مروری بر همتباری و تبار لُری حیدریها و میرزایی های ایلام با چگنی های شیروان چرداول

تیمور خان معروف به تُیْخان یا تُیخِن و یا تیغن یکی از حکمرانان محلی غرب لرستان بوده که بعد از سال ۱۰۰۶ ق یعنی بعد از مرگ میر شاهوردی فرزند میر محمدی آخرین اتابک لر که توسط شاه عباس صفوی به قتل رسید ( در شرق لرستان منصور بیگ سلاحورزی معروف به سیلورزی و در غرب لرستان تیخان چگنی حکمرانی می کرده است ) توسط شاه عباس گماشته شدند . تیخان چندین نقطه در اختیار داشته است 1- قلعه فلک الافلاک خرم آباد 2- دم یافته – سراب دوره 3- قلعه چقاپیت در منطقه کوشکی سرطرهان از توابع شهرستان کوهدشت 4- قلعه تیخان یا تپه طرهان واقع در دره شهر .

اصل و نسب او از میرزاوند های چگنی می باشد . و بعضی او را از مهاجرین اهالی زرین آباد دهلران می دانند که فرزندان او به اولاد احمد بگ معروف هستند . ولی چیزی که مشهود است میرزاوند می باشد .

به علت گرایش داشتن ایشان به مذهب شیعه مورد لطف دولت مرکزی صفویه قرار دارد ولی به علت شورش هایی که در مرزهای ایران و عثمانی رخ می دهد با حکومت محلی پشت کوه در برابر دشمن (عثمانی) همدستی می کند و در همان جنگ کشته می شود . به علت نفوذ زیاد و داشتن شجاعت و عدالت در میان مردم مورد ستایش بوده است .و با داشتن برادران زیاد یوم الاقضا ( روز واقعه ) می شود .که اکنون به عنوان ضرب المثلی در لزستان مشهور شده است .(اگر اتفاق خاص و یا محال و تقریباً نشدنی رخ دهد از این ضرب المثل استفاده می شود . ( مُوْ وِهْ رُوزی کِه تُیْخانْ کُشِسَهْ ) . ( می شود به روزی که تیخان کشته شد).

یکی از اولاد و نوادگان تیخان کرم بوده که از نوادگان او ساعد بگ میرزاوند چگنی از طایفه حیدر ی های سراب کی دم یافته است که در زمان نادر شاه افشار از فرماندهان جنگی فتح قندهار افغانستان و از همرزمان کریم خان زند بوده است . از دیگر همرزمان ایشان در آن فتح محمد زمان کونانی و چراغ خان اولادقباد / ایتیوند بوده اند که بعد از فتح زمینهای کشاورزی مستعدی در منطقه خود به آنها اهدا می شود .

از اولادهای ساعد بگ چگنی کرم و از فرزندان کرم حیدر بوده که به علت نسبتی که با خوانین کوشکی ها (بیگ محمد احمدی) دارد در منطقه کوشکی در حوالی قلعه قدیمی چقاپیت باقی می مانند که به هوز حیدر با شهرت کوشکی معروف هستند و ارادت خاص و ویژه به امام علی و امام حسین (ع) دارند و اکثر بزرگان آنها مرقد مطهر آن امام آزاده را زیارت نموده اند . عده ای دیگر از پسر عموهای آنها در روستاهای بیژانوند (روستای محمد رحیم )که به هوز حاجی معروف می باشند و عده ای دیگر در انتهای منطقه شیروان و چرداول ایلام از بازماندگان مصطفی و مرتضی با عنوان چگنی ها و تعدادی از آنها با شهرت حیدری در ایلام و عده ای دیگر که هم پسر عمو و هم دایی های حیدر هستند در دربار والی پشت کوه به کتابت مشغول بوده اند و اکنون در شهر کنونی ایلام با شهرت میرزایی باقی می مانند . تعدادی از آنها نیز در مهران می باشند . و عده ای دیگر از آنها نیز در روستای قرعلیوند کوهدشت که به هوز مرتضی معروف می باشند زندگی می کنند .

تپة تیخان ( تیغن) یا تپه طرهان / طرحان

تپة باستانی تیخان و یا تیغن که دو طبقه آن کاملاً مشهود است به تپه طرهان / طرحان نیز مشهور است در شمال شرقی دره شهر و به فاصلة حدود دو - سه کیلومتری رودخانة سیمره ، در میان اراضی کشاورزی روستای جمشید آباد واقع شده است .

و سفال های به دست آمده در طبقه اول از نوع نخودی و آجری اند . نمونه هایی از سفال ، تیغه های سنگ چخماق که نشان دهنده دست ساز بودن آنها در زمانهای قدیم است و قطعات سنگ با شکل سه گوش به رنگ سبز نیز یافت شده است .

منبع:وبلاگ "طرحان دیار دیاری"

مروری بر همتباری و تبار لُری حیدریها و میرزایی های ایلام با چگنی های شیروان چرداول

مطالب مشابه :

اشعار برادر میثم میرزایی

من از این دنیای دون می گریزم...

دو فیلم از کردستان در جشنواره شهید اوینی

اسامی فیلم کوتاه ارسال شده به چهارمین جشن مستقل فیلم های کوتاه

لیست نمرات

لیست مکانهای دهه اول محرم

مروری بر همتباری و تبار لُری حیدریها و میرزایی های ایلام با چگنی های شیروان چرداول

اسامي شركت كنندگان در جشن