بیمه حمل و نقل دریایی Marine Transportation Insurance

بيمه‌ نامه دريائيMarine Insurance Policy :
بيمه نامه دريائي در بدو پيدايش صرفاً به منظور پوشاندن خطرات حاصله از ناحيه دزدان دريائي . آتش سوزي در بين راه بوده است . ولي امروزه اغلب خطراتي را كه كالا در اثناي سفر دريائي و همچنين در حين حمل ونقل خشكي پس از خاتمه سفر دريا با آن روبروست ميپوشاند ، در بيمه نامه دريائي كلية خطرات و خساراتي كه بيمه گر متهعد به جبران آن بتقصيل ذكر مي گردد .
بيمه دريائي خسارات تصادفي و غيرقابل پيش بيني را مي پوشاند ، مانند خطرات ناشي از دريا كه مفهوم آن خسارات ناشي از سفر دريا مي باشد و هرگونه خسارت و نقصاني كه احياناً در دريا حادث شود . مثلاً خسارت ناشي از توقيف كشتي در دريا شامل بيمه دريائي نمي شود . ولي چنانچه ناشي از تصادم اتفاقي كشتي با كشتي ديگر باشد شامل پوشش بيمه خواهد بود . همچنين خسارت حاصل از آتش سوزي حادث در دريا ، به دريا ريختن اضطراري كالا به منظور نجات كشتي Jettison و ديگر خساراتيكه شامل خطرات عمومي Average GeneraI مي باشد توسط بيمه دريائي پوشيده است به شرطيكه به دريا كلا به علت فساد و عيب ذاتي كالا نباشد .

خساراتي كه در بيمه نامه دريائي تحتً پوشش قرار می گیرد :
بايد توجه داشت كه فقط خطرات و خساراتيكه جنبه اتفاقي و غير قابل پيش بيني دارد در تحت بيمه نامه دريائي پوشيده است ، لذا ، خساراتيكه ناشي از فرسودگي طبيعي كشتي و يا كالا و عيب ذاتي كالا مثلاً كرم خوردگي در خشكبار ، زنگ زدن در تير آهن باشد شامل پوشش بيمه نمي باشد ، بنابراين خسارات وارده به دو طبقه مشخص تقسيم مي شود .
1-خسارات عمدي كه ممكن است از روي حسن نيت و بمنظور حفظ كشتي و جلوگيري از غرق شدن آن حادث شده باشد مانند ريختن كالا به دريا JettsonJ به منظور سبك كردن كشتي در مواقع طوفان كه در اين صورت تابع مقررات Average eneraI Gخواهد بود .
2-خسارات غير عمدي كه در اثر حوادث اتفاقي و غير قابل پيش بيني به وجود آيد بشرح زير مي باشد:
الف ) زيانهاي حاصل از دريا : اين خسارات شامل كليه خطراتي مي گردد كه در اثر سفر دريا حاصل مي شود مانند: تصادم كشتي با كشتي ديگر يا به گل نشستن و غرق شدن كشتي .
ب) آتش سوزي در دريا كه ممكن است كشتي ياكالا بطور اتغاقي دچار آتش سوزي شود و يا كالا به علت اطفاء حريق آبديده شود .
ج) احتراق كالاهاي محترقه يا آبديگي يا خطرات ناشي از دزدان دريائي.

فرانشيز FRANCHISE :
معافيت از جبران خسارت كه در اصطلاح بيمه به فرانشيز معروف است ،عبارت از ميزان معيني از خسارت است كه بيمه گر از پوشش آن معاف است ، مثلاً : اگر فرانشيز بيمه اي يكهزار ريال باشد در صورتيكه خسارت وارده يه كالا بالغ بر 6000 ريال باشد ، شركت بيمه از پرداخت يكهزار ريال اول معاف و فقط نسبت به 5000 ريال تأمين خسارت خواهد شد.

خسارت خاص PARTICLAR AVERAGE :
قبل از هر چيز بايد متذكر شد كه كلمه A verage از كلمه Avarie فرانسه اخذ شده است و در مبحث بيمه دريائي به معناي خسارت مادي مي باشد كه در حين سفر دريائي حادث شده است . از نظر قانون بيمه دريائي خسارت خاص عبارت است از خسارتي محدود به كشتي يا محمولات كه در اثر خطرات دريائي ايجاد شده و مورد خسارت در قبال آن خطر يا خطرات تحت پوشش بيمه بوده و شامل خسارت عام
GeneraI Average نباشد.
براي مثال ممكن است كشتي با هواي طوفاني مواجه شده و در اثر فرو ريختن امواج بر روي عرشه و انبار هاي كشتي محموله كشتي ( مثلاً اگر شكر باشد ) قسمتي از شكرها در آب حل گردند ، در اين صورت صاحب كشتي نيز بخشي از كراية خود را هنگام تحويل محموله در مقصد از دست خواهد داد.
در خسارت خاص زيان وارده بايد تصادفي و بطور اتفاقي و در اثر خطراتي كه محموله در قبال آن بيمه شده بوقوع پيوندد و موضوع خسارت منحصراً مربوط به بيمه كننده و بيمه گر باشد ، نكته آخر ، تفاوت مشخص بين خسارت خاص و خسارت عام مي باشد . جبران خسارت خاص از طرف بيمه گر ، برخلاف خسارت عام ، تابع فرانشيز مندرج در بيمه نامه مي باشد .
خسارات خاصي كه در مورد كشتيها مد نظر قرار مي كيرد عبارتست از :
1- هزينه معقولانه تغييرات كه بطور منيقي و موجه صورت گرفته باشد .
2- فرسودگي و شكستگي هاي مخصوص كه بطور بخصوص بوجود آمده باشد .
3- هزينه انتقال كشتي از يك بندر كه فاقد امكانات تعميرات است به بندر ديگر .
4- دستمزد و آذوقه كاركنان كشتي كه به جهت تعميرات بيكار مانده اند .

خسارات عمومي (جنرال اورج ) GENERALA VERAGE
خسارت عمومي يا همگاني خسارتهایي هستند كه باتوجه به ضروريات سفر دريائي و در هنگام بروز خطر برحسب تصميم عاقلانه ناخداي كشتي صرفاً بمنظور نجات كشتي ، به قسمتي از كشتي يا محمولات آن وارد ميايد . خسارات عمومي بايد از خصوصيات زير برخوردار باشد :
1- خسارات بايد ماهيتاً فوق العاده باشد.
2- قبول خسارت و فداكردن محموله بايد از روي تعقل و عاقلانه صورت گيرد.
3- اقدام به خسارت عمومي بايد داوطلبانه و عمومي صورت گيرد بنابراين خسارتهاي تصادفي شامل آن نمي شود.
4- خسارت عمومي در صورت به مخاطره افتادن كلي و عمومي كشتي موجه است .
هدف از قبول خسارت عمومي بايد حفظ و نگهداري محصولات كشتي باشد.
زمانيكه در يك سفر عمل جنرال اورج صورت ميگيرد كلية طرفهاي ذينفع كه به علت اقدام به جنرال اورج از خسارت و زيان رهايي يافته اند به تناسب مشمول پرداخت سهم خود در خسارت يا هزينه ها مي شوند.
اشياء گرانبها مانند فلزات گران قيمت، پول و اسكناس و اسناد بهادار كه بطور كلي در اصطلاح بيمه Specie ناميده ميشود، مشمول جنرال اورج مي گردند. تنها استثنائات محمولات پستي، متعلقات كاركنان و اموال شخصي مسافريني است كه براي آنها بارنامه صادر نشده باشد عموماَ طرفهاي ذينفع سهم خود را بر اساس ارزش خالص كالا و كشتي در مقصد و يا در بندري كه سفر متوقف شده است ميپردازند. اين نوع ارزيابي كالا و كشتي بنام ارزش اهدائي يا كمكي Contributing _ Value نام دارد و مبلغي كه مبتني بر ارزش ياد شده بطرفهاي خسارت ديده بر اثر اقدام به جنرال اورج پرداخت ميگردد وجه جبران خسارت Alloance يا Amount made good خوانده ميشود. لازم به تذكر است كه صاحب محموله خسارت ديده نيز سهم خود را در جبران خسارت ميپردازد.
سه عامل كمك كننده در جنرال اورج عبارتند از كشتي، كرايه و كالا.
كشتي :
متناسب با ارزش كشتي جنرال آن پرداخت ميگردد ارزيابي توسط لرزياب متخصصي كه از جانب محاسب جنرال اورج GeneraI Adjuster Adjuster گمارده مي شود تعيين مي گردد ، چنانچه كشتي خسارت ديده باشد ارزش آن براساس قيمت قبل از خسارت ديدگي در بندر مقصد و يا در بندر بين راهي كه كشتي مجبور به توقف در آن شده تعيين مي گردد .
كرايه :
صاحب كشتي بابت آن قسمت از كرايه خالص كه بعلت اقدام به جنرال اورج احيا شده است خسارت مي پردازد . مخارج بندري و حقوق كاركنان كه در اثر اقدام به جنرال اورج ايجاد شده است از كرايهمشمول پرداخت سهميه خسارت كسر مي گردد ، بدين علت براي پرداخت سهميه خسارت ، در اين زمينه به كراية خالص اشاره شده است . كرايه از پيش پرداخت شده جزء قيمت افزوده شده كالا محسوب شده ولذا صاحب كالا آنرا ميپردازد .
كالا :
صاحب كالا سهم خسارت جنرال خود را بر اساس ارزش خالص محموله در بندر مفصد پس از كسر كرايه ( اگر كرايه در مقصد پرداخت مي شود ) و ديگر هزينه هائي كه در صورت جريان عادي تحويل محموله مانند هزينا هاي گمركي و دلالي و غيره متحمل مي شود مي پردازد .

بيمه خسارت كلي INSURANCE LOSS TOTAL
ازبين رفتن كلي به دو صورت رخ ميدهد :
الف) از بين رفتن كامل واقعي ActuaI TotaI Loss
ب) از بين رفتن فرضي Constructive Totall Loss بيمه هر دو شكل فقدان يا از بين رفتن كامل كالا را در بر مي گيرد مگر اينكه شرايط متفاوتي در بيمه نامه قيد شده باشد . در صورت وقوع از بين رفتن كلي واقعي و از بين رفتن فرضي بيمه گر موظف است كل مبلغ بيمه شده يا قيمت مورد را بطور كامل بپردازد .
ازبين رفتن كامل واقعي
نابودي فيزيكي مورد بيمه در اثر غرق شدن در آبهاي طوفاني ، آتش سوزي و فروريختن در عمق آبهاي عميق در اثر تصادف و برخورد با مانع يا غرق شدن كشتي توسط دشمن مثالهاي تازه اي هستند كه در اثر آن خسارات ايجاد شده و منجر به ادعاي خسارت براي «ازبين رفتن كامل واقعي » در رابطه با كشتي كالا و كرايه مي گردد و نيز هنگاميكه از سرنوشت كشتي براي مدت زماني خبري نباشد لويدز آن را از دست رفته Missing اعلام كرده ئ لذا كشتي «از بين رفته كامل و واقعي » تلقي مي گردد .
از بين رفتن فرضي :
در شرايطيكه محموله بيمه شده بعلت حوادث دريائي تغيير ماهيت داده و يا بكلي فاقد ارزش گردد محموله را از بين رفته فرضي تلقي مي نمايند . براي مثال چنانچه محمولات خرما در اثر مجاورت با آب دريا غير قابل استفاده گردد .و يا تنباكو در اثر مجاورت و جذب بوي پوست خام گاو و گوسفند كه يعلت نفوذ آب متعفن مي شود تنباكو بطور كلي ارزش خود را از دست داده و از بين رفته تلقي مي گردد ، زيرا كالا بطور كلي ماهيت خود را از دست داده و از نظر تجارتي غير قابل داد دستد مي گردد.

شناخته نشدن محموله :
چنانچه علائم محموله بعلت حوادث و خطراتي كه كالا در قبال آن بيمه شده است از بين رفته و صاحب آن شناخته نشود و تحويل آن بهد گير ندگانش ممكن نگردد ،در چنين صورتي تا ماداميكه محموله ماهيتاً وجود دارد نمتوان آنرااز بين رفته تلقي نمود . چنين كالاهائي كه صاحبانشان شناخته نشده اند پس از فروش آنها در مدت مقرر وجوه حاصله بين گيرندگان مختلف محمولات كه بعلت عدم دريافت محمولاتشان آنهمه مبالغ بر آنها تعليق مي گردد تقسيم مي شود چنانچه مبالغع پرداخت شده به صاحبان محمولات كمر از ارزش محمولات تحويل گرفته نشده بود بيمه گر مسئول پرداخت بقية ارزش ( بعنوان خسارت خاص ) مي باشد .

از بين رفتن كامل فرضي :
تعيين و شناخت شرايطي كه در آن تز بين رفتن كامل فرضي به وقوع پيوندد مشكل نيست ولي تعيين اينكه خسارت از بين رفتن كامل فرضي قابل جبران است يا خير كار آساني نيست . بهتر است ابتدا بروز شرايط تئوريك از بين رفتن كامل ، بر اساس تعريف قانون دريائي را مورد مطالعه قراردهيم . قانون بيمه دريائي از بين رفتن كامل فرضي را بدينگونه تعريف مي نمايد : زماني از بين رفتن كامل بوقوع مي پيوندد كه مورد بيمه بعلت از بين رفتن كامل واقعي يا تحقيق آن شرايط غير قابل اجتناب بوده و مورد بيمه متروكه Avandoned شود و يا نتوان آنرا بدون صرف هزينه اي كه بيش از ارزش مورد بيمه است از بين رفتن كامل واقعي نجات داد براي مثال چنانچه يك كشتي بعلت هواي طوفاني به يك ساحل سنگي و خطرناك در فصلي نامسعد رانده شده و هر آن احتمال شكستن كشتي به علت برخورد با ساحل سنگي وجود داشته باشد وقوع از بين رفتن كامل واقعي ActuaI TotaI Lossغير قابل اجتناب خواهد.

بيمه كشتي

در بيمه كشتي شركت بيمه با توجه به نوع پوشش شناورها مسئول جبران خسارت بدنه شناورها مي باشد كه در بعضي پوششها 4/3 مسئوليت ناشي از تصادم و همچنين زيان همگاني تحت پوشش قرار مي گيرند . بنابراين در بيمه كشتي خسارت ناشي از خطرات ذيل تحت پوشش قرار مي گيرند.

خسارت وارد به كشتي در نتيجه خطرات زير :

* آتش سوزي و انفجار
* طوفان
* به گل نشستن و يا برخورد با صخره
* تصادم شناور بيمه شده با شناورهاي ديگر
* برخورد هواپيما يا وسائل مشابه و يا اشياي كه از آنها سقوط كند به مورد بيمه ، برخورد مورد بيمه با وسايل نقليه زميني ، حوضچه تعميرات تجهيزات و تاسيسات ساحلي
* زمين لرزه ،‌ فوران آتشفشان يا صاعقه
* حوادث ناشي از بارگيري ،‌تخليه يا جابجايي كالا (يا ماهي صيد شده در مورد شناورهاي صيادي
* تركيدن ديگ بخار، شكست شفت
* زيان همگاني و هزينه هاي نجات
* خسارت وسايل و ادوات صيادي (در مورد شناورهاي صيادي)

مسئوليت ناشي از تصادم :
در صورتي كه كشتي بيمه شده با كشتي ديگري اعم از شناور يا ثابت تصادم كند و بيمه گذار مسئول جبران خسارت شناخته شود موارد ذيل قابل پرداخت مي باشد.

* تلف يا آسيب ديدگي كشتي ديگر يا محمولات آن كشتي و يا هر شي ديگر
* تاخير يا زيان معقول ناشي از عدم استفاده كشتي ديگر يا محمولات آن كشتي سهم زيان همگاني ، هزينه هاي نجات (قراردادي يا غير قراردادي) به كشتي ديگر و يا اموال آن قابل پرداخت است .

جزئیات پوشش های بیمه کشتی:
اموال و منافعی که تحت عنوان بیمه کشتی توسط شرکتهای بیمه مورد تامین قرار می گیرد عبارتند از :
بدنه و ماشین آلات کشتی :   Hull and Machinery
در صورتیکه بدنه و ماشین آلات به عنوان مورد بیمه تحت پوشش بیمه قرار گیرد ، بیمه گر تعهد میکند در صورت از بین رفتن کشتی و یا آسیب دیدن بدنه ، ماشین آلات و تاسیسات و ملزومات آن ناشی از وقوع هر یک از خطرهای بیمه شده ، زیان وارد به بیمه گذار را تا حداکثر مبلغی که بعنوان ارزش مورد بیمه در بیمه نامه تعیین شده با توجه به شرایط بیمه نامه جبران نماید. در این صورت تعهد بیمه گر جبران خسارت به شیء مورد بیمه است.
در صورت از بین رفتن کشتی مبلغ بیمه شده و یا ارزش روز کشتی ، هر کدام که کمتر باشد ، پرداخت می شود ، مگر اینکه بیمه کشتی مبتنی بر مبلغ توافق شده بیمه شده باشد در این صورت تعهد بیمه گر پرداخت همان مبلغی است که مورد توافق قرار گرفته است و لو اینکه ارزش روز کشتی کمتر از آن مبلغ باشد. در صورت آسیب دیدگی کشتی تعهد بیمه گر جبران هزینه تعمیر و بهای قطعات تعویضی و متفرعات آن خواهد بود.
بدیهی است پرداخت خسارات جزء در صورتی مورد تعهد بیمه گر خواهد بود که کشتی در بیمهTotal lossمقابل اینگونه خسارتها نیز بیمه شده باشد و گر نه چنانچه کشتی بصورت
شده باشد بیمه گر تنها در صورت از بین رفتن کامل کشتی (واقعی یا فرضی) متعهد خواهد بود.
هزینه های اداره امور کشتی – منافع :
بیمه گذار در بیمه کشتی می تواند علاوه بر بدنه ماشین آلات و متعلقات کشتی هزینه های و نیز منافعی را که در صورت سالم بودن کشتی ظرف مدت معین و یا سفر معین عاید او می شود بیمه کند. یک چنین هزینه ها و منافع نیز در رابطه با کشتی ، موضوع بیمه تلقی میشود و جدا از بدنه و ماشین آلات کشتی قبل بیمه کردن است. البته این نکته را باید اضافه کرد که هزینه در صورتی قابل بیمه کردن است که پرداخت آن از جانب بیمه گذار قطعی باشد ، مانند پرداخت حقوق و مزایای کارکنان کشتی که در استخدام مالک کشتی بوده و در صورت وقوع حادثه نیز تا زمانیکه تعمیرات ادامه دارد مالک کشتی موظف به پرداخت آن می باشد. منافع نیز در صورتیکه قطعیت داشته باشد قابل بیمه شدن است. به این معنی که اگر حادثه اتفاق نیفتد بطور قطع آن منافع عاید بیمه گذار میشود.
در رابطه با این مطلب ذکر این نکته ضروری است که بیمه کشتی تابع اصل جبران خسارت است و منظور از این اصل این است که بیمه نبای برای بیمه گذار منشاء سود واقع شود. بعبارت دیگر بیمه گذار نباید از بیمه سود بدست آورد. بیمه فقط برای جبران خسارت است. بنابراین در صورتیکه منافع مترتب بر کشتی قطعیت نداشته باشدقابل بیمه کردن نخواهد بود زیرا در صورت بیمه کردن منافع واهی چنانچه به دنبال وقوع حادثه بیمه گر خسارت بپردازد بیمه گذار از این بابت منتفع خواهد شد.
با این حال در مواردی از اجرای دقیق این اصل عدول می شود. مثلاً وقتی یک کشتی به صورت تحت پوشش بیمه قرار گیرد معلوم نیست (Agreed value) مبلغ یا ارزش توافق شده که مبلغ بیمه شده با قیمت یا ارزش واقعی کشتی برابر باشد. چه بسا ممکن است این مبلغ از ارزش واقعی کشتی بیشتر باشد و در صورت از بین رفتن کامل آن با پرداخت خسارت توسط بیمه گر سودی عاید بیمه گذار شود ، و این با اصل جبران خسارت منافات دارد. این موضوع در مورد هزینه ها و منافع نیز میتواند صادق باشد و روی همین اصل است که بیمه گران سعی کرده اند وارد این نوع بیمه ها و مبالغ آنها محدود کنند تا از این بابت خدشه ای به اصل جبران خسارت وارد نگردد و اینگونه بیمه ها برای بیمه گذار منع سود واقع نشود.
بهر حال طبق شرایط بیمه موسسه بیمه گران لندن هزینه ها و منافعی که به تبع بیمه کشتی قابل بیمه کردن می باشد عبارتند از :
- بیمه هزینه های اداره کشتی ، کارمزد مدیران کشتی ، منافع یا ارزش اضافی یا مازاد بدنه و ماشین آلات.
- بیمه کرایه ، اجاره بهای کشتی دربست یا کرایه مورد انتظار.
- بیمه اجاره بهای کشتی برای سفر معین.
- بیمه کرایه مورد انتظار برای کشتی بدون بار و غیر دربست.
-بیمه حق بیمه رفتی.
- بیمه حق بیمه برگشتی.
- بیمه خطرهای مستثنی شده (جنگ و شورش و ...)
3) مسئولیت در مقابل اشخاص ثالث:
معمولاً وقتی یک کشتی تحت پوشش بیمه قرار میگیرد ضمن اینکه بیمه گر تعهد میکند در صورت وقوع حادثه خسارتهای وارد به بدنه و ماشین آلات و تاسیسات آن را جبران نماید این تعهد را نیز میپذیرد که چنانچه بین کشتی بیمه شده و کشتی دیگر و یا هر شیء ثابت یا متحرک دیگر در دریا تصادم روی دهد و بیمه گذار مسئول شناخته شود خسارات وارد به طرف زیان دیده را نیز جبران نماید. تعهد بیمه گر در این زمینه بر اساس شرطی است در بیمه نامه موسوم به ماده تصادم.
بموجب این شرط ، اگربین کشتی بیمه شده و کشتی دیگر تصادم روی دهد در صورتی که کشتی بیمه شده مقصر باشد ، بیمه گر کشتی بیمه شده تعهد خواهد داشت علاوه بر جبران خسارتهای وارد شده به کشتی بیمه شده، خسارتهای وارد شده به کشتی مقابل را نیز جبران نماید.
شرط تصادم در بیمه نامه های بدنه کشتی به عنوان یک تعهد اضافی محسوب می شود ، به این معنی که می توان گفت مبلغ بیمه شده کشتی مبین دو تعهد برای بیمه گر می باشد. یکی تعهد در قبال خسارات وارد به خود کشتی و دیگری تعهد در برابر خسارتهای وارد به کشتی دیگر. مثلاً اگر در نتیجه تصادم کشتی بیمه شده با کشتی دیگر ، کشتی بیمه شده غرق شود و به کشتی دیگر نیز خساراتی وارد آید بیمه گر متعهد است هم مبلغ بیمه شده کشتی غرق شده را به بیمه گذار آن کشتی بپردازد و هم خسارات وارد به کشتی دیگر را جبران نماید.
خسارتهای مربوط به کشتی مقابل که بیمه گر کشتی بیمه شده متعهد به جبران    آن می باشد (جبران یک چهارم بقیه خسارتها بر عهده انجمن های حمایت و غرامت(P.&I.club) است. این خسارتها عبارتند است از :
1- از بین رفتن کامل کشتی دیگر و یا اموال موجود در آن.
2- هزینه تعمیر کشتی دیگر.
3- زیان ناشی از تاخیر در مسافرت کشتی دیگر و یا تاخیر در حمل محمولات آن.
4- زیان مربوط به از دست رفتن منافع یا کرایه کشتی دیگر یا اموال موجود در آن.
5- هزینه جبران خسارتهای وارد به اموال موجود در کشتی دیگر.
6- تغذیه در رابطه با زیان همگانی کشتی دیگر یا اموال موجود در آن کشتی.
7- سهم زیان همگانی کشتی دیگر یا اموال آن کشتی (سهم زیان همگانی کرایه نیز مشمول تعهد میباشد.)
8- سهم کشتی دیگر و یا اموال موجود در آن از هزینه نجات طبق قراردادی که به این منظور منعقد شده است.
9- سهم کشتی دیگر و یا اموال موجود درآن از هزینه نجات طبق قراردادی که به این منظور منعقد شده. (در صورت زیان همگانی)
10- هزینه های قانونی که بیمه گذار با رضایت بیمه گر جهت دفاع از از ادعای خسارت مالکان کشتی دیگر و یا سایر صاحبان منافع آن کشتی پرداخته است.
استثنائات :
موارد زیر از شمول تعهد بیمه گر نسبت به پرداخت خسارتهای وارد به کشتی یا اموال دیگر در رابطه با شرط تصادم خارج است :
1- هزینه های مربوط به برداشتن یا جابجا کردن موانع ، بقایای کشتی ، محمولات یا اشیاء دیگر.
2- هر نوع مال منقول یا غیر منقول به جز کشتی دیگر یا محمولات آن.
3- کالا یا سایر اموال موجود در کشتی بیمه شده یا تعهدات مربوط به این کشتی.
4- غرامت و یا هزینه های مربوط به فوت ، صدمه بدنی یا بیماری.
5- هزینه های مربوط به رفع آلودگی آب دریا.

4- هزینه های مربوط به جلوگیری از بروز خسارت یا توسعه آن :
در صورتیکه کشتی بیمه شده دچار حادثه شود و بیمه گذار به منظور جلوگیری از بروز خسارت و یا جلوگیری از توسعه خسارت هزینه هایی بکند بیمه گر این هزینه ها را به وی مسترد خواهد کرد. این تعهد بیمه گر بر اساس شرطی در بیمه نامه انجام می گیرد که به آن شرط تعقیب و اقدام طبق این (Suing and Labovring clavse) می گویند.
شرط چنانچه بیمه گذار بمنظور تعقیب مقصر حادثه نیز هزینه هایی متحمل میشود بازپرداخت آن هزینه ها نیز به عهده بیمه گر خواهد بود. لازم به ذکر است که هزینه های مربوط به جلوگیری از بروز و یا توسعه خسارت در صورتی مورد تعهد بیمه گر میباشد که به دنبال وقوع حادثه تحت پوشش بیمه و نحوه اقدام و میزان هزینه ها عرفاً قابل قبول و منطقی باشد.
5- زیان همگانی(GeneralAverage) وهزینه نجات (Salvage charges)
در صورتیکه کشتی دچار حادثه ای شود که طبق مقررات یورک – آنتورپ آن حادثه زیان همگانی محسوب میگردد ، بیمه گر کشتی متعهد خواهد بود سهم زیان همگانی کشتی را که طبق مقررات مذکور توسط حسابرسان زیان همگانی محاسبه می شود پرداخت کند. پرداخت سهم هزینه های نجات کشتی نیز چنانچه حادثه از موارد زیان همگانی باشد مورد تعهد بیمه گر خواهد بود.
6- هزینه بازدید زیر کشتی :
در صورتیکه کشتی به گل بنشیند و سپس اقدام به شناور کردن مجدد آن به عمل آید این احتمال وجود دارد که در اثر این حادثه خساراتی به زیر کشتی وارد شده باشد طبق شرایط بیمه کشتی موسسه بیمه گران لندن ، در چنین حالتی هزینه بازدید زیر کشتی ، بمنظور اطلاع از اینکه آیا به کشتی خسارت وارد شده یا خیر ، به عهده بیمه گر خواهد بود. بدیهی است در صورتیکه به کشتی خسارت وارد وارد شده باشد ، هزینه بازدید بخشی از خسارت را تشکیل میدهد ویکجا پرداخت می شود و در صورتیکه به کشتی خسارت وارد نشده باشد تنها هزینه بازدید قبل پرداخت خواهد بود. ضمناً از هزینه بازدید زیر کشتی فرانشیز کسر نمی شود.
7- غرامت فوت و نقص عضو :
در این قسمت تعهد بیمه گر عبارت است از پرداخت غرامت به بازماندگان افرادی از خدمه کشتی که بعلت حادثه فوت میشوند و یا پرداخت غرامت به به خود آنها در صورت از کار افتادگی و نقص عضو و یا پرداخت هزینه های پزشکی ناشی از حادثه و گاهی نیز پرداخت غرامت دستمزد در صورت بیکاری و نظایر آن.
این نکته لازم به ذکر است که چنین تعهداتی بیشتر به وسیله انجمن های حمایت و غرامت پذیرفته میشود. شرکتهای بیمه در موارد خاص این قسم تعهدات را به عهده میگیرند. مثلاً در صورت بیمه کشتی در مقابل خسارتهای از جنگ که انجمن در قبال خدمه کشتی قبول تعهد نمیکند ، شرکتهای بیمه تعهدات را به عهده می گیرند و در چنین حالتی نیز پرداخت غرامت توسط بیمه گران بر اساس ضوابط انجمن های مذکور خواهد بود.

سیستم قرار دادهای دریایی
چارترپارتی :
قراردادی است که به وسیله آن مالک کشتی موافقت می کند که کشتی خود یا قسمتی از آن را برای حمل کالا از بندری به بندر دیگر در اختیار تاجر یا شخص دیگری که اجاره کننده نامیده می شود بگذارد و در ازاء آن کرایه دریافت کند. یا اینکه کشتی خود را برای مدت زمان معینی اجاره دهد، که در این حالت مبلغ پرداخت شده را اجاره می نامند.
بطور کلی به دو طریق میتوان یک کشتی را اجاره کرد:
الف – اجاره کشتی به صورت لخت و بدون خدمه ( Bareboat Charter ) که دراین حالت می توان آن را اجاره کامل کشتی تلقی نمود. اجاره کننده تمام هزینه های کشتی را می پردازد، ناخدا و کارکنانی را که خود انتخاب می کند برروی کشتی بکار می گمارد و حقوق و دستمزد آنان را خود می پردازد.

ب – اجاره کشتی با ناخدا و خدمه مربوط :
به دو حالت اجاره سفری و اجاره زمانی ممکن است صورت گیرد.
1-در اجاره سفری، مالک کشتی محموله معینی را از یک بندر مشخص به بندر مشخص دیگری در ازاء کرایه حمل می کند.
2-در اجاره زمانی، مالک کشتی خود را برای سفر معین و با مدت معین و یا مدت در ازاء اجاره بهای معین به اجاره کننده اجاره می دهد.
عملا چندین نوع اجاره سفری وجود دارد که بعضی از انواع آن در زیر گفته می شود و چنانکه مشاهده می شود تمام این موارد برای محل کالا از یا بنادری به بندر و یا بنادر دیگر است و اختلافات بین آنها عمدتا در پرداخت هزینه های بارگیری و تخلیه و هزینه های بندری است.
اجاره سفری کشتی به صورت ناخالص ( Gross Form ) :
در این روش اجاره کشتی، که امروزه چندان طرفدار ندارد، مالک کشتی تمام هزینه های بارگیری و تخلیه و هزینه های بندری را میپردازد.

اجاره سفری کشتی به صورت F.I.O ( Free in and Out ) :
در این نوع تمام هزینه های بارگیری و تخلیه بر عهده اجاره کننده است ولی مالک کشتی مسئول پرداخت هزینه های بندری است.
اجاره سفری کشتی بصورت ( Lump Sum) :
در این روش اجاره کننده یک مبلغ مقطوع را برای استفاده از کشتی به مالک پرداخت می کند و مالک در عوض حجم معینی را برای بارگیری کالا و نیز حداکثر وزنی را که کشتی قادر به حمل است مشخص می کند.
این نوع اجاره ممکن است بصورت ناخالص یا بصورت F.I.O باشد. هرگاه اجاره کننده کالاهای مختلف و ناهمگون داشته باشد این روش اجاره مطلوبتر بنظر میرسد. در تمام موارد فوق مالک کشتی هزینه ها و عوارض بندری را می پردازد.

اجاره سفری کشتی به صورت خالص ( Net Form ) :
در این نوع اجاره علاوه بر پرداخت هزینه های بارگیری و تخلیه تمام هزینه ها و عوارض بندری به عهده اجاره کننده است. در مواردیکه کشتی به بنادری میرود که مالک کشتی شناخت چندانی درباره آنها ندارد و نیز در حالیکه بنادر متعدد بارگیری و تخلیه برای یک سفر در نظر گرفته شده است این نوع اجاره برای مالکین کشتی ها مناسب تر و مطلوب تر است. البته تغییرات متعددی در هر یک از حالتهای کلی فوق ممکن است داده شود و این موضوع بستگی به نحوه مذاکرات مربوط به اجاره کشتی و موقعیت طرفین دارد. شرایط و مواردی که معمولا در متن اصلی چارترپارتی آورده می شود.

مفاد قراردادهای چارترپارتی ( Voyage Charter Clauses )

1- مقدمه : چارترپارتی ها با مقدمه کوتاهی شروع می شوند. در مقدمه نام طرفین قرارداد، نام کشتی، مشخصات و موقعیت فعلی آن و تاریخ تقریبی آمادگی کشتی در بندر بارگیری، درج می شود.
2-مشخصات کالا : در این ماده نام کالا و چگونگی بسته بندی آن ( بصورت فله، کیسه ای، شبکه ای و غیره ) آورده میشود. معمولا مقدار کالا بین یک مقدار حداقل و یک مقدار حداکثر محدود می گردد. به عنوان مثال گفته می شود 000/50 تن جو بصورت فله با2%+ و 2%- تغییربه اختیار مالک کشتی، این بدان معناست که مالک کشتی می تواند حداقل 49000 تن و حداکثر 51000 تن جو را بصورت فله بارگیری نماید. ضرورت داردکه همیشه ضریب جایگیری کالا و یا مقدار تقریبی آن را نیز در این قسمت ذکرشود.
3-محدوده زمانی مجاز برای ارائه کشتی در بندر بارگیری : عبارت است از محدوده زمانی که در طول آن مالک حق دارد کشتی خود را در بندر بارگیری ارائه کند. اگر قبل از شروع این مدت زمان کشتی به بندر بارگیری برسد اجاره کننده اجباری برای شروع بارگیری ندارد. اگر کشتی قبل از پایان مهلت مقرر در بندر بارگیری آماده بارگیری کالا نباشد اجاره کننده حق دارد که قرارداد را فسخ نماید.
4-بندر یا مکان بارگیری کالا : بندر یا مکان بارگیری کالا همیشه در چارترپارتیهای سفری ذکر میگردد که ممکن است به صورتهای مختلف آورده شود. گاهی فقط یک بندر از یک منطقه جفرافیایی مشخص به انتخاب اجاره کننده باشد که در اینصورت اجاره کننده حق دارد کشتی را به دلخواه خود به یکی از بنادر آن منطقه بفرستد اگر بندر بارگیری مشخص باشد و از آن نام برده باشد کشتی باید به آن بندر برود و اگر در آن بندر اسکله مخصوصی در قرارداد ذکر شده باشد باز کشتی مجبور است که به آن اسکله مشخص برود.
بعضی اوقات بندر بارگیری مشخصا نام برده نمی شود که در اینصورت اجاره کننده می تواند کشتی را به دلخواه حمایت کند از اجاره کننده می خواهد که کشتی را به یک بندر مطمئن با امن در آن منطقه بفرستد.
هر گاه بیش از یک بندر برای بارگیری مورد توافق قرار گیرد مالک کشتی می خواهد که بنادر بارگیری به ترتیب جغرافیایی صحیحی معرفی شد.
5-پرداخت کرایه : اگر قرارداد شرطی برای پرداخت کرایه ذکر نشده باشد کرایه طبق روش معمول تجارت در زمان تحویل کالا در بندر تخلیه قابل پرداخت است، ولی هرگاه روش پرداخت کرایه در قرارداد آمده باشد، طبق آن عمل می گردد.
6-حق ضبط و تصرف کالا : مالک کشتی تازمانی که کرایه، کرایه از دست رفته زیان دیرکرد و خسارات ناشی از بازداشت کشتی را دریافت نکرده حق ادعا و ضبط کالا را دارد. اجاره کننده مسئولیت پرداخت کرایه، کرایه از دست رفته، زیان دیرکرد را در بنادر تخلیه و بارگیری دارد.
در بعضی موارد این ماده درباره دیگری بنام ( Caser Clause ) گنجانده می شود و به صورت زیر آورده می شود :
" تعهدات اجاره کننده با بارگیری کالا و پرداخت کرایه، کرایه از دست رفته و زیان دیرکرد خاتمه پیدا می کند و مالک کشتی تا زمانیکه کرایه، کرایه از دست رفته و زیان دیرکرد را دریافت نکرده حق ضبط و گروگانگیری کالا را دارد.
7-هزینه های بارگیری و تخلیه : پرداخت هزینه های بارگیری و تخلیه کالا در یک چارترپارتی در زمان انجام مذاکرات اجاره کشتی مورد توافق قرار می گیرد این توافق ممکن است به اشکال مختلف باشد، در اکثر اوقات شرایط قراردادخرید کالا مبنایی برای توافق هزینه های بارگیری و تخلیه قرار می گیرد. در زیر چند نمونه از شرایط بارگیری و تخلیه بیان شده است :

الف – هزینه های بارگیری و تخلیه بعهده مالک کشتی ( Liner or Berth Terms )

ب - هزینه های بارگیری و تخلیه و بارچینی به عهده اجاره کننده ( Free in and Out and Stowed )

پ – هزینه های بارگیری و تخلیه به عهده اجاره کننده، صفافی به عهده مالک کشتی(Free on board steams trimming )

ت – هزینه تخلیه به عهده اجاره کننده ( Free discharge )

ث – هزینه بارگیری به عهده مالک کشتی، هزینه تخلیه به عهده اجاره کننده ( Liner in free out )

زمان بارگیری مجاز، زمان مجاز تخلیه :
یکی از مواردی که حتما در یک چاترپارتی سفری باید گنجانده شود مدت زمان مجاز برای بارگیری و مدت زمان مجاز برای تخلیه است که به دو صورت ممکن است در قرارداد اجاره آورده شود، یا مدت زمان معینی برای هر کدام از عملیات بارگیری و تخلیه توافق شود یا مقدار بارگیری روزانه کالا و مقدار تخلیه روزانه کالا در قرارداد آورده شود که در اینصورت از تقسیم مقداری کالای بارگیری شده بر نرخ بارگیری روزانه مدت زمان مجاز بارگیری، و از تقسیم مقدار کالای بارگیری شده بر نرخ تخلیه روزانه مدت زمان مجاز تخلیه بدست خواهد آمد.
هرگاه هر کدام از عملیات و یا بارگیری در مدت زمانی کمتر از مدت زمان مجاز انجام پذیرد مالک کشتی بر طبق قرارداد اجاره ملزم به پرداخت مبلغی به عنوان پاداش زود کرد به اجاره کننده می باشد و هرگاه عمل بارگیری در مدت زمانی بیشتر از مدت زمان مجاز انجام پذیرد اجاره کننده برطبق قرارداد اجاره ملزم به پرداخت مبلغی به عنوان زیان دیرکرد به مالک کشتی است. نرخ دموراژ به صورت روزانه مورد توافق قرار می گیرد و برای قسمتی از روز نیز به نسبت قابل پرداخت است. معمولا نرخ Demurrage دو برابر Dispuge است.

تعیین نماینده و پیمانکار بارگیری و یا تخلیه :
این ماده مشخص کننده طرفی است که حق تعیین نماینده کشتی و یا پیمانکار تخلیه و بارگیری را دارد. بطور کلی به نفع مالک کشتی است که نماینده خود را خود تعیین کند تا اینکه از منابع او بهتر حمایت کند. اما اگر هرینه های بارگیری و تخلیه به عهده اجاره کننده باشد ----- که اجاره کننده حق تعیین نماینده کشتی و نیز پیمانکار تخلیه و بارگیری داشته باشد.

دوبه کاری :
بعضی از بنادر آنقدر عمق ندارند که کشتی با بار خود به آنها وارد و یا از آنها خارج شود. در این صورت برای اینکه کشتی به آب خور مناسب برسد از دوبه کاری استفاده میشود. چون هزینه دوبه کاری چندان قابل تخمین زدن نیست و به احتمال زیاد هزینه سنگینی است. معمولا مالکین کشتی از قبول آن به حساب خود خودداری می کنند.

انحراف از مسیر :
در چارترپارتیهای سفری معمولا ذکر می گردد که کشتی حق انحراف از مسیر عادی و معمول خود را ندارد مگر اینکه هدف از انحراف مسیر تأمین سوخت و آذوقه برای کشتی یا برای نجات جان سرنشینان و محموله کشتی یا کمک به کشتیهای دیگر باشد.

ماده مربوط به بارنامه :
در این ماده معمولا نوع بارنامه ای که باید مورد استفاده قرار گیرد و نیز چگونگی امضاء و صدور آن ذکر می گردد.

حالات استثنا :
مالک کشتی در یک قرارداد اجاره سفری تضمین میکند که کالایی را از بندری به بندر دیگر حمل کند و در آنجا تحویل اجاره کننده دهد. در صورتیکه اتفاقاتی خارج از اختیار او رخ بدهد بعضی از حالات استثنا به قرار زیر هستند :
الف – حوادث ناشی از بلایای طبیعی: به حوادثی گفته می شود که به علل طبیعی و بدون دخالت انسان باشند و تحت شرایط بخصوصی که کشتی قرار می گیرد بوسیله هیچ نوع پیش بینی و دور اندیشی معقول قابل رفع و پیشگیری نباشند.

ب- خساراتی که دشمنان و دولتهایی که با دولت متبوع صاحب کشتی در جنگ هستند به کشتی و محموله آن وارد می آورند.
پ – خسارات ناشی از طبیعت ذاتی کالا، مثل فاسد شدن میوه
ت – حق به کار بردن خسارت عام
ث – آتش سوزی
انواع فرصتهای چاپی و استاندارد چارترپارتیها :

الف ) چارتر پارتیهای زمانی :
انوع مهم چارتر پارتیهای زمانی عبارتند از :
1-Bal time          2- N.Y.P.E

ب ) چارتر پارتیهای سفری : از بعضی از این نوع می توان برای حمل بیشتر کالاها استفاده نمود و بعضی از آنها برای عمل کالاهای بخصوصی مورد استفاده قرار میگیرند. در زیر چند نوع از چارتر پارتیهای سفری که در کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران بیشتر مورد
استفاده قرار می گیرند ذکر می گردد.

2-فرم Garcon که یک فرم عمومی است و از آن برای کالاهای بخصوصی استفاده نمیشود.
3-فرم Austwheat برای حمل گندم از استرالیا.
4-فرم Norgrain بر حمل غلات از آمریکا و کانادا.
5-فرم Centrocon بر حمل غلات از آرژانتین.
6-فرم Sugar Charter برای حمل شکر.
7-فرم Vegoilvay برای حمل روغن نباتی (مایع)
8-فرم Asbatank برای حمل مواد شیمیایی (بصورت مایع)

انواع شرایط حمل دریایی :

Liner out / Liner in :
در این نوع قرارداد حمل هزینه بارگیری و حمل دریایی و نیز تخلیه کالا بر عهده کشتیرانی خواهد بود.

Free in/Free out
کشتیرانی (متصدی حمل و نقل) تنها وظیفه حمل دریایی را به عهده دارد و از این جهت کلیه هزینه های بارگیری و بارچینی و صفافی کالا در بندر بارگیری به عهده فروشنده و یا صاحب کالا می باشد و کلیه هزینه های تخلیه در بندر مقصد به عهده صاحب کالا است.

Liner in/ Free out

کلیه هزینه های بارگیری و نیز حمل دریایی کالا به عهده کشتیرانی لیکن وظیفه تخلیه کالا به عهده صاحبان آن است.

Free in/ Liner out
بارگیری و بارچینی در بندر مبداء به عهده فروشنده کالا و یا صاحب کالا است. لیکن وظیفه حمل دریایی و نیز تخلیه کالا در بندر مقصد به عهده کشتیرانی است.

منبع: سایت بیمه ایران

بیمه حمل و نقل دریایی Marine Transportation Insurance

مطالب مشابه :

508- اجاره نامه مسکونی

بیمه حمل و نقل دریایی Marine Transportation Insurance

ماليات بر ارزش افزوده 3درصد بنگاهای املاک را با ابهام و مشکل روبرو کرده