همه چیز در باره پرورش کرم خاکی زباله خوار و تولید ورمی کمپوست
مقدمه
فیزیولوژی کرم خاکی
تقسیم شدن کرم خاکی
کرم خاکی:
این جانور نه می بیند و نه می شنود . آن ها از روشنایی روز مخفی می شوند .
بنابراین این جانوران گوش و چشمی ونیز پایی برای راه رفتن ندارند . آن ها
در هر گونه خاک کشاورزی کار می کنند.
کرم خاکی چیست ؟
کرم های خاکی جانورانی هستند که دارای بدنی نرم می باشند. آنها استخوان
ندارند و معمولا دراز وپوستی هستند. کرم ها از تنوع زیادی برخوردارند.نوعی
از کرم ها بنام کرم کدو در درون بدن دیگر جانوران زندگی می کنند. برخی از
کرم ها تنها در دریا زندگی می کنند.اما کرم هایی که ما با آنها آشنا تر
هستیم، کرم های خاکی نامیده می شوند. آنها در زمین می خزند. موضوع مورد بحث
ما کرم خاکی است. کرم های خاکی در هر جایی یافت می شوند و طول آن ها از
1اینچ (3سانتیمتر) تابیشتر از 3متر می تواند باشد.چنانکه قدی به اندازه ی
یک حلقه ی بسکتبال را دا را هستند. رنگ آن ها بیشتر به صورت قهوه ای یا
صورتی تیره است.
بدن کرم خاکی :
بدن کرم های خاکی به بند هایی تقسیم شده است . حلقه هایی که دور بدنشان
وجود دارد ، در حقیقت بند های ماهیچه ای آن ها است . این کرم ها با توجه به
نداشتن هرگونه پایی باسرعت شگفت انگیزی حرکت می کنند . تارهای زبری بدنشان
را می پوشاند که "سته ی" خوانده می شود. این تارها به آنها کمک می کند تا
در اطراف خود حرکت کنند. تارها به کندن خاک های اطراف کرم کمک کرده و باعث
کشش آنها در خاک می گردد، مانند راه رفتن با کفش کتانی.
"تارها می تواند بوسیله عضلات منقبض کننده در هر جهت حرکت کرده امتداد یابد و یا عقب کشیده شود.
تارها در موقعی که کرم در سوراخش قرار دارد و یا روی زمین حرکت می کند مانند گیره یا میخ عمل می نماید.
کرم های خاکی هوای کمی را که در بین ذرات خاک به دست می آورند، تنفس می
کنند. عمل تنفس از طریق پوست بدنشان صورت می گیرد. چرا شما هنگام قدم زدن
در یک روز بارانی کرم های خاکی را در پیاده روها مشاهده می کنید؟
کرم های خاکی چه می کنند؟
کرم های خاکی بیشتر اوقات خود را در زیر زمین سپری می کنند. آن ها در خاک
زندگی می کنند، که این بخش زیادی از حیات و مرگ موجودات را در برمی گیرد.
معمولاً کرم های خاکی نزدیک سطح زمین زندگی می کنند. هنگامی که هوا خیلی
گرم یا بسیار سرد می گردد، آنها به نقاط عمیق تر می روند. این عمل آنها را
از سرما و گرما حفظ می کند. کرم های خاکی از روشنایی روز دوری می کنند. این
موجودات تنها در هنگام شب به سطح زمین می آیند تا تغذیه کنند و یا از
فضولاتی که ممکن است با خود دارند رهایی یابند. آنها فقط زمانی در هنگام
روز به سطح خاک می آیند که سوراخ هایشان دچار آبگرفتگی شود.
همچنان که یک کرم خاکی عمل حفر کردن را در خاک انجام می دهد، برخی از نمونه
های آن را می خورد. که این نیز اغلب خاک هایی را در بر می گیرد که مواد
گیاهی از بین رفته را در خود دارد. کرم خاکی می تواند این مواد گیاهی را
تغذیه کند. آنچه که این موجود خاک زی در پشت سر خود بر جای می گذارد، اغلب
خاک بسیار خوبی برای رشد گیاهان می باشد.
آیا کرم های خاکی مفید هستند؟
ما معمولاً به کرم های خاکی توجه نمی کنیم، اما آنها برای خاک هایی که ما
به مصرف می رسانیم بسیار مهم می باشند. همچنان که این موجودات در خاک های
زیر زمین حرکت می کنند، باعث انتقال و مخلوط شدن هوا با خاک می گردند. این
هوا رشد گیاهان موجود در خاک را آسان تر می سازد. کرم های خاکی به پوسیدن
مواد در خاک کمک کرده و برای بسیاری از جانوران غذا فراهم می کنند. اگر شما
تا به حال ماهیگیری کرده باشید، احتمالاً دیده اید که ماهی ها در جستجوی
کرم ها می باشند. و یا شاید تا به حال مشاهده کرده اید که یک سینه سرخ
چگونه یک کرم خاکی را از زمین بیرون می کشد.
پراکندگی کرم های خاکی:
کرم های خاکی در بیشتر خشکی های کره ی زمین، جزایر، اقیانوس ها و نواحی مجاور قطب شمال زندگی می کنند.
با تشکر از دکتر طلعت حبیبی
شکار ، تکثیر و پرورش کرم خاکی
پیشگفتار
کرم خاکی یکی از غذاهای زنده با پروتئین مناسب است که بسیاری از ماهیان آبزی دانی با دیدن آن خوشحال می شوند .
همچنین حتما شنیده اید که ماهیان ، صید قلابی می شوند که طعمه آن کرم باشد !
از این گذشته کرم خاکی یکی از قدیمی ترین غذاهای زنده مورد استفاده آبزیان است .
گزارشهایی وجود دارد که استفاده از کرم خاکی در غذای بسیاری از ماهیان در زمان تولید مثل ، باعث موفقیت تکثیر ماهی می شود .
گفتنی ها در مورد کرم خاکی بسیار زیاد است ولی من به همین مقدار بسنده می کنم .
در این نوشته روش شکار(صید) و پرورش و تکثیر کرم خاکی را آنگونه که در منزل انجام پذیر باشد را برایتان بازگو می کنم .
بخوانید :
سیستماتیک کرم خاکی
پیش از هر چیز باید بگویم که واژه کرم خاکی اصولا یک عنوان عمومی است .
به بیان دیگر به هر کرمی که در خاک زیست کند کرم خاکی می گویند .
اما کرم خاکی معمولی قرمز رنگی که در باغچه ها یافت می شود و احتمالن چند
عکسی از آن را در کتاب های علوم دوره دبستان یا راهنمایی دیده اید ، دارای
نام علمی Lumbricus terrestris می باشد
کرم خاکی معمولی یا لومبریکوس ترس تریس ، در فایلوم یا شاخه Annelida (آنلیدا) یا کرمهای حلقوی جای دارد .
گفتنش خالی از لطف نیست که واژه Annelus در لاتین به معنی حلقه کوچک است .
کرم خاکی معمولی در زیر رده الیگوکتا یا کم تاران دسته بندی می شود .
کرم های این زیر رده در هر حلقه تعداد کمی تار دارند .
رده بندی کرم خاکی را در جدول زیر می آورم :
Kingdom:
Animalia
Phylum:
Annelida
Class:
Clitellata
Subclass:
Oligochaeta
Order:
Haplotaxida
Family:
Lumbricidae
Genus:
Lumbricus
Species:
L. terrestris
نام عمومی کرم خاکی
همان طور که همه شما می دانید نام عمومی کرم خاکی ، کرم خاکی است .
چرا ؟
چون در خاک به سر می برد . به همین سادگی .
در انگلستان به آن Common Earthworm (کرم خاکی معمولی) و Earthworm (کرم خاکی) می گویند .
در آمریکای شمالی و نیوزیلند آن را Night crawlers (کرم شب خز ) می نامند .
در کانادا به آن dew-worm (کرم شبنم ؟ ) گفته می شود .
این کرم همچنین دارای نامهایی چون : Rain worm (کرم باران) ، Night
walkers (کرم شب گرد ) ، Angle worm (کرم قلاب) ، Fishing worm (کرم ماهی
گیری) ، Garden worm (کرم باغچه) ، Ground worm (کرم زمین) ، Red worm
(کرم قرمز) ، lob worm و ... می گویند .
ریخت و کالبد شناسی کرم خاکی
بدن کرم خاکی استوانه ای و در دو انتها نازک است .
سطح شکمی پهن و رنگ پریده است ولی سطح پشتی تیره تر است .
بدن یک کرم بالغ از 80 تا 100 حلقه تشکیل شده .
هرچند که کرم خاکی سر چندان مشخصی ندارد ، دهان آن در حلقه اول قرار دارد .
مخرج کرم خاکی بیضی شکل و به طور عمودی در حلقه آخر قرار دارد .
در هر حلقه از بدن کرم به جز حلقه اول و حلقه آخر ، 4 جفت تار موی ابریشم
مانند وجود دارد . هر تار عبارت از یک میله کیتینی نوک تیز است که در یک
کیسه اپیدرمی مخصوص واقع در درون دیواره بدن جای گرفته است .
کرم می تواند به وسیله ماهیچه های منقبض کننده ، تار را در هر جهت حرکت داده و یا جلو و عقب بکشد .
این تارها در زمانی که کرم در سوراخش قرار دارد و یا روی زمین حرکت می کند مانند گیره یا میخ عمل می نماید .
دستگاه گوارش کرم خاکی از قسمت های زیر تشکیل گردیده :
1 – دهان و حفره دهانی که در حلقه های 1 تا 3 امتداد دارد .
2 – حلق که در حلقه های 4 و 5 است و باعث نرم شدن غذا می شود .
3 – مری که در حلقه های 6 تا 14 کشیده شده و دارای سه جفت غده های آهکی برای خنثی نمودن اسیدهای آلی موجود در غذای خورده شده است .
4 – چینه دان بزرگ با دیواره نازک که وظیفه ذخیره غذا را دارد .
5 – سنگدان در حلقه های 17 تا 18 بوده و دارای دیواره های عضلانی ضخیم و
محکم با لایه داخلی از کوتیکول است . غذای انبار شده در چینه دان به کمک
سنگ ریزه های موجود در سنگ دان عضلانی تکه تکه و خرد می شود .
6 – روده که تا مخرج ادامه دارد و جایگاه جذب مواد گوارش یافته است .
7 – مخرج .
شبیه ساز بسیار زیبای غذاخوردن کرم خاکی
دستگاه گوارش کرم خاکی دارای آنزیم های پپسین ، تریپسین ، لیپاز ، سلولاز و
آمیلاز است .شرح گردش خون کرم ربطی به مطلب این نوشته ندارد فقط باید گفت
که 5 رگ اصلی ممتد در طول بدن و 5 جفت قلب در حلقه های 7 تا 11 این کرم
دیده می شود .
در این گونه معمولا روی حلقه های31 تا 37 بر آمدگی غده ای مشخصی به نام کمربند تناسلی Clitellum ( کلایتلوم) دیده می شود .
کمربند تناسلی ماده سازنده پیله یا موکوس مخصوص را که محتوی تخم است ترشح می کند .
گزارش شده که خشکسالی باعث می شود که کرم خاکی کمربند تناسلیش را از دست بدهد که البته پس از مناسب شدن شرایط دوباره رشد خواهد کرد .
همچنین گویا کرمهای بسیار پیر هم کمربند تاسلی خود را از دست می دهند .
طول عمر کرم خاکی را از یک تا 8 سال برآورد کرده اند .
گفته می شود که بخشهایی از بدن کرم خاکی قدرت ترمیم داشته و در صورت تخریب شدن دوباره رشد می کنند .
شکار کرم خاکی
برای پرورش و تکثیر کرم خاکی ابتدا باید آن را جمع آوری یا شکار(صید) نمود .
یکی از راه های جمع آوری کرم خاکی ، گرفتن چند عدد کرم درشت و مولد از
فروشگاه های فروش طعمه زنده برای ماهی گیری یا یکی از دوستان است .
جمع آوری کرم خاکی از محیط طبیعی معمولا در شب های بهار موفق تر است .
این کرمها در شب از سوراخ های خود خارج می شوند و به گردش می پردازند .
برای همین به آنها شب خز یا شب گرد می گویند .
با داشتن یک چراغ قوه و با رعایت سکوت می توان شب هنگام ، کرمها را در باغچه ، بر روی زمین یا در لایه های نزدیک به سطح جستجو کرد .
شانس این عمل به ویژه زمانی که در هنگام غروب به گیاهان باغ خود آب داده باشید دوچندان می شود .
یادتان باشد نور قوی و ارتعاش زیاد باعث فراری دادن کرمها می شود .
اگر چراغ قوه تان دارای نور قوی یا زننده ای است می توانید روی آن را با کاغذ های مات بپوشانید تا از تابش نورش بکاهید .
همچنین مشخص شده که کرم های خاکی نسبت به نور قرمز بی توجه هستند .
پس می توانید از فیلتر های نور قرمز استفاده کنید .
خوب ! اگر نمی خواهید شب های خود را با جستجوی کرم خاکی به هدر بدهید چاره ای جز صید این کرم ندارید .
یادتان باشد که فصل بهار بهترین فصل شکار کرم خاکی (و بسیاری از جانوران) است .
1- ساده ترین روش این است که بخشی از زمینی را که می دانیم دارای کرم خاکی
است را آب ببندیم . پس از کم و بیش 15 دقیقه کرم ها به سطح زمین می آیند .
این کار معمولا به هنگام غروب جواب بهتری می دهد چون به علت خنکی هوا کرمها
در لایه های نزدیک سطح به سر می برند و با خیس شدن زمین ، سریع تر بیرون
می آیند .
2 – در این روش زمینی که دارای کرم خاکی است را مرطوب می کنند و سپس یک
پارچه متقال پهن می کنند و تفاله چایی روی پارچه می ریزند . کرمها پس از
مدتی روی پارچه جمع می شوند .
3 – در این روش آب را با غلظت 55/0 % فرمالین مخلوط کرده و روی زمین می ریزیم .
بوی فرمالین سبب می شود که کرمها زودتر از زمین خارج شوند .
4 – در این روش زمین را مرطوب می کنیم سپس یک تکه چوب نسبتا کلفت (الوار)
را در خاک نرم زمین فرو می کنیم و به آن ضربه می زنیم یا مثلا آن را اره می
کنیم . در اثر این ارتعاشات ، کرمها از مخفی گاه خود خارج می شوند .
5 – در این روش که در اصل صید الکتریکی کرم خاکی است ، از یک میله فولادی
به قطر 5 میلی متر و با دسته عایق استفاده می کنیم . این میله باید به برق
با ولتاژ 220 و شدت جریان 3 – 5 آمپر وصل شود . سپس میله را در زمینی که
مرطوب است فرو می کنیم . با اتصال جریان ، کرم ها از خاک بیرون می آیند .
سالهاست که در دنیا دستگاه های برقی متنوعی برای صید کرم خاکی به بازار
وارد شده اند که برخی از آنها با باطری – مثل باطری ماشین – کار می کنند
(یک نمونه از آنها در ابتدای فیلم سینمایی گودزیلا نشان داده شده ) .
پرورش کرم خاکی
به طور کلی برای پرورش کرم خاکی نیاز به وسایل زیر است :
1- جعبه نگهداری کرم خاکی :
این جعبه (کرم دانی) بستگی به اهداف پرورش دهنده دارد . از یک جعبه کفش تا
مخازن بزرگ پلاستیکی (یا سیمانی ) برای نگهداری کرمها استفاده می شود .
معمولا از جعبه هایی با ابعاد 30*30*90 استفاده می شود .
بیشینه خاک درون این جعبه ها 15 تا 20 سانتی متر است زیرا در غیر این صورت کرمها از جعبه خارج می شوند .
جعبه باید دارای در پوش باشد تا هم مانع نفوذ نور شود و هم از کاهش رطوبت خاک جلو گیری کند .
اگر از جعبه های پلاستیکی استفاده می کنید ، سوراخی برای خروج آب اضافی در
مواقع لازم و همچنین سوراخی برای جریان هوا در آن ایجاد کنید .
جعبه های چوبی معمولا این مشکل را ندارند ولی بهتر است که قبل از خاک ریزی ،
دیواره های آن را با پارافین یا موم در مقابل هدر رفتن رطوبت ، عایق کنید .
جعبه باید در جایی قرار بگیرد که رطوبت و دمای آن قابل کنترل باشد .
تا جایی که ممکن است باید از تابش مستقیم نور مهر به کرم دانی جلوگیری نمود .
نور شدید ، سرمای زیاد ، ضربه و ارتعاش ، کاهش رطوبت و .. از عواملی است که کرمها را وادار می کند که به عمق خاک بروند .
از لحاظ تراکم در هر متر مربع می توان حدود 100 عدد کرم خاکی را جا داد .
برخی منابع نیز عدد وزنی نیم تا یک کیلو گرم کرم خاکی در هر متر مربع را ذکر می کنند.
2- بستر پرورش کرم خاکی:
معمولا بهترین گزینه برای یک تولید خانگی ، مخلوط خاک برگ و شن ریز است .
گاهی از مخلوط خاک و شن و برگ درختان اشاره می شود که تکرار همان جمله بالاست.
آنچه مسلم است مقدار رس در این بستر پرورشی یا Bed باید در کمترین مقدار ممکن باشد .
به بیان دیگر ؛ هرگز از رس استفاده نکنید !
خاک مورد استفاده باید نرم باشد تا کرم ها به آسانی بتوانند در آن رفت و آمد کنند و هوا نیز بتواند به سادگی به آن نفوذ کند .
برای تهیه چنین خاکی ، آن را الک می کنند .
یکی از نکات کلیدی در پرورش کرم خاکی ، مرطوب نگهداشتن خاک است .
فراموش نکنید که اگر بیش از اندازه آب بکار ببرید ، کرم ها خفه می شوند .
می توانید از افشانه ها یا آب پاش ها برای مرطوب نگهداشتن خاک استفاده کنید .
3- رطوبت خاک :
رطوبت خاک باید حدود 25 تا 30 % باشد .
رطوبت بیش از 35% و کمتر از 13% باعث توقف تخم گذاری کرمها می شود .
p.H خاک هم در حد طبیعی و خنثی (6/5 تا 3/8 ) است .
بیشتر منابع اروپایی دمای مناسب پرورش کرم خاکی را 18 درجه سانتی گراد
اعلام کرده اند اما اینجانب تا 26 درجه سانتی گراد هم بدون مشکل پرورش داده
ام .
4- تغذیه کرم خاکی :
گزارش شده که با خاک برگ و شن به تنهایی می توان برای چند ماه کرم ها را
زنده نگه داشت . زیرا کرم ها مواد قابل استفاده خاک برگ را جذب می کنند .
کرم ها می توانند تقریبا از دور ریز آشپز خانه ای تمامی سبزیجات تغذیه کنند .
تکه های هندوانه ، تکه های پرتقال یا سایر مرکبات ، برگ های خارجی کلم یا
کاهو ، تفاله چایی ، تکه های سیب زمینی پخته و سیب درختی ، چغندر ، هویج و
لوبیا پخته و ... حتی پوسته تخم مرغ !
تمامی گیاهان و سبزیجات را می توان پس از حدود 35 دقیقه پختن به عنوان غذا به کرمها پیشکش نمود .
همچنین می توانید چند نوع گیاه و مواد مختلف را پخته و با هم مخلوط کنید و غذایی تر کیبی به کرمهای خاکی بدهید .
به عنوان سایر مواد غذایی می توان از انواع کودهای حیوانی (مثلا کود گاوی
یا گوسفندی ) ، نان (بربری) خیس شده ، سویا ، آرد و مخمر نیز سود جست .
یکی از بهترین غذا ها استفاده از غذای ماهی (پولکی یا پلت) مرطوب شده است .
نباید به کرمها زیاد غذا داد زیرا نخست اینکه غذای اضافی در خاک مانده و
گند می کند و ضمن رشد قارچها ممکن است باعث ایجاد بوی بد هم بشود و اگر
جعبه شما در باغچه باشد همین بو ممکن است باعث گرد آمدن بسیاری حیوانات
بدجنس مثل زنبور ها و موش ها به آن دوروبر شود .
به خصوص از دادن گوشت به کرمهای خاکی باید پرهیز نمود زیرا هم مورد تغذیه کرم قرار نمی گیرد و هم بوی گند بیشتری تولید می کند .
دلیل دیگر که تربیتی است اینکه غذادادن زیاد باعث می شود کرم هایتان لوس بشوند.
برای دادن غذا به کرمها شیار هایی در میان خاک جعبه ایجاد و غذا را به داخل آن شیار ها می ریزند .
اگر غذایتان پخته و مانند پوره شده است می توانید از وسایل مخصوصی که با آنها خامه را روی کیک می ریزند استفاده کنید .
پس از این حتما باید روی غذا را با خاک پوشاند تا دیر تر فاسد شود .
کرم ها طی مدت 3 تا 4 روز دور غذا جمع می شوند و شروع به خوردن می کنند .
جفت گیری و تولید مثل کرم خاکی
کرم های خاکی جاندارانی Hermaphrodit (یعنی الهه دو شاخه) یا نرماده هستند .
یعنی هر جاندار در بدن خود هم گامت نر (اسپرم) تولید می کند و هم گامت ماده (تخمک) .
از طرف دیگر اسپرم های یک کرم خاکی ، نمی تواند تخمک های خودش را بارور کند و برای باروری به فرد دیگری از گونه خود نیاز دارد .
برای همین به کرمهای خاکی از لحاظ تولید مثلی ، هرم آفرودیت دیگر لقاح یا نر ماده دگر بارور گفته می شود .
در سطح بدن کرم خاکی سوراخ هایی به غیر از دهان و مخرج وجود دارد که برخی از آنها در تولید مثل نقش دارند .
- چهار سوراخ کوچک مربوط به جایگاه اسپرمی یا جام نطفه ای که به طور جانبی در شیارهای میان حلقه 9-10 و 10-11 واقع است .
- سوراخهای تخم بر یا اوویدوکت به صورت زوج در سطح شکمی در حلقه 14 .
- سوراخهای مجاری اسپرمی زوج با لبه های متورم در سطح شکمی حلقه 15 .
همچنین هر کرم خاکی 2 جفت بیضه (کوچک و بزرگ) و یک جفت تخمدان دارد .
کرمهای خاکی در قسمت بیشتر سال تولید مثل می کنند ولی حداکثر فعالیت تکثیری آنها در هوای گرم و مرطوب است .
جفت گیری معمولا در شب صورت گرفته و به 2 یا 3 ساعت وقت نیازمند است .
دو کرم خاکی از سوراخ خود خارج شده و سطح شکمی قدامیشان را نزدیک هم می
آورند به طوری که امتداد قرار گیری سر در آنها در جهت مخالف هم قرار داشته
باشد .
یعنی اگر سر یک کرم به سمت مشرق است ، سر کرمی که می خواهد با او جفت گیری کند به سمت مغرب خواهد بود .
در این زمان ، کمربند تناسلی (حلقه 31 تا 37 ) هر کرم به حلقه های 7 تا 12 دیگری محکم می چسبد .
سپس هر کرم لوله گلی به دور خودش تولید می کند که حلقه های 9 تا 36 را می پوشاند .
سپس هر کرم از طریق یک جفت شیار اسپرمی که از حلقه 15 تا کمربند تناسلی کشیده می شود به کرم دیگر اسپرم منتقل می کند .
بعد از این کرم ها از هم جدا می شوند .
بعدا هر کرم پیله های (cocoons) محتوی تخم تولید می کند .
اندازه پیله ها در کرم خاکی معمولی 7 تا 5 میلی متر است و هر کدام دارای چندین تخم است که گویا فقط یکی از آنها به ثمر می رسد .
پیله ها به شکل قطره اشک و به رنگ نارنجی یا قهوه ای هستند .
معمولا 3 هفته تا یک ماه طول می کشد تا تخم به کرم تبدیل شود و این مدت وابسته به دما و رطوبت است .
همچنین حدودا 2 ماه طول می کشد تا کرم ها بالغ شوند .پس از این مدت زمان برداشت کرم ها رسیده است .
برداشت کرم خاکی
یک روش پیچیده برداشت کرم این است که خاک مو جود در جعبه ها را در یک ظرف
فلزی بریزیم ، سپس از بالا به سطح خاک نور بتابانیم و حرارت بدهیم ( دما
نباید بیش از 25 تا 29 درجه باشد زیرا تخم ها را از بین می برد) و از طرف
دیگر زیر ظرف را سرد کنیم .
از آنجا که کرم ها از نور و گرمای زیاد فراری هستند به سمت ته ظرف آهنی می روند .
خاک رویی را بر می داریم و کرم ها را که در ته ظرف جمع شده اند را جدا می کنیم .
این کار را چند بار با خاک هر جعبه تکرار می کنیم تا مطمئن شویم که بیشتر کرمها را گرفته ایم .
روش دوم این است که آستینها را بالا زده و از الک برای جدا کردن کرم از خاک استفاده کنیم . به همین سادگی .
نکته بسیار مهم در این قسمت این است که خاک اضافه را نباید دور ریخت زیرا
پر از تخم و نوزاد کرم خاکی است و بهترین بستر برای شروع پرورش دوباره است !
فرآوری کرم خاکی
برای عمل آوری کرم های برداشت شده می توان چند پیشنهاد را مطرح نمود :
1 – یک راه این است که کرم ها را تمیز کرده و بشوییم و در لای پارچه تمیزی
در دمای 3 تا 4 درجه (یخچال) نگهداری کنیم تا متابولیسم آنها پایین بیاید .
با این کار می توان کرمها را چند روزی تازه و زنده نگه داشت و به صورت درسته یا تکه شده به ماهیان خوراند .
2 – روش دیگر این است که کرمها را تکه کنیم و خشک کنیم . مثل گاماروس که
در بازار است . (موجودات کوچک و میگو مانند که به رنگ قهوه ای روشن در
پلاستیکهای کوچک به فروش می رسد ) .
3 – روش بعدی انجماد و خشک کردن کرمهاست . مانند همان کاری که با توبیفکس می کنند .
4 – این روش که محصول آن بسیار با ارزش است تولید آرد کرم خاکی نام دارد .
در این روش باید کرم ها را خشک و سپس آسیاب نمود .
5 – روش آخر ؛ غنی سازی کرم خاکی زنده با آنتی بیوتیکها و مواد مفید دیگر
است که خودم روی طرح غنی سازی کرم خاکی با امگا 3 کار می کنم .
و ...
نکات این نوشته :
1 - اگر دانش آموخته (فارغ التحصیل) بیکار هستید و سرمایه ای دارید ، بروید
چند رفیق یک رنگ به عنوان شریک پیدا کنید و یک شرکت ثبت بکنید و اسمش را
بگذارید شرکت سهامی خاص "کرمیران " که در اصل همان "کرم ایران" است و دست
به تولید کرم زنده و آرد کرم و غذای آکوآریوم بزنید .
وقتی ثروتمند شدید یادی هم از من بکنید .
البته حق این کار شدیدا محفوظ است .
2 – اگر در پرورش همه اصول را رعایت کنید ولی به خاکتان شن یا سنگریزه اضافه نکنید ، شکست می خورید . فکر می کنید چرا ؟
با تشکر فراوان از استاد ارجمند آقای فرید امامی لنگرودی
http://abzidan.persianblog.ir
كارگاه آموزشي پرورش كرم خاكي
« بيش از 30 درصد جيره غذايي آبزيان را منابع حيواني تشكيل مي‌دهند و كرم خاكي مي‌تواند جايگزين مناسبي براي پودرماهي باشد.»
دكتر مفتح ـ مدير تغذيه و توليدي غذاي زنده سازمان شيلات كشور ـ در جمع
شركت‌كنندگان كارگاه آموزشي پرورش كرم خاكي گفت:« در سال 2002 ميلادي
ميانگين پودر ماهي توليد شده براي استفاده در جيره آبزيان در دنيا شش
ميليون تن بوده كه اين ميزان در سال 2003 به 3/5 ميليون تن رسيده است.»
وي افزود:« منابع داخلي پودرماهي رو به كاهش بوده و اين نيازمند نشان‌دهنده آن است كه منابع حيواني را جايگزين آن كنيم.»
مفتح خاطرنشان كرد:« كرم خاكي يك منبع حيواني بسيار مناسب بوده كه تركيب
اسيدآمينه‌اي آن به همراه قابليت هضم آسان آن از سوي آبزيان، خواهد توانست
جيره مناسبي براي تغذيه آبزيان قرار گيرد.»
مفتح به توانايي جايگزيني كرم خاكي بجاي كرم سفيد در تغذيه ماهيان خاوياري
اشاره كرد و افزود:« هر كيلو كرم سفيد 50 هزار ريال هزينه دارد در صورتي كه
هزينه مربوط به توليد كرم خاكي به مراتب كمتر از اين مبلغ است.»
وي خاطرنشان كرد:« استفاده از كرم خاكي به جاي كرم سفيد، هزينه توليد ماهيان خاوياري را تا شش برابر كاهش مي‌دهد.»
مدير تغذيه و توليد غذاي زنده شيلات كشور پيش‌بيني كرد:« در سال آينده 60 ميليون قطعه ماهي خاوياري به درياي خزر ريخته شود.»
وي در پايان سرانه مصرف آبزيان در كشور را شش كيلوگرم ذكر كرد و گفت:« اين ميزان در جهان 13 كيلوگرم است
کرم خاکی ،غذایی با پروتئین زیاد
مطلب زیر گزارشی از تحقیق خانم لیلا صفر خانلو،(ورودی 76 شیلات دانشکده
علوم فنون )،و در حال حاضر دانشجوی دکترا،هستش که علیرغم اینکه زیاد جدید
نیست به دلیل به درد بخور بودن اینجا گذاشتم:
با توجه به ازدیاد جمعیت و نیاز مردم به مواد پروتئینی سالم ، تولید و
پرورش آبزیان ، نقش اساسی در تامین نیازهای مردم و تقویت بنیه اقتصادی
روستاییان و کشاورزان دارد.
در این میان تغذیه آبزیان با کرم خاکی به عنوان ماده غذایی دارای پروتئین
زیاد باعث افزایش کیفیت محصولات دریایی شده و نیاز کشور به واردات آرد ماهی
را کاهش می دهد. کرم خاکی متعلق به شاخه کرمهای حلقوی بوده و جزو موجوداتی
است که ارزش غذایی قابل توجهی دارد.
کرم خاکی دارای پراکنش وسیع جهانی بوده و حتی در مناطق قطبی یافت می شود.
تاکنون 3100گونه کرم خاکی در سراسر جهان شناسایی شده که بزرگترین آنها بیش
از یک متر طول دارد.
از این گونه برای اولین بار در قرن 18میلادی برای تغذیه دام و طیور و
ماهیگیری استفاده شد؛ اما امروزه کاربرد کرم خاکی ، گسترش زیاد یافته است؛
به طوری که علاوه بر طعمه در صید تفریحی ، به عنوان کود برای بهبود و اصلاح
زمینهای نامرغوب، تهیه ورمی کمپوست ، تهیه کود مایع و بازیافت زباله ،
تغذیه آبزیان و حتی تهیه مواد بهداشتی و دارویی به کار برده می شود.
ارزش غذایی کرم خاکی به علت بالا بودن مقدار پروتئین آن است که معمولا 45تا
70درصد وزن ماده خشک کرمها را تشکیل می دهد. این مساله باعث شده است نام
کرم خاکی علاوه بر فهرست غذای ماهیان ، در فهرست غذایی انسان هم قرار
بگیرد.
بسیاری از کشورهای آفریقایی و آسیای میانه از گونه ای کرم خاکی در رژیم
غذایی خود بهره می برند. آنها این گونه را به خاطر خاصیت دارویی و انرژی
بالای آن ، همراه با روغن زیتون مصرف می کنند.
امروزه در تغذیه مرحله لاروی آبزیان ، تمایل به استفاده از غذای زنده وجود
دارد؛ زیرا در بسیاری از موارد، دانش بشری هنوز قادر به تامین مصنوعی کلیه
نیازهای غذایی لارو نبوده و پوشش این نیاز با غذای زنده راه حل مطلوب و
مطمئنی است.
از ویژگی های مهم غذاهای زنده ، مشابهت ترکیبات آنها با نیازهای غذایی
آبزیان است که از مهمترین این ترکیبات می توان به پروتئین اشاره کرد. انواع
جلبک ، کرم ، دافنس ، روتیفر، آرتمیا و گاماروس به عنوان غذای زنده
استفاده زیادی در تغذیه آبزیان دارند، اما مهمترین غذای زنده مصرفی کرم
خاکی است که درصد پروتئین آن بیش از سایر گونه هاست.
لیلا صفرخانلو کارشناس شیلات و محقق پرورش کرم خاکی در غذای آبزیان که
تحقیقات خود را از طریق آنالیز لاشه کرمهای پرورش یافته در کودهای گاوی و
خاک باغی انجام داده است ، می گوید: گونه های ایرانی کرم خاکی در مقایسه با
سایر گونه های خارجی درصد پروتئین بالاتری دارند و می توانند جایگزین
مناسبی برای آرد ماهی باشند.
وی معتقد است ، استفاده از این گونه به جای آرد ماهی علاوه بر افزایش درصد
رشد و کیفیت گوشت آبزیان ، از نظر اقتصادی نیز باصرفه تر است و تولید آن
نیاز کشور به واردات آرد ماهی را که از زمان هجوم شانه دار ژله ای به دریای
خزر و کاهش کیلکا به عنوان ماده اصلی آرد ماهی و افزایش قیمت آرد ماهی و
واردات آن را به همراه داشته است ، کاهش می دهد.
به گفته این کارشناس شیلات ، حتی می توان از طریق گنجاندن این کرم در رژیم
غذایی لارو مهمترین ماهی تجاری ایران ، یعنی ماهی سفید که تعداد آن در حال
حاضر در دریای خزر کاهش یافته است ، گونه را تقویت کرده و قابلیت تحمل
استرس های محیطی آن را پس از رهاسازی در دریا، افزایش داد.
راه اندازي سايت توليد ورمي‌كمپوست Vermicompost و بيومس كرم Eisenia foetida
کرم خاكي Eisenia foetida از گونه کرم های تجاری، شناخته شده است. این گونه
به دلیل مصرف بالای مواد آلی و تولید ورمی کمپوست Vermicompost ، سرعت
زیاد تکثیر و پرورش، میران بالای پروتئین موجود در جسم خود مورد توجه مراکز
تجاری و صنعتی دنیا قرار دارد.
امروزه با اطلاعاتي كه از اين جانور بدست آمده است كاربردهاي فراواني در
رشته‌هاي مختلف علوم (مانند كشاورزي، شيلات، دامپروري، صنعت، محيط زيست و
انرژي) بـراي آن تعريف شده و يا به‌عبارت ديگر در بسياري از علوم شناخته
شده است.
پرورش كرم‌هاي خاكي در حال حاضر به‌صورت يك صنعت پررونق در آمده و لذا اين
حرفه امروزه در جهان طرفداران بسياري دارد، به‌كارگيري اين جانور ارزشمند
در صنايع مختلف مشاغلي را ايجاد نموده‌است كه هيچ‌كدام از آنها در كشور ما
شناخته شده نيست.
شركت موادآلي كيان‌پارس جهت راه اندازي سايت توليد ورمي‌كمپوست Vermicompost و بيومس كرم خاكي Eisenia Foetida خدمات ارائه مي‌دهد.
تبدیل زباله به کود توسط کرم خاکی!
خبر راه اندازی و افتتاح كارخانه تبدیل زباله به كود (كمپوست) توسط شهرداری
تهران با پول نفت یا بیت المال مایه مباهات، مسرت و شادمانی هر شهروندی
اعم از تهرانی، ایرانی و یا جهانی است.
ضمن اینكه توجه و اقدام شهرداری در این راستا نباید كوچك شمرده شود، بلكه
این اقدام شایسته باید ارزش-گذاری و ارج نهاده شود. لكن پیشنهاد می گردد با
توجه به مدارك، مستندات، تجربیات علمی و عملی خارجی و داخلی موجود، به
همراه و به موازات توسعه كارخانه های مذكور از طریق نعمات طبیعی خداوند
متعال نیز تبدیل زباله به كود(كرمی كمپوست) هم توجه گردد.
تبدیل زباله به كود (كرمی كمپوست) چگونه انجام می شود؟
خداوند بیش از 3200 نوع کرم خاکی آفریده است که دو نوع آن با مابقی تفاوت
دارد، مابقی با تولید مثل سالی یك بار، مبادرت به شخم زدن و جابجایی خاك
میكنند ولیكن دو نوع دیگر با ویژگی خاصی نجات دهنده محیط زیست انسانها و
تامین کننده غذای سالم آنها هستند، یکی از این دو نوع كرم، كرم خاكی
آیزینیا فوتیدا (Eisenia foetida)است كه در زبان فارسی به «كرم قرمز خاكی
حلقوی بارانی» و در سطح بین المللی به «كرم قرمز كالیفرنیایی» Red Worm)
(California معروف است.
این کرم با تولید مثل هر هفته، با ویژگی داشتن 70 درصد پروتئین در مقایسه
با 22 درصد پروتئین گوشت قرمز یعنی بیش از سه برابر و همچنین دارای امگا 3
نیز می باشد. علاوه بر این فضولات این كرم كودی بنام كرمی كمپوست با خواص
منحصر بفردی است كه در ادامه خواص آن ارائه خواهد شد. این كرم در سال 1942
میلادی شناسایی شده است و از سال 1979 میلادی با آن كسب و كار می شود.
مصارف کرم: در سطح كشورهای توسعه یافته از این كرم بدلیل داشتن پروتئین 70 درصدی در موارد زیر استفاده می شود:
1- مصرف پروتئینی انسانی: در سایر کشورها از جمله در كشور آمریكا غذای
مصرفی مردم است (از گرانترین غذاهای فروشگاه های زنجیره ای مک دونالد)، با
توجه به فرهنگ ما استفاده از آن فعلا امكان پذیر نمی باشد. (خود كرم به
عنوان پروتئین)
2- مصرف پروتئینی حیوانی: غذای دام، طیور و ماهی (مصرف خود كرم)
3- به عنوان مواد اولیه: در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی(مصرف خود كرم)
4- به عنوان مواد اولیه: در تولید دارو برای بیماران سرطانی و شیمیایی (مصرف خود كرم)
فضولات كرم: این كرم، در روز بیش از وزن خود غذا می خورد و 60 درصد آن را
به فضولاتی به نام كود كرمی كمپوست تبدیل می كند و این كود دارای حداقل 5
خاصیت زیر است:
1- بی بو است.
2- مانع از ایجاد علف هرز می شود.
3- استفاده از این نوع كود، كیفیت محصولات كشاورزی را نسبت به كود شیمیایی
عملاً حدود 50 درصد و كمیت (تعداد در واحد سطح) آنها را نیز چیزی در حدود
20 تا 70 درصد افزایش می دهد. و به علاوه مشکلات مربوط به باقی ماندن کود
شیمیایی در مواد غذایی را ندارد. با توجه به تولید حدود 100 میلیون تن
تولیدات كشاورزی در سال 1386، معادل 20 میلیون تن افزایش محصول بدون هزینه
در پی خواهد داشت.
4- بدلیل خاصیت اسفنجی کود تولید شده در نگهداشت آب و آزاد سازی تدریجی آب
موجود، از این كود به همراه فنّاوری خاص، اقدام به بارور نمودن و حاصلخیزی
زمین های شوره زار، شیمیایی شده، كوهپایه و غیرقابل كشت می شود.
5- از همه مهمتر، بدلیل فقدان هر نوع مواد شیمیایی، محصول كشاورزی تولیدی
با استفاده از این كود، ارگانیك است و قیمت محصول كشاورزی ارگانیك در سطح
جهانی، بین 2 تا 5 برابر قیمت محصول كشاورزی عادی است.
خوراک کرم
همه نوع زباله تر شهری و فضولات حیوانی بجز مواد سنگی، شیشه ای،
پلاستیكی، فلزی و گوشتی، غذای این كرم می باشد. به همین دلیل اسم دیگر این
کرم، کرم آشغال خوار است. در ایران هر شهروند ایرانی روزی 800 گرم و هر
روستایی روزی 350 گرم زباله تولید می کند که 70 درصد آن خوراک این کرم می
باشد. این کرم حداقل معادل وزن خود در روز غذا می خورد و 60 درصد آن به کود
تبدیل می شود و مابقی غذای خورده شده برای تکثیر و افزایش وزن و تعداد کرم
مصرف می شود.
قابل ذكر است، در عالم طبیعت برای تولید 5/2 سانتیمتر کود كرمی کمپوست از
زباله بشر به 500 تا 1000 سال زمان نیاز است و از طریق این کرم این مدت به 5
سال کاهش پیدا می کند.
در كشورهای کانادا، آمریكا و اروپایی، سطل های مخصوص زباله طراحی شده است
كه زباله تر در مراكز تولید زباله (منازل و ....) به صورت خانگی تبدیل به
كود شده و كود كرمی كمپوست تولیدی جمع-آوری و در باغچه ها استفاده شده و یا
فروخته می شود. و از این طریق هزینه جمع آوری، حمل و نقل و دفن زباله
علاوه بر هزینه های بهداشتی، محیط زیستی و ...به جامعه تحمیل نمی شود و یا
به حداقل رسیده است.
تبدیل زباله به كود كرمی كمپوست توسط چند شهرداری از جمله شهرداری های
شیراز، رشت، مشهد، تبریز و ... به صورت متمركز در حال انجام است ولیكن در
داخل كشور، هنوز توجه جدی برای تبدیل زباله به كود در مراكز تولید زباله
(منازل، ادارات و ....) نشده است. و هزینه جمع¬آوری، حمل و نقل و بازیافت
مجدد انجام می شود.
محاسبات اقتصادی برای تبدیل زباله به كود كرمی كمپوست به تفكیك شهری و روستایی برای كلیه شهرها و استانهای كشور به عمل آمده است.
پس از كسر هزینه های انجام شده از درآمد حاصل، مجموع سود حاصله از این
تبدیل در شهر 10578851 میلیون ریال و در روستا 1816085 میلیون ریال یعنی
12394936 میلیون ریال در سال عاید شهرداری ها شود به این سود باید منافع
حاصل از حفظ محیط زیست، حفظ بهداشت، افزایش محصول كشاورزی، حفظ آب و خاك،
تولید محصول ارگانیك و ..... نیز اضافه كرد.
به نتایج فوق باید حداقل اشتغال مستقیم 38000 نفر كارگر را افزود. ضمن
اینكه در این فرایند اشتغال غیر مستقیم فراوانی فراهم خواهد شد.
مطالب مشابه :
کرم خاکی چیست؟
آموزش روشهای تهیه کمپوست و ورمی کمپوست - کرم خاکی چیست؟ - آموزش اصول و روش های تهیه کمپوست
خرید و فروش کود و کرم ورمی کمپوست
دام زمینی و ورمی کمپوس فتیدا ایزنیا فوتیدا خرید ورمی اموزش ورمی کمپوست پرورش کرم
اطلاعات کامل در مورد کرم خاکی و ورمی کمپوست
ورمی کمپوست بتا - اطلاعات کامل در مورد کرم خاکی و ورمی کمپوست - مشاوره,راه اندازی فارم وخریدو
همه چیز در باره پرورش کرم خاکی زباله خوار و تولید ورمی کمپوست
پرورش کرم خاکی و تولید ورمی کمپوست. آموزش جامع فارسی پرورش کرم خاکی زباله خوار و تولید ورمی
روش ایجاد کارگاه ورمی کمپوست:
گروه تولیدی کاوک ورمی - روش ایجاد کارگاه ورمی کمپوست: انجمن علمی ترویج و آموزش کشاورزی
تهيه ورمي كمپوست
ورمی کمپوست چیست: ورمي كمپوست حاصل فعاليت بيولوژيك يك نوع كرم خاكي است اين جانور از مواد آلي
كمپوست
بازیافت - كمپوست - زیبایی بازیافت در بازیابی زیبایی ها از دل زشتی هاست
برچسب :
اموزش ورمی کمپوس