راجع به "ذِکر" در اسلام

 

راجع به "ذِکر" در اسلام

 

پرسش:

لطف نموده راجع به "ذکر" در اسلام برايم معلومات دهيد. ذکر چه شکل ها دارد و اين کلمه در قرآن به کدام مفاهيم استعمال شده است . "ذکر" اکثرا در بين متصوفين، به شکل زبانی بوده و حلقه های ذکر ساخته می شوند، گاهی شعرها سروده می شود و گاهی سرود های قوالی، و زمانی که برايشان گفته می شود که اين ذکر نيست، می گويند که با ذکر خدا، قلب ها مطمئن ميشود و در اين حلقه ها، قلب های ما مطمئن می شود .

 

پاسخ:

 

الحمدلله،

كلمه "ذكر" در قرآن كريم به معانى مختلفى بكار گرفته شده كه مخترصا بشرح زير ميباشند:

1-بمعناى "قرآن" در آیه: " إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِالذِّكْرِ لَمَّا جَاءَهُمْ وَإِنَّهُ لَكِتَابٌ عَزِيزٌ" (فُصِّلت : 41)، يعنى: "بي‌گمان‌ كساني‌ كه‌ به‌ ذكر چون‌ بر آنان‌ نازل‌ شد كافر شدند و به‌ تحقيق‌ كه‌ آن‌ كتابي‌ عزيز است" و همچنين در اين آیه: " إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ" (الحِجْر : 9)، يعنى: "بي‌ترديد ما اين‌ قرآن‌ را نازل‌ كرده‌ايم‌" يعني‌: اين‌ قرآني‌ را كه‌ آنها منكر آنند و تو را به‌ سبب‌ آن‌ به‌ ديوانگي‌ متهم‌ مي‌كنند، ما فرود آورده‌ايم ‌"و قطعا ما خود نگهبان‌ آنيم‌".

2-بمعناى طاعت خداوند در آیه: " إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةْ" (المائدة : 91)، يعنى: "همانا شيطان‌ مي‌خواهد با شراب‌ و قمار، ميان‌ شما دشمني‌ و كينه‌ بيندازد" اين‌ از مفاسد دنيوي‌ شراب‌ و قماراست‌ «و» از مفاسد ديني‌ نيز در آنها بسيار است‌، از جمله‌ اين‌ كه‌ شيطان‌ مي‌خواهد: «شما را از ياد الله و از نماز بازدارد".

3-بمعناى اذان و نماز فرض مخصوصا با جماعت در آیه: " فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ" (النور : 36)، يعنى: " «در خانه‌هايي‌ كه‌ خدا اجازه‌ داده‌ است‌ كه‌ رفعت‌ يابند» يعني: در مساجدي‌ كه‌ خدا فرمان‌ داده‌ تا مورد تعظيم‌ و حرمت‌ قرار گيرند و شأن‌ وجايگاه‌ آنها رفيع‌ و قدر و منزلت‌ آنها والا باشد و از پليديها و نجاستها پاك ‌گردانيده‌ شوند و نيز رخصت‌ داده‌ كه‌ آن‌ خانه‌ها برافراشته‌ و بلندوبالا بنا شوند «و نامش‌ در آنها ياد شود"، و همچنين در اين آیه: "وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَسَاجِدَ اللَّهِ أَنْ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ (البقرة : 114)، يعنى: "و كيست‌ ظالم ‌تر؟" استفهام‌ انكاري‌ است، يعني: كسي‌ ظالم‌تر نيست‌ "ازآن‌ كس‌ كه‌ نگذارد در مساجد خدا نام‌ وي‌ برده‌ شود".

4-بمعناى اداء شعائر و مناسك حج در آیه: " وَاذْكُرُوا اللَّهَ فِي أَيَّامٍ مَعْدُودَاتٍ" (البقرة: 203)، يعنى: "و خدا را در روزهايي‌ معين‌ ياد كنيد".

5-بمعناى عموم ذكر مانند عبادات قلبى از قبيل محبت خداوند و توكل بر او، و عبادات بدنى مانند نماز و زكات و غيره، و عبادات زبانى از قبيل تسبيح و تهليل و تحميد و استغفار و دعاء صبح و شب و دعاء خروج از منزل و ورود به آن و دعاء دخول و خروج از مسجد و غيره در آیه: " يَا آیها الَّذِينَ آَمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْرًا كَثِيرًا " (الاحزاب : 41)، يعنى: "اي‌ مؤمنان‌! خدارا ذكر كنيد، به‌ ذكر كردن‌ بسيار»"، و همچنين در آیه: " وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا " و (الحزاب : 35)، يعنى: "و مردان‌ و زناني‌ كه‌ خدا را بسيار ياد مي‌كنند".

6-بمعناى يادآورى و فراموش نكردن و پند و اندرز در آیه: " وَاذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ" (ال عمران : 103)، يعنى: "و نعمت‌ خدا را بر خود ياد كنيد، آن‌گاه‌ كه‌ دشمنان‌ همديگر بوديد"، و همچنين در آیه: " فَذَكِّرْ إِنْ نَفَعَتِ الذِّكْرَى " (الأعلى : 9)، يعنى: " «پس‌ اندرز ده‌ اگر اندرز سود بخشد" ، و همچنين در آیه: " وَذَكِّرْ فَإِنَّ الذِّكْرَى تَنْفَعُ الْمُؤْمِنِينَ" (الذاريات 55)، يعنى: "و پند ده‌ كه‌ مؤمنان‌ را پند سود مي‌بخشد".

7-بمعناى بيان كردن براى اولين بار در آیه: " ذِكْرُ رَحْمَةِ رَبِّكَ عَبْدَهُ زَكَرِيَّا " (مريم : 2)، يعنى: "بيان‌ رحمت‌ پروردگار تو بر بنده‌اش‌ زكريا".

8-بمعناى عزت و سربلندى و شرف و منزلت در آیه: " أَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ كِتَابًا فِيهِ ذِكْرُكُمْ" (انبياء : 10)، يعنى: "در حقيقت‌ ما به‌ سوي‌ شما كتابي‌ را نازل‌ كرديم‌ كه‌ ذكر شما در آن ‌است‌" يعني: كتابي‌ كه‌ شرف‌ و مقام‌ و منزلت‌ بلند شما در آن‌ است‌، و همچنين در آیه: " وَإِنَّهُ لَذِكْرٌ لَكَ وَلِقَوْمِكَ "(زخرف : 44)، يعنى: "و هرآينه‌ آن براي‌ تو و براي‌ قوم‌ تو ذكري‌ است‌".

بس ذكر خداوند در قرآن كريم معانى مختلفى را در بر دارد و كسى كه ذكر خداوند را بجاى اورد باعث اطمئنان قلب و سكينت روحى و معنوى ميشود كه خداوند ميفرمايد: " أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ " (الرعد : 28)، يعنى: "آگاه‌ باش‌ كه‌ با ياد خدا دلها آرامش‌ مي‌يابد".

 

ولى نا گفته نماند كه ذكر خداوند بايست مطابق قرآن و سنت باشد تا موجب ثواب و پاداش شود،  خداوند متعال در قرآن ميفرمايد: " وَمَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمَنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ (36) وَإِنَّهُمْ لَيَصُدُّونَهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَيَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ (37)" (زخرف : 37-36)، يعنى: "و هر كس‌ از ياد رحمان‌ تغافل‌ كند بر او شيطاني‌ مي‌گماريم،‌ پس‌ آن‌ شيطان ‌برايش‌ همنشين‌ است‌ و مسَلَّما آنها آنان‌ را از راه‌ باز مي‌دارند و مي‌پندارند كه‌ خود ره يافته‌اند"، .

 

به نقل از:

سايت جامع فتاوي اهل سنت و جماعت

www.islampp.com


مطالب مشابه :


راجع به "ذِکر" در اسلام

اهل سنت جاسک - راجع به "ذِکر" در اسلام - اهل سنت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم - اهل سنت جاسک




دين يهود و مسيحيت و ديدگاه پيروان آنان نسبت به دين اسلام

راجع به دين يهود و مسيحيت و ديدگاه پيروان آنان نسبت به دين اسلام توضيح بدهيد. يهوديان بر اين




وظیفه زن در قانون اسلام راجع به حجاب چیست؟

حجاب - وظیفه زن در قانون اسلام راجع به حجاب چیست؟ - , salehon.ir




اشاره به چند آیه’ مبارکه در تفسیر نام اسلام

مباحثی ناگفته راجع به قرآن - اشاره به چند آیه’ مبارکه در تفسیر نام اسلام - قرآن و مباحث مرتبط




سخنان دکترازغدی راجع به اسلام وکرامت زن

اندیشه ی روشن - سخنان دکترازغدی راجع به اسلام وکرامت زن - می اندیشم،می فهمم و انتخاب می کنم




مطلبی راجع به حجربن عدی صحابی وفادار پیامبر مکرم اسلام

حضور خدا - مطلبی راجع به حجربن عدی صحابی وفادار پیامبر مکرم اسلام - - حضور خدا




اسلام و دموكراسي در خاورميانه

اين داده‌ها بنياد تجربي قوي‌اي را براي پرداختن به پرسشهاي راجع به رابطه اسلام و دموكراسي




برچسب :