موزه های مشهد

موزه بزرگ خراسان رضوی:

هنر معماری ایران از پیشینه ای دیرپا برخوردار بوده و ریشه در باورها و اعتقادات و نسبتهای گذشته دارد. با همین دیدگاه طراحان موزه بزرگ خراسان رضوی با الهام از نقشه و طرح بنای هارونیه و عمارت خورشید ساختمان موزه بزرگ خراسان رضوی را آغاز نمودند. سنگ بنای اولیه این موزه به همت شهرداری مشهد و در راستای حفظ هویت بومی و ملی و ارج نهادن به آثار و مواریث فرهنگی، تاریخی و مذهبی کلان شهر مقدس مشهد پی ریزی گردیده است. مکان این موزه در زمینی به وسعت 4900 متر مربع در بوستان کوهسنگی واقع شده است و از پروژه های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی است. ساختار طرح دارای دو فرم مکعب شکل و استوانه ای است که هدف از آن نمود معماری- عملکرد و نقش فرهنگی- اجتماعی بوده است و اصول درون گرایی در بنای موزه متجلی می شود. اجرای این طرح در 12 طبقه و زیربنای تقریبی 18000 متر مربع در سال 82 از سوی شهرداری مشهد به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی واگذار شد که در آن بخش های مختلفی از جمله فضاهای موزه ای متنوع، اتاق پژوهشگران، محل نمایش دایمی اشیاء، فضای اداری و ... پیش بینی شده است. در حال حاضر انجام عملیات ساخت و ساز بر روی این پروژه ادامه دارد و حوزه مذکور در حال احداث می باشد.

- فرهنگ و آداب و رسوم سنتی و محلی مشهد:

مشهد عصاره ادب و آداب و رسوم ایران زمین است. فرهنگ و آداب و رسوم و عقاید و سنن هر مردمی نشان از عواطف و خلقیات و– در معنای کامل- هویت انسانی آن مردم است. مشهد الرضا (ع) شهری که به واسطه ی عشق به پیشوای هشتم شیعیان شکل گرفت، مهد ادب و آداب ایران زمین بوده و هست. آداب و رسوم مشهد و شهرهای اطراف آن به جهت مهاجرپذیری فراوان شهر مشهد- بخصوص از شهرهای مجاور- بسیار نزدیک و گاه یکسان است که باران خواهی و کشتی با (چوخه) از این دست است. از قدیم خراسان منطقه ای کم آب و خشک بوده است. به طوری که مراسم طلب باران در بسیاری از شهرهای خراسان از جمله مشهد مرسوم بوده و آداب مشترکی داشته است. بدین گونه که زنان و دختران- با استفاده از دو تکه چوب و مقداری پارچه- عروسکی درست می کردند و آنرا در سطح محله یا روستا می گرداندند و با خواندن شعرها و تصنینهایی در جمعیت، باران درخواست می کردند که در آن معمولاً به خداوند و حضرت محمد (ص) قسم یاد می شد و از مردم محله و روستا می خواستند برای پخت آشی به همین منظور طبخ کنند. مردم هر کدام در حالی که به گرداننده این عروسک برای طبخ آش و حبوبات و ... می رساندند مقداری آب نیز روی عروسک می پاشیدند و دعاها و اشعاری زیرلب زمزمه می کردند. از جمله، «الله بده تو باران، به حرمت مزاران، گندم به زیر خاکه، از تشنگی می ناله.» و ... در بیشتر این مراسم طلب باران، نماز باران را به صورت جماعت بر بالای کوه یا تپه ای می خواندند و مردم معتقد بودند که بعد از نماز و مراسم طلب باران حتماً باران خواهد بارید. خواستگاه شاهنامه (شت توس) است که نبردهای تن به تن و حماسی فراوانی در آن به تصویر کشیده شده است. کشتی با چوخه ی کشتی فراگیری در سطح ایران است. اگرچه این کشتی از قدیم در سراسر کشور با تفاوتهای اندکی مرسوم بوده، در خراسان و شهرهایی چون مشهد، نیشابور و سبزوار به سبب تعصبات خاصی در خصوص فرهنگ پهلوان پروری و همان روحیه ی قدیمی و کهنی که مردم این سرزمین داشته اند و در شاهنامه انعکاس آن نمایان است- بیشتر نمود و ظهور داشته و دارد. نام این کشتی از لباس خاصی گرفته شده است که کشتی گیران آن بر تن می کنند. چوخه لباسی پشمی است که گاه در نبردها نیز از آن استفاده می شد. آیین جوانمردی و پهلوانی از آیین های کهن مردم خراسان در شهر توس و مشهد فعلی است. پهلوان از مردم بسیار آبرومند شهر بود و معمولاً در مراسمی چون عروسی و ... به سبب حفظ آمادگی جسمانی خود و سرگرمی و رشد مهارتها- مسابقاتی را در قلب کشتی با چوخه برگزار می کردند. پهلوانان کشتی با چوخه معمولا با سیدها کشتی نمی گرفتند و معتقد بودند که باید حرمت این افراد را حفظ کرد به گونه ای که به خود اجازه نمی دادند پشت سید را به خاک برسانند. از گذشته مرسوم بود که به افراد برتر کله قند هدیه می دادند به همین سبب امروزه در کنار جوایز دیگری که اهدا می شود اما هنوز همان عنوان (قند بر) برای جوایز مانده است.

مشهد همواره مواجه با سیل مشتاقان زیارت از پیشوای هشتم شیعیان بوده و هست. ولی در گذشته به سبب کمبود امکانات و سفرهای سخت و دشوار و توسعه نیافتگی شهر مرسوم بوده است که مشهدی ها به استقبال کاروانیان می رفتند و به احکام و احسان تیمار مسافران و زوار می پرداختند و پس از آن نیز در منازل خود پذیرای آنان می شدند. حتی قصبه ها و روستاهای اطراف مشهد حضور زوار و کاروانیان را متبرک و میمون می دانستند و از میوه ها و محصولات زراعی و باغی خود به کاروانیان هدیه می دادند.

مراسم عزاداری و سینه زنی و نوحه خوانی در همه جای ایران مرسوم بوده و هست و در مشهد نیز این مراسم با آداب و رسوم مشابه و گاهی خاص برگزار می شود.

(شله قلمکار) آش مخصوصی است که با حبوبات و گوشت طبخ می شود و یکی از طعم های بسیار ماندگاریست که چشیدنش نام مشهد را در ذهن متبادر می سازد.

موزه های مشهد

مطالب مشابه :

نقشه تمام خطوط مترو مشهد

نقشه شهر مقدس مشهد

موزه های مشهد

اطلاعات کلی درباره شهر مشهد

نقشه بافت خاک سطحی در پهنه شهر مشهد

نقشه و نمودار مقادیر بارش شهر مشهد در 30 مهر 1392

آثار باستانی شهر مشهد

قشه های ایران در موبایل