در آینده نزیک جلوگیری ویا حد اقل محدود ساخت. از طرفی دیگر افغانستان باید بازسازی شود وبازسازی نیازمند منابع مالی می باشد. بنآ علرغم چگونگی ماهیت منابع پول ها، بهتر خواهد بود، که نخست جلو خروج آنرا از کشور گرفت. زمینه های استفاده موثرو قانونی را طوری مساعد نمود که تدریجآ توجه از عرصه های مالیه گریزو پروژه های زود ثمر پر بازده کوتاه مدت به عرصه های تولیدی وصنعتی در چوکات برنامه های کلان ودرازمدت منتقل، تا زمینه فعالیتهای غیر قانونی دیگر نگردد. زیرا هر تدبیری دیگر نه موثر است ونه ممکن واز جانبی نسبت به هر قرضه خارجی در دسترس وارزان میباشد. دراینجا سخن از انتخاب بد وبدتر مطرح است.

تهیه کننده: وهاب قائدی

پولشویی

مطالب مشابه :

اینترنت ایرانسل

مشکلات نظام آموزشی

چالشهای فراروی مدیریت منابع انسانی

پولشویی

در نوروز گلستان را از یاد نبریم

کانال "اونتاش ناپیریشا" تخریب شد