حوزه علمیه حضرت آیت الله جلالی خمینی

مدرسه علميه احمديه شرق تهران

يكي از اهداف پيام حوزه معرفي حوزه هاي علميه و آگاهي از مسائل و مشكلات و آشنايي با ديدگاههاي آنان در باره مسائل حوزه علميه است. اولين گزارش اين شماره در باره مدرسه احمديه شرق تهران و برگرفته از مصاحبه با سرپرست و مؤسس اين مدرسه، حضرت آیت الله جلالي خميني است. ضمن تشكر از ايشان و ديگر مسؤولان مدرسه، خلاصه اي از اين مصاحبه را در پي مي آوريم.

پيام حوزه: لطفا ضمن معرفي خودتان، تاريخچه حوزه علميه شرق تهران را بيان فرماييد.

بنده جلالي خميني اهل خمين هستم. تحصيلاتم را در خمين آغاز كردم. پس از چند سال تحصيل در آنجا به اتفاق آية الله رضواني به قم آمدم و خدمت حضرت امام شرفياب شديم. معظم له هم بواسطه آنكه ما اهل خمين بوديم اظهار لطف مي كردند. سپس مسائل انقلاب و تبعيد امام پيش آمد. بعد از تبعيد امام، ايشان نامه اي به شهيد مطهري نوشته و فرموده بودند كه آقايان علماي تهران را دور هم جمع كنيد و جلساتي تشكيل دهيد، كه همين جلسات منشأ تشكيل جامعه روحانيت مبارز تهران شد. بنده هم از شرق تهران در جمع آقايان شركت مي كردم. اعلاميه هاي امام كه به ايران مي رسيد و چاپ مي شد هر كدام از آقايان وظيفه داشتند در منطقه خودشان پخش كنند و اين كار هم مي شد. ساواك در بين رفقا بيشتر به من حساس بود آن هم به خاطر كلمه «خميني» كه در كنار فاميلي بنده بود. چند بار ساواك من را خواست كه اين كلمه خميني چيست در كنار فاميل شما! اينها از اين كلمه واقعا مي ترسيدند. در آن زماني كه به شرق تهران (تهران پارس و نارمك) آمديم، اين منطقه مسجد نداشت در حالي كه فرق غير اسلامي در اينجا فعال بودند و چندين معبد داشتند. ايام محرمي بود ما را دعوت كردند و رفتيم، ديديم مسجد ندارند. شب عاشورا به حضرت سيدالشهدا عليه السلام متوسل شديم و اعلام كرديم كه مي خواهيم مسجد بسازيم. مقداري پول جمع آوري شد. گرچه عده اي هم مسخره مي كردند. خلاصه برغم مخالفتها و برخوردهاي ساواك با سختيهاي فراوان و پشتيباني حضرت امام قدس سره و مرحوم آية الله العظمي خوانساري رحمة الله عليهما مسجد را ساختيم و سند و وقفنامه را هم در خدمت آية الله العظمي خوانساري نوشتيم. غير از اين مسجد، يك سينما در ميدان نبوت (هفت حوض سابق) بود. تصميم گرفتيم كه آن را تبديل به مسجد كنيم، صاحب سينما هم مايل به فروش بود. خلاصه سينما را خريديم و تبديل به مسجد كرديم. بعد روزنامه ها شروع به جوسازي و فحاشي كردند كه يك شيخ مرتجعي آمده است مركز فرهنگي (سينما) را تبديل به مسجد كرده است. مجددا ساواك حساس شد و مرا دستگير كردند. در ادامه همين فعاليتها، با كسب اجازه از محضر حضرت امام قدس سره اقدام به تأسيس مدرسه علميه اي نموديم و اين مدرسه دو، سه سال پيش از انقلاب ساخته شد.

پيام حوزه: نظام آموزشي و كيفيت تعليم و تعلّم در اين حوزه به چه نحوي است؟

نظام آموزشي اين حوزه، به همان سبك و روش حوزه علميه قم است. دروس مقدمات و سطح برقرار است اخيرا هم درس خارج شروع شده است. نظرمان اين است كه دروس عمومي را هم داير كنيم. علاوه برآن بنده اصرار زيادي برآموزش زبان خارجي دارم. امروز آشنايي با زبانهاي بين المللي بسيار ضروري است. روحانيان اگر بخواهند در سطح جهان فعال باشند، بايد زبان بدانند؛ امروز غير از گذشته است. خوشبختانه مقدمات آموزش زبان خارجي را در اين حوزه نيز فراهم كرده ايم.

پيام حوزه: آيا نظام آموزشي موجود مي تواند حوزه را به اهداف بلند خود برساند؟

بايد در نظام آموزشي تغيير و تحولاتي ايجاد شود. البته نظرمان اين نيست كه كتب قديم را بكلي حذف كنيم، بلكه بايد در آنها دخل و تصرف شود. بعضي مباحث اصول فقه صرفا قدرت علمي ايجاد مي كند، ولي اين زمان كه فرصتها كم است و احتياجات زياد، گذراندن وقت طلاب در اين مسائل روا نيست. در صرف و نحو هم همين طور، بايد اضافات و مكررات آنها حذف شود تا عمر و سرمايه ها بيهوده صرف نشود.

پيام حوزه: در باره كتب درسي چه نظري داريد؟

بنده نظرم اين است كه براي اصلاح كتب درسي بايد لجنه اي از افراد آشنا به مسائل روز و متون حوزه كه داراي ذوق و سليقه و خوش فكر در تأليف و تصنيف هستند تشكيل شود. نه به طور كلي اين كتابها را كنار بزنيم و نه هم اثبات كنيم؛ مسائلي كه واقعا در خور فهم و استفاده هستند ابقا شوند و حشو و زوايد آنها حذف شوند تا وقت طلاب هدر نرود.

پيام حوزه: در مورد تخصصي شدن علوم و ابواب فقهي نظر حضرت عالي چيست؟

مسأله تخصصي شدن علوم و درسها بايد جدي گرفته شود. اينكه ما همه افراد را بيست سال، سي سال در حوزه نگه داريم درست نيست. عده اي مي خواهند خطيب شوند، مبلغ شوند، امام جماعت شوند نبايد اين همه وقت صرف شود. تخصصي شدن در علوم حوزوي يك ضرورت است.

امّا تخصصي شدن در ابواب فقه بايد با دقت مورد توجه و بحث قرار گيرد مسأله تجزّي و عدم تجزّي در اجتهاد مطرح است، اگر ما قائل به تجزّي نباشيم تخصصي شدن ابواب فقه مشكلي ندارد، در عين حال كسي كه ملكه اجتهاد برايش ايجاد شد تمام مباحث و مسائل را مي تواند استنباط كند؛ منتها بازوهاي موضوع شناسي لازم دارد.

پيام حوزه: در حال حاضر چه تعداد طلبه در اين حوزه مشغول به تحصيل هستند؟

حدودا 150 نفر هستند، 90 نفر طلبه مجرد هستند كه از حجره استفاده مي كنند عده اي هم كادر اداري و خدماتي هستند و هفده نفر هم استاد داريم. از جمله موفقيتهاي اين حوزه بحمدالله تأمين استاد است، خوشبختانه از لحاظ استاد هيچگونه نيازي به جاهاي ديگر نداريم.

پيام حوزه: چه تعداد از طلاب اين مدرسه به قم هجرت كرده اند و ارتباط آنها با مدرسه چگونه است؟

حدود پنجاه نفر از اين مدرسه به قم هجرت كرده اند و در قم از چهره هاي خوبي هستند. شهريه اي كه اينجا برقرار است در قم هم به اين عده پرداخت مي كنيم و با مدرسه اينجا هم ارتباط دارند. ما هم مواقعي كه قم مي رويم با آنها جلساتي تشكيل مي دهيم.

پيام حوزه: آيا حوزه علميه خواهران هم در شرق تهران وجود دارد؟

البته حوزه خواهران هست، امّا زيرنظر اين حوزه نيست. يكي از برادران آزاده كه سالها در اسارت بوده حوزه خواهران را در مسجد احرار تشكيل داده است و با حوزه علميه ما هم ارتباط دارد و اخيرا هم با حوزه علميه قم ارتباط برقرار كرده اند.

پيام حوزه: مسائل رفاهي، درماني و... حوزه به چه نحوي است؟

ما حتي الامكان سعي مي كنيم نيازهاي طلاب را برطرف كنيم. قبلاً براي طلاب ساكن در مدرسه آشپزخانه داير بود، ولي چون مشكلات و موانعي پيش مي آمد و سليقه ها مختلف بود. لذا ما ارزاق و مايحتاج را به خود طلاب تحويل مي دهيم تا هر طور كه خودشان خواستند طبخ كنند.

از لحاظ بيمه ما بيمه نداريم. اخيرا شركت بيمه آسيا پيشنهاد كرده كه طلاب مدرسه را بيمه كند و ما با آنها درحال گفتگو هستيم. بسيار بجاست كه مركز مديريت در اين باره فكري كند و حوزه ها را هماهنگ كند.

پيام حوزه: منابع مالي حوزه كدام است؟

مقام معظم رهبري از آغاز شهريه داده اند. قبلاً آية الله العظمي گلپايگاني قدس سره نيز لطف مي كردند و فعلاً هم آية الله العظمي صافي مبالغي پرداخت مي كنند. بنده خودم هم طبق همان اجازه اي كه حضرت امام قدس سره داده اند و مقام معظم رهبري تنفيذ فرموده اند شهريه مي پردازم. البته نيازهاي طلاب تأمين نمي شود سطح شهريه اينجا مطابق با قم نيست، امّا مزاياي ديگري هست كه جبران مي كند.

پيام حوزه: نظر حضرت عالي در مورد منابع مالي مستقل براي حوزه چيست؟

به نظر بنده بهترين شيوه براي اداره حوزه ها همين شيوه فعلي است كه از سلف صالح به ما رسيده است. البته اگر بشود يك منابعي را ايجاد كرد كه باعث گرفتاري و عوارض جانبي نباشد، خوب است. امّا متأسفانه در پاره اي از مواقع بعضيها وارد اين كار شده اند كه باعث مشكلاتي شده اند و نه تنها خدمت نكرده اند برعكس تبعات منفي نيز بدنبال داشته اند.

پيام حوزه: چه برنامه هاي فرهنگي و تبليغي در آن حوزه داشته ايد؟

به فضل خدا اين حوزه در اين امور بازدهي خوبي داشته است و علاوه بر توفيق در مسائل آموزشي طلاب، اكنون حدود 140 مدرسه را تحت پوشش داريم كه توسط طلاب و فضلاي اين حوزه در آنجا اقامه نماز مي شود و احكام و معارف بيان مي گردد. در تابستان ها نيز با همكاري شهرداري برنامه هاي فرهنگي و تفريحي داريم. و در اين اردوها جوانان و نوجوانان را تحت پوشش فرهنگي قرار مي دهيم و در حين امور تفريحي و فرهنگي در جهت تعالي معنوي آنان كلاسهاي قرآن و احكام برگزار مي شود و در پايان افراد ممتاز را تشويق و معرفي مي كنيم كه بحمدالله تأثير بسيار خوبي در خانواده ها و مردم منطقه داشته است.

همچنين در ايام محرم و صفر و ماه مبارك رمضان برنامه هاي منظم فرهنگي، تبليغي برقرار است. علاوه براينها در شرق تهران كارخانه هاي بسيار زيادي هست كه از آقايان طلاب براي نماز و سخنراني در آنجا استفاده مي شود.

پيام حوزه: اداره اين حوزه چگونه است؟

سرپرستي حوزه با بنده است و از وجود آقايان و اساتيد هم استفاده مي كنيم. جلسات مستمري با حضور علما و اساتيد برگزار مي شود، پيشنهادها و اشكالات مطرح مي شود و بحمدالله با شور و مشورت و همبستگي امور مدرسه سامان مي گيرد.

پيام حوزه: براي پيشبرد حوزه هاي شهرستانها چه پيشنهادي داريد؟

پيشبرد حوزه ها به اين است كه مركز مديريت حوزه علميه قم به حوزه هاي شهرستانها رسيدگي بيشتري كند؛ بيشتر ارتباط برقرار كند و واقعا بيايند ببينند مشكلات چيست؛ همچنين وضعيت علمي و تحصيلي حوزه ها و طلاب ارزيابي شود. افرادي كه خوب درس مي خوانند تشويق شوند؛ افرادي كه درس نمي خوانند، در امور ديگر از آنها استفاده شود. علاوه بر اينها حوزه هاي شهرستانها عموما با مشكل كمبود استاد مواجه هستند. انتظار مي رود شوراي عالي و مركز مديريت بطور جدي به اين مسأله توجه كنند و اين نقيصه را برطرف كنند.

پيام حوزه: براي درك مقتضيات زمان و ورود مسائل مستحدثه در حوزه فقاهت چه بايد كرد و چرا پاره اي از مسائل روز مورد بررسي همه جانبه قرار نگرفته است؟

حضرت امام قدس سره بزرگمردي بودند كه باب نويي را در فقه مفتوح فرمودند و بيان كردند كه بايد به زمان و مكان در بررسي احكام توجه داشت. البته معنايش اين نيست كه حكم خدا تغيير كند، بلكه خودِ زمان و مكان موجب تعيين عنوان مي شود و بحمدالله حوزه ها الان به اين امور توجه دارند لكن بايد با شتاب و سرعت بيشتري بدان پرداخته شود. اما اينكه چرا پاره اي مسائل مورد توجه تام نبوده اند به اين لحاظ است كه در زمان طاغوت روحانيت را در هيچ امري راه نمي دانند و راهها بر روحانيت بسته بود، امّا الان كه بحمدالله حكومت اسلامي تشكيل داده ايم، دنيا از ما برنامه مي خواهد. نه تنها مسلمانان بلكه غير مسلمانان هم متوجه اين نظام شده اند. لذا ما بايد از همه مسائل اطلاع داشته باشيم، مسائل روز و جديد بايد كارشناسي شوند، حوزه در آينده بار خيلي سنگيني دارد و بايد تحقيق و مطالعه كرد. امروز يك روحاني و يك امام جماعت مسجد به صِرف اينكه نمازي بخواند كفايت نمي كند، سخن امروز غير از ديروز است و قطعا سخن فردا هم غير از امروز است. اين است كه صددرصد بايد خودمان را مجهز كنيم تا از زمان عقب نمانيم. ولي بايد توجه داشت كه در كنار پيشرفت علوم و دانش، معنويات حوزه ها كم نشود. بايد در اين زمينه هم سرمايه گذاري كرد، به دروس اخلاق بايد بها داده شود.

پيام حوزه: مسؤوليت حوزه ها در قبال نظام اسلامي چيست

بايد حوزه هاي علميه خودشان را با نظام وفق دهند. اينكه بعضي بگويند ما درسمان را مي خوانيم، با نظام چه كار داريم؟ امروز قابل قبول نيست. در رأس حكومت اسلامي مجتهدي آگاه و خبير، داناي به زمان و مكان قرار دارد. اين نظام غير از نظامهاي ديگر است. اين نظام محصول سالها تلاش، مجاهدت و فعاليت علما، بزرگان، شهدا و... است. حوزه ها بايد نظام را متعلق به خود بدانند كه مي دانند و براي حل مسائل آن تلاش كنند همان طور كه نظام حوزه را از خودش مي داند.

پيام حوزه: در زمينه اشراف شوراي عالي و مركز مديريت بر مدارس علميه كشور نظر حضرت عالي چيست؟

از يك سو نبايد مركز مديريت كاملاً بر حوزه هاي شهرستانها سلطه داشته باشد و از سوي ديگر نبايد يك نظارت خشك و خالي و بدون دخالت باشد. بايد مركز تصميم گيري واحد باشد منتها با مشورت با علما و شخصيتها و مسؤولان حوزه هاي شهرستانها. اين طور نباشد كه كسي كه در رأس يك حوزه است و براي خودش شخصيتي است، خداي نكرده احساس كند كه مورد بي توجهي قرار گرفته است. لذا بايد روشي مورد توجه باشد كه در عين نظارت و دخالت و به حوزه ها و مسؤولان آنها بهاي لازم داده شود.

پيام حوزه: چه انتظارهاي از شوراي عالي و مركز مديريت داريد؟

بنده انتظارم از شوراي عالي اين است كه با جديت حركت كنند. مركز مديريت بايد خودش را مجهز كند. اينكه بخواهيم كارهاي آخوندي خودمان را بكنيم، درسمان را بدهيم، مراجعات آخوندي را هم داشته باشيم در عين حال بخواهيم حوزه را هم اداره كنيم، اين نمي شود. آقايان بايد وقت بگذارند و در اداره حوزه ممحض شوند تا يك تحول عظيم و اساسي در حوزه ايجاد شود. با اين كيفيت و سرعت زمان و اين تهاجم فرهنگي و فكري كه به حوزه ها مي شود، نمي توانند جوابگو باشند. اگر بخواهند جوابگو باشند، بايد كمر همت را محكم ببندد و مجهز بشوند به همه اموري كه لازم است. ما هم دعاگوي آقايان هستيم، هرچه از دستمان بيايد كوتاهي نمي كنيم.

تنظیم: مهدی جمشیدی

حوزه علمیه حضرت آیت الله جلالی خمینی

مدرسه علميه احمديه شرق تهران

مطالب مشابه :

حوزه علمیه حضرت آیت الله جلالی خمینی

سامانه اطلاع رساني معاونت آموزش حوزه علميه قم راه اندازي شد

لباس روحانیت، لباس پیغمبر نیست!

مقاله : عصمت انبیاء - محمد بیشه

مقاله : شيوه مطالعه - امیر حسین احمدی

آخر الزّمان و نشانه‌هاي قيامت - محسن صانعی (کتاب)

همه چیز درباره لباس روحانیت+عکس

مقاله : نقش زنان مومن و فهیم در شکل گیری خانواده نمونه و با نشاط - علي اصغري آذر