تصمیم گیری

تصميم گيري

تعريف تصميم گيري

فرآيند بررسي، پيش بيني و ارزيابي نتايج از راه حل هاي موجود و انتخاب قطعي يك راه حل براي رسيدن به هدف را تصميم گيري مي گويند.

نقش و اهميت تصميم گيري

- زمينه رشد عاطفي ، اجتماعي و رواني بيشتري را در تصميم گيرنده فراهم مي آورد. - تصميم گيري درست و سنجيده كسب موفقيت و در نتيجه احساس رضايتمندي هر چه بيشتر را در فرد فراهم مي آورد.

- حس مسؤوليت پذيري را در فرد توسعه داده و به او كمك مي كند تا پيامدهاي تصميم خود را شخصاً بر عهده بگيرد.

- نياز به استقلال طلبي فرد را ارضائ مي نمايد.

- موجب افزايش اعتماد به نفس و خود باوري درفرد مي شود.

انواع تصميم گيري

1 – ساده : تصميم گيريهايي كه در مورد مسائل روزمره و عادي زندگي گرفته مي شود. مثل انتخاب مسير خاص براي رفتن به سر كار.

2 – اضطراري : تصميم هايي هستند كه در شرايط اضطراري، وقتي كه به طور ناگهاني با مسئله اي مواجه مي شويم اتخاذ مي كنيم، براي مثال زماني كه دوستي با تعارف اولين سيگار پيشنهاد رفتار پرخطري را بدهد ما چه تصميمي مي گيريم ؟

3 – احساسي : تصميم هاي هستند كه بر اساس واكنش هاي هيجاني مثل احساس ترحم، ترس، نگراني ، غم و ... گرفته مي شود. مانند كمك به ديگران در شرايط بحراني و خاص مانند وقوع زلزله يا سيل، مرگ بستگان و ...

4 – آني : تصميم هايي هستند كه در شرايط غيرمترقبه گرفته مي شود. مثل زمان پديدار شدن يك اتومبيل در مسير حركت اتومبيل ما كه اتخاذ بهترين تصميم و رفتار مي تواند ما را از صحنه ي تصادف دور نمايد. در اين نوع تصميم گيري معمولاً اولين راه حلي كه به ذهن خطور مي كند انتخاب و اجرا مي شود.

5 – تقديري : زماني كه فرد از قدرت و مهارت تصميم گيري كم بهره باشد. تصميم را به شانس وا مي گذارد مانند فردي كه پاسخ صحيح سؤال چهار گزينه اي را نمي داند ولي يكي از گزينه ها را علامت مي زند.

6 – تأخيري : گاهي فرد براي فرار از تصميم گيري چالش برانگيز آن را به تأخير مي اندازد، مانند كار امروز را به فردا انداختن است.

7 – تصميم گيري منطقي و اساسي : تصميم گيريهايي هستند كه نيازمند به تعمق و تفكر بيشتري مي باشند. زيرا اثرات آن تا مدت هاي طولاني زندگي فرد را تحت الشعاع خود قرار مي دهند، مثل انتخاب همسر، رشته تحصيلي ، شغل و ... اين نوع تصميم گيري عموماً بر اساس واقعيات صورت مي پذيرد.

عوامل تأثير گذار در تصميم گيري

1 – اطلاعات : شامل دانش، آگاهي و اطلاعاتي است كه درباره موضوع مورد تصميم از منابع مختلف به دست مي آوريم.

2 – فشارهاي اجتماعي : شامل فرهنگ، آداب و رسوم، عُرف و قانون جامعه اي است كه تصميم گيري مي كنيم.

3 – موقعيت اجتماعي : شامل نقش و جايگاه و منزلت اجتماعي (اداري، تحصيلي، شغلي و ...) تصميم گيرنده مي شود.

4 – فشار همسالان و گروه : فشار گروههايي كه به آن ها تعلق خاطر داريم نيز مي تواند در تصميم گيري ما دخالت داشته باشد.

5 – ويژگي هاي شخصي : عقايد، ارزش ها، احساسات و باورهاي دروني هر شخص در تصميم گيري هاي او تأثير دارد.

6 – سن افراد : خصوصيات مربوط به هر دوره ي سني مثل نوجواني ، جواني ، بزرگسالي و سالمندي در تصميم گيري هاي افراد نقش به سزايي دارد.

7 – موقعيت مكاني و زماني : قرار گرفتن در يك مكان و زمان خاص مي تواند تصميم گيري فرد را تحت تأثير قرار دهد.

8 – خواسته ها و آرزوهاي والدين : تمايلات و خواسته هاي والدين در تصميم گيري فرزندان مخصوصاً نوجوانان، تأثير زيادي دارد . مثلاً فرزندي كه مجبور مي شود به خاطر رضايت والدينش رشته و شغل خاصي را بر خلاف ميل و علاقه ي خود انتخاب نمايد.

9 – رسانه هاي جمعي : تبليغات و پيام هايي كه از طريق رسانه هاي جمعي منتشر مي شود، مي تواند تصميم گيري هاي افراد را تحت تأثير قرار دهد.

مراحل تصميم گيري

1 – مشخص كردن موضوع يا چالش :

در اين مرحله موضوع يا مشكل را تعريف و مشخص مي كنيم، در مواقعي كه فرصت لازم وجود دارد، با يادداشت كردن موضوع اصلي و تقسيم كردن به اجزاء تشكيل دهنده آن به بررسي دقيق تر مي پردازيم.

2 – جمع آوري اطلاعات :

در اين مرحله تمامي راه حل هاي موجود را از طريق بارش فكري جمع آوري مي كنيم، تمامي راه حل ها چه خوب و چه بد كه به ذهنمان مي رسد را يادداشت كرده و هر يك را ارزش گذاري كرده يا نمره مي دهيم.

3 – بررسي عواقب هر انتخاب:

در اين مرحله تلاش مي كنيم تا با استفاده از نيروي فكر و تجارب ذهن و هم چنين نظرات ديگران به بررسي و پيش بيني پيامدهاي مثبت و منفي هر يك از انتخاب هاي خود در مرحله قبلي بپردازيم.

4 – اجراي تصميم گيري :

در اين مرحله بهترين راه حل بررسي شده از ميان انتخابا هاي قبلي را به مرحله اجرا مي گذاريم و تصميم خود را عملي مي كنيم.

5 – ارزشيابي مجدد:

در اين مرحله تصميم گرفته شده را پس از اجرا، ارزيابي مي كنيم اگر به نتايج مفيد و مثبت دست يافتيم نشان ي آن است كه تصميم گيري ما درست و موفقيت آميز بوده است. ولي اگر به نتايج مورد نظر دست نيافتيم. راه حل هاي قبلي را مجدداً بررسي مي كنيم تا تصميم گيري مناسب تري اتخاذ گردد.

راهكارهاي تصميم گيري درست و منطقي

1 – در تصميم گيري بهتر است با افراد آگاه متخصص و با تجربه مشورت نماييم.

2 – در مورد تصميمات گروهي يا خانوادگي بهتر است نظر تمامي افراد گروه را نيز جويا شويم.

3 – براي اين كه تصميم گيرنده ي خوبي باشيم، سعي كنيم خودآگاهي خود را افزايش دهيم.

4 – در مورد مسائل شخصي با حفظ و تقويت اعتماد به نفس، اجازه ندهيم ديگران براي ما تصميم بگيرند.

5 – مسؤوليت پيامدهاي تصميم خود را شخصاً برعهده بگيريم.

6 – با مديريت و كنترل هيجان هاي خود تصميمات منطقي تري بگيريم. همان طور كه حضرت علي (ع) فرمودند : هنگام خشم، نه تصميم، نه تنبيه، نه دستور.

7 – در تصميم گيريهاي خود به تمام جوانب موضوع توجه كنيم.

8- سعي كنيم قبل از اجراي تصميم خود پيامدهاي مثبت و منفي آن را بررسي كنيم و امتياز بدهيم.

9 – نگاه مثبت، توأم با تفكر و شناخت باعث مي شود كه تصميم هاي درست تر و منطقي تر بگيريم.

10 – فرصت تصميم گيري را از ديگران به ويژه فرزندانمان دريغ نكنيم و به آن ها اجازه دهيم در مسائل مربوط به خودشان تمرين تصميم گيري داشته باشند.

11 – شهامت تصميم گيري را در خود و ديگران تقويت كنيم.

12 – به عوامل مؤثر در تصميم گيري مانند اطلاعات درست، تأثير فشار گروه ها و دوستان، هنجارهاي (جامعه، فرهنگ، مذهب) ، رسانه هاي جمعي و ... توجه نماييم.

13 – به منظور جلب توجه فرزندان به پيامدهاي هر تصميم گيري در مورد برخي از مخاطره آميزترين تصميم هاي دوره نوجواني با آن ها گفتگو كنيم.

14 – هدف گذاري در زندگي مقدمه ي تصميم گيري است. به عبارت ديگر افرادي كه اهداف كوتاه و بلند مدت خود را در كليه شئونات زندگي مشخص كرده باشند، راحت تر و مناسب تر تصميم مي گيرند.

15 – مطالعه ي زندگينامه ي انسانهاي موفق در عرصه علم و ادب و اقتصاد و ... مي تواند زمينه ي تصميم گيري هاي مناسب تر را در فرد مهيا سازد.

تصمیم گیری

مطالب مشابه :

کمک درسی ریاضی اول ابتدايي - (1)

نمونه طرح درس حرفه وفن دوم

عکس و تصویر عمل جراحي بيني / شرح دو روش باز و بسته

مديريت كلاس درس

نمونه سؤالات درس بهداشت و ایمنی کار

پرسشهای رایج در مورد قرارداد کار در قانون کار

كار تيمي بين حرفه‌اي در بخش‌هاي اورژانس تروما

طرح درس روزانه کمک های اولیه

درس پژوهی و راههای توسعه آن در دوره ابتدایی

تصمیم گیری