جراحی پلاستیک بینی (راینوپلاستی) - بخش نخست

وظایف بینی:

1- بویایی.

2- چشایی.

3- مجرای تنفس.

4- فیلتر کردن ذرات بیگانه ی موجود در هوای استنشاقی (به کوچکی گرده های گیاهان)

5- گرم کردن و مرطوب ساختن هوای استنشاقی بمنظور جلوگیری از خشک شدن مخاط ریه ها.

نکته:روزانه 18 تا 20 هزار لیتر هوا از مجاری بینی عبور میکند.

آناتومی بینی:

1- گلابلا (GLABELLA):برآمدگی پیشانی میان دو ابرو میباشد.

2- ریشه و یا پل بینی (NASION OR BRIDGE):گودی انتهای بینی که پایین گلابلا قراردارد.

3- دورسم بینی(DORSUM ):شیب میان ریشه و نوک بینی، دورسم بینی نام دارد.

4- نوک بینی(APEX=NOSE TIP)

5- بوسه گاه(PHILTRUM):گودی و شیار میان لب بالا و بینی.

6- کالوملا و یا کالومنا(COLUMELLA/COLUMNA) :ستون و پوستی که دو سوراخ بینی را از هم جدا میسازد.

7- تیغه بینی(SEPTUM):دیواره داخلی بینی که مجرای بینی را به دو قسمت چپ و راست تقسیم میکند. بخش قدامی و مرکزی آن از غضروف و بخش خلفی آن از استخوان های نازکی بنام اتموئید و وومر تشکیل یافته است. تیغه بینی به عنوان تکیه گاه و هدایت جریان هوا عمل میکند.

8- شاخکهای بینی(TURBINATES OR CONCHAE): 6 برجستگیاستخوانی (3 عدد در هر طرف- بنامهای شاخکهای تحتانی، میانی و فوقانی) که در جدار خارجی حفره بینی قرار دارند. شاخکهای بینی از پوشش مخاطی پوشیده شده اند. وظیفه شاخکها گرم و مرطوب کردن هوای استنشاقی و همچنین به دام انداختن ذرات خارجی است.

9- موهای بینی(VIBRISSAE):وظیفه موها به دام انداختن ذرات خارجی است.

10- غضروف طرفی فوقانی(UPPER LATERAL CARTILAGE):دو غضروف طولی و مثلثی شکل در دو طرف تیغه بینی.

11- غضروف طرفی تحتانی(LOWER LATERAL CARTILAGE): دو غضروف که به صورت دو حلقه ناقص بوده و پره های بینی را تشکیل میدهند. این دو غضروف، غضروف بالی بزرگ(GREATER ALAR CARTILAGE) نیز نامیده میگردند.

12- بافت فیبری-چربی (FIBROFATTY TISSUE):دو عدد در دو طرف بینی که دو نیمه خارجی پره های بینی(محل تلاقی پره ها و صورت) را تشکیل میدهند.

13- اسکلت استخوانی بینی شامل: استخوان بینی، زائده های پیشانی فک بالا،استخوان های اتموئید، وومر و کامی میباشد.

14- سوراخهای قدامی بینی(NOSTRILS OR NARES):حفره بینی را به خارج مربوط میکنند.

15- گیرنده ها و پیاز بویایی(OLFACTORY RECEPTORS AND BULB):گیرنده های بویایی مستقر در سقف بینی، بوها را تشخیص داده و از طریق عصب بویایی به پیاز بویایی و سپس به مغز منتقل میکنند.

16- مخاط بینی(NASAL MUCOSA):تمام جدار داخلی بینی از مخاط نسبتا صافی فرش شده است.

جراحی پلاستیک بینی و یا راینوپلاستی(RHINOPLASTY):

راینوپلاستی و یا رینوپلاستی با بکارگیری تکنیکهای جراحی کارکرد و شکل ظاهری بینی را اصلاح میکند.

رینوپلاستی اولیه(PRIMARY):جراحی پلاستیک بروی بینی فردی که سابقه جراحی بینی نداشته است.

رینوپلاستی ثانویه و یا اصلاحی(SECONDARY OR REVISION):جراحی پلاستیک بینی بروی فردی که سابقه یک یا چند جراحی بینی داشته اما نتیجه عمل نامطلوب بوده است.

رینوپلاستی کارکردی(FUNCTIONAL):یک جراحی اصلاحی است که هدفش رفع ناهنجاریهای کارکردی و بدشکلیهای درون بینی و رفع انسداد بینی میباشد.

رینوپلاستی زیبایی(AESTHETIC OR COSMETIC): جراحی است که هدفش بهبود وضعیت ظاهری بینی است (از قبیل شکل، اندازه، زاویه، تقارن و تناسب)

رینوپلاستی داخلی و یا بسته(INTERNAL OR CLOSED):در این روش برش تنها در داخل بینی ایجاد میگردد.

رینوپلاستی خارجی و یا باز(EXTERNAL OR OPEN): در این روش برش هم در داخل و هم در خارج بینی ایجاد میگردد. برش خارجی به شکل "V" وارونه و یا "Z" بروی کالوملا میباشد.

مزایای رینوپلاستی بسته:

1- کاهش تورم پس از جراحی.
2- کاهش زمان جراحی.
3- کاهش اسکار (جوشگاه=جای زخم) و عوارض جانبی.
4- کاهش دوران نقاهت بیمار.
5- بازگشت سریعتر ظاهر طبیعی بینی.

معایب رینوپلاستی بسته:

1- محدودیت در اعمال تغییرات دلخواه از عمده ترین معایب رینوپلاستی بسته نسبت به جراحی باز است.

تاریخچه عمل جراحی بینی:

اولین بار در 2500 سال پیش توسط پزشک هندی بنام سوشروتا(SUSHRUTA) بصورت خیلی ابتدایی و سپس در سالهای 1887 و 1898 به ترتیب توسط جان اورلاندو رو (JOHN Orlando Roe) و ژاک ژوزفJacques Joseph)) صورت گرفت.

اقسام رینوپلاستی کارکردی:

1- سپتوپلاستی(SEPTOPLASTY) : به صاف کردن تیغه بینی منحرف، خمیده و یا پیچ خورده اطلاق میگردد. هدف سپتوپلاستی تسهیل عمل تنفس، درمان عفونتهای سینوسی و همچنین بهبود شکل ظاهری بینی (رفع بینی قوز دار، کوچک کردن فاصله بین پره های بینی و تغییر زاویه نوک بین) صورت میگیرد. در انحراف تیغه بینی، تیغه بینی خمیده، یچ خورده و دارای انحراف است. این انحراف باعث میشود مجرای بینی در یک سمت (و یا هر دو سمت) کوچکتر گردد. پوشش مخاطی مجرای بینی بطور طبیعی در طی روز چندین بار متورم (متسع) و منقبض میشود. بنابراین کوچکتر بودن یکی از مجاری بینی هنگام متورم شدن مخاط بینی، احتقان بینی و اشکال در تنفس (تنفس سخت و یا صدا دار) را در پی خواهد داشت. همچنین تخلیه ترشحات سینوسها به خوبی انجام نشده و عفونت تکرار شونده سینوسها ایجاد میشود. سایر علایم و عواقب انحراف تیغه بینی به قرار زیر است:

1- خشکی مخاط بینی و بروز خون دماغهای مکرر.
2- خرخر و یا وقفه تنفسی هنگام خواب.
3- انسداد جزئی و یا کامل یک و یا هر دو مجرای بینی.
4- احتقان (گرفتگی) بینی معمولا در یک سمت.
5- درد صورت، سردرد و ترشح پشت بینی.
6- در دراز مدت مشکلات گوش و قلبی ریوی.

نکته:انحراف بینی میتواند در بخش قدامی و یا خلفی تیغه باشد.

نکته: در 80 درصد افراد تیغه بینی کاملا صاف نبوده و اندکی انحراف دارد.

علل ایجاد انحراف تیغه بینی:

1- ممکن است مادر زادی باشد.
2- به علت آسیب فیزیکی ایجاد شده باشد.
3- بدنبال افزایش سن ایجاد شده باشد

تکنیک جراحی:

1- عمل با بیهوشی موضعی و یا عمومی و به شیوه بسته انجام میگیرد ( بدون برش قابل رویت)- ابتدا پوشش مخاطی روی تیغه بینی برش داده شده و سپس فرم تیغه اصلاح میگردد. عمل 2-1 ساعت بطول می انجامد. عمل سپتوپلاستی میتواند جداگانه و یا توام با جراحی زیبایی بینی صورت گیرد. پس از عمل بیمار بایستی آنتی بیوتیک مصرف کرده و بینی خود را تا 10 روز با سرم ویژه ای شستشو دهد

2- پولیپکتومی(POLYPECTOMY): به خارج ساختن پولیپ بینی اطلاق میگردد. پولیپ بینی(NASAL POLYP) یک توده انگوری شکل، خوش خیم، ملتهب و مخاطی است که از سینوسها به مجرای بینی رشد کرده و ایجاد انسداد میکند. (پولیپ ها در اطراف دهانه سینوسها پدید می آیند) پولیپ تنفس از بینی را مشکل کرده و تنفس را دهانی میکند، همچنین باعث کاهش حس بویایی،خرخر کردن ،سینوزیت ومشکلات گوش میگردد.پولیپ اغلب در افرادی که از آلرژی تنفسی (رینیت) و یا عفونت مزمن سینوس ها رنج میبرند بروز میکند.درمان اولیه پولیپ تجویز اسپری های حاوی کورتیکواستروئیدها و آنتی بیوتیکها می باشد.چنانچه پولیپ با درمان دارویی درمان نگردد، توسط جراحی پولیپکتومی خارج میگردد.اما معمولا پولیپ ها پس از مدتی مجددا عود کرده و ظاهر میشوند.برای جلوگیری از عود مجدد پولیپ ها پس از عمل اسپری های استروئیدی تجویز شده و بایستی مشکل زمینه ای (عفونت و یا آلرژی) رفع گردد. عمل با بیهوشی عمومی ویا موضعی انجام شده و حدود نیم ساعت بطول می انجامد. عمل برداشتن پولیپ نیز بسته است و برشی روی بینی ایجاد نمی شود. بیماران پس از عمل تا 10 روز بایستی آنتی بیوتیک مصرف کنند.

3- کوچک ساختن شاخک های بینی(TURBINECTOMY): به کوچک کردن شاخک های بینی بزرگ شده(معمولا شاخک های تحتانی) به منظور بهبود عمل تنفس اطلاق میگردد.هنگامی که انحراف تیغه بینی وجود داشته باشد در سمت مخالف انحراف(مجرای بزرگتر) شاخکها بمنظور جبران بزرگ شدن مجرا، شروع به بزرگ شدن میکنند.چراکه عملکرد بینی(فیلتر کردن،گرم و مرطوب ساختن هوای استنشاقی) زمانی بطور صحیح انجام میگرد که جریان هوا 3-2 میلی متر پهنا داشته باشد.اگر مجرای بینی در یک طرف بزرگتر باشد شاخکهای همان سمت برای جبران آن بزرگتر میشوند.بزرگ شدن شاخکها باعث انسداد مجرای بینی،خرخر و وقفه تنفسی حین خواب میشود.عمل بصورت بسته صورت میگیرد.

4- شکستگی بینی (NASAL FRACTURE):به آسیب فیزیکی به غضروف و استخوان های بینی ناشی از ضربه اطلاق میگردد.

علایم شکستگی:

1- درد و تورم بینی.
2- بد شکل شدن بینی.
3- کبودی دور بینی و چشمها.
4- سیاه شدن چشمها.
5- التهاب مخاط بینی.
6- خون دماغ و یا آبریزش بینی.
7- گرفتگی مجاری بینی.

عواقب و عوارض شکستگی:

1- عفونت بینی، سینوسها و استخوانهای صورت.
2- اشکال در تنفس دائمی.
3- آبریزش بینی طولانی مدت از یک یا هر دو مجاری بینی به علت تخلیه مایع مغزی نخاعی ناشی از آسیب فیزیکی به سر.
4- تغییر در شکل ظاهری بینی.
5- سوراخ شدن و یا انحراف تیغه بینی.
6- تجمع خون در تیغه بینی که باعث انسداد تنفسی در یک یا هر دو طرف بینی می شود.عدم درمان سریع آن موجب نکروز و از بین رفتن تیغه میانی گردیده و شکل ظاهری بینی "زین اسبی" میشود.
7-تغییر ویا از دست رفتن حس بویایی.

تشخیص:

معمولا بوسیله معاینات بالینی صورت میگرد. در مواردی ممکن است نیاز به سی تی اسکن باشد.

درمان:

1- بلافاصله پس از شکستگی باید روی بینی کمپرس یخ قرار داد و سر را بالا نگه داشت.

2- برای کاهش درد بایستی از استامینوفن استفاده کرد. از مصرف آسپرین و ایبوپروفن خودداری شود.

3- چنانچه مصدوم ظرف 3 ساعت پس از شکستگی به پزشک مراجعه کند، جا انداختن بینی شکسته قابل انجام است. اما چنانچه بیش از 3 ساعت از زمان شکستگی گذشته باشد، مصدوم بایستی 5-4 روز صبر کند تا تورم بینی کاهش یافته و سپس به پزشک مراجعه کند.

4- چنانچه 10-7 روز از شکستگی گذشته باشد ممکن است استخوانها به همان صورت جوش خورده و نیاز به جراحی پلاستیک باشد.

5- جا اندازی با بی حسی موضعی و یا بیهوشی غیر کامل انجام میگیرد. پس از جا اندازی روی بینی گچ طبی قرار داده میشود که بایستی برای محافظت از ضربات ناخواسته به مدت یک هفته روی بینی حفظ گردد.

چند نمونه از ابزار جراحی رینوپلاستی زیبایی:

شامل چکش ارتوپدی (1)، استئوتوم (ابزاری شبیه اسکنه) (2)، راسپ (ابزاری شبیه سوهان) (3) و قیچی جراحی (4):

جراحی پلاستیک بینی (راینوپلاستی) - بخش نخست

مطالب مشابه :

جراحی بینی

ست های جراحی(2)