برآورد فضاي لازم براي موتور خانه

فضاي لازم براي دستگاه هاي مكانيكي و الكتريكي(موتورخانه)

فضاي كل مورد نياز براي نصب دستگاه ها و تجهيزات مكانيكي و الكتريكي(موتورخانه) بين4تا9 درصد مساحت زيربناي ساختمان است كه براي اغلب ساختمانها بين6 تا 9 درصد مي باشد.

از ديدگاه مهندسي،ايده آل اين است كه فضاي اختصاص يافته براي موتور خانه يا اتاق هاي هواساز نسبت به ساختمان موقعيت مركزي داشته باشندكه اين موجب كاهش طول واندازه كانالها و لوله ها،ساده ترشدن طرح شفتها تمركز ونتيجتا تسهيل كار سرويس و نگهداري تاسيسات خواهد شد.اين امر همچنين موجب كاهش قدرت مورد نياز براي موتور بادزنهاو پمپها شده وهزينه عملكرد سيستم را پايين مي آورد.

اما به دلايل بسيار اغلب امكان دادن فضاي مركزي ساختمان موتورخانه تاسيسات يا اتاق هواساز و غيره وجود نداردواما دست كم بايد سعي شود كه تا حد امكان موتورخانه تاسيسات مكانيكي ؛تجهيزات الكتريكي وسيستم آب و فاضلاب ساختمان در جنب يكديگر قرار گيرند.

محل موتورخانه تاسيسات معمولا در زيرزمين يا طبقات پايين تر ساختمان است.ارتفاع سقف اين فضاها برحسب چگونگي كانال كشي،لوله كشي واندازه دستگاه ها وتجهيزات؛بايد بين12تا20 فوت(4تا6 متر)باشد:

1-وسايل سيستم تهويه مطبوع وگرمايش شامل ديگ وتجهيزات جانبي مربوطه،چيلر وتجهيزات جانبي از قبيل پمپها وغيره:برخي از تجهيزات HVAC از نظر محل نصب بسيار انعطاف پذيرند؛به طوري كه مثلا گاهي به لحاظ اقتصادي چيلر را روي پشت بام نصب ميكنند.گرچه به اين ترتيب هزينه هاي مربوط به مستحكم كردن سازه پشت بام و كارهاي الكتريكي افزايش مي يابد ،اما اين خرجها با صرفه جويي حاصله در لوله كشي و انرژي مصرفي وكاهش هزينه هاي مربوط به كار دستگاه در فشار پايين تر جبران مي شود.حتي ديگ را هم مي توان روي پشت بام نصب كرد.با اين كار ديگر احتياجي به تعبيه دودكش در ساختمان نيست.استفاده از سوخت گاز عملي تر وكم هزينه تر از گازوئيل است چرا كه ديگر به منبع ذخيره گازوئيل وملزوماتي مثل سيستم پمپاژ سوخت و لوله كشيهاي مربوطه نيازي نيست.

با استفاده از وسايل بازيابي گرما همواره با دستگاه چيلر مي توان سايز ديگ را به ميزان قابل توجهي كاهش داده وفضاي بزرگي را در موتورخانه صرفه جويي كرد.

2-نصب برج خنك كن اغلب مشكلاتي را به همراه دارد.در بيشتر موارد،خصوصا در ساختمانهاي بزرگ،استفاده از برج خنك كن ضروري است.چنانچه طبق طرح قرارباشد برج خنك كن روي سطح زمين مستقر شود بايد حداقل 100فوت(30متر)با ساختمان فاصله داشته باشد به دو دليل يكي دوري جستن از سروصداي برج خنك كن كه موجب آزار ساكنين ساختمان مي شود،وديگري جلوگيري از ورود هواي مرطوب خروجي از برج خنك كن به داخل ساختمان از طريق درها وپنجره ها.

همين فاصله بايد نسبت به پاركينگ نيز منظور شود چرا كه رطوبت هواي خروجي از برج خنك كن به دليل محتواي مواد شيميايي آن ممكن است به رنگ اتومبيلها صدمه بزند.

وقتي قرار است برج خنك كن روي پشت بام نصب گردد بايد حتما براي جلوگيري از انتقال ارتعاشات و سروصداي آن به ساختمان تمهيدات لازم انديشيده شوند.بعضي از انواع برج خنك كن نسبت به برخي ديگر كم صداتر هستند كه اين پارامتر هنگام انتخاب برج بايد لحاظ شود.

كف برج خنك كن ،خاصه در انواع بزرگ آن بايد روي شاسي فولادي به بلندي 4تا5 فوت(حدود5/1متر)قرار گيرد تا كارهاي لوله كشي وتعميير ونگهداري به راحتي صورت پذيرند.

- فضاي لازم براي اتاق هواساز وبادزن

در ساختمانهاي چندطبقه اتاقهاي هواساز وبادزن زيرزمينها وطبقه اول معمولا در طبقات پاييني ساختمان در نظر گرفته مي شوند حالا يا در خود زيرزمين يا در طبقه دوم.چنانچه اتاقهاي هواساز در طبقه دوم باشند،دسترسي به هواي تازه خارج وتخليه هواي داخل وهمچنين نقل وانتقال تجهيرات راحت تر است.در ساختمانهايي كه سطح زيربناي طبقات وسيع باشد اغلب از چند اتاق هواساز در هر طبقه استفاده مي شود.

اما در بسياري از ساختمانهاي مرتفع يا اصطلاحا"برج"ممكن است يك اتاق هواساز براي10تا20 طبقه مورد استفاده قرار گيرد ؛يك اتاق هواساز براي طبقات پاييني ،يكي براي طبقات مياني ساختمان ويك اتاق هواساز هم روي پشت بام براي طبقات بالايي ساختمان.

مقررات جديد بناهاي مرتفع ايجاب ميكند كه ساختمانها در سطح يا ارتفاع به چند بخش تقسيم شوند تا ايمني ساكنين در صورت بروز آتش سوزي بهتر تامين گردد واين ممكن است روي تعداد و وسعت اتاقهاي هواساز و محل آنها تاثير بگذارد.ولي به هر حال محل اتاق هواساز بايد در جايي باشد كه از نظر كانال كشي حداكثر تسهيلات وحداقل هزينه را در بر داشته باشد.

-شفتهاي داخلي(Interior Shafts)

شفتهاي داخلي همان كانالهاي قديمي هستند كه از درون آنهاكانالهاي رفت وبرگشت هوا لوله كشي آب رفت(از)وبرگشت(به)چيلر،لوله كشي رفت وبرگشت سيستم گرمايش،سيم كشي هاي برق،وخلاصه تمامي شريانهاي تاسيسات ساختمان عبور مي كنند.

اين مهم است كه شفتها از راه پله وچاه آسانسور حداقل دوبرابر عرض خود فاصله داشته باشند تا بتوان در هر طبقه كار لوله كشي،كانال كشي وسيم كشي را در سقف يا كف به مقصد مورد نظر انجام داد.عموما اجراي شفتهايي با نسبت ظرافت(Aspect Ratio) از2:1 تا4:1 راحت تر از شفتهاي گرد است.سايز ،تعداد ومحل شفتها در ساختمانهاي مرتفع حائز اهميت است.از ديدگاه مهندسي،مطلوب اين است كه كانال كشي بيشتر به طور قائم صورت گيردوحتي المقدوركانال كشي افقي كمتر باشد تا هزينهاي مربوطه كاهش يابد؛بالانس سيستم آسانتر صورت گيرد،برخورد با سيستم لوله كشي و ستونهاي فلزي ساختمان وسيستم روشنايي وغيره كمتر شود وبالخره به مهندس معمار اين امكان را بدهد كه فاصله كف تا كف طبقات را كم كند.تعدادشفتها تابعي از فرم و وسعت ساختمان است.اما در ساختمانهاي بزرگ از جنبه هاي مختلف ،عاقلانه تر اين است كه بجاي يك شفت بزرگ،چندشفت كوچكتر منظور گردد.همچنين ممكن است مطلوب باشد كه شفتهاي كانالهاي رفت وبرگشت مجزا باشند تا شمار تقاطع كانالها به حداقل رسيده وكار كانال كشي راحت تر صورت پذيرد.ايده آل اين است كه براي شفتها10تا15 درصد فضاي اضافي جهت توسعه يا تغييرات آينده منظور گردد.

- نقل وانتقال دستگاهها وتجهيزات

در طراحي صحيح موتورخانه تاسيسات يا اتاقهاي هواساز وبادزن بايد مسئله نقل وانتقال دستگاه هاي بزرگ وسنگين به داخل اتاق وبالعكس كاملا مورد توجه قرار گيرد.چه در غير اين صورت هزينه نقل وانتقالات وتعمييرات سيستم زياد خواهد بود.

مقاله از:دن هالوهان -ترجمه و اقتباس : مهندس سيد مجتبي طباطبائي

برآورد فضاي لازم براي موتور خانه

مطالب مشابه :

موتورخانه و سیستم های کنترل هوشمند

نقشه تاسیسات مکانیکی نظام مهندسی

كمپرسورهاي پيستوني

پمپ های هیدرولیک

برآورد فضاي لازم براي موتور خانه

تبرید

مشخصات و ليست قيمت آبگرمکن های خورشيدی

کریستال شدن

دانلود کتاب سیستم های (تاسیسات) ساختمان برای طراحان داخلی

مراحل طراحی و اطلاعات ساخت اسانسور از آماده سازی چاهک تا بتون ریزی