پاسخ خودآزمايي هاي فصل هشتم-ماده ژنتيك - سوم تجربی

توجه سئوالات در بالا و جواب ها در آخر با رنگ قرمز

*** فعالیت ها ***

فعالیت ها 1-8-کارگاه ریاضی

نخست جدولی مانند جدول زیر در دفترچه تان رسم کنید و سپس :

1-در هر ردیف یک صفت را که دو حالت متقابل دارند و تعداد گیاهان حاصل نوشته شده است و نسبت آن ها را که

در ردیف آخر نوشته شده اند , محاسبه کنیــــد.

2-استدلال کنید که مندل در افراد نسل F2نسبت 3:1 را برای همه ی صفات به دسات آورد .

صفات متقابل	افراد E2	نسبت
رنگ گلبرگ	بنفش705	سفید 224	1: 15/3
رنگ دانه	زرد 6,022	سبز 2,001	1: 009/3
شکل دانه	صاف 5,474	چروکیده 1,850	1: 95/2
رنگ غلاف	سبز 428	زرد 152	1: 81/2
شکل غلاف	صاف 882	چروکیده 299	1: 96/2
محل قرار گرفتن گل ها	جانبی 651	انتهایی 207	1: 14/3
بلندی گیاه	بلند 787	کوتاه 277	1: 84/2

فعالیت ها 2-8

تعیین کنید کدام صفت شما غالب و کدام مغلوب است .

مواد مورد نیاز : قلم و کاغذ

1-جدولی مانند جدول زیر در دفترچه تان رسم کنید و درآن به دورِ فنوتیپی که در شما وجود دارد ، خط بکشید .

صفت غالب	صفت مغلوب
وجود گودی روی چانه	نبود گودی روی چانه
وجود مو روی بند میانی انگشتان	نبود مو روی بند میانی انگشتان
لاله ی گوش آزاد	لاله ی گوش چسبیده
توانایی لوله کردن زبان	عدم توانایی لوله کردن زبان

2-تعیین کنید در کلاس شما فنوتیپ چند نفر مانند فنوتیپ شماست .

الف ) نتایجی را که برای هر صفت در کلاس به ئست آورده اید ، تجزیه و تحلیل کنید .

ب ) برای هر صفت نسبت افراد غالب را به افراد مغلوب محاسبه کنید .

ج ) آیا بدون مشاهئه ی والدین می توانید به خالص یا ناخالص بودن افراد کلاس پی ببرید ؟ چـــــرا؟

فعالیت ها 3-8

1-یک دختر چشم آبی که مادرش چشم آبی ، امّا پدرش چشم قهوه ای ناخالص است ، تصور می کند که صفت

چشم آبی خود را فقط از مادر دریافت کده است . به نظر شما آیا این تصور او درست است ؟ توضیح دهید .

2- یک موش سیاه با یک موش قهوه ای آمیزش انجام داده و همه ی فرزندان آن ها سیاه رنگ شده اند .

الف ) چرا در میان فرزندان آن ها بچه موشی که رنگ قهوه ای داشته باشد وجود ندارد ؟

ب ) اگر دو تا از این بچه موش ها پس از بلوغ با یک دیگر آمیزش انجام دهند ، چه نوع زاده هایی به دنیا می آورند ؟

آیا می توانید نسبت های آن هارا پیش بینی کنید ؟ برای توضیح پاسخ خود طرحی رسم کنید .

فعالیت ها 4-8

1-دو گیاه نخود فرنگی دانه زرد ناخالص(Yy)را مانند افرادی 8-8 حاصل شده اند ، با یکدیگر آمیزش داده ایم .

با استفاده از مربع پانت نتایج حاصل از این آمیزش را پیش بینی کنید .

2-اگر یکی از گیاهان حاصل در شکل 8-8 خود لقاحی انجام دهد ، نتایج حاصل چگونه خواهد بود ؟ چـــرا ؟

فعالیت ها 5-8

1- اگر یک نخود فرنگی نا خالص از نظر رنگ گلبرگ(Pp)را با یک نخود فرنگی گلبرگ سفید (pp) (خالص)

آمیزش دهیم ، با استفاده از حساب احتمالات ، ژنوتیپ های محتمل در زاده های آن ها را محاسبه کنید .

2-در خرگوش الل های Bوb به ترتیب مربوط به رنگ سیاه (غالب) ورنگ قهوه ای (مغلوب) هستند .با استفاده

از مربع های پانت مسایل زیر را حل کنید :

الف ) از آمیزش دو فرد نا خالص (Bb) با یکدیگر احتمال به وجود آمدن یک خالص غالب (BB) چقدر است ؟

ب ) در آمیزش یک فرد ناخالص با یک فرد خالص مغلوب (bb) احتمال به وجود آمدن یک فرد نا خالص چه قدر

است ؟

ج ) از آمیزش یک فرد خالص غالب با یک فرد خالص مغلوب احتمال به وجود آمدن یک فرد نا خالص چه قدر است ؟

د ) از آمیزش یک فرد ناخالص با یک فرد خالص مغلوب احتمال به وجود آمدن یک فرد خالص غالب چه قدر است ؟

فعالیت ها 6-8

با استفاده از دودمانه ی زیر به این پرسش ها پاسخ دهید .

دخترBدختر A

دختر دارای صفت زالی دختر سالم

پسر دارای صفت زالیپسر سالم

1- استدلال کنید آیا صفت زالی وابسته به جنس است یا اتوزومی ؟

2- استدلال کنید آیا این صفت غالب است یا مغلوب ؟

3- آیا فرد A از نظر این صفت خالص است یا ناخالص ؟

4- اگر فرد B با فردی که نا خالص است ازدواج کند ، احنمال ناخالص بودن فرزندان آن ها چقدر است ؟

فعالیت ها 7-8

دوقلو های یکسان انسان موارد مناسبی برای پژوهش درباره ی تاثیر محیط بر صفات انسان هستند . با توجه به اینکه

دو قلو های یکسان از نظر ژنی کاملاً مشابه اند ، چگونگی کاربرد این ویژگی را در پژوهش های مربوط به اثر محیط

زیست بر صفات انسان شرح دهید .

فعالیت ها 8-8

1- شخصی گاو نری دارد که رنگ موی آن قرمز تیره است . او این گاو را با گاو ماده ای که موی سفید دارد

آمیزش داده است .گوساله ای که از آن ها زاده شده است موی قرمز روشن دارد.

الف ) با رسم یک مربع پانت علّت را توضیح دهید .

ب ) این گوساله پس از بلوغ با گاو نر مو سفیدی آمیزش انجام داده است .صفات احتمالی گوساله هایی را که از آن ها

زاده خواهد شد، پیشبینی کنید .پاسخ خود را توضیح دهید .

2- در نوع خاصی گیاه ، فنوتیپ سفیدی رنگ میوه بر فنوتیپ زرد غالب است . باغبانی گیاهی راکه میوه ی سفید

می دهد با گیاه میوه زردی آمیزش داده است . درحدود نیمی از گیاهانی که از این آمیزش حاصل شده اند ، میوه ی

سفید و نیم دیگر میوه ی زرد دارند .

الف ) ژنوتیپ گیاهان والد چگونه بوده است ؟

ب ) اگر یکی از گیاهان میوه سفید حاصل خود لقاحی انجام دهد، انتظار دارید چه فنوتیپ هایی به چه نسبت هایی

به دست آید ؟

*** خودآزمایی ها ***

خودآزمایی1-8

1- پؤوهش های مندل نسبت به کار های پیشینیان او ، از چه ویژگی هایی برخوردار بود ؟ این ویژگی ها در نتیجه-

-گیری های او چه اثری داشتند ؟

2-چه ویژگی هایی در گیاه نخود فرنگی سبب شد تا مندل این گیاه را برای کار های پژوهشی خود برگزیند ؟ به جز

ویژگی های گیاه نخود فرنگی ، به چه علت های دیگری مندل این گیاه را انتخاب کرد ؟

3-اصطلاحات زیر را با دقت ودر ارتباط با یکدیگر تعریف کنید :

والدین ، نسل اول ، نسل دوم

3- نسبت هایی راکه مندل در افراد نسل اول و نیز افراد نسل دوم به دست آورد ، بنویسید و آن را توضیح دهید .

خودآزمایی2-8

1-گیاهی با ژنوتیپPp وجود دارد . با استفاده از اصطلاحات خالص ، ناخالص ، غالب و مغلوب آن را توصیف کنید.

2-اگر حرفB نشان دهنده ی رنگ موی سیاه در خرگوش و حرف b نشان دهنده ی رنگ موی قهوه ای این جانور

باشد ، فنوتیپ خرگوشی که ژنوتیپ آن Bb است ، چگونه است ؟

3-تعیین کنید آیا خرگوش سوال 2 خالص است یا ناخالص ؟

خودآزمایی3-8

1-دو فرد چشم قهوه ای ناخالص از نظر رنگ چشم ، با یکدیگر ازدواج کرده اند . فنوتیپ ها و ژنوتیپ های مورد

انتظار در فرزندان آنان را با کمک مربع پانت به دست آورید .

2-اگر بخواهیم به ژنوتیپ یک گیاه نخود فرنگی که دانه های صاف تولید می کند پی ببریم ، چه می کنیم؟ طرحی از

اقداماتی که انجام خواهید داد ، همراه با نتایج احتمالی و تفسیر آن ها را ارائه دهید .

3-یک فرد که از نظر گودی چانه ناخالص(Cc) است با فردی که از این نظر خالص مغلوب است (cc) ازدواج کرده-

-است .احنمال به وجود آمدن فرزندی خالص مغلوب از این دو چقدر است ؟

خودآزمایی4-8

1- مثالی از یک صفت چندژنی در انسان ارائه دهید .

2- وراثت صفت رنگ گل گیاه میمونی چگونه است ؟ این الگو چه نام دارد؟ مثالی از این نوع وراثت را در انسان شرح

دهید .

3- الگو های وراثت غالب ناقص و الل های هم توان را با یکدیگر مقایسه کنید .

4- چگونگی وراثت گروه های خونی انسان راشرح دهید .

5- آیا مثال دیگری جز آنچه در کتاب درباره ی گل ادریسی و روباه قطبی ذکر شده ، درمورد اثر محیط بر ظاهر

شدن صفات می شناسید ؟ در این باره تحقیق کنید .

6-اهمیت مشاوره ی ژنتیک را در جامعه ی امروزی بشری تو ضیح دهید .

*** تفکر های نقادانه ***

تفکر نقادانه1-8

-اگر آزمایش های مندل را باگیاه کدو که معمولاً خود لقاح نیست انجام دهیم ، نتایج آن آزمایش با نتایج آزمایش های مندل چه تفاوت هایی خواهد داشت ؟

تفکر نقادانه2-8

-با تو جه به شکل 6-8 قوانین مندل را با استفاده از فرایند میوز تضیح دهید .

تفکر نقادانه3-8

-هنگامم تجزیه و تحلیل دودمانه ، از کجا می فهمیم که فردی از نظر صفت مورد مطالعه ناقل (ناخالص) است ؟

دلایل خود راشرح دهید .

*** پاسخ فعالیت ها ***

فعالیت 1-8

با توجه به جدول ، نسبت های بدست آمده بسیار به سه نزدیک است و تفاوت اندک بین آن ها می تواند مربوط به

خطاهای آزمایش باشد .

فعالیت 2-8

چنانچه فردی صفت مغلوب را نشان دهد می توان مطمئن بود که خالص است ولی فرد دارای صفت غالب یا خالص است

یا ناخالص که در این صورت بدون مشاهده ی والدین نمی توان به خالص یا ناخالص بودن آن پی برد .

فعالیت 3-8

1-این دختر چشم آبی دارای ژنوتیپ (bb) است بنابراین یکی از الل های (b) را از مادر خود ودیگری را از پدر خود

دریافت کرده است اگر پدرش چشم قهوه ای خالص (BB) می بود دخترش چشم آبی نمی شد .

2- الف ) چون در نسل اول از آمیزش موش سیاه و موش قهوه ای ، بچه موش قهوه ای مشاهده نشده است بنابراین

رنگ سیاه بر قهوه ای غالب است .

ب ) ژنوتیپ این صفت در بچه موش (Bb) می باشد بنابراین : از هر چهار فرزند سه تا سیاه ( ) ویکی رنگ

قهوه ای دارد ( ) . Bb × Bb والدین

bBbBگامت ها

bbBb BbBB ژنوتیپ فرزندان

قهوه ای سیاه سیاه سیاه

فعالیت 4-8

1- باتوجه به جدول ( ) دانه زرد و ( ) دانه سبز خواهند بود .

2- ( ) دانه زرد و ( ) دانه سبز خواهند بود .

فعالیت 5-8

1-نیمی از زاده ها گلبرگ سفید و نیم دیگر گلبرگ ارغوانی ناخالص دارد .

2-الف ) (Bb ) و (BB ) و (bb ) و (Bb ) گامت ها

زاده ها ناخالص و غالب می باشد .

ب ) Bb و bb گامت ها

زاده ها ناخالص و غالب می باشند .

ج ) Bb همه ی زاده ها ناخالص می باشند

د ) Bb و bb گامت ها_احتمال آن صفر است .

فعالیت 6-8

1-اتوزومی ، زیرا از پدر و مادری سالم هم دختر و هم پسر بیمار متولد شدند .

2-مغلوب زیرا از پدر و مادری سالم فرزندی بیمار متولد شده است ولی در صفات غالب والدین فرد بیمار بیماری را

می دهند .

3-چون این فرد مبتلا به زالی است و از آنجا که زالی اتوزومی و مغلوب است پس ژنوتیپ این فرد حتماً خالص می باشد .

4-چون فرد B دارای پدری بیمار است بنابراین این فرد خود ناقل بیماری می باشد زیرا الل بیماری را از پدر خود

دریافت کرده است .

احتمال ناخالص بودن فرزندان می باشد .

فعالیت 7-8

دو قلو های هم سان از یک سلول تخم حاصل شده اند بنابراین دارای محتوای وراثتی یکسان هستند . با پرورش آن ها

در محیط های مختلف می توان به اثر محیط بر بروز صفات پی برد .

فعالیت 8-8

1-الف ) (RW ) و (WW )

سفید روشن | سفید

ب ) هر گوساله ای که متولد می شود 50 % احتمای دارد موی قرمز روشن داشته باشد و 50 % احتمای دارد موی آن

سفید شود .

2-الف ) (Ww ) و (ww )

سفید ناخالص | زرد ادامه صفحه ی بعد

چون نیمی از زاده ها صفت مغلوب را نشان می دهند پس گیاه سفید رنگ ناخالص است .

ب ) (WW ) و (Ww ) و (Ww ) و (ww )

سفید خالص |سفید ناخالص|سفید ناخالص| زرد

انتظار می روم 75 % فرزندان فنوتیپ سفید و 25% فنوتیپ زردی دانه را نشان دهد .

*** پاسخ خود آزمایی ها ***

خودآزمایی1-8

1- مندل تعداد گیاهان هر نسل را می شمرد و اعدادی را که بدست می آورد تجزیه و تحلیل می کرد ، این ویژگی ها

توانایی پیش بینی نتایج آزمایشات را برای او میّسر می کرد .

2- نخود فرنگی دارای صفاتی است که فقط دو حالت دارند ، آمیزش دادن گیاهان نخود فرتگی بایکدیگر آسان است ،

کوچک است و پرورش دادن آن آسان است ، زود گل می دهد و دانه های بسیار تولید می کند و هم چنین در محل

زندگی او امکان پرورش آن وجود داشت .

3- والدین : افرادی که در آزمایشات ژنتیکی آزمایش با آن ها شروع می شود .

نسل اول : افراد حاصل از آمیزش و تولید مثل والدین .

نسل دوم : افرادی که از آمیزش جانداران نسل اول و تولید مثل آن ها حاصل می شود .

4- در آزمایش اول مندل از آمیزش دو والد خالص که یک جفت صفت متقابل را نشان می دادند تمام افراد نسل اول

صفات یکی از والدین را نشان دادند و صفت والد دیگر در افرار F1ظاهر نشد در نسل دوم 75 % افراد صفت افراد

F1 را نشان می دادند و 25 % آن ها صفتی را داشتند که در نسل اول بروز نکرده بود ولی در والدین اولیه وجود

داشت .

خودآزمایی2-8

1- این گیاه از نظر ژنوتیپ ناخالص ، و از نظر فنوتیپ غالب است .

2- مو سیاه

3- ناخالص است زیرا دو الل مربوط به صفت رنگ مو در این خرگوش شبیه یکدیگر نمی باشد .

خودآزمایی 3-8

1- (BB ) و (Bb ) و (Bb ) و (bb )

ژنوتیپ های مورد انتظار در فرزندان : (Bb ) و (bb ) و (BB )

فنوتیپ های مورد انتظار در فرزندان 25 % چشم آبی و 75 % چشم قهوه ای .

2- آمیزش آزمون را انجام می دهیم یعنی نخود فرنگی دانه صاف را با نخود فرنگی دانه چروکیده آمیزش دهیم اگر تمام

زاده ها دانه صاف بودند نخود فرنگی والد خالص است ولی اگر نیمی از زاده ها دانه چروکیده شدند نخود فرنگی دانه

صاف مورد نظر ناخالص است .

3- (Cc )(cc )

دارای گودی روی چانه | فاقد گودی روی چانه

احتمال به وجود آمدن فرزند خالص مغلوب است .

خودآزمایی 4-8

1- رنگ چشم ، طول قد ، وزن ، رنگ مو و رنگ پوست

2- از الگو های مندلی پیروی نمی کند - غالب ناقص – حالت مو در انسان که الل مربوط به مجعد شدن مو و الل مربوط

به صاف شدن مو نسبت به هم رابطه ی غالب و مغلوبی ندارند . وافراد ناخالص دارای مو های موج دار هستند .

3- در هم توانی هر دو فنوتیپ با هم ظاهر می شوند ولی در غالب ناقص فنوتیپ غالب حدّ واسط دو حالت خالص ظاهر

می شود .

4- IB و IA نسبت به I غالب هستند امّا نسبت به یکدیگر رابطه ی هم توانی نشان می دهند . در هر فرد دو علل از سه

الل مربوط وجود دارد چنانچه فردی دارای دو الل IB و IA باشد گروه خونی وی AB است ولی IB و IA می توانند

اثر I را بپوشانند . مثلاً ژنوتیپ I و IA فنوتیپ فردی با گروه خونی A و ژنوتیپ I و IB فنوتیپ B را نشان می دهند .

در صورت قرار گرفتن دو الل مغلوب I و I در کنار هم گروه خون فرد O است .

5- خوراک طبیعی سمور ها ماهی خام است ولی اگر به آن ماهی پخته بدهند موی آن سیاه می شود .

6- درمان بسیاری از بیماری های وراثتی بسیار دشوار است بنابر این بهترین راه جلوگیری از تولد فردی با این

بیماری ها مشاوره ی ژنتیک می باشد بنابراین با مشاوره ی قبل از ازدواج و پدر و مادر شدن و با آگاهی دادن به

زوجین می توان آمار تولد افرادی با این بیماری ها را در جامعه کاهش داد .

*** پاسخ تفکر های نقادانه ***

تفکر نقادانه1-8

- در گیاه کدو احتمال دگر لقاحی زباد است بنابراین احتمال به وجود آمدن صفت مغلوب در آزمایش اول مندل و

همچنین تغییر نسبت 3:1 در آزمایش دوم مندل وجود دارد .

تفکر نقادانه2-8

- قانون اول مندل بیان می کند که دو الل مربوط به هر صفت هنگام تشکیل گامت از هم جدا می شوند و این قانون

با مرحله ی آنافاز I میوز مطابقت دارد طبق قانون دوم مندل هنگام تشکیل گامت ها الل های مربوط به هر صفت مستقل

از الل مربوط به صفات دیگر از هم جدا می شوند از آنجا که در روی کروموزوم همتای مختلف الل های مربوط به صفات

متفاوتی وجود دارد و هنگام میوز جدا شدن هر کروموزوم از همتایش تاثیر یا ربطی به جدا شدن کروموزوم های دیگر

ندارد . بنابراین جداشدن الل های یک صفت از یکدیگر ارتباطی به جدا شدن الل های صفات دیگر ندارد .

تفکر نقادانه3-8

- در صفات غالب اتوزومی فرد هتروزیگوت صفت مورد نظر را نشان می دهد بنابر این ناقل نمی باشد .

- در صفات مغلوب اتوزومی فرد ناقل ممکن است دارای والد یا فرزندی با صفت مورد نظر باشد .

- در صفات مغلوب وابسته به X فقط زنان می توانند ناقل (XBXb) باشند بنابراین: این زن ممکن است یک والد سالم

ویک والد بیمار داشته باشد یا این که پدر و مادر او سالم بوده ولی برادرش بیمار باشد .

پاسخ خودآزمايي هاي فصل هشتم-ماده ژنتيك - سوم تجربی

مطالب مشابه :

جواب فعاليت هاي زيست اول دبيرستان

پاسخ خودآزمایی و فعالیت زیست و بهداشت ۲ (سوم)

پاسخ خودآزمايي هاي زبان فارسی سال دوم دبيرستان نیمسال دوم

پاسخ خودآزمايي هاي فصل هشتم-ماده ژنتيك - سوم تجربی

جواب پرسش های کتاب درسی علوم تجربی سال اول راهنمایی فصل 1 تا 7

پاسخ فعاليت و خود آزمايي هاي فصل 11 زيست شناسي و آزمايشگاه2 - سوم تجربي

پاسخ خودآزمايي ها و فعاليت ها و تفكر نقادانه فصل 1 سوم تجربي- ايمني

نمونه سوال امتحانی علوم زیستی سال اول- نوبت اول