منوگرافی روستای چپک ناظمی محله درلشت نشا

چپک مرواریدی نهفته در گیلان

مقدمه

روستا ها را می توان جزو قدیمی ترین پایگاه های استقرار و سکونت انسان ها دانست. امروزه به دلیل شرایط خاص جوامع ،این سکونتگاه های زیستی همواره جمعیت خود را به نفع شهر ها از دست می دهند که از دلایل عمده این واقعه می توان به جاذبه های زندگی شهری ، عدم وجود امکانات رفاهی و تأسیسات و تجهیزات مناسب،وضعیت نامناسب اقتصادی ، بیکاری ، عدم برنامه ریزی صحیح جهت ارتقاء کشاورزی و خرد شدن زمین های کشاورزی به دلیل عامل وراثت می باشد. در این مجموعه منو گرافی روستای چپک ناظمی محله یکی از روستاهای قدیمی و ریشه دار بخش لشت نشا در شهرستان رشت پرداخته و امیدوارم این تحقیق بتواند گامی هر چند کوچک در جهت شناساندن این روستای سرسبز، زیبا و قدیمی به مردم خوب کشور عزیزمان برداشته و امیدوارم مسئولین محترم با رسیدگی و حل مشکلات این روستا در جهت آبادانی بیشتر این روستای زیبا قدم های بیشتر و بهتری بردارند.ضمناً از زحمات آقای حمزه علی پرست دهیار محترم این روستا و آقای رحمت الله قلی زاده یکی از اهالی محل که کمک بسیاری به اینجانب در گردآوری این مجموعه نمودند تقدیر و تشکر به عمل می آورم و همچنین از زحمات استاد گرانقدرم جناب آقای دکتر محمد صادق اللهیاری تشکر و قدردانی می نمایم.

حسین رحیمی

بخش اول – شناسایی ده

الف- شناسایی محیط جغرافیایی

1-هویت ده

نام رسمی ده چپک ناظمی محله در دهستان گفشه از بخش لشت نشا شهرستان رشت در استان گیلان می باشد .

2-موقعیت ، حدود ، وسعت

این روستا در موقعیت 22 دقیقه و 37 درجه ی عرض جغرافیایی و 49 دقیقه و 49 درجه طول جغرافیایی واقع شده است . این روستا از سمت شمال به روستای جیلدان از جهت شرق و جنوب به روستای اسطلک و از سمت غرب به روستای چپک شفیع محله محدود می شود و وسعت روستا حدود 250 هکتار می باشد .

3-ناهمواریها

روستای چپک ناظمی محله با توجه به اینکه در بخش جلگه ای واقع گردیده از اراضی بسیار هموار و سطحی و با شیب ملایمی از سمت جنوب به طرف شمال برخوردار می باشد که این مسأله در شکل گیری بافت روستا تأثیر فراوان داشته است به نحوی که این اراضی مسطح و هموار از استعداد بسیار فراوانی برای کشت محصولات کشاورزی برخوردار می باشند .

4-آب و هوا

این روستا دارای آب و هوای معتدل و مرطوب جلگه ای بوده و با توجه به استقرار در بخش جلگه ای و برخورداری از شرایط طبیعی بسیار مطلوب باعث گردیده تا این محدوده در طول سال از ریزشهای جوی به میزان بالا برخور دار شود ، به نحوی که میزان درجه حرارت متوسط سالانه در این محدوده 7/15 درجه سانتیگراد ، میزان بارندگی حدود 1350 میلی متر در طول سال و میزان رطوبت نسبی حدود 83 درصد به طور متوسط بوده است .

5-رودها و منابع آب

این روستا دارای دو رودخانه بوده یکی به نام چپک چکه که شعبه شرقی کلاف رود است و از وسط روستاهای آجی بوزایه و رودپشت می گذرد سرچشمه گرفته و تا روستای چونچنان در زیباکنار ادامه داشته و به دریای خزر می ریزد و رودخانه دیگری به نام محمد شفیع رجاء که بر اثر شیب ملایمی که از سمت جنوب به طرف شمال روستا وجود دارد و آبهای سطحی روستا با توجه به شیب به سمت نهرهای متعدد هدایت شده و در نهایت به این رودخانه که در مرکز روستا جریان دارد ریخته و در واقع نهرهای موجود در سطح روستا در هنگام ریزشهای جوی دفع کننده آبهای سطحی روستا هستند و این رودخانه به یک استخر طبیعی که در بخش شمالی روستا قرار دارد و ذخیره آب مزارع می باشد می ریزد و در مواقع کشت و کار کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد .

6-جنس خاک

خاک اراضی روستای چپک ناظمی محله از خاکهای رسوبی بافت ریز و از رسوبات رودخانه ها تشکیل شده است و مناسب کشت برنج می باشد و دارای درجه حاصلخیزی بسیار بالایی می باشد و به همین دلیل کیفیت محصول برنج این روستا بسیار مطلوبتر از کیفیت برنج مناطق دیگر می باشد .

7-پوشش نباتی

قسمت عمده پوشش این روستا را مزارع برنج تشکیل داده ولی در قسمتهای بسیارکوچک و درسطح کمی پوششهای دیگری شامل درختهای بلوط ، شمشاد ، صنوبر ، آزاد ، گردو ، مرکبات ، آلوچه ، ازگیل ژاپنی و...و در قسمتهایی در حاشیه استخر روستا گیاهانی شامل مارچنگ ، شاه پسند وحشی ، گزنه ، تمشک ، هویج وحشی ، پیر گیاه و... دیده میشود .

8-حیوانات

از جمله حیواناتی که در این محل زندگی می کنند عبارتند از : مرغ ، خروس ، گاو ، اسب ، سگ ، اردک ، غاز ، بوقلمون و ... که توسط مردم روستا نگهداری می شوند و از حیواناتی مانند شغال ، روباه و.... که به صورت وحشی و درباغات و مزارع زندگی می کنند می توان اشاره نمود .

ب-تاریخچه ده

نام رسمی ده چپک ناظمی محله در دهستان گفشه از بخش لشت نشا شهرستان رشت واقع در استان گیلان می باشد نام چپک از قبیله ای جنگجو گرفته شده که در قرن هفتم در لشت نشاء ساکن بوده و بخش مهمی از رویدادهای گیلان تا اوایل قرن یازدهم را به خود اختصاص داده اند .

طبق گفته افراد مسن و ریش سفیدان روستا علت اصلی وجه تسمیه نام روستا به این دلیل بوده است که نام چپک از قبیله جنگجو و قدیمی گرفته شده است و جوانی به نام مسعود در این محل بوده که بسیار دلیر و شجاع بود، او جنگجوی بسیار خوبی بود و تقریباً رهبری قیامهای محلی رابر عهده داشته است و از حق و حقوق مردم روستا در مقابل بیگانگان دفاع می کرد و چون این جوان با دست چپ می جنگید این محل را چپک نامیده اند که در زبان محلی یعنی چپ دست و بعدها با توجه به اینکه نماینده خان منطقه در این روستا شخصی به نام ناظم بود لذا به این منطقه چپک ناظمی گفته و این نام تاکنون در این روستا باقی مانده است . این روستا در دهستان گفشه از توابع بخش لشت نشاء در شهرستان رشت و استان گیلان می باشد . این روستا در مسیر جاده اصلی لشت نشاء به خشکبیجار و فاصله این روستا تا مرکز شهر لشت نشاء 4 کیلومتر و تا مرکز استان 35 کیلومتر می باشد .

طایفه چپک در اوایل قرن هفتم تا یازدهم هجری در لشت نشاء زندگی می کردند که برخی از رویدادهای تاریخی گیلان به آنها منسوب است و خرابه های قبیله چپک که جزو بناهای تاریخی روستا می باشد در جنوب روستا واقع شده است . قدیمی ها می گویند که در ضلع شمالغربی روستای چپک و در جوار بقعه متبرکه آقا سید معاف حمامی قدیمی وجود داشته که دارای قدمت بسیار زیادی بوده ودر حال حاضر به طور کلی از بین رفته است .

مردم روستای چپک ناظمی محله در فاصله قرن هفتم تا یازدهم هجری قمری در بسیاری از قیامها و شورشها و جنبشهای منطقه نقش بسیار مهمی را ایفا نموده اند که از جمله به قیام روستایی سال 1002که به رهبری بوسعید میرچپک بوده و در نهایت بوسعید میرچپک دستگیر و در قزوین دو شقه گردید . و یا در سال 1021 هجری قمری به علت فشار مالیاتها و ستم کارگزارن حکومتی عده ای از اهالی چپک تصمیم به قتل میرزای عالمیان وزیر لاهیجان می گیرند که در نهایت این نقشه لو رفته و میرزای عالمیان هفت نفر از بزرگان چپک را به لاهیجان می طلبد و پنج نفر را به قتل رسانده و دو نفر باقیمانده یکی فرار و متواری و در غربت می میرد و دیگری دستگیر و به دستور شاه عباس و میرزای عالمیان پوست او را کنده و در میدان لاهیجان برای عبرت دیگران آویزان می کنند . و به همین دلیل در همان سال وقتی که شاه عباس اراضی لشت نشاء را جزیی از املاک سلطنتی قرار داد در اولین گام اهالی چپک را به منطقه ای بد آب و هوا به نام سیلاخور تبعید کرد که بسیاری از آنها به دلیل بدی آب و هوا و وجود بیماریهای خطرناک از بین رفتند . و افرادی مانندحمزه چپکی، امیر عباس چپکی ، سلطان ابو سعید چپکی ، امیر خسروی چپکی و میرحاکم چپکی و.... که همگی از رهبران قیام های دهقانی و روسای چپک و رهبران قبیله بودند که در زمانهای مختلف در شورشها و قیامهای منطقه و استان نقش تعیین کننده ای داشتند .

2-توزیع مراکز مسکونی در برابر مزارع اماکن عمومی ده

این روستا جزو روستاهای متمرکز بوده و حدود 226 واحد مسکونی در این روستا استقرار دارد . بافت روستای چپک ناظمی محله بصورت خطی بوده و فقط در قسمت کمی از آن در انتهای محل خانه ها در کنار هم قرار گرفته و مزارع برنجکاری آنها در مناطق دیگری قرار دارد ولی در بیشتر قسمتهای روستا خانه ها در دو طرف رودخانه و جاده اصلی که از وسط روستا می گذرد واقع شده و مزارع برنج در پشت خانه های آنها دیده می شود . اماکن عمومی ده نیز در مسیر جاده اصلی روستا و در وسط روستا می باشد به گونه ای که دسترسی تمامی اهالی روستا به این اماکن آسانتر می باشد .

3-اماکن عمومی

این روستا دارای یک مدرسه ابتدایی بوده و به دلیل نزدیکی به شهر از مقطع راهنمایی دانش آموزان به شهر لشت نشا رفت و آمد می کنند . روستای چپک ناظمی محله دارای دو مسجد که یکی در ابتدا و دیگری در انتهای روستا بوده و در محوطه هر دو مسجد گورستانی وجود داشته و در کنار مسجد و گورستان بقعه ای قرار دارد که بقعه جنب مسجد اصلی محل ( مسجد صاحب الزمان عج ) به نام بقعه آقا سید حسن که سید بزرگواری می باشد و غسالخانه ای نیز در کنار این مسجد ساخته اند که تنها غسالخانه این روستا می باشد ودیگری در کنار مسجد و گورستان انتهای محل به نام بقعه آقا سید معاف که از نوادگان امام موسی کاظم (ع) می باشد قرار دارد . که به مسجد انتهای محل مسجد آقا سید معاف می گویند . از جاذبه های دیدنی این روستا که مکانی بسیار زیبا و تفریحی می باشد محوطه اطراف استخر طبیعی روستا است .

4-محله های ده و مشخصات آنها

در گذشته روستاهای اطراف این روستا مانند روستاهای اسطلک و چپک شفیع محله جزیی از روستای چپک ناظمی محله بوده ولی در حال حاضر بصورت مستقل و دارای شورای اسلامی و دهیاری جداگانه می باشد .

5-کوچه ها ، خیابانها ، میدانها

این روستا دارای یک خیابان اصلی آسفالته به نام خیابان امام خمینی که از مسیر خیابان جاده لشت نشا به خشکبیجار شروع و از داخل روستا عبور کرده و به روستای جیلدان متصل می شود ، دارد و دارای یک کوی به نام کوی صاحب الزمان که به مسجد صاحب الزمان و مزارع و یکسری خانه های روستا متصل است که جاده آن خاکی می باشد و همچنین دارای 13کوچه نیز می باشد . ضمناً این روستا فاقد میدان می باشد .

6-راههای ارتباطی ده با شهر و دیگر مراکز جمعیتی و مزارع

این روستا از طریق خیابان امام خمینی به کمربندی که از لشت نشاء به طرف جاده خشکبیجار متصل بوده و فاصله این روستا تا شهر لشت نشاء 4 کیلومتر و تا شهر خشکبیجار 6 کیلومتر می باشد و در انتهای خیابان امام خمینی (ره) این روستا به روستای جیلدان متصل و از آن طریق به زیباکنار ارتباط دارد . و در دو طرف خیابان امام خمینی و کوی صاحب الزمان و اطراف آن مزارع روستا قرار دارد و امکان دسترسی به مزراع روستا به نسبت روستاهای دیگر آسانتر می باشد .

7-مسکن و تسهیلات زندگی

شیوه سکونت با توجه به کشاورز بودن اکثر ساکنان روستا دائمی می باشد شکل ساختار خانه های روستا در قدیم اکثراً چوب و گل و سقفهادارای پوشش حلبی بوده و بدلیل تداوم بارندگی بصورت چهار شیب ساخته می شدند و این سقفهای شیب دار دفع آب باران را آسانتر می کنند واین خانه ها دارای درب و پنجره های چوبی هستند . ولی هم اکنون با همکاری بنیاد مسکن و اعتبارات خوبی که بانکها در اختیار روستائیان قرارداده اند هر ساله تعداد زیادی از مردم از مزایای این وامها استفاده نموده و حتی تعدادی از جوانان که در روستا مانده و به کار کشاورزی مشغول بوده و به همراه پدر و مادرشان و در خانه های آنها زندگی می کردند و با توجه به تسهیلات فوق در کنار خانه پدری و بر روی زمین پدرشان برای خود خانه های مستقل ساخته اند . اکثر خانه های روستایی بزرگ و حداقل دارای دو یا سه اتاق خواب و یک تراس بزرگ می باشند و از لحاظ جمعیت ساکن در هر اتاق سه نفر در یک اتاق ساکن بوده اند .

بخش سوم – جمعیت شناسی ده

الف – ساختار جمعیت

طبق آخرین آمار جمعیت این روستا 450 نفرو 134 خانوار بوده که از کل جمعیت آن 228 نفر مرد و 222 نفر زن بوده اند . نسبت جنسی در این روستا 103 نفر بدست آمده یعنی به ازای هر 100 نفر زن 103 نفر مرد وجود دارد و نسبت جنسی جمعیت در گروههای سنی مختلف متفاوت می باشد به نحوی که بالاترین نسبت جنسی 150 نفر متعلق به گروه 44-40 ساله و پایین ترین آن 64 نفربه گروه سنی 49 تا 45 سال تعلق دارد و از کل جمعیت این روستا 11/21 درصد در گروه سنی کمتر از 15 سال ، 78/65 درصد در گروه سنی 64-15 سال و در 11/13 درصد در گروه سنی بالاتر از 65 سال قرار داشته اند . از کل جمعیت 6 سال به بالاتر این روستا 75/71 درصد باسواد می باشند . از کل جمعیت این روستا 161 نفر فعال و 289 نفر غیر فعال می باشند . متوسط نرخ اشتغال این روستا 9/82 درصد و متوسط نرخ بیکاری آن 1/17 درصد است . از تعداد کل جمعیت فعال روستا 135 نفر شاغل و 26 نفر بیکار می باشند .

ب_حرکات جمعیت

از آنجایی که در سالهای اخیر در امر پزشکی و بهداشت و درمان پیشرفتهای مهمی بدست آمده مشاهده می نماییم که مرگ و میر کاهش یافته وبا توجه به کاهش زاد و ولد و طبق آخرین آمار بدست آمده از روستای چپک ناظمی محله و با توجه به جمعیت 450 نفری روستا طی یکسال اخیر میزان مرگ و میر 2 نفر بوده و میزان زاد و ولد هم 2 نفر اعلام گردیده است . و 3 مورد ازدواج در یکسال گذشته به وقع پیوسته و مورد طلاقی در این روستا در یک سال گذشته دیده نشده است .

طبق آخرین آمار در یک سال گذشته 3 نفر از این روستا برای پیداکردن کار به شهرهای صنعتی مهاجرت کرده اند و حدود 30 خانواراز این روستا در گذشته به شهرهای صنعتی مهاجرت و در آنجا ساکن می باشند و عمده ترین دلیل مهاجرت روستائیان نبود کار و اشتغال و کمبود امکانات رفاهی مناسب در روستا می باشد .

ج-ساختار اجتماعی ده و تغییرات آن

در ایران قبل از اصلاحات اراضی طبقات اجتماعی را بر مبنای مالکیت تعیین می کردند بر این اساس دو طبقه در جوامع روستایی بوجود آمد که شامل : 1 – طبقه مالکین 2-طبقه رعایا که در این روستا اکثر افراد روستا جزو طبقات رعایا بوده و بدلیل عدم برخورداری از مالکیت بر اراضی جزو طبقات محروم و زیر دست جامعه روستایی بودند . روابط گروهها و قشرهای اجتماعی به شکل افقی و تحرک اجتماعی نیز به شکل افقی و در موارد اندکی به شکل عمودی می باشد پس از اصلاحات اراضی اکثر مردم روستای چپک ناظمی محله در گروه کشاورزان خرده پا و تعداد بسیار اندکی در گروه کشاورزان متوسط قرار گرفتند .

بخش چهارم – زمینداری و تحول آن

پیش از پیدایش نظام بزرگ مالکی مالکیت زمین به جماعت روستایی تعلق داشت و در این روستا و در کل منطقه لشت نشاء پیش از اینکه مناسبات تولیدی به صورت خالصه و بزرگ مالکی اداره شود ، روستاییان اراضی را در اختیار داشتند ، بعدها خاندان اسماعیل وند با اینکه بیش از سه قرن بر لشت نشاء تسلط داشتند اما نتوانستند نظام فئودالی را در منطقه گسترش دهند سلسله کیائیان نیز که از قرن هفتم تا قرن یازدهم حکومت لشت نشاء و روستاهای اطراف آن را در دست داشتند نیز با اینکه خود را مالک لشت نشاء خطاب می کردند و مردم را رعیت خود می شمردند نه تنها نتوانستند نظام تولیدی جماعتهای روستایی را بر هم بزنند بلکه گروههای روستایی در دستگاه کیائیان به قدرت تعیین کننده تبدیل شدند و در نصب و برکناری سلاطین نقش بارزی داشتند ، صفویه با قدرت تمام جمعیتهای روستایی را سرکوب کردند و اراضی روستائیان را خالصه اعلام کردند و به تیول داران واگذار کردند و مالکیت جماعتهای روستایی بر زمین را به سود خود تغییر دادند این شیوه در عصر افشاریه و زندیه نیز ادامه داشت ، قاجاریان نیز اراضی لشت نشاء ر ا خالصه اعلام کردند و به تیولداران واگذار کردند و تیولداران با بیرحمی تمام به استثمار روستائیان اقدام کردند درهمین دوره خاندان امینی به صورت مالکان بزرگ لشت نشاء و روستاهای اطراف از جمله روستای چپک ناظمی محله درآمدند ، مبارزه بین خرده مالکان و امینی ها تا پایان حکومت قاجار ادامه داشت و با انجام اصلاحات اراضی زمین به رعیت تعلق گرفت ولی بقایای بزرگ مالکی تا سال 1348 به حیات خود ادامه داد ، اکنون نظام مالکیت زمین در روستای چپک ناظمی محله بصورت خرده مالکی و زمین در قطعات کوچک در اختیار کشاورز است . رعیت پیش از اصلاحات اراضی وظیفه داشت بیش از یک سوم محصول آبی و یک پنجم محصول دیم را به ارباب بدهد و مخارج مباشر و سواران خان را تأمین کند ، سهمیه ارباب را به انبارهای او حمل کند و یا برای فروش به بازار برساند ، اسبها و احشام ارباب را نگهداری و پرورش دهد و در ساختن خانه و ساختمان ارباب بیگاری کند ، وسایل سوخت ارباب را تأمین کند و همچنین رعیت وظیفه داشت در هنگام ضروری به عنوان سرباز در خدمت ارباب باشد و در مواقع شکار امکانات را فراهم نماید و در خدمت او باشد و در صورتی که خطا و اشتباهی از او سر می زد و مورد جریمه ، شکنجه و حتی تیرباران قرار می گرفت . رعیت وظیفه داشت هنگام عروسی از ارباب جواز کسب کند و همچنین مرغ و تخم مرغ و میوه نوبری ، دوشاب ، عسل ، سیر و .... را به ارباب هدیه بدهد . این نوع بهره کشی از مردم روستای چپک ناظمی محله با توجه به روحیات جنگجویانه مردم روستا باعث درگیری بین مردم و ارباب می شد و در نهایت باعث فرار اکثر مردم از مزراع گردید و این فرار از سال 1320 شمسی تا سال 1340 یعنی شروع اصلاحات اراضی ادامه داشت و اثرات نامطلوب اقتصادی بسیاری را بر مردم منطقه وارد نمود .

بخش پنجم – نهادهای اجتماعی

الف – خانواده

خانواده در این روستا به شکل زن و شوهری و فرزندان بوده و دارای خویشاوندیهای خانواده گسترده و هسته ای می باشد و تعداد آنها به طور متوسط در قشرهای مختلف جامعه روستا 4 نفر می باشد . در این روستا در واقع خانواده یک بنگاه اقتصادی بوده و تقریباً همه افراد خانواده در مزرعه و یا دامداری به پدر و مادر کمک می کنند و حتی افراد مسن و کودکان نیز در نگهداری دامها و یا در قسمتهای آسانتر به این مجموعه کمک می کنند . و هر کدام نقشهای متفاوتی را در خانواده ایفا می کنند . روابط خانوادگی در این روستا بسیار خوب بوده و غالباً افراد یک خانواده پس از ازدواج نیز رابطه بسیار نزدیکی با یکدیگر داشته و در مشکلات و گرفتاریها به کمک یکدیگر می شتابند . رابطه همسایگی در این روستا بسیار خوب و در کار کشاورزی و در مراسمات عروسی و عزا و...و در مشکلات و گرفتاریها به کمک یکدیگر می شتابند .

ازدواج در گذشته در این روستا بیشتر درون گروهی یعنی ازدواج های فامیلی بوده ولی در حال حاضر با توجه به مهاجرت جوانان برای پیدا کردن کار به شهر های دیگر در بعضی از موارد جوانان در روستاهای اطراف و در خارج از روستا ازدواج می کنند ولی هنوز هم در خیلی از موارد مخصوصاً در مورد دختر ها ازدواج بیشتر با نظر خانواده صورت می گیرد.در مراسم عقدکنان بزرگان و فامیل و ریش سفیدان محل حاضر و در جشن عروسی مانند سایر مردمان گیلان با پذیرایی مراسماتی از جمله لافند بازی وآواز خوانی محلی و ... انجام می پذیرد و در آخر مراسم نیز مردم هدایای خود را به آن زوج تقدیم می کنند ، از آداب و رسوم ازدواج در این روستا این بوده که اگر دو دختر این محل که همدیگر را می شناسند در کمتر از چهل روز ازدواج کنند باید با همدیگر حرف نزنند و به عبارتی چهل روز قهر هستند زیرا معتقدند در صورت حرف زدن در این چهل روز ( چله ) در آینده صاحب فرزند نمی شوند و اجاقشان کور می شود و یا در شب اولی که عروس را به خانه شوهر می برند در فردای آنروز در اول صبح عروس خانم باید در لانه مرغ و خروسها را باز کند و اعتقاد دارند که اگر اول مرغ از لانه بیرون بیاید بچه اول این زوج دختر و اگر خروس اول بیرون بیاید بچه اولشان پسر خواهد بود . مردمان این روستا و عموماً داری خانواده های گسترده و هسته ای بوده از لحاظ تعداد همسر تک همسری می باشند.

ب- تعلیم و تربیت

در این روستا تعلیم و تربیت بیشتر در محیط خانواده به شیوه سنتی بوده و با توجه به اشتغال اکثر مردم این روستا در محیط های کاری و یا در مزارع این تربیت بیشتر توسط پدربزرگ و مادر بزرگ ها و یا برادر و خواهران بزرگتر خانواده صورت پذیرفته و قسمتی از تعلیم و تربیت وقتی که کودک به سن مدرسه می رسد توسط اولیای مدرسه و پس از آن در برخورد او با دیگر هم سن و سالان خود می باشد.

ج-مذهب

دین مردم این روستا اسلام و دارای مذهب تشیع دوازده امامی می باشند.این روستا دارای دو مسجد که یکی مسجد اصلی که در وسط روستا می باشد به نام مسجد صاحب الزمان و دیگری مسجد آقا سید معاف بوده و مسجد اصلی محل ( مسجد صاحب الزمان )دارای هیأت امناء بوده و از حدود 20 سال قبل تا کنون کلاس روخوانی قرآن کریم در مسجد در مسجد صاحب الزمان روستا دایر بوده و این کلاس ها همچنان برگزار می گردد.مردم حضوری فعال در مجالس اعیاد و شهادت ائمه و مخصوصاً عزاداری ایام محرم و برپایی دسته جات عزاداری داشته و از اعتقادات قوی برخوردارند و روابط خوبی بین مردم و رهبران مذهبی روستا برقرار می باشد.

د-تفریحات و سرگرمی ها و تغییرات آن

تفریحات مردم روستا با توجه به سن و سال آن ها متفاوت است. جوانتر ها بیشتر به ماهی گیری در رودخانه های روستا و یا در گذشته به بازی های محلی مانند کشتی گیل مردی ، قیش بازی(کمربند بازی)، خروس جنگ، ورزا جنگ، خلاط بازی که بیشتر توسط دختران روستا و به وسیله ی چند تکه سفال و یا سنگ تخت انجام میشد. و قدیمی ترها به بازی کول خوری که با دو تکه چوب کوتاه و بلند بازی می کردند و با ضربه زدن به چوب کوچک و پرتاب کردن آن به وسیله ی چوب بلند که باید آن چوب کوچک به وسیله گروه رقیب مهار میشد وگرنه گروه بازنده باید گروه برنده را سوار بر شانه هایشان کرده و دور زمین می گردانند. و بیشتر مردم روستا اوقات فراغت را در شب نشینی ها و عیادت از بیماران و رفت و آمد و سر زدن به همدیگر می گذرانند. و البته متاسفانه عده ی زیادی از جوانان روستا بر اثر نا آگاهی و بیکاری اسیر اعتیاد شده و موجب دردسر خود و خانواده های خود گردیده اند.سرگرمی های کودکان این روستا بیشتر بازی های محلی شامل خاله بازی، وسطی، هفت سنگ و ... می باشد. و گروهی از مزدوه روستا برای فاتحه به گورستان و عده ای به زیارت امامزاده و گروهی پس از برداشت محصول به مسافرت به شهر های دیگر که عموماً سر زدن به اقوام و دیگر اعضای خانواده و یا به زیارت می روند.

هـ - ساختار قدرت در روستا

در گذشته قدرت در روستا در اختیار ارباب و یا خان و مباشران آن ها و بعد ها در اختیار بزرگ مالکان بوده ولی در حال حاضر قدرت در اختیار شورای اسلامی ده ،دهیار ، و ریش سفیدان و بزرگان محل می باشد. که عمده وظایف شورا قانون گذاری و تصویب کردن امور مرتبط با روستا و بررسی مسائل مشکلات مردمان روستا می باشد.که البته از دور دوم انتخابات شورا ها در سال 83 این روستا دارای دهیاری نیز می باشد. که این نهاد نو پا در آغاز فعالیت های خود اقدامات قابل توجه و شایسته ای را به مردمان خونگرم و دوست داشتنی این روستا ارائه کرده است .که از جمله کارهای دهیاری می توان به شن ریزی کوچه ها و خیابان ها و نامگذاری خیابان و کوچه ها ونصب تابلو وآسفالت و صدور پروانه ساختمانی و ... اشاره کرد.

بخش ششم-ساختار اقتصادی ده

الف-تولیدات

تولید اصلی زراعت این روستا برنج بوده و بیشترین سهم از نوع فعالیت اقتصادی روستای چپک ناظمی محله به دلیل حاصل خیزی زمین های این روستا برنج بوده و این بخش به عنوان بخشی محوری در اقتصاد این روستا نقش تعیین کننده ای دارد و مساحت کل اراضی زیر کشت برنج این روستا در حدود 160 هکتار است و مساحت کل اراضی باغی مثمر و غیر مثمر این روستا 24 هکتار است وعمده درختان میوه این روستا شامل آلوچه ، گردو ، ازگیل ژاپنی ، مرکبات ، سیب ، انجیر و انارو... می باشد و طبق آخرین آمار بدست آمده از سطح روستا حدود 67/86 درصد از کل شاغلین روستا در بخش کشاورزی مشغول به فعالیت بوده اند. در این روستا دامداری بیشتر به شیوه ی سنتی متداول بوده و نوع دام مورد پرورش در این روستا گاو و گوساله است. از دیگر تولیداتی که در این روستا رایج است صنایع دستی بوده که در ابعاد کوچک ولی کماکان برقرار می باشد و شامل زنبیل بافی ، حصیر بافی ، قالی بافی می باشد.

ب- عوامل تولید

بیشتر شامل زمین های زراعی وروستائیان از رودخانه ای که از وسط روستا می گذردو از استخر آبگیر محل به وسیله نهر های کوچک به جهت آبیاری زمین های خود استفاده نموده و تقریباً با توجه به وجود این منابع آبی مشکل خشکسالی و کمبود آب در این روستا وجود ندارد و روستائیان شخصی را به عنوان میر آب به جهت ساماندهی به امور آب و با دستمزد مشخص انتخاب می نمایندکه وظیفه اش آبرسانی به موقع و طبق نوبت به مزارع روستائیان می باشد .

ابزار تولید در این روستا در گذشته به صورت سنتی و با استفاده از نیروی انسانی و ابزار آلات ساده و به کمک نیروی حیواناتی نظیر اسب و گاو صورت می گرفت و همچنین خانوار روستایی از جمعیت نسبتاً زیاد تعداد فرزندان خود به جهت استفاده از نیروی کار آن ها برخوردار بوده که در سال های اخیر با پیشرفت ماشین آلات کشاورزی و کاهش جمعیت خانواده ها در روستا و همچنین تسطیح و مکانیزه شدن مزارع عملیات کاشت ، داشت و تقریباً در اکثر موارد برداشت آن ها نیز به شکل مکانیزه و توسط ماشین صورت می پذیرد. همچنین روستای چپک ناظمی محله نیز مانند تمامی روستا های کشور در سال 1340 تحت تأثیر اصلاحات اراضی قرار گرفته و تقریباً تمامی روستائیان از زمین های کشاورزی مستقل برخوردار گردیدند. تقویم زراعی این محل در کشت و کار برنج از اسفند ماه شروع و تا پایان شهریور به پایان می رسد.

واحد های اندازه گیری و مقیاس های محلی در این روستا در گذشته و اکنون شامل جریب معادل یک هکتار ، قفیز معادل 1/0 هکتار ، دهو معادل 01/0 هکتار ، درز معادل ده متر و مقیاس وزن برنج شامل قوتی برنج معادل 33 کیلو ، پیمانه برنج معادل 15 کیلو ، بار برنج معادل 132 کیلو و خروار معادل 150 کیلو می باشد.

ج-شیوه مبادلات

شیوه مبادلات در گذشته بصورت کالا به کالا ولی امروز محصولات خود را در روزهای شنبه و سه شنبه در بازار هفتگی شهر لشت نشاء و یا در بازار های شهرهای اطراف به فروش می رسانند. و معمولاً محصولاتشان را به وسیله تیلر و تراکتور به جهت فروش به بازار می برند.

د- اعتبارات و بدهی

اکثر روستائیان وام هایی را به جهت خرید ادوات کشاورزی در جهت مکانیزه کردن سیستم کشاورزی خود دریافت نموده و معمولاً پس از برداشت محصول خود اقدام به پرداخت این بدهی ها می نمایند.

هـ - درآمد ، هزینه ، مصرف

درآمد مردم این روستا عمدتاً از فروش محصولات کشاورزی و در بیشتر موارد محصول برنج می باشد که بر اساس نتایج حاصله سالانه به طور متوسط 800 تن شلتوک از شالیزار های برنج این روستا استحصال گردیده که پس از تبدیل آن به دانه برنج بخشی از این محصول جهت مصرف سالانه خانوار های روستایی ذخیره و بخشی دیگر از طریق کارخانه های برنج کوبی و یا از طریق بازار هفتگی لشت نشاء به فروش می رسد.

بخش هفتم – فولکور زراعی

آداب و رسوم و معتقدات مربوط به تولیدات زراعی

مردم روستا در موقع کاشت مزرعه توسط گاو نر ( ورزا ) مقداری از محصول سال قبل را به همراه قند و مغزگردو مخلوط کرده و روی گاو نری که قرار است با آن مزرع را برای کاشت آماده کنند می ریختند و قند و مغز گردو را به کارگر یا کارگرانی که قرار بود با آن گاو نر مزرعه را کشت کنند می دادند و اعتقاد داشتند که خوردن آن توسط کارگران باعث توان و قدرت بیشتر آنها برای ارائه کار بهتر و زودتر و باعث قوت زمین و در نهایت بیشتر شدن محصولشان می شود و به آن ورزا گوشه و یا ورزا مشته می گفتند .و در رسم دیگری از اولین محصول برنجی که به خانه می آوردند باید خیرات داده و یک مهمانی نیز می دادند و اعتقاد داشتند که این کار باعث خیر و برکت به محصول آن سال شده و خوش یمن می باشد و یا اگر کسی کار برداشت برنج و کار مزرعه اش تمام شده و در حال برگشتن به خانه است اگر ببیند کسی در مزرعه ای دیگر کارش هنوز تمام نشده است به او خداقوت نمی گوید زیرا اعتقاد دارند که با گفتن خداقوت تمام خستگی هایشان را به او می دهند و به همین دلیل فقط سلام و علیک عادی می کنند و رد میشوند .

بخش هشتم – نظام بهره برداری از زمین

در روستای چپک ناظمی محله از گذشته و حتی در حال حاضر نیز در اکثر مواقع نظام بهره برداری سنتی و در گذشته به شکلهای نظام بهره برداری رعیتی و خرده مالکی و حتی اجاره ای بوده است . رعیت پیش از اصلاحات اراضی وظیفه داشت بیش از یک سوم محصول آبی و یک پنجم محصول دیم خود را به ارباب بدهد ، این نوع بهره کشی از مردم روستای چپک ناظمی محله با توجه به روحیات جنگجویانه مردم روستا باعث درگیری بین مردم وارباب شده و در نهایت باعث فرار اکثر مردم از مزارع گردید و این فرار از سال 1320 شمسی تا سال 1340 شمسی یعنی شروع اصلاحات اراضی ادامه داشت و اثرات نامطلوب اقتصادی بسیاری را بر مردم منطقه وارد کرد.

بخش نهم – سازمان ها و تاسیسات ده

این روستا دارای یک شورای اسلامی که دارای سه نفر اعضا می باشد بوده و یک دهیاری که در خیابان امام خمینی واقع شده است و یک خانه بهداشت نیز داشته و دارای چند مغازه نیز می باشد. همچنین روستای چپک ناظمی محله دارای یک دبستان و یک پایگاه مقاومت نیز می باشد.

بخش دهم – روانشناسی اجتماعی

رفتارها و روحیات مردم روستا در گذشته به گونه ای بوده که چون مردمان جنگجویی بودند هرگز زیر بار حرف زور نرفته به همین دلیل همیشه با رهبران منطقه و بزرگ مالکان و یا خان های بزرگ منطقه و مباشران آنها درگیری داشته اند و دست به قیامهای متعددی زده اند . مردمان این روستا از گذشته تاکنون بسیار با محبت و مهمان دوست و دارای اتحاد و همدلی و صمیمت خاصی بوده و این اتحاد زبانزد خاص و عام بوده است و معمولاً در مقابل هر گونه حرکتی تقریباً همگی تابع بزرگان و ریش سفیدان و مسئولین روستا می باشند و از حس تعاون و همکاری بسیار بالایی برخوردارند . در این روستا میانسالان و افراد مسن دارای تمایلات بیشتر به کار کشاورزی بوده و لی جوانان به دلیل اینکه دنبال درآمد بیشتر و شخصیت های اجتماعی بالاتری هستند برای کار به شهرهای اطراف و یا شهرهای بزرگتر می روند .

منابع و مآخذ:

- بخشداری لشت نشا(سند توسعه روستایی روستای چپک ناظمی محله)

- شورای اسلامی روستای چپک ناظمی محله

- دهیاری روستای چپک ناظمی محله

- طرح هادی روستای چپک ناظمی محله

- گفتگو با ریش سفیدان و اهالی روستای چپک ناظمی محله

منوگرافی روستای چپک ناظمی محله درلشت نشا

مطالب مشابه :

نمرات میان ترم فیزیک 1 دانشگاه ازاد لشت نشا از 5 نمره رشته عمران

گذری برتاریخ لشت نشاء

نگاهی کوتاه به تعدادی از ورزشکاران،دانشجویان و فرهیختگان روستای لیچا

لشت نشا

افتخار آفرینان فرهنگی لیچاه

رزومه مهندس مجتبی ملکی چوبری

منوگرافی روستای چپک ناظمی محله درلشت نشا

پیش شماره و کد تلفن شهرهای استان گیلان کد جدید استان 013

درباره روستای لیچا(مختصر)

تصاویری از بقعه آقا سید محمد یمنی در روستای لیچا