نیمرخ توپوگرافی

۳.نمايش عوارض مختلف سطح زمين در نقشه هاي توپوگرافي:

قبل از كار با نقشه هاي توپوگرافي لازم است كاربر، شناخت جامعي نسبت به چگونه تشخيص دادن عوارض سطح زمين ، به كمك خطوط توپوگرافي را داشته باشد.در همين خصوص چند عارضه مهم ، از قبيل: كوه دامنه ملايم ، دامنه تند ، دشت ، گودال ، آبراهه ، يال، قله ، گردنه و پرتگاه با رسم شكل تشريح مي گردد.

1-3- نمايش كوه بر روي نقشه توپوگرافي:

كوه غالباً به شكل دواير بسته نشان داده مي شوند. به اين صورت كه ، اولين دايره اي كه كوچكتر از ديگر دواير مي باشد، مريوط به قله كوه و ساير دواير كه دايره قله را احاطه مي كنند ، دامنه كوه مي باشد. اين دواير از سمت قله به طرف پاي كوه بزرگتر مي گردند و بزرگترين دايره مربوط به پاي كوه مي باشد.

2-3-دامنه ملايم و دامنه تند:

دامنه هاي كم شيب تپه هاي و كوه ها در نقشه هاي توپو گرافي از روي فواصل خطوط توپوگرافي آنها ، نسبت به دامنه هاي پر شيب متمايز مي گردند. بدين صورت كه فواصل منحنيهاي ميزان ،در دامنه هاي كم شيب ، تقريباً ، يكسان بوده و فاصله آنها از يكديگر، كمي بيشتر از دامنه هاي پر شيب ديده مي شود .

همجنين نوعي ديگري از دامنه هم وجود دارد كه شيب آن در طول دامنه ، گاهي تند و گاهي تند و گاهي كند مي شود، كه به آن دامنه غير يكنواخت گويند

3-3-دشت و اراضي مسطح:

اراضي دشتي بر روي نقشه ها ي تو پو گرافي ، توسط فاصله بين خطوط ميزان ، مشخص مي شوند . در يك نقشه توپوگرافي با مقياس مشخص ، مثلاً1:50000 مناطق مسطح داراي منحنيهاي ميزان ، تقريباً صاف و فاصله خطوط منحني آن نسبت به بخش كوهستان بيشتر مي باشد.

در كويرها فواصل خطوط ميزان منحني از يكديگر به اندازه اي زياد مي شود كه حتي خطوط ميزان فرعي (خطوط10متري)هم قابل نمايش مي باشند.

4-3 گودال:

نمايش گودال، بر روي نقشه هاي ، ظاهراً شبيه به منحنيهاي ميزان كوهستان مي باشد ، با اين تفاوت كه ارتفاعات ، بر عكس مي گردد.

5-3- يال و آبراهه:

يال و آبراهه از نظر شكل خطوط منحني ميزان شبيه به هم ميباشد وتنها از روي ارتفاع خطوط ميزان مشجص مي گردند هر چند در نقشه هاي توپوگرافي ، آبراهه هاي اصلي به رنگ آبي مي باشند ، ولي بسياري از ابراهه هاي فرعي ، فاقد رنگ آبي بوده و تنها از روي ارتفاع خطوط ميزان مشخص مي گردند.

6-3- قله ، گردنه ،دامنه، و پرتگاه:

الف)قله:شكل قله بر روي نقشه هاي توپوگرافي به شكل دواير بسته بوده و كوچكترين دايره كه عموماً بالاترين ارتفاع را نسبت به خطوط منحني ميزان اطراف خود دارد ، قله كوه با قله تپه ناميده مي شود.

همچنين گاهي يك علامت ضربدر ، درون دايره قله مشاهده مي كنيم كه در كنار آن يك عدد نوشته شده و آن نشان مي دهد كه انتهايي ترين نقطه قله ، چه ارتفاعي دارد

ب)گردنه: هنگامي كه دو قله ، كنار هم قرار بگيرند ، بين آنها يك گردنه وجود دارد كه در نقشه هاي توپوگرافي به صورا يك فاصله مشاهده مي شود.

گردنه از نظرتعريف ، يك منطقه نسبتاً مسطح مي باشد كه هميشه بين دو قله قرار دارد.

ج) دامنه : فاصله بين دو يال و آبراهه ، دامنه ناميده مي شود.

د)پرتگاه : همان طوركه در تصوير 8 آمده است. چنانچه خطوط توپو گرافي يك دامنه ، خيلي به يكديگر نزديك شوند؛به طوري كه تقريباً روي يكديگر قرار بگيرند ، به معني آن است كه دامنه داراي شيب بينهايت بوده و به شكل ديواره و يا پرتگاه در سطح زمين مشاهده مي شود.

به طور كلي اگر خط الرأس ها و دامنه ها را يكجا در نظر بگيريم اين دو عارضه در يك مكان و در كنار يكديگر اشكال متنوعي از ناهمواريها را ايجاد مي كنند كه مي توان آنها را به سه دسته تقسيم نمود .

1-ناهمواريهاي متقارن

2-ناهمواريهاي نامتقارن

3-تركيبي از ناهمواريهاي متقارن و نامقارن (ناهمواريهاي مركب )

در ناهمواريهاي متقارن فواصل منحني هاي تراز دو دامنه شيب به يكديگر يك خط الرأس تقريباً يكنواخت است اگر در محل تلاقي منحني هاي تراز زاويه تند تشكيل شود ناهمواري را زاويه دار متقارن مي خوانند اگر محل تلاقي منحني هاي تراز زاويه تند تشكيل دهند ناهمواريها را منحني وار و متقارن مي نامند ( مثل قله دماوند )

در ناهمواريهاي نا متقارن فواصل منحني هاي تراز دو دامنه نسبت به يك خط الرأس يكنواخت و يكسان نمي باشد . بررسي نقشه هاي توپوگرافي . اگر خط الرأس ها را مشخص منحني هاي تراز از يكديگر فاصله مي گيرند اين نوع ناهمواريها نيز مي توانند زاويه دار يا منحني وار نا متفاوت در ناهمواريهاي مركب تركيبي از وضعيت هر دو ناهمواري قبلي مشاهده مي شود .

4-ترسيم نيمرخ توپوگرافي :

۱.نقشه يك تصوير كاملاً افقي از سطح زمين است و نگاه ما به سطح نقشه به صورت يك ديد عمودي و از بالاست از اين رو ، درك پستي ها و بلنديها براي افراد ،بويژه افارد غير ماهر ، بسيار مشكل است . نيمرخ تو پو گرافي ، يك ديد افقي از عوارض موجود در نقشه براي ما فراهم مي سازد

۲-ابتدا، يك امتداد معيني را روي نقشه ترسيم نماييد بهتر است امتداد رسم شده عمود بر عارضه باشد طول آن با توجه به هدف و به دلخواه مي تواند انتخاب گردد .

3-يك نوار كاغذي در كنار امتداد تعيين شده قرار داده و سپس رقم ارتفاعي هر منحني را در محل برخورد با لبه كاغذ روي آن بنويسيد

4-يك محور مختصات ترسيم نماييد محور عمودي ، نشانگر ارتفاع منحني ها و محور افقي ، بيانگر فاصله افقي و محل قراردادن لبه كاغذ است .

سپس نوار كاغذي را در زير محور افقي قرار داده ومحل نقاط ارتفاعي را نشان مي دهد.

- مقياس ارتفاعي نيمرخ :

در پاره اي موارد ازجمله در نقاط كم شيب ، براي اينكه عارضه در نيمرخ ، نمود بهتري داسته باشد بهتر است درمقياس ارتفاعي مبالغه صورت پذيرد به عبارتي در سطوح كم عارضه چنانچه بخواهيم نيمرخ را هم مقياس با نقشه ترسيم نماييم امكان دارد به طور برجسته و خوب نمايش داده نشوند

تهيه نيمرخ از مسير رود خانه :

يكي اززمينه هاي كاربردي نيمرخ ، ترسيم نيمرخ آبراهه در حوضه هاي آبخيز است همچنين در نقشه هاي زمين شناسي يا ژئومورفولوژي ، نيمرخها را به صورت منحني و يا شكسته ترسيم مي نمايند اصول ترسيم مي نمايند . اصول ترسيم با روش ذكر شده

يكسان است فقط بايد لبه نوار كاغذي همزمان با انحناي مسير نيمرخ حركت داده شود و ارتفاع منحني ها بصورت تكه تكه برداشت گردد

- اندازه گيري فاصله از روي نيمرخ :

نقشه ، تصوير افقي است بنابراين فاصله ها و مسافت ها را در يك امتداد كاملاً افقي به دست مي دهد چنانچه بخواهيم فاصله دو نقطه را در راستاي توپو گرافي منطقه اندازه گيري نماييم ساده ترين روش ، ترسيم يك نيمرخ از آن مسير در مقياس ارتفاعي واقعي است و سپس اندازه گيري طول منحني نيمرخ با استفاده از دستگاه كورويمتر و ساير روشهاي اندازه گيري فاصله است .

- نكات قابل اهميت در ترسيم نيمرخ:

در انتقال نقاط به لبه كاغذ ، در سطوح كه شيب يكنواخت و به عبارتي فاصله منحني ها تراز يكسان ، علامت زدن محل برخورد تمام منحني ها به لبه كاغذ لازم نيست بلكه فقط تغيير شيب ها بايد علامت زده شود .

رأس قله ها و گودي خط القعر ها و نيز ارتفاع :

هر كدام بايد به تقريب مشخص شده وروي نيمرخ انتقال داده شود .

- امتداد نيمرخ بايد يا توجه به هدف تعيين گردد يا در شرايط عمومي بايد عمود بر عارضه باشد و بهتر است از خطوط بيشترين شيب پيروي نمايند .

نیمرخ توپوگرافی

مطالب مشابه :

ماكت سه بعدي توپوگرافي محيط جغرافيايي اصفهان و پيرامون

توپوگرافي و جغرافياي كوهپايه

دانلود نقشه های توپوگرافی کل ایران

تاریخ وجغرافیای مهاباد

مرکز همایش های بین المللی اصفهان (سالن اجلاس)

اصفهان متحول تر از همیشه

سرطان در اصفهان - آیا فردا اصفهان تعطیل است؟

نیمرخ توپوگرافی

كوه صفه نماد طبيعت اصفهان( 5)

نقشه هاي توپوگرافي